Nikola Tesla - inwentor XXI wieku.pdf - CIEKAWOSTKI(2) - kasica171

Artykuł pobrano ze strony eioba.pl

Nikola Tesla - inwentor XXI wieku

99% pomysłów, które wydawały się co najmniej szalone dla ludzi z jego okresu, okazało się bardzo przydatne

współcześnie, kiedy jesteśmy w stanie je zrozumieć.

Nikola Tesla urodzil sie 10 lipca 1856 roku, dokladnie o polnocy. Liczba jego patentow siega 1200, nie liczac odkryc,

ktore zostaly opatentowane przez asystentow, badz nie zostaly zgloszone. George Westinghouse wyplacil Tesli tylko

czesc pieniedzy z tytulu patentow ktore wykorzystal, poniewaz firma znalazla sie na krawedzi upadlosci finansowej.

Westinghouse zwrocil sie do Tesli z prosba o umorzenie reszty dlugu. Tesla, traktujacy George jako przyjaciela zgodzil sie

i nigdy nie zobaczyl reszty pieniedzy. Jest to tylko jeden z przykladow ilustrujacy Tesle jako czlowieka nie przywiazujacego

zbyt duzej wagi do finansowych korzysci. Rzadko spotykana cecha, zwlaszcza w Ameryce tamtego okresu.

"Fotograficzna" pamiec umozliwiala Tesli prace i udoskonalanie idei bez potrzeby konstruowania modeli i testow. Byl w

stanie siegnac w pamieci do strony kazdej ksiazki, ktora przeczytal. Ponad 99% pomyslow, ktore wydawaly sie co

najmniej szalone dla owczesnych ludzi, okazaly sie prawdziwe i wiele z nich jestesmy w stanie zrozumiec dopiero obecnie.

Wedlug Tesli, Teoria Wzglednosci Einsteina byla bledna. Teoria oparta jest na predkosci swiatla z "ziemskiej"

perspektywy. Einstain zapomnial nadmienic, ze swiatlo w innych czesciach wszechswiata moze osiagac predkosc wieksza

niz ta, ktora powszechnie znamy. Predkosc swiatla zostala zmierzona po raz pierwszy w 1887 przez dwoch osobnikow

wyposazonych w lampe i lusterka. Niewiele sie pomylili. Ci, ktorzy twierdza z uporem, ze czegos nie da sie zrobic, powinni

"odpuscic" sobie i tym, ktorzy z sukcesem do tego daza.

Marzeniem Tesli bylo "podlaczenie" wszystkich na Ziemi do zrodla darmowej energii, ktora moglaby byc przesylana w

powietrzu (bezprzewodowo) poprzez siec stacjii energetycnych rozmieszczonych po calej planecie. Energia ta moglaby

zasilac srodki transportu i domy. Calkowicie czyste i bezpieczne zrodlo energii przy ktorej energia nuklearna wydaje sie

zbyt niebezpieczna.

Tesla zostal usuniety z podrecznikow szkolnych we wczesnych latach 50 tych. Wielu ludzi nigdy o nim nie slyszalo! Jeden

z najwiekszych, jesli nie najwiekszy wynalazca naszych czasow zmarl w 1943 majac 87 lat. Wiele pomyslow zabral ze

soba. To co pozostalo to opatentowane prace i dokumenty, ktore "zniknely" z pokoju hotelowego po jego smierci. To

wlasnie Tesla a nie Marconi wynalazl radio i telefon. TV, trojfazowy AC motor oraz przesylanie energii elektrycznej, lampy

fluoroscencyjne i neonowe, motor bezszczotkowy, komunikacje bezprzewodowa, wszystkie cewki elektryczne uzywane

dzisiaj, cewke Tesli, transformator, hydro generator i zwiazana z nim produkcja hydroenergii i wiele innych. To Tesla a nie

Roentgen zrobil pierwsze zdjecie z wykorzystaniem promieni X. Mysle, ze nie bedzie przesady w stwierdzeniu iz Tesla

"wynalazl" XXI wiek i wiele z jego pomyslow jest wykorzystywana w obecnej technologii. Wiekszosc z jego inwencji

wyprzedzala owczesna technike o generacje. Prawdopodobnie czesc z nich wyprzedza obecna. Jest zapewne wiele

powodow, dla ktorych nieopublikowane pomysly Tesli pozostaja dobrze strzezone w archiwach zarowno cywilnych jak i

militarnych.

Wardencliffe Tower, Long Island

Nikola Tesla byl nieslychanie plodnym innowacyjnie geniuszem i

humanitarnym wizjonerem. Urodzil sie w Chorwacji z Serbskim

pochodzeniem. Powiedzial kiedys - "jestem rownie dumny z mojego

Serbskiego pochodzenia jak i z Chorwackiej Ojczyzny". Edukacje uzyskal w

Szkole Politechnicznej w Grazu i Uniwersytecie Praskim ktora zmuszony byl

przerwac po dwoch latach. Powodem byla smierc ojca i w konsekwencji

narastajace trudnosci finansowe. Rozpoczal prace w Amerykanskiej firmie

telefonicznej w Budapeszcie a nastepnie w Continental Edison we Francji.

Byl to rok 1882. Zaskakujacym jest fakt, iz podstawy edukacyjne Tesli

dotycza inzynierii mechanicznej a nie elektrycznej. W czasie wojny w 1884

opuszcza kraj i emigruje do Ameryki, majac 28 lat i cztery centy w kieszeni.

Rekomendowany przez dyrektora Continental Edison - Charlesa Batchelora,

podejmuje prace dla Thomasa Edisona. Pierwsze wrazenia po przybyciu do

Ameryki musialy byc dla Tesli nieco szokujace - " To co zostawilem za soba

bylo artystycznie piekne i inspirujace w kazdej dziedzinie. To co ujrzalem

tutaj jest z grubsza obrobiona, malo atrakcyjna produkcja masowa. Ameryka

wydaje sie o 100 lat do tylu w porownaniu z Europa".

Energia elektryczna zostala rozpowszechniona w Ameryce na poczatku lat 70 tych. Znacznie przyczynila sie do tego

zarowka Edisona i zapotrzebowanie na nowe zrodlo energii nieustannie roslo. Stacja Energetyczna Edisona na ulicy

Pearl, na Manhattanie stala sie monopolem. Drewniane slupy podtrzymujace dyndajace (nierzadko "gole") przewody,

wyrastaly jeden po drugim. Ciekawskie dzieci, wspinajace sie po nich napotykaly niemily szok w kontakcie z przewodami.

Mieszkancy dzielnicy Brooklyn, do tego stopnia opanowali sztuke unikania porazenia pradem od torow tramwajowych, ze

nawet lokalna druzyna baseballowa zyskala nazwe " Brooklyn Dodgers", od slowa "dodge" - uchylac sie, unikac.

Pomimo tych drobnych niedogodnosci, wiekszosc (zamoznych) mieszkancow Nowego Jorku witala z entuzjazmem

wprowadzenie elektrycznosci do swych domow. Jednym z entuzjastow byl bankier, JP Morgan, ktory zainwestowal dosc

pokazna sume w inwencje Tomasza Edisona. W takiej wlasnie atmosferze, ubogi Serbski emigrant, gorojacy wzostem (

193 cm) nad wiekszoscia obecnych, przekroczyl prog biura Tomasza Edisona. Dla Tesli, Edison byl autorytetem i

spotkanie z nim, oraz perspektywa wspolnej pracy byla wielkim przezyciem. List polecajacy od Charlesa Batchelora

brzmial -" Moj Szanowny Edisonie, znam dwoch wielkich ludzi; jednym jestes ty a drugim ten oto mlody czlowiek, ktorego

polecam".

Tesla przedstawil Edisonowi swoje plany i teorie silnika na prad zmienny. Edison o pradzie zmiennym wiedzial niewiele.

Cala jego praca skupiala sie wokol pradu stalego i jego powszechnego wykorzystania dla celow komercjalnych.

