Polskie podziemie
Okupacja
Układy o podziale ziem II RP: 23. sierpnia 1939, 28. września 1939.
Tereny III Rzeszy
Ziemie włączone: Pomorze z Gdańskiem, Wielkopolska, Górny Śląsk, Zagłębie Dąbrowskie, część województw: Łódzkiego, warszawskiego, krakowskiego, kieleckiego; Suwalszczyzna, od 1941: Białostocczyzna;
— całkowita germanizacja;
— wprowadzenie Volzlisty; społeczeństwo podzielone na kategorie według pochodzenia:
I: ludność pochodzenia niemieckiego;
II współpracujący z Niemcami;
III: współmałżonkowie Niemców;
IV: ludność kaszubska, mazurska, górale, Ślązacy;
pozostali wysiedleni do Generalnego Gubernatorstwa.
Generalne Gubernatorstwo
— utworzenie: październik 1939;
— na czele Hans Frank, siedziba w Krakowie na Wawelu;
— dystrykty: krakowski, lubelski, warszawski, od 1941 „Galicja”;
— germanizacja;
— ludność przesiedlona;
— wywózki do Niemiec na roboty;
— łapanki;
— silnie rozwinięte podziemie;
— listy gończe;
— akcja „AB”: maj–lipiec 1940; rozstrzelanie 3,5 tys. ludności: Wawer, Palmiry, Puszcza Kampinoska, Lubelszczyzna;
— aresztowanie 183 pracowników UJ-u i zesłanie do obozu Sachsenhausen (6. listopada 1939);
— więzienia: Montelukich w Krakowie, zamek lubelski, przy aleu Schucha w Warszawie (siedziba Gestapo);
— obozy koncentracyjne: Auschwitz, Majdanek, Treblinka, Grossrosen;
— obozy zagłady: Bełżec, Sobibór, Chełm; na terenie Niemiec: Ravensbruck (kobiecy), Dachau.
Tereny ZSRR
— październik 1939: wybory do zgromadzeń ludowych w republikach radzieckich (Ukraina, Białoruś), które proszą o włączenie do ZSRR;
— aresztowania, wysiedlenia (ok. 1,2 mln ludności);
— konfiskaty mienia;
— podział ludności wysiedlonej: wolni osiedleńcy (towarzysze wysiedlonych), skazani na przymusową pracę w zakładach przemysłu ciężkiego.
Sytuacja Żydów:
— 1941: wyjęcie spod prawa; zakaz opuszczania terenu, handlu żywnością, noszenie znaków rozpoznawczych, wysiedlenia, brak własności, kary śmierci dla osób udzielających pomocy Żydom;
— Żegota: Rada Pomocy Żydom;
— listopad 1942–lipiec 1943: Generalny Plan Wschodni na Zamojszczyźnie: wysiedlenia z terenu Zamojszczyzny, osiedlenie 700 tys. Niemców.
Tajne organizacje
o Służba Zwycięstwu Polski (SZP)
— organizacja polityczno-wojskowa; założona przez: Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza; 27. września 1939; raport wysłany Rydzowi-Śmigłemu, a nie Sikorskiemu, który rozwiązuje SZP i na jej miejsce powołuje ZWZ.
o Związek Walki Zbrojnej (ZWZ)
— organizacja wojskowa;
— powołana w listopadzie 1939 przez Sikorskiego;
— podporządkowany rządowi i Wodzowi Naczelnemu na emigracji;
— na czele: gen. Kazimierz Sosnowski, od czerwca 1940 gen. Stefan Grot-Rowecki;
— dowódcy: na terenach okupacji niemieckiej: Stefan Grot-Rowecki, radzieckiej: Tokarzewski-Karaszewicz
Organizacje powołane przez ZWZ do walki z okupantami:
Luty 1940: spotkanie przedstawicieli PPS (Kazimierz Pużak), SL (Aleksander Dębski), SN (Stefan Korboński); powołanie Politycznego Komitetu Porozumiewawczego, przekształconego w Główny Komitet Polityczny w czerwcu 1940.
Grudzień 1940: powołanie Delegatury Rządu RP na Kraj; delegaci: Cyryl Ratajski, później Jan Piekałkiewicz, Stanisław Jankowski, Stefan Korboński;
— rozbudowa aparatu delegatury: sieć delegatur okręgowych;
— łącznik Komitetu, ZWZ i rządu emigracyjnego.
Wojskowe inicjatywy organizacyjne: partyzantka majora Henryka Dąbrowskiego, sanacyjna Tajna Organizacja Wojskowa, ludowa Chłopska Straż, Socjalistyczna Organizacja Bojowa, Narodowa Organizacja Wojskowa, Organizacja Wojskowa „Unia”, Szare Szeregi
— wchodzą do ZWZ.
14. lutego 1942: akcja scaleniowa: powstanie Armii Krajowej, w której skład wchodzą wszystkie organizacje wojskowe (oprócz NOW i batalionów chłopskich);
— dowodzi Stefan Grot-Rowecki (do czerwca 1943), Tadeusz Bór-Komorowski (do października 1944), Leopold Okulicki (do 19. stycznia 1945 — rozwiązanie AK).
1
labsspl