Żywienie zwierząt - zwierzęta należy żywić w młodym wieku intensywnie a w dorosłym - ekstensywnie.
Pasza - produkty pochodzenia zwierzęcego, roślinnego, mineralnego, które zwierze jest w stanie pobrać, trawić, rozłożyć i wykorzystać rozłożone składniki.
Pięciopalcówka:
1. popiół surowy
2. białko surowe(ogólne):białko właściwe +NPN oznacz. zawartość N *6,25-białko ogólne. (dużo w nasionach strączkowych)
3. tłuszcz surowy – substancje rozpuszczalne w związkach organicznych (eter, chloroform)
Zaliczamy: tł proste, woski, złożone - fosfolipidy, olejki, żywice, karotenoidy, sterole!
Oznaczamy przez ekstrakcje skł. apolarnym, ważymy co się nie wypłucze.
4. włókno surowe -składniki nietrawione przez enzymy ukł pokarmowego, tylko mikroflore - celluloza, lignina, krzemionka (dużo jest go w słomie, plewach, mało w zielonce - tylko w roślinach!) u konia rozkład w jelicie ślepym, krowa - żwacz, świnia - j. grube
5. bez N wyciągowe= NPN - Azot pochodzący ze źródeł innych niż białko, ale który może być wykorzystywany przez przeżuwacze do budowy białek organizmu. Źródła NPN obejmują związki takie jak mocznik czy bezwodny amoniak, stosowane w mieszankach paszowych przeznaczonych wyłącznie dla przeżuwaczy.
SUROWY – składniki mineralne + zanieczyszczenia: piasek, SiO2 roślin
TRAWIENIE
POLIGASTRYCZNE:
BIAŁKO : degradacyjne - 60-65%, bypassowe (chronione – trafia bezpośrednio do j.cienkiego,nie ulega degradacji w żwaczu) – 30-35%.białko nie musi być dobrej jakości, bo wytwarzają je z innych białek (wyjątek= krowy mleczne - b. dobrej jakości wymagane)
Cechy charakterystyczne: resynteza mocznika, nie ma trawienia białka w j. ustnej, trawione jest tez białko flory bakteryjnej.
Żwacz - 70-80%, 60 h zalega pokarm. Funkcje: magazynowanie pokarmu, fermentacja, resorpcja metabolitów fermentacji, synteza (np.LKT+NH3=aminkw.), tranzyt biomasy.
*pasza zbyt wysokobiałkowa – źle, deaminacja amoniaku w mocznik, białko usuwane z organizmu bo musi się bronić przed nadmiarem = strata lub synteza kw. tł. i otłuszczenie organizmu
PUTRESCYNA, KADAWERYNA - SZKODLIWE!
PUTRESCYNA - powstaje w wyniku rozpadu białek np. gnicia przy udziale bakterii beztlenowych. Odpowiada za odrażający zapach rozkładającej się materii organicznej (mięsa, tkanek, zwłok) oraz za nieświeży oddech. W organizmach żywych putrescyna powstaje w wyniku dekarboksylacji aminokwasu ornityny. bierze udział w syntezie poliamin.
KADAWERYNA - amina biogenna będąca produktem dekarboksylacji aminokwasu lizyny, powstaje w procesie gnilnym białka. Ma postać oleistej cieczy bez wyraźnej barwy. Należy do tzw. trupich jadów, ma silny odrażający zapach rozkładających się zwłok i jest szkodliwa dla zdrowia (uszkadza układ krążenia). Nazwa pochodzi od łacińskiego cadaver - trup, zwłoki.
BIAŁKO: w żwaczu zachodzą procesy zarówno rozkładu jak i syntezy. Białko pochodzące z paszy jest trawione do polipeptydów a potem przy udziale peptydaz do aminokwasów. Wolne aminokwasy są wykorzystywane przez mikroorganizmy do syntezy białej bakteryjnych. Mogą też ulegać dalszym przemianom: dezaminacji albo dekarboksylacji.
Niebiałkowe związki azotowe np. mocznik są rozkładane przez ureazę (wytwarzana przez bakterie żwacza). Pod jej wpływem mocznik jest rozszczepiany na NH3 i CO2.
Ogólnie mówiąc:
*część białek w żwaczu nie ulega przemianom i jest przekazywane do trawieńca
*druga część jest przetwarzana na wolne aminokwasy oraz amoniak, z których jest syntetyzowane białko mikroorganizmów
*amoniak jest wchłaniany ze żwacza i trawieńca do żyły wrotnej a następnie wędruje do wątroby, gdzie zachodzi synteza mocznika. Mocznik krąży w ustroju i jest wydalany przez nerki, ponadto pewne ilości mocznika przenikają do śliny i mleka.
MONOGASTRYCZNE:
Nadmiar białka prowadzi do: dekarboksylacji i deaminacji (tworzy się amoniak, toksyczny jeśli dostanie się do krwi - hem w methemoglobinę, organizm się dusi, bądź w nerkach wydalanie i w keto kwasy które są skł energetycznym – syntezy kw. tł. à otłuszczenie org.)
Ważna jest jakość białka! Głównie rozkład w żołądku (pepsyna, trypsyna, karboksypeptydazy) 2 – 3 peptydy mogą być wchłaniane!
CUKRY:
POLISACHARYDY rozkładane do kw. pirogronowego a ten na mlekowy [à propionowy], octowy80% [à masłowy], mrówkowy do LKT. kw. propionowy - prekursor syntezy amoniaku, białek w żwaczu. Masłowy, octowy - synteza tłuszczy głównie mleka.
Wiosna - spadek tł w mleku, bo w świeżej trawie mało włókna wiec mało celulozy àmało kw. octowego. Włókno – rola
1. LKTàKT mleka
2. uczucie sytości
3. motoryka przewodu pokarmowego
4. obniżanie wykorzystywania innych składników (monogastryczne); pasz nie rozdrabniamy zbytnio bo wtedy słaba przyswajalnośc składników.
Dużo gazów: spowodowane jest np. podawaniem dużej ilości melasy- 2 cukry szybko się rozkładają i przekształcają w CH4 i LKT.
MONOSACHARYDY: skrobia à dekstryny, w ziemniakach, zbożu, sacharoza: trzcina cukrowa, buraki.
Trawią BAW- związki bezazotowe wyciągowe. Amylaza rozkłada cukry w jamie gębowej, ważne dobre wymieszanie pokarmu ze śliną. Cukry proste - rozkład w jelicie cienkim; glukoza w glikogen gdy za dużo.
Głodzenie - najpierw rozkład cukrów, potem kw. tłuszczowych, na końcu białka.
Dwucukry i wielocukry zostają pod wpływem enzymów rozszczepione do cukrów prostych , a te w toku dalszych przemian dają kwasy tłuszczowe i gazy.
*substancje pektynowe są rozkładane do kwasu galakturonowego. Potem zachodzi fermentacja cukrów prostych - powstaje kwas mrówkowy a z niego metan
*pentozany są rozkładane przez ksylonazę do ksylobiozy. Ksylobioza przy udziale ksylobiazy przechodzi w ksylozę a ta fermentuje do kwasu octowego
*celuloza jest rozkładana przy udziale celulazy do celobiozy. Celobioza jest przekształcana w arabinozę a ta w kwas masłowy.
*glukoza (powstaje przez rozkład celobiozy, maltozy) fermentuje do kwasu propionowego
*sacharoza jest rozkładana do glukozy i fruktozy. Fruktoza fermentuje do kwasu bursztynowego. W dalszych przemianach wydziela się CO2.
Celulozę rozkładają bakterie obecne w żwaczu. Do najważniejszych bakterii zalicza się: paciorkowce, laseczki kwasu mlekowego, bakterie rozkładające celulozę (Bacteroides succinogenes, Ruminobacter parvum, Ruminococcus flavefaciens). Oprócz bakterii w żwaczu występują też wymoczki z gatunków Entodinium, Diplodinium, Isotricha, Dasytricha.
Co do jelita to w soku jelitowym występują następujące enzymy:
- amino i karboksypeptydazy rozkładające białka
- polinukleotydazy rozkładające polinukleotydy
- laktaza rozkładająca laktozę
- maltaza
- sacharaza
Rozkład w jelicie cienkim do glicerolu i KT:
Proste - TGL, woski, KT
Złożone – fosfo-, sfingo-, glikolipidy
Związki tłuszczo podobne – sterydy, karotenoidy, saponina
Trawione są tylko tł zemulgowane! TGL + monoglicerydy + fosfo i lipoproteidy = micele które tworzą chylomikrony - wchłaniane przez enterocyty w ścianie jelita cienkiego
Poligastryczne : tł surowy àTGL – DGL – HGL – WKT (hydratacja w żwaczu)-KTN
POLIGASTRYCZNE: Przeżuwacze spożywają pasze zawierające stosunkowo mało tłuszczu (3-4%). Dorosła krowa pobiera dziennie w pokarmie od 400 do 600 g tłuszczu. Tłuszcz roślin zielonych ma charakterystyczny skład kwasowy, ponieważ przeważają w nim kwasy nienasycone i to o kilku podwójnych wiązaniach. Około 35-40% kwasu stanowi kwas linolowy, 12-20% linolenowy i tyleż oleinowy.
Stwierdzono, że zwiększenie spożycia tłuszczu bogatego w kwa nienasycone powyżej 800 g dziennie powoduje zmianę fermentacji żwaczu, zmniejsza stosunek kwasu octowego do propionowego, obniża procent tłuszczu w mleku, hamuje działanie niektórych enzymów, obniża strawność włókna, redukuje spożycie paszy, a zwłaszcza pasz objętościowych suchych, zwiększa niebezpieczeństwo wystąpienia ketozy. Objawy te stwierdzano nawet przy niższych dawkach tłuszczu, jeśli zawierał on szczególnie dużo kwasów nienasyconych.
SKŁADNIKI MINERALNE
MAKRO: Ca ,Cl, Mg, Cl, K, P, Na, S
MIKRO: Cr, Mo, Cu, I, Fe, Mo, Se, Zn
ŚLADOWE: bar, arsen, nikiel, Pb
Nadmiar Na - niebezpieczny u drobiu i świń, bo się nie pocą a wydalanie sodu zachodzi tą droga.
PREMIKSY - mieszanina dodatków paszowych i minerałów, nie przeznaczona do bezpośredniego skarmiania. Zawierają wit, skł. miner,
Dzielimy je na:
* przemysłowe (wysoka koncentracja mikroelementów i wit, do robienia pasz pełnowartościowych i mieszanek uzupełniających, 0,1; 0,2; 0,5 %)
* farmerskie (rozcieńczone, nośnikiem jest CaCo3, 3-4 %)
Resorpcja-wchłanianie skł z treści do przewodu pokarm
Desorpcja-przechodzenie skł z org. do treści
Resorpcja powinna przeważać nad desorpcją, u starych na odwrót. Ważne jest sterowanie mikroflorą. Dzielimy na:
- resorpcję bierną (różnica stężeń);
- czynną (uaktywnienie związków – cukry, ATP, białka);
- pinocytoza...
kasica171