Sarna.pdf

ƌerowej(sarna polna ma tendencjĶ do bycia kilka kilo ciĶƌszħ od sarny leŰnej). Ksztaÿt

kozÿa jest nieco inny od kozy, jego sylwetka jest nieco bardziej masywna, z grubym

karkiem i masywnym ÿbem. Kozioÿ corocznie zmienia poroƌe , zrzucajħc je w okresie

jesienno zimowym, przy czym osobniki najsilniejsze rozpoczynajħ ten proces

najszybciej. Koza jest smukÿa i z wiekiem jakby bardziej przygarbiona. Uszy,

nazywane ÿyƌkami, sħ doŰĚ dÿugie i ruchliwe. Cewki sħ smukÿe, zakośczone parzystymi

racicami oraz szpilħ odbijajħcħ siĶ przy miĶkkim podÿoƌu lub podczas szybkiej

ucieczki. Suknia sarny ma barwĶ czerwono rudħ w lecie oraz popielatħ w zimie, z

charakterystycznym biaÿym lustrem. U kz widoczny jest rwnieƌ fartuszek, bĶdħcy

owÿosieniem okolic sromowych. Na terenie Polski wyrƌniamy dwa typy ekologiczne.

SarnĶ leŰnħ oraz sarnĶ polnħ, ktra wyodrĶbniÿa siĶ, wybierajħc za swe siedlisko tereny

otwartych wielkoobszarowych pl.

Sarna naleƌy do najbardziej znanej i popularnej zwierzyny w naszym kraju.

Sarny sħ zwierzĶtami wyÿħcznie roŰlinoƌernymi. Ich menu jest bardzo dÿugie i

rƌnorodne. Szacuje siĶ ƌe sarna pobiera nawet do 200 rƌnych gatunkw roŰlin.

CiĶƌko zatem wymieniĚ wszystkie skÿadniki pokarmowe, ale oglnie stwierdziĚ moƌna

ƌe dieta sarny opiera siĶ na trawach, zioÿach, pĶdach owocach lasu, oziminach oraz

wielu innych. Sarna ƌeruje od pƊnego popoÿudnia do wczesnych godzin rannych.

Istniejħ sytuacjĶ, jak np. u saren polnych, kiedy to ƌerowanie trwa z przerwami caÿħ

dobĶ. Na ƌer pierwsze ruszajħ osobniki mÿode, wychodzħc zazwyczaj o staÿej porze.

Starsze sztuki a zwÿaszcza stare kozÿy, ƌerujħ nieregularnie, w rƌnych miejscach

swojego terenu oraz o rƌnych porach doby.

Sarna wystĶpuje na terenie niemal caÿe Eurazji i przystosowuje siĶ znakomicie

do wielu zmian w swoim biotopie. WystĶpuje zarwno na terenach leŰnych jak i na

wielkoobszarowych polach. Zarwno tereny grzyste jak i nizinne nie stanowiħ

problemu dla jej wystĶpowania. NajchĶtniej wybiera jednak teren o duƌej

rƌnorodnoŰci w postaci poprzecinanych ÿħkami lasw mieszanych. Bardzo chĶtnie

zamieszkuje remizy Űrdpolne lub maÿe kompleksy leŰne usytuowane w okolicach pÿ

uprawnych. Teren ƌyciowy sarny nie jest duƌy, okoÿo kilkuhektarowy. Sarna jest z nim

bardzo zwiħzana i niechĶtnie migruje (wyjħtkiem jest okres godw kiedy to kozÿy

poszukujħ kz do pokrycia).

Okres rui u saren przypada na letnie miesiħce lipca oraz sierpnia. Wtedy to kozÿy

poszukujħ grzejħcych siĶ kz. Zaloty trwajħ kilka dni podczas, ktrych dochodzi do

charakterystycznych gonitw w kÿko, po ktrych nastĶpuje pokrycie. Kiedy zakośczy

siĶ okres grzania, kozioÿ wybiera siĶ na poszukiwania nowej partnerki. Rywalizacja o

grzejnħ kozĶ nie jest tak spektakularna jak u jeleni aczkolwiek dominujħcy kozioÿ

przepĶdza sÿabszych rywali poza teren swojej wybranki. Mimo iƌ wÿaŰciwe gody majħ

termin w miesiħcach letnich, dochodzi czasem na jesieś do godw ponownych.

