SZYMON ZIMOROWIC – ROKSOLANKI...
UKOCHANYM OBLUBIEŃCOM
B. Z. i K. D.
Te kwiatki zbioru mego, na polach uszczknione
Kastalijskich, niech będą tobie poświęcone,
Chciałeś mię był wprowadzić na askrejskie góry,
Kędy pod lasem siadszy Kalliroe śliska
Z piersi nabrzmiałych wody obfite wyciska.
Lecz daremnie, abowiem w pół zaczętej drogi
Wściekła Lachezis kosą podcina mi nogi
I pierwej w niepamiętnym chce mię kąpać zdroju,
Niżbym wiekopomnego skosztował napoju;
Stąd jako zgruchotany garniec wodę leje,
Tak znacznie we mnie siła wrodzona niszczeje.
Przetoż póki się młodość moja nie przesili
A dnia mego ku nocy wieczór nie nachyli,
Cokolwiek-em kwiateczków zebrał na Aonie
I jakom wiele słyszał pieśni w Helikonie,
Do ciebie chętnie niosę. Ty, siedząc za stołem
Godowniczym, przyjmi je niezmarszczonym czołem.
Ja nie dbam, choć ta praca do drukarskiej prasy
Nie przyjdzie ani przyszłe obaczą jej czasy;
Jeśli ty przeczytawszy dasz łaskawe zdanie
I pochwalisz, dosyć się mej żądości zstanie.
Ale próżna ma chluba - tylko to przebiera
N[a]wdzięczniej łabęć gardłem, gdy prawie umiera,
Ja zaś cichuchno więdnę jako letnie siano,
Które strąciła ze pnia ostra stal porano.
Namilsi oblubieńcy, dusze ulubione,
Żyjcie za mnie, a ile blada Persefone
Dni mi skróci, pędząc mię za słoniowe wrota,
Niechaj wam Bóg przedłuży tyl[e] lat żywota.
Ja, choć od was odejdę w elizyjskie błonie,
I tam kwiatki na wasze przątać będę skronie.
Szósty: HIPOLIT
Rożyna mi w taneczku pomarańczę dała,
A potym i wianeczek dać przyobiecała.
Ale gdym jej pomagał wesołego tańca,
W ogień się obróciła ona pomarańcza.
Ono jabłko żarzystym węglem mi się zstało:
Spaliwszy duszę nędzną, spaliło i ciało.
Ogniu mój, o Rożyno, prędkom cię zachwycił,
Prędko mi cię na sercu złoty owoc wzniécił.
Teraz wiem, co jest miłość! Nie Wenus łaskawa
Spłodziła ją, lecz lwica na pustyni krwawa,
Tygrys niemiłosierna nad błędnym człowiekiem
Na Kauk[a]zie szalonym karmiła ją mlekiem.
Dziewiętnasty: GRACJAN
Przy wesołym Cyprze w piękną z mirtu krzewinę
Wszedłem rano, gdzie potkawszy małą dziecinę
(Łuk przy boku, na barkach pióra i u nożek),
Spytałem: "Powiedz mi, dziecię, coś ty za bożek?".
A on do łuka:
"Kto na mię fuka?
Ja, choć-żem mały,
Przecię-m bóg cały,
Którego i sam Jowisz, i boginie znały.
Zaś Kupidyna,
Wenery syna,
Boga miłości
I wszech lubości
Nie znasz? Muszę cię skarać, żeś tak niebywały".
"Odpuść proszę, cne dziecię, na mnie, prostaka,
Nie bierz strzały niepochybnej z twego sajdaka;
Ale naucz mię raczej, nie mieszkając wiele,
Czemu cię tu dziś widzę w tak maluczkim ciele?"
"Tak mię maluje
Ten, kto miłuje:
Zstając się dziecię,
Jak w trzecim lecie,
Traci rozum i powagę, traci baczenie.
Mądrych ja skrócę,
W dzieci obrócę,
Bo kto mię skusi,
Głupim być musi.
Wnet i stary odmłodnieje nad przyrodzenie".
"Wiem to i sam, cny Kupido, że nie nowina:
Który człowiek zamiłuje - własna dziecina.
A to zasię na twych oczach co za zasłona
Ślepym cię być uczyniła? Co znaczy ona?"
"Ja ślepo [b]iję
I ślepo [ż]yje,
Moimi który
Zraniony pióry:
Stary, młody, pan, ubogi, w jakim chce [m]ieniu;
Nie mam ja znaku
W osobach braku.
Niech się kto chlubi,
Że mię nie lubi,
Najdę go ja i w jedwabiu, i w ostrym odzieniu".
"Wiem, że nie bez przyczyny są i te pióra,
Którymi twoja bieluchna porosła skóra,
I nie darmo wielkie skrzydła trzmią na twym grzbiecie;
Dlaczego ich jednak nosisz, powiedz, proszę cię".
"Te dla lekkości
Mam i prędkości.
Nie masz żadnego
Gmachu skrytego,
Kędy by się nie nalazły miłosne przeskoki;
Nic nie są góry:
Radby i z skóry
Wyleciał drugi
Za czas niedługi,
Tam, kędy ja rozkażę, by snadź pod obłoki".
"Przeto, widzę, zhołdowałeś już wszytkę ziemię,
Poślepiłeś niemal wszytko Jewine plemię.
I ja, utrapiony, także duszę swą w ciele
Muszę tobie ofiarować [w] twoim kościele".
"To gdy uczynisz,
Mało przewinisz:
Serce odmienne
Twe, nie kamienne.
Kędy mi się odejmują, barziej się srożę.
Dowcipy harde
I myśli twarde,
Ciało i duszę
W proch ja pokruszę.
Mądrość, uroda, bogactwo - nic nie pomoże".
Dwudziesty wtóry: ALEKSY
Cokolwiek w sobie ma ten świat odmienny,
Wszytko przemija jako jednodzienny
Kwiat, który pięknie się rozwinie
Rano, a w południe zaginie.
Halino, dziewczę moje ukochane,
Skorom obaczył usta twe różane,
Wyznałem między wszytkim światem
Napiękniejszym być one kwiatem.
Abowiem twoja uroda nadobna
Do różanego krzaku jest podobna,
Który wydaje na przemiany
Kwiat czerwony z białym zmieszany.
Dlaczegoż tedy, dziewko okazała,
Zabraniasz zbierać kwiatków z swego ciała?
Czemu od twoich uciech, proszę,
Tak częste odmioty ponoszę?
Samaś i sobie, i mnie zawiniła,
Żeś różaniec na twarzy zasadziła,
Żeś na wargach i uściech kwiaty
Rozpostarła jako szkarłaty.
Te mnie do siebie wabią, te zuchwała
Wenus na wieniec zerwać mi kazała;
Jeśli w tym usłucham bogini,
Nie ja, ona tobie przewini.
Ale daremnie darów bożych bronisz,
Bo niezadługo przecię je uronisz,
[Kie]dy za starością szkaradną
Piękne róże z twarzy twej spadną,
A tylko ciernie dotkliwe zostanie,
Że młódź lubieżna ani pojźrzy na nie.
Tam wspomniawszy na swe wdzięczności
Pierwsze, zapłaczesz od żałości.
A przetoż póki nie dozna odmiany
Młodości twojej ogródek różany,
Dopuść mi, proszę cię, w nim bywać
I róże przyrodzone zrywać.
Piąta: PAWENCJA
Piękna dziewico,
Moja siestrzyco,
W twoim ogrodzie
Gdy ja do roże
Palce przyłożę,
Ciernie mię bodzie.
Dla tego strachu
Nie chcę zapachu
Więcej zakuszać,
Nie chcę i kwiata
Przez wszytkie lata
Ślicznego ruszać.
Wenery synie,
Cny Kupidynie,
Rozkoszne dziecię,
Gdy z swego łuku
Czasem bez huku
Strzelasz po świecie,
Sztuczny kozaku,
Co masz w sajdaku,
Puszczasz znienagła.
Alić zarazem
Za słodkim razem
Śmierć idzie nagła.
Dziewiąta: PROCERYNA
Ogrodzie, ogrodzie ulubiony,
Kwiatkami roźlicznymi natkniony!
Ciebie piękna Lubomiła
Rękami swemi sadziła.
Dla ciebie wiosna idzie zuchwała,
Dla ciebie słońce cały dzień pała,
Tobie Zefir wiatry grzeje,
Tobie Hesper rosę leje.
Ty nimfy, z nimi kwietne boginie
Za goście masz i za gospodynie,
Ciebie Pallas i Pafija
Osobą swoją nie mija.
Cokolwiek przedniej roszańskiej młodzi
Może być, cieszyć się z tobą chodzi;
Ciebie panny, choć się wstydzą,
Często barzo rady widzą.
Ty w sobie wszytkich dziewek pieszczoty
Zamykasz, ty młodzieńskie zaloty
W miękkie rymy uwinione
Przez brzmiącą głosisz bardonę.
Ty pieśni w dzień przejmujesz dziewicze,
Ty przez noc skargi słyszysz słowicze;
Ty w oczach różne smaki
I zapach masz wieloraki.
Ogrodzie, chlubo moja, z tak wiela
Twych kwiatków użycz mi tyle ziela,
Żebym wianeczek uwiła
I miłego nim poczciła.
Nie weźmie wieńca tego nikt iny,
Tylko mój namilejszy jedyny,
Którego z nami dwie lecie
Nie dostaje na tym świecie.
Ty w martwym odpoczywasz grobie,
Ja przecię kwiatki niosę tobie.
Przyjmiże wieniec różany
Ode mnie, mój ukochany.
A jako róże są odmienne,
Ułomne, słabe, jednodzienne,
Jako niehamowna rzeka
Do morza cwałem ucieka,
Tak prędko wiek nasz krótki upływa,
Tak co dzień żywota nam ubywa,
Że ani godziny wiemy,
Kiedy się w proch rozsypiemy.
8
sunka