O P A R Z E N I A
Oparzenie jest jednym z najcięższych urazów. Skutkiem oparzenia jest uruchomienie reakcji organizmu prowadzących do rozwinięcia się choroby oparzeniowej z objawami wstrząsu hipowolemicznego, wzmożonego katabolizmu i zaburzeń odporności.
Leczenie: długotrwałe, trudne, kosztowne i wymagające doświadczenia.
Rehabilitacja po rozległych oparzeniach wymaga
wielomiesięcznych wysiłków celem odzyskania sprawności
fizycznej i zadawalającego wyniku kosmetycznego.
• ROZLEGŁOŚĆ OPARZENIA
• GŁĘBOKOŚĆ OPARZENIA
•
STAN ZDROWIA PRZED URAZEM
ROZLEGŁOŚĆ OPARZENIA
• Powierzchnia % BSA ( Body Surface Area )
A = 1/2 powierzchni głowy = 3,5%
B = 1/2 powierzchni uda = 4,75%
C = 1/2 powierzchni podudzia = 3,5%
• Niezależnie od wieku wartością stałą są:
1/2 tułowia = 13%
1/2 ramienia = 2%
1/2 przedramienia = 1,5%
1/2 ręki = 1,5%
1/2 pośladków = 2,5%
krocze = 1,0%
GŁĘBOKOŚĆ OPARZENIA (wg Jacksona)
• Oparzenie stopnia I - dotyczy powierzchownej warstwy naskórka, rumień z odczynem zapalnym naskórka, obrzęk, duża bolesność
• Oparzenie stopnia II a - zniszczeniu ulega naskórek i powierzchowna warstwa skóry (warstwa brodawkowata) - skóra zaczerwieniona z licznymi drobnymi pęcherzami surowiczymi, dno rany różowe, dobrze ukrwione, bolesne
Oparzenie stopnia II b - zniszczenie dotyczy warstwy powierzchownej i niepełnej głębokiej skóry właściwej - powierzchnia oparzenia pozbawiona naskórka, w dnie rany pozostałości po pęcherzach, liczne wybroczyny - skoagulowane naczynie, czucie osłabione
Oparzenie stopnia III - zniszczenie pełnej grubości skóry, dno rany oparzeniowej blade, bladosinawe, brunatne, w dnie skoagulowane naczynia
Oparzenie stopnia IV - zniszczenie tkanek głębiej położonych ( tkanka podskórna, mięśnie, kości
PODZIAŁ OPARZEŃ:
• Oparzenia ciężkie (severe)
oparzenia II b stopnia > 30% TBSA,
oparzenia III stopnia > 20% TBSA,
oparzenia twarzy, szyi, rąk, oparzenia dróg oddechowych,
oparzenia z urazem wielonarządowym,
oparzenia chemiczne i elektryczne
Oparzenia średniociężkie (moderate)
oparzenia II stopnia 15 -30% TBSA,
oparzenia III stopnia 10 - 20% TBSA
Oparzenia lekkie (mild)
oparzenia II stopnia < 15% TBSA
oparzenia III stopnia < 10% TBSA
Zaburzenia hemodynamiczne Wstrząs bólowy
Aktywacja układu autonomicznego
Zaburzenia sercowo-płucne, nerkowe, metaboliczne
Wzrost przepuszczalności łożyska naczyniowego
Utrata wody, elektrolitów i białka do przestrzeni
międzykomórkowej
• Pobudzenie osi przysadkowo-nadnerczowej i układu współczulnego
• Wydzielane z nadnerczy aminy katecholowe zwiększają napięcie naczyń i powodują redystrybucję zmniejszonej objętości krwi krążącej --- zmniejszenie przepływu kapilarnego --- niedotlenienie tkanek i narządów--- kwasica metaboliczna --- zaburzenie funkcji płuc, nerek, wątroby, oun, przewodu pokarmowego
•Zmniejszenie przepływu kapilarnego
1. Obniżenie objętości krwi krążącej
2. Zmniejszenie pojemności wyrzutowej serca + toksyczny czynnik działający depresyjnie na mięsień sercowy
3. Wzrost oporu naczyniowego
4. Zwiększona lepkość krwi”
• Zwolnienie przepływu krwi w obrębie mikrokrążenia
- agregacja krwinek
- powstanie mikrozatorów
- nadmierna krzepliwość
- spadek liczby płytek krwi /agregacja/
- wzrost poziomu fibrynogenu
- zwiększona aktywność fibrynolityczna
- obniżenie osoczowych czynników krzepnięcia
wczesna niedokrwistość / hemokoncentracja, skrócenie czasu przeżycia erytrocytów, zaburzone wytwarzanie hemu, spadek zdolności przenoszenia tlenu
Objawy kliniczne wstrząsu:
- objawy krążeniowe - przespiesznie czynności serca, spadek RR i OCŻ
- objawy płucne - przyspieszony płytki oddech lub utrudniony świszczący oddech przy współistniejącym oparzeniu dróg oddechowych
- objawy nerkowe - zmniejszenie godzinowej diurezy lub bezmocz - objawy skórne - bladość skóry, sinica warg, palców rąk, skóra pokryta zimnym potem
- objawy psychiczne - w początkowym okresie pobudzenie następnie apatia, stupor
Czas trwania wstrząsu oparzeniowego - nawet do 4 dni
Szybkość wdrożenia postępowania leczniczego - przełom diuretyczny (zwiększone wydalanie moczu w 3-4 dobie)
OKRES REAKCJI KATABOLICZNEJ /do czasu wydzielenia tkanek martwiczych/
•Faza kataboliczna
- nadmierny rozpad tkanek pod wpływem reakcji hormonalnych uruchomionych przez uraz długotrwałe zwiększone wydzielanie hormonów kory nadnerczy (podwyższenie stężenia kortyzolu, katecholamin i glukagonu)
utrata azotu, zwiększone zużycie tlenu, wzrost temperatury ciała
- zwiększony rozpad białek, lipoliza
- perspiratio insensibilis 4000 ml/m2
- uwalnianie w ranie mediatorów zapalenia, cytokin powoduje nasilenie procesów metabolicznych
•Objawy kliniczne:
- osłabienie ogólne, apatia
- - zaburzenia jelitowe, zaburzenia wchłaniania, brak łaknienia, ubytek masy ciała - niedokrwistość
-
- - zakażenie /miejscowe i ogólne/
kasica171