GLISTNICA
(ascaridosis)
Etilogia- choroba wywoływana jest przez nicienia-glistę świńską Ascaris suum. Morfologia pasożyta. Duże nicienie - samiec długości 14,5-25 cm, szerokości 3-4 mm, a samica dł. 20-30 cm, szerokości 5-6 mm.
Żywiciel. Świnia domowa i dzika.
Umiejscowienie. Jelito cienkie.
Biologia pasożyta. Jedna samica składa dziennie około 100 tys. jaj., a niekiedy nawet do prawie 2 milionów jaj. W środowisku zewnętrznym w jaju rozwija się larwa, która nie opuszczając otoczki jajowej odbywa pierwszą linkę i przekształca się w larwę II stadium. Dopiero w tym stadium jajo (zawierające larwę II stadium) staje się inwazyjne. Okres rozwoju jaj do stadium inwazyjnego zależy głównie od temperatury środowiska. W optymalnych warunkach (18-20ºC) okres ten trwa około 3 tyg., zwykle jednak przedłuża się do 30-40 dni.
Zarażanie następuje przez zjadanie inwazyjnych jaj. Już w kilka godzin potem larwy wydostają się w jelicie cienkim żywiciela z otoczek jajowych, przenikają do naczyń żylnych układu wrotnego i wraz z krwią wędrują przez wątrobę (następnie żyłami wątrobowymi i żyłą główną tylną), do płuc. Z naczyń włosowatych płuc larwy czynnie przedostają się do pęcherzyków płucnych, a następnie (biernie) migrują przez oskrzeliki, oskrzela i tchawicę, skąd po wykasłaniu i połknięciu dostają się do jelita cienkiego, gdzie się umiejscawiają. W trakcie swej wędrówki , trwającej około 10-11 dni larwy odbywają dalszy rozwój. W wątrobie między 4-5 dniem inwazji następuje 2 linka , w płucach (między 8-10 dniem inwazji) -3 linka, a 4-ostatnie linienie odbywa się (między 25-29 dniem) w jelicie cienkim.
Niekiedy podczas wędrówek przez płuca larwy przedostają się do naczyń żylnych płuc, a następnie do lewego serca, skąd poprzez duży krwiobieg mogą zawędrować do różnych narządów, gdzie ulegają otorbieniu, tworząc guzki robacze.
Epizootiologia. Olbrzymia płodność glist oraz bardzo duża odporność jaj na szkodliwe wpływy środowiska zewnętrznego, a także na środki dezynfekcyjne, przyczyniają się do szybkiego zanieczyszczenia środowiska, które przez długi okres stanowi źródło inwazji. Głównym miejscem zarażania się są zaniedbane pod względem higienicznym chlewnie. Na wybiegach i pastwiskach raz zanieczyszczonych jajami glist, możliwość zarażenia świń istnieje nawet przez kilka lat. W tym przypadku w rozprzestrzenianiu i umożliwianiu inwazji uczestniczyć mogą dżdżownice i owady kałożerne.
Obraz kliniczny. W przebiegu glistnicy świń rozróżnić można dwa główne okresy, których nasilenie zależy od intensywności inwazji, wieku zwierząt i ich kondycji. Najbardziej wrażliwe na inwazje glist są prosięta w wieku do 5 mies. I okres dotyczy chorobotwórczego działania larw podczas ich wędrówek w organizmie żywiciela. W przypadku intensywnej inwazji, już kilkanaście godzin po zarażeniu, w momencie wnikania larw w ściany jelita wystąpić mogą zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego w postaci przemijających, nieregularnych biegunek oraz zmiennego apetytu; 6-14 dnia po inwazji podczas wędrówek przez płuca pojawić się mogą objawy zapalenia płuc, tj. duszność, przyspieszony oddech, kaszel, podwyższenie temperatury ciała, osłabienie i utrata apetytu.
W II okresie inwazji, tj. okresie glistnicy jelitowej, obserwuje się objawy ze strony przewodu pokarmowego, a mianowicie całkowitą utratę apetytu lub zmienny, często perwersyjny apetyt, skłonność do wymiotów, biegunki, niekiedy bóle morzyskowe. Czasami obserwować można objawy żółtaczkowe występujące w wyniku zaczopowania przez glisty przewodu żółciowego. W przewlekłej glistnicy jelitowej na skutek zatrucia substancjami wydalanymi i wydzielanymi przez glisty, pojawić się mogą także objawy także objawy nerwowe w postaci drgawek, stanów podniecenia lub otępienia, ruchów maneżowych itp. Niekiedy u chorych prosiąt obserwować można objawy alergiczne w postaci wykwitów skórnych.
Rozpoznawanie - badanie koproskopowe.
Zapobieganie. Dokładne mechaniczne oczyszczanie chlewni z nawozu, który powinien być biotermicznie odkażony przez kopcowanie. W przypadkach wychowu alkierzowo-pastwiskowego należy prowadzić wypas kwaterowy, ze zmianą kwater co 20-30 dni.
Jednym z najważniejszych momentów w profilaktyce glistnicy świń jest równoczesne regularne stosowanie zabiegów leczniczych, ze zwróceniem uwagi na przychówek.
Ciężarne maciory powinny być kontrolowane koproskopowo i odrobaczane (najpóźniej w okresie 21-24 dni przed porodem). Prosięta należy kontrolować koproskopowo i odrobaczać w wieku 2,5-3 miesięcy pamiętając o co najmniej dwukrotnym ich odrobaczeniu przed wysłaniem do ferm (ostatni zabieg nie później niż na 14 dni przed wysyłką).
mrufka_a