Zastosowanie pradu zmiennego nie interesowalo go ale juz wtedy zaswitala obawa, ze moze stac sie ten pomysl

konkurencja dla jego planow. Pomimo to, Edison zdecydowal sie zatrudnic Tesle i zlecil mu udoskonalenie stacjii

generatorow. Tesla zaoferowal sie rowniez z usprawnieniem motoru na prad staly Edisona. Wedlug Tesli, motor mial

zyskac 25% efektywnosci. Edison nie sadzil, aby cokolwiek dalo sie ulepszyc bez jego udzialu, aczkolwiek cos go

intrygowalo w Tesli. Edison zaoferowal wynagrodzenie w wysokosci 50 000 dolarow, co na tamte lata bylo duza suma,

zwlaszcza dla swiezo przybylego emigranta, takiego jak Tesla.

Zarowno Edison jak i Tesla mieli wspolna ceche, charakterystyczna dla geniuszy - mala potrzebe snu. Edison mogl

pracowac "na okraglo" ucinajac sobie krotkie drzemki na kanapie. Tesla zaczynal prace ok. 10:30 i kontynuowal do

wczesnych godzin rannych dnia nastepnego. Jednak na tym fakcie, cechy wspolne sie koncza. Tesla polegal na

"przeblyskach idei". Byl w stanie opracowac kompletny projekt i przetestowac jego prace w swoim umysle, rzadko robiac

notatki. Co ciekawe, wiekszosc z nich byla gotowa do zastosowania w praktyce, bez potrzeby tworzenia modelu. Edison

dzialal metoda prob i bledow, twierdzac, ze sukce opiera sie w kilku procentach na inspiracji. Reszta, to mozolna praca i

udoskonalanie. Edison byl samoukiem. Tesla posiadal europejska edukacje. Bylo tylko kwestia czasu zanim te roznice

zrodzily konflikt. Po kilku miesiacach pracy Tesla oznajmil, ze ukonczyl prace zlecona mu przez Edisona. Wywiazal sie ze

zlecenia, wprowadzil poprawki i stosowne ulepszenia. Kiedy upomnial sie o obiecane wynagrodzenie, Edison wydal sie

zaskoczony; - "to byl tylko zart, jak calkiem obrosniesz w amerykanskie piorka, bedziesz w stanie zrozumiec amerykanski

dowcip". Tesla, zdegustowany i zszokowany, tego samego dnia zlozyl swa rezygnacje. Nie majac srodkow na utrzymanie,

podja prace przy kopaniu rowow odwadniajacych, zarabiajac kilka centow na godzine. Wiesc o tym, ze niezwykle

utalentowany emigrant kopie rowy, rozeszla sie szybko. Kilku inwestorow zaproponowalo Tesli sfinansowanie projektu.

Chodzilo im o opracowanie metody oswietlenia przy pomocy luku elektrycznego. Nie byla to oferta na jaka Tesla mial

nadzieje, ale Inwestorzy zgodzili sie wylozyc srodki i wkrotce Tesla Electric Light Company podjela prace nad nowa

lampa. Wraz z sukcesem - niezwykle ciekawym w rozwiazaniu i wydajnosci oswietlenia przyszlo niepowodzenie. Wiekszosc

pieniedzy z projektu przeszla w rece inwestorow a Tesli pozostal plik bezwartosciowych papierow - aukcji gieldowych. Los

jednak mial sie wkrotce odwrocic; AK Brown z Western Union Company, zgodzil sie zainwestowac w idee motoru na prad

zmienny. Tesla podjal prace w malym laboratorium, niedaleko biura Edisona. W krotkim czasie Tesla mial gotowe

podzespoly do produkcji i przesylania energii elektrycznej pradu zmiennego - system, ktory jest uzywany obecnie na

calym swiecie. "Motor ktory skonstruowalem jest dokladnie taki jaki sobie wyobrazilem. Nie dokonywalem zadnych

przerobek ani modyfikacji. Odtworzylem plan, ktory narodzil sie w mojej glowie". Idea i plan stworzenia nowego rodzaju

silnika zakonczyla sie sukcesem ale batalia o jego komercjalne wdrozenie, miala sie dopiero rozpoczac.

W listopadzie i grudniu 1887 Tesla zarejestrowal siedem patentow z dziedziny wielofazowych silnikow elektrycznych i

przesylania energii. Byly to projekty kompletnych systemow, zawierajacych generatory, transformatory, linie przesylowe,

motory i elementy oswietlenia. Jak sie pozniej okazalo, byly to najcenniejsze patenty od czasu wynalezienia telefonu.

Przemyslowiec z Pittsburga - George Westinghouse byl czlowiekiem obrotnym i otwartym na technologiczne zmiany. To

on opracowal system hamulcow powietrznych zastosowanych w pociagach. Gdy dowiedzial sie o odkryciach Tesli, przez

glowe przeleciala mu mysl - czy przypadkiem nie jest to wlasnie brakujace ogniwo w teorii przesylania i dystrybucji energii

na duze dystanse. Nastepnego dnia, George zlozyl wizyte w laboratorium Tesli. Oferta jaka przedstawil byla interesujaca:

$60 000 za przejecie praw do istniejacych patentow, z czego $5 000 w gotowce, 150 akcji udzialowych firmy

Westinghouse oraz $2,50 za kazdego "konia mechanicznego" wyprodukowanej energii elektrycznej. Tesla, majacy juz

kolejne plany, zainwestowal polowe kapitalu w budowe nowego laboratorium.

Nowa technologia opatentowana przez Tesle miala znaczenie przelomowe. Najgorsze przeczucia Edisona mialy szanse

sie urzeczywistnic. Na jednej szali znajdowal sie jego system zasilania, oparty na pradzie stalym, na drugiej zas, nowy

system, poparty przez Westinghouse Corporation. Jeden z nich mial zostac wybrany i zadecydowac o kierunku rozwoju

Amerykanskiej technologii. Stawka byla wysoka a w takich sytuacjach gra sie ostro.

Edison, zdajac sobie sprawe z powagi sytuacji, rozpoczal wojne propagandowa. Ofiara padlo poczatkowo kilka

bezdomnych psow, starych koni oraz cyrkowy slon. Edison, chcac zademonstrowac jak niebezpieczny jest prad zmienny,

podlaczal nieszczesne czworonogi do generatora, zakupionego nielegalnie przez prof. Harolda Browna. Jeden z

arykulow w owczesnej prasie skomentowal fakt "tajemniczego" znikania psow i kotow w kilku dzielnicach. Tysiace zwierzat

usmiercono w laboratorium Edisona, Menlo Park w New Jersey, w trakcie eksperymentow. Niektore "pokazy" odbywaly sie

publicznie, na ulicach miasta!

Menlo Park, New Jersey. Laboratorium Edisona.

Edison ilustrowal prad staly jako spokojna rzeke plynaca od zrodla do morza. Prad zmienny natomiast, jako burzliwe i

gwaltowne wyladowanie, zbyt niebezpieczne aby moglo byc wykorzystane do celow industrialnych. W tym samym czasie

w Nowojorskim wiezieniu stanowym Auburn miala sie odbyc pierwsza egzekucja przy uzyciu krzesla elektrycznego.

Profesor Brown, zatrudniony przez Edisona, mial okazje wykazac raz jeszcze jak niebezpiecznym dla zycia moze byc prad

zmienny. Generator zostal zainstalowany w wiezieniu. "Krolikiem doswiadczalnym" zostal William Kemmler, skazany za

morderstwo przy uzyciu siekiery. W makabrycznym spektaklu, nazwanym zlosliwie "Westinghousing," dnia 6 sierpnia

1890 r, Kemmler zostal pozbawiony zycia w sposob nie majacy nic wspolnego z humanitarnym. Westinghouse probowal

wstrzymac egzekucje jako niehumanitarna i okrutna. Beskutecznie.

Harold Brown usmiercajacy konia w laboratorium Edisona.

Egzekucja Williama Kemmlera, 6 sierpnia 1890.

Pomimo wysilkow ze strony Edisona aby zdyskredytowac konkurencyjna energie i wystraszyc potencjalnych

uzytkownikow, Westinghouse Corporation wygrala przetarg na zainstalowanie oswietlenia na pierwszej wystawie

elektrycznosci, zorganizowanej w Chicago i nazwanej Wystawa Kolumbijska (Columbian Exposition) dla uczczenia 400

lecia odkrycia Ameryki przez Krzysztofa Kolumba. Konkurencyjna oferta zlozona zostala przez General Electric Company

( firme ktora przejela Edison Company) i opiewala na $1 000 000. Duza czesc tej sumy miala pokryc specjalne miedziane

przewody do rozprowadzenia pradu stalego. Oferta Westinghouse byla o polowe nizsza. Wystawa rozpoczela sie

wieczorem, dnia 1 maja 1893. Za nacisnieciem guzika, setki tysiecy lamp rozswietlily zapadajacy zmierzch. "Miasto

Swiatla", wspolne dzielo Tesli i Westinghouse'a napedzane bylo dwunastoma nowiutkimi generatorami o mocy 1 000 koni

mechanicznych kazdy. Dla 27 milionow ludzi, ktorzy zwiedzali wystawe, stalo sie wyjatkowo "jasne", ze prad zmienny jest

technologia przyszlosci i to nie tylko Ameryki.

Wystawa Kolumbijska, Chicago 1 maja 1893r.

Marzenie o ujarzmieniu energii naturalnej i wykorzystaniu jej zasobow zaprzatalo umysl Tesli juz od dawna. Marzenie to

podzielali rowniez amerykanie, aczkolwiek nie mieli pojecia jak sie do tego zabrac. Przed Tesla pojawilo sie wyzwanie

niemniej potezne niz huczace masy wody wodospadu Niagara. W odroznieniu od amerykanow, Tesla mial pomysl i wiare

w to niesamowite przedsiewziecie. W koncu 1893 roku marzenie mialo sie urzeczywistnic - Westinghouse uzyskal

kontrakt na budowe stacji energetycznej, przetwarzajacej energie wodospadu na energie elektryczna. Niagara Falls

Commission - organizacja odpowiedzialna za projekt, oglosila przetarg na pozyskanie hydroenergii. Projekty

nadchodzace z calego swiata byly odrzucane jeden po drugim. W swojej roznorodnosci projekty przescigaly sie w

rozwiazaniach, poczawszy od skomplikowanych systemow lin i wielokrazkow, poprzez systemy pneumatyczne. Jednym z

projektow byl system transmisji energii zgloszony przez Edisona. Na czele komisji stal nie kto inny jak Lord Kelvin, slynny

brytyjski fizyk. Kelvin popieral Edisona i byl przeciwny wykorzystaniu pradu zmiennego do czasu.... wystawy w Chicago,

po ktorej radykalnie zmienil swoja "polaryzacje". Kelvin wraz z komisja przyznali kontrakt kompanii Westinghouse.

Projekt wymagal ogromnych nakladow pracy. Byl to niezmiernie stesujacy okres dla inzynierow, mechanikow, robotnikow,

jak rowniez inwestorow z elity finansowej swiata takich jak: J P Morgan, John Jacob Astor, Baron Rotschild oraz W K

Vanderbilt. Po pieciu latach koszmarnego wysilku i niepewnosci projekt dobiegal konca. Inwestorzy nie mieli pojecia jak

ten system ma pracowac ale wizja strumienia pieniedzy naplywajaca do ich bankow pozwalala im spac w miare spokojnie.

Jedyna osoba spiaca rownie spokojnie choc krotko byl Tesla. Caly skomplikowany uklad generatorow, transformatorow i

sieci dystrybucyjnej pracowal w jego trojwymiarowym umysle. On jeden nie zwatpil ani przez moment w powodzenie tego

ogromnego i kosztownego projektu, choc niektore z rozwiazan nie byly do tej pory przetestowane praktycznie. Wszelkie

obawy okazaly sie bezpodstawne. O polnocy, 16 listopada 1896 system zostal wlaczony i energia elektryczna

"poplynela" do oddalonego o 42km miasta Buffalo. Pierwsze 1 000 koni mechanicznych bylo "zaklepane" przez firme

tramwajowa ale nastepne 5 000 bylo juz zamowione przez mieszkancow miasta. W ciagu nastepnych kilku lat liczba

generatorow zostala zwiekszona do 10. Prad zasilal Nowy Jork, lampy rozswietlaly Broadway a Edison zmuszony byl

dostosowac sie do odbioru energii o ktora nie tak dawno nie chcial sobie zaprzatac glowy.

Stacja Generatorow Edward Dean Adams nad Niagara. 5000 konne generatory Tesli i Westinghouse. Spelnienie

Nikola Tesla - inwentor XXI wieku.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: