WYDAJNOŚĆ MIODU PSZCZÓŁ LINII KORTÓWKA.pdf

BIULETYN NAUKOWY

Skrót: Biul. Nauk., Nr 18, 2002

WYDAJNOŚĆ MIODU PSZCZÓŁ LINII KORTÓWKA

W OCENIE TERENOWEJ

Jerzy Wilde 1 , Maria Wilde 2 , Andrzej Kobyliński 3

Katedra Pszczelnictwa UWM, Olsztyn

Pasieka Hodowlana, Olsztyn

Krajowe Centrum Hodowli Zwierząt, Inspektorat Olsztyński

Słowa kluczowe: Apis mellifera carnica , linia Kortówka, wydajność miodu, ocena terenowa.

Streszczenie

Na podstawie wyników oceny terenowej pszczół w 41 pasiekach woj. warmińsko-mazurskiego

w latach 1997 – 2000 stwierdzono, że rodziny pszczele z matką A. m. carnica , linii Kortówka

produkują o 4,4 kg więcej miodu (29,4 kg) niż rodziny kontrolne. Oceniane pszczoły są szczególnie

przydatne w pasiekach intensywnie prowadzonych i użytkujących nowoczesne typy uli. Najwięcej

miodu odwirowano od ocenianych pszczół w ulach Langstrotha (38,1 kg). W ulach tych stwierdzono

też największą różnicę w produkcji miodu między rodzinami testowanymi a kontrolnymi (6,6 kg).

HONEY PRODUCTIVITY OF HONEYBEES OF THE ”KORTÓWKA” STRAIN IN A FIELD

EVALUATION

Jerzy Wilde 1 , Maria Wilde 2 , Andrzej Kobyliński 3

Department of Apiculture, University of Warmia and Mazury in Olsztyn

Queen Breeding Center in Olsztyn

Polish Center of Animal Breeding, District of Olsztyn

Key words: Apis mellifera carnica , Kortówka strain, honey productivity, field evaluation.

Abstract

The results of a field evaluation of honeybees from 41 apiaries located in the Warmia

and Mazury Province, made in the years 1997 – 2000, show that bee colonies with A. m. carnica

queens, the breeding strain ”Kortówka”, produce by 4.4 kg more honey (29.4 kg) than control

colonies. The bees tested are especially useful at apiaries managed intensively, where modern

types of hives are used. The highest quantity of honey was harvested from Langstroth hives

(38.1 kg). The biggest difference (6.6 kg) in honey productivity between the control and experimental

colonies was also observed in these hives.

102

Jerzy Wilde, Maria Wilde, Andrzej Kobyliński

Wprowadzenie

Przeciwdziałając niekorzystnym zjawiskom kryzysu gospodarczego w Pol-

sce końca lat osiemdziesiątych, ktory spowodował załamanie się wielu kierun-

ków gospodarki rolnej, w tym również pszczelarstwa, rząd podjął wiele działań

chroniących polskie pszczelarstwo. Wprowadzono m.in. wysokie cła na miód

– sięgające przeszło 130% (istnieją do dzisiaj, choć zostały obniżone do 45%),

subwencjonuje się cukier i zakupy matek pszczelich. Wynikiem tych działań

jest wyraźne ożywienie się rynku produktów pszczelich w ostatnich 3 latach

(1998 – 2000). Można stwierdzić, iż dzięki interwencjonizmowi państwowemu

sytuacja stała się korzystna dla pszczelarzy. Obserwujemy także przemiany

strukturalno-organizacyjne w pszczelarstwie polskim, objawiające się głównie

wzrostem liczy rodzin pszczelich w pasiekach towarowych oraz zwiększeniem

liczby pszczelarzy samodzielnie sprzedających produkty i podejmujących wielo-

kierunkową produkcję. Zachodzące zmiany są konieczne, jeśli pszczelarstwo

polskie zechce wytrzymać konkurencję z tanimi produktami importowanymi,

gdy Polska wejdzie w struktury Unii Europejskiej. Pszczelarze mający pasieki

stanowiące dodatkowe źródło dochodu oraz ci, dla których pasieka jest jedy-

nym źródłem utrzymania, staną przed koniecznością produkowania taniej niż

dotychczas oraz większej ilości produktów pasiecznych o doskonałej jakości

(B RATKOWSKI ,W ILDE 1998 i 2002, W ILDE ,C ICHOŃ 1999). Jednym ze sposobów

tej intensyfikacji jest użytkowanie matek pszczelich o dużej wartości użyt-

kowej. W ILDE iW ILDE (2002) odpowiedzieli twierdząco na pytanie: Czy istnieje

możliwość takiego prowadzenia produkcji pasiecznej w warunkach klimatycz-

no-pożytkowych Polski, aby z pszczół uzyskiwać dochód umożliwiający utrzy-

manie rodziny, który przewyższałby średnią płacę w gospodarce narodowej

i zapewniał przyzwoity standard życia?

Celem pracy jest ocena wydajności miodowej rodzin pszczelich z matkami

linii Kortówka – pochodzącymi z pasieki hodowlanej M. Wilde (W ILDE 2000), na

podstawie analizy wyników oceny terenowej pszczół w pasiekach woj. warmiń-

sko-mazurskiego.

Materiał i metodyka

Analizę wyników oceny terenowej pszczół oparto na danych uzyskanych

w 41 pasiekach woj. warmińsko-mazurskiego w latach 1997 – 2000. Wydajność

miodu pszczoły A. m. carnica linii Kortówka porównano z wydajnością pszczół

z rodzin kontrolnych, użytkowanych w pasiekach testowanych (W ILDE 2000).

Oceniana linia spełnia wszystkie zalety pszczół hodowlanych, warunkujące

racjonalne prowadzenie pasiek (W ILDE ,W ILDE 2002), ponadto, dzięki wielolet-

niej hodowli i selekcji, jest najlepiej dostosowana do warunków klimatyczno-

Wydajność miodu pszczół ...

103

-pożytkowych woj. warmińsko-mazurskiego. Zanalizowano średnie wydajności

grupy testowej i kontrolnej, które liczyły 8 – 12 rodzin w każdej pasiece.

Wyliczono średnie wydajności dla typu ula i ocenianych lat, podano średnią

produkcję miodu ogółem za wszystkie lata badań.

Wyniki i ich omówienie

Oceniane rodziny były użytkowane w 4 typach uli: wielokorpusowym

Ostrowskiej, Langstrotha, wielkopolskim i Dadanta. Liczba porównywanych

grup testowych i kontrolnych dla typów uli wynosiła odpowiednio: 26, 7, 6 i 2.

Średnio najwięcej miodu uzyskano od rodzin testowych utrzymywanych

w ulach Langstrotha – 38,1 kg (rys. 1). Nawet rodziny kontrolne w tym typie

ula wyprodukowały więcej miodu (31,5 kg) niż rodziny z obu grup we wszyst-

kich pozostałych typach. W tym typie ula stwierdzono największą różnicę

między rodzinami z grupy testowej a kontrolnymi (6,6 kg). Średnio najmniej

miodu uzyskano od rodzin testowych utrzymywanych w ulach wielkopolskich

i Dadanata odpowiednio 23,1 i 23,6 kg. Rodziny kontrolne w tych typach uli

38.1

31.5

29.0

24.9

23.6

23.1

19.9

19.7

Wielokorpusowy

360x230

Langstroth

Wielkopolski

Dadant

system ula – type of hive

Kortówka – tested strain

kontrolna – control

Rys. 1. Produkcja miodu w rodzinach tesowych i kontrolnych zależności od typu ula

w ocenie terenowej (kg)

Fig. 1. Honey production in the test and control colonies, depending on the type of hive

– a field evaluation (kg)

104

Jerzy Wilde, Maria Wilde, Andrzej Kobyliński

wyprodukowały mniej miodu niż rodziny z grup testowych – odpowiednio 19,9

i 19,7 kg. Zależność większej produkcji miodu przez rodziny grupy testowej

(rodziny z matką linii Kortówka) niż kontrolnej występowała we wszystkich

typach uli. Dużą różnicę między rodzinami z grupy testowej a rodzinami

kontrolnymi uzyskano, oprócz omawianych uli typu Langstroth, tylko w ulu

wielokorpusowym (4,1 kg), podczas gdy w ulu wielkopolskim i ulu Dadanta

wynosiła ona odpowiednio 3,2 i 3,9 kg. Najprawdopodobniej jest to powodowa-

ne intensywniejszą gospodarką pasieczną i większą liczbą wędrówek na poży-

tki. Oceniając w latach 1997 – 2000 produkcję miodu, stwierdzono, że rodziny

z matkami linii Kortówka wyprodukowały więcej miodu niż rodziny grupy

kontrolnej (rys. 2). Pod względem produkcji miodu najlepszy okazał się 1999 r.,

38.6

33.7

31.4

26.2

26.6

23.9

22.7

19.4

1997

1998

1999

2000

rok – year

Kortówka – tested strain

kontrolna – control

Rys. 2. Produkcja miodu w rodzinach testowych i kontrolnych w latach 1997 – 2000

w ocenie terenowej (kg)

Fig. 2. Honey production from in the test and control colonies in the years 1997 – 2000

in a field evaluation (kg)

kiedy to od rodzin grupy testowej odwirowano 38,6 kg miodu, najgorszy zaś

1997 r., w którym odwirowano 23,9 kg miodu. Od rodzin grupy kontrolnej w tym

roku odwirowano zaledwie 19,4 kg miodu i był to jedyny rok ze średnią

produkcją rodzin kontrolnych poniżej 20 kg. Największa różnica na korzyść linii

Kortówka wystąpiła w 1999 r. (4,9 kg), najmniejsza zaś w 1998 r. (3,5 kg).

Analizując średnią produkcję miodu ogółem, za wszystkie lata badań

uzyskano większą wydajność od rodzin z matkami linii Kortówka (29,4 kg) niż

Wydajność miodu pszczół ...

105

miód – honey (kg)

25.0

29.4

46%

54%

kontrolna – control

Kortówka – tested strain

Rys. 3. Produkcja miodu z rodzin testowych i kontrolnych ogółem za wszystkie lata

oceny terenowej (kg)

Fig. 3. Total honey production in the test and control colonies in the course of a field evaluation (kg)

od pni kontrolnych (odwirowano 25,0 kg miodu) – rysunek 3. Różnica 4,4 kg

miodu między ocenianymi grupami, co stanowiło 8% rocznej produkcji, jest

wielkością, która upoważnia do stwierdzenia, że opłaca się zaopatrywać pasieki

woj. warmińsko-mazurskiego w matki linii Kortówka. Linia ta w warunkach

pożytkowo-klimatycznych tego regionu jest bardzo miodna i umożliwia pszcze-

larzowi większą produkcję miodu i zwrot poniesionych nakładów na kupno

matki już w I sezonie pasiecznym. Należy pamiętać, że matki pszczele użyt-

kujemy przez co najmniej 2 sezony, nawet w intensywnie prowadzonych

pasiekach. Zatem nadwyżka miodu, jaką można uzyskać dzięki matkom linii

Kortówka, w II sezonie pasiecznym stanowi czysty zysk pszczelarza. Warto

dodać, że rozpatrywane relacje cenowe dotyczą miodu sprzedawanego po

cenach hurtowych. Gdy pszczelarz sprzedaje odwirowany miód w cenach

detalicznych, wypracowuje czysty zysk już w I sezonie pasiecznym. Pamiętać

należy, iż w omawianej pracy oceniono tylko produkcję miodu. Jak wykazał

B RATKOWSKI iW ILDE (2002), w intensywnie prowadzonej pasiece produkcja

miodu stanowi zaledwie 29% ogólnej produkcji pasiecznej. Można spodziewać

się jeszcze większej różnicy na korzyść rodzin z matkami linii Kortówka niż

wykazano. Należy także wziąć pod uwagę inne korzyści wynikające z użyt-

kowania ocenianych pszczół, tj. ich łagodność i mniejszą rojliwość (W ILDE ,

W ILDE 2002).

Podsumowanie

Wprowadzanie do pasiek woj. warmińsko-mazurskiego matek pszczelich

linii Kortówka pozwala zwiększyć wydajność miodową rodzin. Zwiększenie

ilości odwirowanego miodu w rodzinach z tymi matkami uzyskano we wszyst-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: