CHOROBY RDZENIA KRĘGOWEGO
I. ANATOMIA I PATOFIZJOLOGIA
· ANATOMIA:
§ Rdzeń kręgowy rozciąga się od otworu potylicznego wielkiego, stopniowo się zwęża i sięga do L1
§ Poniżej L1 znajduje się ogon koński
§ Ukrwienie – tętnica rdzeniowa przednia
· PATOFIZJOLOGIA
o Rzadko dochodzi do całkowitego anatomicznego przerwania rdzenia
o Rdzeń kręgowy może ulec uszkodzeniu w wyniku podobnych procesów chorobowych, które uszkadzają mózg
§ Należą do nich:
o Infekcje
o Zaburzenia naczyniowe
o Urazy (3 podstawowe mechanizmy uszkodzenia)
· Zgięcie
· Ucisk
· Nadmierny wyprost
o Nowotwory
o Zatrucia
o Zmiany demielinizacyjne, zwyrodnieniowe lub metaboliczne
§ Niektóre choroby rdzenia przebiegają z równoczesnym uszkodzeniem mózgu lub nerwów obwodowych
§ Wyróżnia się około 30 chorób rdzenia
· OCENA STABILNOŚCI
o Zasada trzech słupów anatomicznych
1. słup przedni – więzadło podłużne, 2/3 przednie pierścienia włóknistego
2. słup pośrodkowy – więzadło podłużne tylne, 1/3 tylna pierścienia
3. słup tylny – łuk kręgu, więzadło żółte, nasadowa torebka stawowa, więzadło międzykolcowe, więzadło nadkolcowe
o uszkodzenie dwóch słupów – uszkodzenie niestabilne
II. POPRZECZNE USZKODZENIA RDZENIA KREGOWEGO
· W przypadku nagłego poprzecznego uszkodzenia rdzenia występuje poniżej ogniska całkowite porażenie kończyn, zniesienie wszystkich rodzajów czucia oraz zatrzymanie moczu i stolca
· Porażenie kończyn ma w pierwszym okresie charakter wiotki, odruchy są zniesione, a napięcie mięśni obniżone
· Jest to wynikiem braku bodźców ze strony tworu siatkowatego, które torują odruchy rdzeniowe
· Po pewnym czasie rozwija się porażenie spastyczne
· Charakter i rozległość porażeń kończyn zależą od wysokości uszkodzenia
o Uszkodzenie powyżej C4 – spastyczny niedowład lub porażenie czterech kończyn i upośledzenie czynności oddechowych
o Uszkodzenia dotyczące zgrubienia szyjnego (początek splotu ramiennego) – wiotki niedowład lub porażenie kkg i spastyczne kkd
o Ogniska w części piersiowej rdzenia – spastyczne porażenie kkd
· Zespół poprzecznego uszkodzenia rdzenia może być:
o Całkowity
o Częściowy (niecałkowity) – może być częściowo zachowane czucie lub utrzymywać się mniej lub bardziej ograniczona czynność ruchowa
III. URAZY RDZENIA KRĘGOWEGO (trauma medulla spinalis)
· Można wyróżnić kilka form w zależności od intensywności i rodzaju zmian urazowych
Wstrząśnienie rdzenia
· Wystąpienie mniej lub bardziej nasilonych objawów zespołu poprzecznego uszkodzenia rdzenia
· Cofają się bez śladu po kilku godzinach lub dniach
· Płyn mózgowo-rdzeniowy jest prawidłowy
Obrzęk pourazowy rdzenia
· Cechy kliniczne j.w.
· Ustępowanie objawów jest znacznie powolniejsze
Stłuczenie rdzenia
· Związane ze zniszczeniem tkanki rdzeniowej przez bezpośrednie uszkodzenie, odłamy kostne, krwawienie
· Występują objawy:
§ poprzecznego uszkodzenia rdzenia
§ obecność krwi w płynie mózgowo-rdzeniowym
§ rtg lub CT wykazuje przemieszczenie części kostnych kręgosłupa
· rokowanie – niepewne, zwykle pozostawia trwałe zmiany
Ucisk rdzenia
· Może być spowodowane przez części kostne lub krwiak nadoponowy
· Objawy:
§ Objawy rdzeniowe
§ Silne bóle
§ Płyn mózgowo-rdzeniowy jest przeważnie krwisty
Krwiak śródrdzeniowy
· Charakteryzuje się rozszczepiennymi zaburzeniami czucia oprócz objawów częściowego zespołu poprzecznego rdzenia
Zmiażdżenie rdzenia
· Powoduje powstanie nieodwracalnych objawów poprzecznego uszkodzenia rdzenia
· Ostrożne postępowanie od momentu podejrzenia uszkodzenia rdzenia
· Konieczne jest szybkie ustalenie poziomu i rodzaju uszkodzenia
· Badania:
§ Nakłucie lędźwiowe
§ CT
§ MRI
· Wskazania do leczenia chirurgicznego:
§ Narastanie objawów
§ Obecność odłamów kostnych w świetle kanału kręgowego
§ Niedrożność jamy podpajęczynówkowej
IV. GUZY KANAŁU KRĘGOWEGO I RDZENIA (tumor canalis vertebralis)
· Wewnątrzrdzeniowe
§ Glejaki
§ naczyniaki
· Zewnątrzrdzeniowe
§ Oponiak
§ Nerwiak
§ Nerwiakowłókniak
§ Naczyniak
§ Tłuszczak
· Przerzutowe
§ Rak (oskrzela, sutek,gruczoł krokowy)
§ Mięsak, szpiczak, nacieki białaczkowe
§ Ziarnica złośliwa
· Inne
§ Gruźlica
§ Wypadnięcie jądra miażdżystego
§ Zmiany zwyrodnieniowe kręgów
§ Ropień nadoponowy
· Guzy wewnątrzrdzeniowe
§ Charakteryzują się szybko narastającym zespołem poprzecznego uszkodzenia rdzenia
§ W niektórych przypadkach występuje rozszczepienie zaburzeń czucia (mylone z jamistością rdzenia)
· Guzy zewnątrzrdzeniowe
o Przebiegają w trzech stadiach:
I stadium – występowanie bólów korzeniowych w guzach niezłośliwych może trwać nawet kilka lat)
II stadium - przebieg z objawami połowiczego uszkodzenia rdzenia
III stadium – poprzeczne uszkodzenie rdzenia
· Podejrzenia powinny budzić:
§ Uporczywe bóle korzeniowe
§ Objawy połowiczego lub poprzecznego uszkodzenia rdzenia
§ Szczególne trudności sprawiają przypadki umiejscowienia guza w obrębie ogona końskiego
§ Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego
§ Rtg kręgosłupa
§ Pielografia
§ CT, MRI
· Leczenie operacyjne
· W przypadku nowotworów złośliwych również naświetlania lub chemioterapia
· Zależy od charakteru guza i zaawansowania objawów w chwili podjęcia leczenia
V. MIELOPATIA SZYJNA
· Zespół objawów ze strony rdzenia kręgowego wywołany przez zmiany zwyrodnieniowe w kręgach szyjnych
· objawy wywołane są uciskiem przez wyrośla kostne lub wypadni...
kasica171