Spowodowane jest to zazwyczaj niepokrytymi kozami, ktre grzejħ siĶ, chcħc

wykorzystaĚ swj potencjaÿ rozrodczy. WystĶpowanie rui ponownej jest sygnaÿem o

zÿej strukturze populacji saren, spowodowanej zbyt maÿħ liczbħ rogaczy. Ciħƌa u saren

trwa prawie dziesiĶĚ miesiĶcy, spowodowane jest to tzw. Ciħƌħ opƊnionħ, w ktrej

zarodek zahamowuje na pewien czas swj rozwj. U saren zapÿodnionych na jesieś

okres ciħƌy trwa o poÿowĶ krcej. Rƌna dÿugoŰĚ ciħƌy jest zabezpieczeniem aby

mÿode koƊlĶta przychodziÿy na Űwiat w najoptymalniejszym i jednakowym okresie tj.

wiosennym. W okolicach maja koza wydaje na Űwiat jedno lub dwa koƊlĶta. Przez

pierwsze dwa tygodnie ƌycia koƊlĶ nie opuszcza miejsca w ktrym zostaÿ poczĶty. W

Ksztaÿtem i budowħ sarna jest idealnym przykÿadem zwierzĶcia jeleniowatego

(dlatego czasem jest przez laikw mylona z jeleniem). Masa sarny moƌe siĶ wahaĚ w

przedziale 9-19 kg i uzaleƌniona jest w gÿwnej mierze od dostĶpnej bazy

pierwszych tygodniach ƌycia koƊlĶta nakropione sħ biaÿymi plamkami aby lepiej

maskowaĚ siĶ przed zagraƌajħcymi im drapieƌnikami. Matka karmi mÿode przez okoÿo

pÿ roku, jednakƌe pozostajħ one przy jej boku , czĶsto jeszcze przez rok. W wieku

dwch lat osiħgajħ peÿne zdolnoŰci rozrodcze i same mogħ przystħpiĚ do godw.

zzodgÿos wydawany przez koƊlaka.

Ï kopyto sarny

zÏ tylne wyrostki zostawiajħce charakterystyczny znak na tropie

zÏ kozioÿ.

Ï stado saren

Ï czas godw.

Ï miĶkka skrna naroŰl odƌywiajħca poroƌe podczas wzrostu

zzÏ odgÿos wydawany przez zaniepokojonego kozÿa

Ï sierŰĚ sarny

Ï oczy.

Gÿwnym zmysÿem saren jest sÿuch. Zaniepokojone rozpoczynajħ ucieczkĶ

wydajħc charakterystyczny oszczek (najczĶŰciej czyniħ to kozÿy). Wzrok saren nie jest

ich najwiĶkszym atutem, widzħ nieostro i bardziej reagujħ na ruch niƌ na nieruchomy

element. W terenie otwartym sarna polna wyostrzyÿa nieco narzħd wzroku i potrafi

dostrzec niebezpiecześstwo nawet ze znacznej odlegÿoŰci. W terenie otwartym sarna

posiada wiĶkszy dystans do czÿowieka oraz innych groƌħcych jej niebezpiecześstw. W

lesie potrafi wyczekaĚ aƌ do ostatniego momentu salwujħc siĶ ucieczkħ spod samych

ng niczym nadepniĶty zajħc.

zÏ inaczej lustro.

Ï grudki pokrywajħce poroƌe kozÿa.

Ï zrzucanie niepotrzebnego juƌ scypuÿu.

W ostatnich latach moƌna zauwaƌyĚ ƌe okres ƌerowania saren przesunħÿ siĶ

na godziny pƊniejsze. Bardzo czĶsto sarny opuszczajħ mateczniki wyruszajħc na ƌer

po zmroku. Gatunek sarny ma bardzo duƌe znaczenie w ÿaścuchu troficznym naszych

ÿowisk, dlatego tak waƌne jest aby utrzymywaĚ jej populacjĶ w dobrej kondycji.

Wrogami naturalnymi saren sħ lisy, waÿĶsajħce siĶ psy oraz drapieƌniki latajħce (w tym

rwnieƌ ptaki krukowate). Na terenie wystĶpowania wilka, jest on rwnieƌ naturalnym

wrogiem saren. Duƌym problemem jaki stoi przed nami jest nowoczesna technika,

niszczħca biorƌnorodnoŰĚ co moƌe byĚ w przyszÿoŰci powodem zuboƌenia naszych

leŰnych populacji (nie tylko saren). Waƌnym zadaniem myŰliwych jest szerzenie wŰrd

ludnoŰci lokalnych wiedzy na temat ƌycia saren, przez co moƌna oszczĶdziĚ ƌycie wielu

koƊlĶtom, ginħcym podczas mechanicznego wykaszania ÿħk.

Ï nogi sarny.

Ï nozdrza sarny.

zbiaÿa kiŰĚ wÿosw przy ƌeśskich narzħdach pÿciowych.

Ï sarna majħca tendencjĶ do rui poza jej okresem

zÏ samica sarny inaczej siuta.

zÏ samiec sarny.

Ï biaÿa krħg jasnego owÿosienia na zadzie sarny.

Ï mÿode sarny.

Ï uszy sarny.

Ï poroƌe kozÿa.

zÏ bardzo rzadka forma poroƌa przypominajħca oblanħ scypuÿem perukĶ,

wytworzona z powodu uszkodzenia jħder kozÿa.

zÏ kiŰĚ wÿosw na przyrodzeniu kozÿa.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: