Żywność. Dobro, które szanuję.pdf

ZYWNOSC DOBRO KTORE SZANUJE_okladka 7-09-06 11:44 Page 1

˚YWNOÂå

dobro ,

które szanuj´

Propozycja cyklu lekcji dla klas:

IV-VI Szko ¸ y podstawowej

I-III Gimnazjum

PROJEKT „˚YWNOÂå, DOBRO KTÓRE SZANUJ¢” /FEDERACJA POLSKICH BANKÓW ˚YWNOÂCI/

ZYWNOSC DOBRO KTORE SZANUJE_srodki:Layout 1 12-09-06 11:32 Page 2

Wy d a w c a : Fe d e r a c j a Po l s k i c h B a n k w y w n o c i

0 0 - 1 4 4 Wa r s z a w a

a l . S o l i d a r n o c i 1 0 1

t e l . / f a x . 0 2 2 6 5 4 6 4 0 0 , 6 5 4 6 4 1 0

w w w. b a n k i z y w n o s c i . p l

n r k o n t a : B I S E S . A . I I I O / Wa r s z a w a 8 0 1 3 7 0 1 0 3 7 0 0 0 0 1 7 0 1 4 0 2 1 1 7 0 1

Dzisiejszy wiat funkcjonuje w trudnej

rzeczywistoci, dotyka go wiele pro-

blemw: przeludnienie w niektrych

obszarach lub zbyt may przyrost naturalny w innych, starzenie si spoeczestwa, bezrobocie,

zanieczyszczenie rodowiska, jako skutek uprzemysowienia, kataklizmy klski ywioowe,

niedoywienie i gd.

W dobie przeobrae gospodarczych i kulturalnych na wiecie, rwnie w Polsce doszlimy do

momentu, w ktrym moliwa staa si nadprodukcja ywnoci. Jednak nadwyki produkcyjne nie

oznaczaj powszechnego dobrobytu, lecz przyczyniaj si do wzrostu zakresu problemw nka-

jcych nasze spoeczestwo. Wiele wyprodukowanych artykuw ywnociowych ulega przeter-

minowaniu i jest marnowana.

O p r a c o w a B a n k y w n o c i w O l s z t y n i e

Pr o j e k t g r a f i c z n y : w w w. K R E AT Y W N A . c o m . p l

B r o s z u r a w y d a n a z e r o d k w K r a f t Fo o d s w r a m a c h p r o j e k t u „ N i e m a r n u j y w n o c i m y j à w y k o r z y s t a m y ”

Na pocztku XX wieku stosunek dochodw najbogatszych ludzi na wiecie do najuboszych

wynosi 11:1, w poowie wieku 30 : 1 a na koniec XX stulecia 82 : 1, W Europie co 10 osoba yje

na progu ubstwa (65 milionw osb), Polska wcale nie odbiega od redniej europejskiej, wedug

najnowszych bada 11,6 Polakw yje na progu ubstwa, z drugiej strony w krajach tych, boga-

ta czç spoeczestwa co roku wydaje na perfumy ponad 10 miliardw Euro.

Taka sytuacja wymaga interwencji edukacyjnej. Musimy zadbaç o ksztacenie spoeczestwa,

a zwaszcza dzieci i modziey w kierunku racjonalnego wykorzystania zasobw, take ywnocio-

wych i zapobiegania ich marnowaniu.

SPIS TRECI

Warto jest wic edukowaç i rozbudzaç postawy wiadomoci zdrowotnej, kreatywnego mylenia,

odpowiedzialnoci i aktywnoci. Przysze pokolenie powinnimy wychowaç na ludzi w peni

wiadomych, podejmujcych w sposb twrczy dziaania eliminujce, czy te minimalizujce pro-

blem niedoywienia i godu oraz marnowania ywnoci.

Przedstawiony cykl lekcji powicony zosta tym problemom i ukazuje pewn koncepcj eduka-

cyjn zakada przede wszystkim kreowanie twrczych postaw dzieci, budzenie ich wiadomoci

zdrowego stylu ycia i ywienia oraz uwraliwienie na los drugiego czowieka niejednokrotnie

yjcego tu obok nas.

Cykl ten jest rwnie doç spor „piguk wiedzy” na temat walki z marnotrawstwem ywnoci.

Podaje wiele, z pewnoci nowych dla dzieci, informacji. Nabyta wiedza ma suyç uwiadomieniu

skali problemu w kraju i zapoznaç z pomysami rnych organizacji spoecznych na rozwizanie

problemu marnowania ywnoci lub pomocy ywnociowej.

Wstp.......................................................................................... 3

1. PROPOZYCJA CYKLU LEKCJI DLA KLAS IV-VI SZKOY

PODSTAWOWEJ

TEMATY:

1. Chcemy byç silni i zdrowi odkrywamy tajemnice higieny i ywienia .... 4

2. Nasz chleb powszedni zabieramy gos w sprawie

niedoywienia i marnowanie ywnoci........................................... 7

2. PROPOZYCJA CYKLU LEKCJI DLA KLAS I-III GIMNAZJUM

TEMATY:

1. Jak zdrowo si odywiaç? dbamy o prawidowy rozwj naszego

organizmu.................................................................................11

2. wiat wobec problemu ywienia ludzi ............................................15

3. Gd i niedoywienie jako problemy wspczesnej Polski ...................19

Zachcam do lektury tej propozycji i wykorzystania jej podczas prowadzonych przez Pastwa

lekcji. Bd wdziczny za wnioski i uwagi.

Marek Borowski

prezes Federacji Polskich Bankw ywnoci

email: federacja@bankizywnosci.pl

PROJEKT „YWNO, DOBRO KTRE SZANUJ” /FEDERACJA POLSKICH BANKW YWNOCI/

SZANOWNI PASTWO

ZYWNOSC DOBRO KTORE SZANUJE_srodki:Layout 1 12-09-06 11:32 Page 4

PROPOZYCJA CYKLU LEKCJI DLA KLAS IV-VI

SZKOY PODSTAWOWEJ

Czy wiecie, e pokarm, ktry spoywamy mona podzieli w rny

sposb. Jeli wemiemy pod uwag pochodzenie produktw poywczych

oraz ich warto odywcz, mona je podzieli na kilka grup

TEMAT Chcemy byç

a Miso, ryby, wdliny i podroby zawieraj duo biaka i witamin z grupy B,

natomiast mao witamin A i C oraz D.

b Jaja, mleko, produkty mleczne (sery, jogurty, kefiry,, twaroki) zawieraj

silni i zdrowi

odkrywamy tajemnice higieny

ywienia

w rnych ilociach biako i tuszcze. Mleko jest te rdem cukru oraz witamin: A, B

i D. Produkty z tej grupy zawieraj duo wapnia i fosforu.

c Produkty zboowe wystpuje w nich skrobia, ktra jest rdem energii dla organizmu.

Niektre produkty, np.: otrby, patki zboowe zawieraj bonnik, jego zadaniem

w naszym organizmie jest usprawnianie pracy jelit.

CELE: zapoznanie uczniw z podstawowymi grupami produktw ywieniowych,

wskazanie na rol waciwego ywienia w yciu czowieka.

Uwraliwienie uczniw na higien odywiania si oraz kreowanie postaw wiadomego

higienicznego ywienia.

METODY: praca z tekstem, heureza, problemowa, indywidualna.

FORMA: zbiorowa, indywidualna, rozmowa kierowana.

PRZEBIEG LEKCJI:

d Warzywa i owoce s bogate w sole mineralne, rne witaminy oraz wod. Warzywa,

owoce cytrusowe, pomidory i kwane jabka zawieraj duo witaminy C

i skadnikw mineralnych. Szpinak, groszek i saata s magazynem witaminy A.

Nie zapominajmy te o soi rolinie uprawnej zawierajcej sporo biaka i tuszczy.

Powysze materiay mona skopiowaç dla uczniw i przed ich omwieniem poleciç ich cichà lektur

A teraz zadanie dla sprytnych.

Nawizanie do tematu lekcji przez odwoanie si do przey i dowiadcze

dzieci

W podanym diagramie wykrel w poziomych rzdach litery skadajce si na nazwy

produktw ywnociowych, a otrzymasz haso.

(Kierujemy rozmow tak, aby uzyskaç potrzebne sownictwo: powietrze, witaminy,

woda, ywnoç, itp.)

Podajcie przykadowe produkty ywnociowe.

C H Z L D E B R

C O U W K I A E R

(Pomysy uczniw gromadzimy w tabelce porzdkujc informacje).

M A S Y O W

NABIA WARZYWA OWOCE SODYCZE MISO

O N L O E J

K A S Z C A

HASO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

PROJEKT „YWNO, DOBRO KTRE SZANUJ” /FEDERACJA POLSKICH BANKW YWNOCI/

Co jest potrzebne naszemu organizmowi do prawidowego rozwoju?

ZYWNOSC DOBRO KTORE SZANUJE_srodki:Layout 1 12-09-06 11:32 Page 6

Czy wiecie, e wspczenie na wiecie produkuje si ywnoç na wielk skal.

Postp techniki umoliwi dugotrwae przechowywanie produktw spoywczych

i transportowanie ich na znaczne odlegoci. Klient kupujcy produkty w sklepie

niewiele wie na temat miejsca i sposobu ich produkcji.

ywno moe by zanieczyszczona rnymi szkodliwymi substancjami

pestycydami rodkami ochrony rolin uywanymi przez rolnikw;

Nasz chleb

zabieramy gos w sprawie

niedoywienia i marnowanie

ywnoci

TEMAT

solami metali cikich, np. oowiu (wci dodawanymi do niektrych paliw) oraz rtci

CELE: kreowanie twrczej, aktywnej postawy dzieci, budzenie postaw wiadomego

i odpowiedzialnego dziaania w rodowisku, uwraliwianie dzieci na zjawisko niedoywienia

i marnotrawstwa ywnoci. Uwiadomienie uczniom koniecznoci zapobiegania tym

zjawiskom. Zapoznanie uczniw z informacjami o organizacjach dziaajcych na rzecz zapo-

biegania niedoywieniu i marnotrawstwu ywnoci.

METODY: praca z tekstem, pogadanka, problemowa

FORMY: indywidualna, zbiorowa, dyskusja

PRZEBIEG LEKCJI:

i kadmu, ktrego uywa si w przemyle chemicznym;

antybiotykami stosowanymi przez hodowcw zwierzt.

Czy ywno w kolorowych opakowaniach oznacza zdrow i bezpieczn

dawk energii dla naszego organizmu

[

STOP! UWA˚AJ CO ZJADASZ!

]

Dzieci opracowujà projekt graficzny znaku ostrzegajàcego przed spoywaniem

zanieczyszczonej ywnoci.

Warto wiedzie, e wiele produktw sprzedawanych w kolorowych opakowaniach

zawiera rodki konserwujce . Czç konserwantw posiada specjalne symbole

zoone z litery E i odpowiedniej cyfry. Do popularnych nale barwniki spoywcze nadajce

ywnoci odpowiedni kolor, uatrakcyjniaj w ten sposb towar i skrywaj jego wady.

Wrogami naszego zdrowia s te tzw. przeciwutleniacze chronice ywnoç przed psu-

ciem si, szczeglnie pod wpywem wiata i powietrza. Oto przykady: E 124 czerwie

koszenilowa, E 110 cie pomaraczowa, E 13 aromat.

Nawizanie do tematu o zdrowym ywieniu

a Dlaczego zdrowe odywianie jest takie wane dla czowieka?

b O czym musimy pamitaç, aby zdrowo si odywiaç?

c Jakie niebezpieczestwa czyhaj na nasz organizm w le przechowywanej

ywnoci?

Musimy pamitaç, e ywnoç naley przechowywaç w odpowiednich warunkach.

èle zabezpieczona moe zawieraç rne bakterie chorobotwrcze lub larwy albo

jaja robakw pasoytniczych. Zawsze naley zwracaç uwag na termin przydatnoci produ-

ktu do spoycia oraz sposb przechowywania podany przez producenta.

Czy uwaacie, e wszyscy na wiecie waciwie si odywiaj Czy spoywaj

cztery posiki dziennie Czy mog sobie pozwoli na waciw, bogat w witaminy,

biako i sole mineralne diet Jak sdzicie, co powoduje, e czsto tak si nie dzieje

PODSUMOWANIE

Posuchajcie krtkiej historyjki z pewnej szkoy. Poznacie waszych

rwienikw: Tomka i Mart oraz Grzeka z pitej klasy.

Nauczyciel moe rozdaç przygotowane wczeniej kopie tekstu uczniom lub sam przeczytaç gono

opowiadanie

Czeç! Jestem Tomek i chodz do klasy Vc. Chc wam opowiedzieç pewne zdarzenie,

ktrego efekty sà dla mnie zagadkà. Moe pomoecie mi jà rozwikaç. To by kolejny jesienny dzie

w naszej szkole. Jak zwykle za oknami pada deszcz i wia doç przenikliwy wiatr zapowiadajàcy

nadejcie srogiej zimy.

Jaki znasz podstawowy podzia produktw ywieniowych?

Czego te produkty dostarczaj organizmowi?

Jakie zagroenie dla zdrowia czowieka wie si z niewaciwym przechowywaniem pro-

duktw ywnociowych?

Co to s rodki konserwujce i przeciwutleniacze? Po co si je stosuje w produkcji ywnoci?

PROJEKT „YWNO, DOBRO KTRE SZANUJ” /FEDERACJA POLSKICH BANKW YWNOCI/

powszedni

ZYWNOSC DOBRO KTORE SZANUJE_srodki:Layout 1 12-09-06 11:33 Page 8

Zblia si koniec drugiej lekcji i jak zawsze wikszoç z nas, uczniw klasy V c, mylaa o kubku

ciepej herbaty w naszej szkolnej stowce. Tak, moe wy tego nie wiecie, ale u nas w szkole na

drugiej przerwie moemy wypiç kubek goràcej, sodkiej herbaty. Uwielbiamy ten moment, bo

oprcz przyjemnego ciepa moemy te liczyç na wesoe rozmowy. Oczywicie ze smakiem zjadamy

wtedy drugie niadanie. Kady pieczoowicie rozwija swoje kanapki i i zastanawia si, co te

smacznego dzi podsuna mu mama do jedzenia. No wanie, dzi jednak wybucha prawdziwa

bomba!!!

Zadzwoni dzwonek zerwalimy si na rwne nogi i rzucilimy si pdem w kierunku stowki, aby

szybko zajàç miejsce w kolejce po herbat. Jestem szybki, wic ta sztuka udaa mi si jako jedne-

mu z pierwszych. Chwyciem swj kubek i usiadem tu obok Grzeka mojego dobrego kolegi.

Grze wyciàgnà swojà kanapk, rozwinà papier i nagle twarz obla mu rumieniec zoci, potem

usyszaem krzyk:

O rety znowu z tà szynkà! I ze zdziwieniem spostrzegem mojego kumpla wyrzucajàcego

nietknità kanapk do kosza.

Wariat, pomylaem sobie i na pewno przeszedbym do porzàdku dziennego nad tà sytuacjà, gdyby

nie przypadek. Wypiem herbat i wstaem, aby odnieç kubek i wanie wwczas zauwayem

Mart. Wiecie, Marta jest jaka dziwna, bo nigdy nie trzyma si z klasà. Kiedy my chwalimy si

tym, co pysznego przygotoway nam mamy, ona udaje, e nie wie, o co chodzi, trzyma si na uboczu

i wcale nie potrafi si miaç. I ta wanie Marta staa sobie cichutko przy oknie, ale jako tak dzi-

wnie obserwowaa wyczyn Grzeka. On zauway jej wzrok, zachichota i zwrci si do niej ze

sowami:

No co, moe si poczstujesz? Potem wskaza na swojà kanapk, ktra od kilku chwil tkwia

w koszu na mieci.

Dziewczyna rozpakaa si i wybiega ze wietlicy. Wtedy znw zadzwoni dzwonek i pobieglimy

do klasy. Marty jednak nie byo z nami.

Po lekcjach poszedem do domu i nie rozmawiaem z Grzekiem ani nie spotkaem Marty.

Nastpnego dnia dowiedziaem si, e nasza wychowawczyni dugo rozmawiaa z moim kumplem. Po

tej rozmowie by jaki dziwny i nie chcia mi nic powiedzieç. Wiecie co? Zauwayem, e ju nie

psioczy na swoje kanapki, a sytuacja z koszem na mieci ju si nie powtrzya. Jeli chodzi o Mart

to od jakiego czasu panie kucharki razem z herbatà dajà jej kanapk. Wydaje mi si, e nie tylko jej

koleanki? Sprbujcie odegraç parami scenk pt. „Na drugi dzie w szkole”. Przedstawcie

scen spotkania Grzeka i Marty po rozmowie z wychowawczyni. Zastanwcie si, co

powinien powiedzieç chopiec. Jak zachowa si Marta?

Krtka wypowied nauczyciela

Czy wiecie, e w Polsce istnieje i narasta problem niedoywienia dzieci i marnotrawstwa

ywnoci. Osoby zajmujàce si na co dzie doywianiem dzieci wyraajà opini, e wrd dzieci

niedoywionych najwicej jest takich, ktre jadajà posiki w domu, sà to jednak posiki rzadkie,

nieregularne lub niepenowartociowe.

Z przeprowadzonych bada wynika, e najwikszy problem niedoywienia dotyczy wojewdztw:

Mona wskazaç te regiony na mapie oraz poprosiç dzieci o zaznaczenie ich na konturowej mapie Polski

warmisko-mazurskie

podlaskie

lubelskie

Jak mylicie, o czym mg rozmawiaç Grzesiek z naszà panià?

Jak wedug was zachowa si Grzesiek Czy moecie skomentowaç jego

zachowanie? Dlaczego Marta trzymaa si zawsze na uboczu i nie braa udziau

w przekomarzaniach klasy? Czy gdybycie byli na miejscu Tomka, pozostalibycie tak jak on

tylko obserwatorami zajcia? Czy doroli mogli pomc Marcie? Jak to zrobili? Czy Grzesiek

zrozumia swoje ze zachowanie po rozmowie z pani? Jak powinien postpiç wobec

podkarpackie

PROJEKT „YWNO, DOBRO KTRE SZANUJ” /FEDERACJA POLSKICH BANKW YWNOCI/

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: