adaptacja zawodowa.doc

ADAPTACJA ZAWODOWA

Adaptacja zawodowa – przystosowanie – jest to proces, w wyniku którego nowozatrudniony pracownik osiąga wydajność pracy zbliżoną do przeciętnej w swojej grupie zawodowej oraz osiąga poczucie trwałego związania się z zakładem pracy.

Jest to proces „wchodzenia” w stosunek pracy, osiągania zachowań i postaw odpowiednich do wymagań i sytuacji pracy. Obejmuje modyfikację zachowań i postaw po stronie pracownika oraz modyfikację wymagań i warunków po stronie instytucji. Kiedy zmiany po jednej stronie (pracownika) zachodzą na zmiany po drugiej stronie (instytucji) mówimy o

PRZYSTOSOWANIU.

Przystępując do pracy pracownik dokonuje weryfikacji własnej hierarchii potrzeb czy oczekiwań. W sytuacjach przekroczenia granicy możliwych zmian we własnym systemie potrzeb czy oczekiwań, pracownik może zrezygnować z zakładu pracy.

Etapy adaptacji :

1.        Przyjmowanie do pracy –

efektem jest podpisanie umowy o pracę. Opiera się na :

H       Analizie historii życia, dokumentów takich jak

-           ankieta personalna

-           podanie o pracę,

-           życiorys circulum vitae,

-           świadectwa.

H       Analizie stanu zdrowia – badanie lekarskie.

H       Analizie zachowania ;

-           testy psychologiczne,

-           próba pracy,

-           rozmowa,

-           obserwacja.

Celem badań testowych jest szybkie i obiektywne określenie stopnia przydatności stanowiskowej lub zawodowej oraz prognoza powodzenia w wykonywaniu pracy czy określonych czynności.

Testami można badać poziom wiadomości oraz wyodrębnione funkcje umysłowe, jak też osobowościowe.

2.        Wprowadzenie do pracy

Sposób w jaki nowy pracownik zostaje wprowadzony do społeczności danego zakładu pracy i zaznajomiony ze swoimi obowiązkami jest sprawdzianem poziomu dbałości danego zakładu o ludzi w nim pracujących.

Podstawowe zasady doboru kandydatów :

1.            Zasada zgodności psychofizycznych, kwalifikacyjnych i motywacyjnych cech pracownika z obiektywnymi wymaganiami stanowiska pracy.

2.            Zasada współdziałania przy kierowaniu kandydata na określone stanowisko wszystkich zainteresowanych .

3.            Zasada świadomego współdziałania kandydata w ustalaniu jego potencjalnych możliwości wykonywania czynności zawodowych.

Po określeniu wymagań stawianych pracownikowi przez poszczególne stanowiska pracy (analiza pracy) należy rozpoznać możliwości pracownika, w celu :

ÿ       Selekcji – wyboru kandydata, który najlepiej spełni stawiane wymagania.

ÿ       Klasyfikacji – określenie poziomu sprawności psychofizycznej kandydata, jego poziomu motywacji – w celu optymalnego rozmieszczenia kandydatów na stanowiskach.

-           sprecyzowanie odcinka pracy, przygotowanie szafki i ubioru ochronnego,

-           zawarcie znajomości z bezpośrednimi przełożonymi i współpracownikami,

-           informowanie o organizacji stanowiska pracy,

-           zapoznanie z regulaminem pracy,

-           informacje o obyczajach na danym odcinku,

-           obejrzenie odcinka pracy,

-           wyznaczenie pracownika, który bezpośrednio będzie sprawował opiekę nad nowym pracownikiem.

3.        Wprowadzenie w obowiązki służbowe.

4.        Doskonalenie pracy.

Proces adaptacji przebiega w 4 zakresach :

1.        Przystosowanie do warunków fizycznych.

2.        Przystosowanie do wymogów technicznych.

3.        Przystosowanie do organizacji zakładu pracy.

4.        Przystosowanie do warunków społecznych.

Konsekwencje przystosowania do pracy:

A/ Zadowolenie z pracy. Najprostszy wskaźnik stosunku pracownika do pracy. Decyduje stopień zaspakajania potrzeb i chociaż przybliżona zgodność oczekiwań z rzeczywistymi warunkami zastanymi w środowisku pracy.

B/ Stabilizacja. Mierzona jest zazwyczaj długością stażu pracy w określonym zawodzie lub zakładzie. Ważna jest stabilizacja rzeczywista, będąca rezultatem faktycznej akceptacji pracy i jej warunków. Stabilizacja pozorna wynika z konieczności : brak innej możliwości zatrudnienia, mieszkanie zakładowe, warunki płacowe.

C/ Identyfikacja z pracą (zawodem, zakładem). Oznacza utożsamienie się pracownika z wykonywaną pracą, podporządkowanie pracy innych ról czy funkcji społecznych.

D/ Szybkie dochodzenie do dużej sprawności zawodowej, osiąganie wymaganej wydajności i jakości pracy, stawianie wysokich wymagań w zakresie dokształcania, aktywność zawodowa, poszukiwanie nowych rozwiązań innowacyjnych.

Konsekwencje przystosowania przejawiają się zazwyczaj w dostępnych obserwacjach, w zachowaniach i deklaracjach słownych pracowników. Uzyskany stan względnego przystosowania do pracy ulega dość istotnym zmianom w czasie. Dotyczy to szczególnie pierwszych lat zatrudnienia i początkowego okresu pracy.

Konsekwencje nieprzystosowania do pracy:

A/ Frustracja. Występuje wtedy, gdy człowiek pragnący zrealizować jakiś cel lub zadanie napotyka na przeszkody, które utrudniają lub uniemożliwiają realizację jego dążeń. Częstym efektem tego stanu jest :

-           podniecenie,

-           agresja,

-           apatia,

-           fantazjowanie,

-           fiksacja - powtarzanie pewnego zachowania, mimo tego, że okazało się ono nieadekwatne.

-           Regresja – powrót do zachowań, które w przeszłości były skuteczne : płacz, szantaż.

B/ Kontestacja. Ujawnianie niezadowolenia z istniejącego w zakładzie ładu społecznego, istniejących zależności i dystansów oraz dystrybucji cenionych wartości : płace, awanse, nagrody. Niezadowolenie to może przybrać postać :

-           malkontenctwa (negatywny stosunek do wszystkiego) ,

-           niesubordynacji,

-           niechęci do autorytetów,

-           niechęci do zmian organizacyjnych i technicznych,

-           krytykanctwa,

-           nieusprawiedliwionej podejrzliwości,

-           braku zainteresowania pracą.

C/ Konflikt. Jest skutkiem poprzednich form nieprzystosowania.

ZJAWISKA BĘDĄCE DOWODAMI  NIEPRZYSTOSOWANIA :

1.        Fluktuacja kadr w sensie zbyt częstych zmian zakładu i pracy.

2.        Niezadowolenie wyrażające się w niechęci do pracy, nieusprawiedliwioną absencją, skłonnością do wypadków przy pracy.

3.        Brak identyfikacji z zawodem, pracą, zakładem.

4.        Zwiększenie liczby konfliktów społecznych.

TRUDNOŚCI ADAPTACYJNE W PRACY PIELĘGNIARSKIEJ

1.        Trudności w trakcie startu zawodowego

-           nowe, złożone zadania w nieznanych warunkach,

-           nieznajomość oddziałów specjalistycznych,

-           nieznajomość aparatury medycznej.

2.        Trudności wypływające z przygotowania do zawodu :

-           mały zakres praktyki zawodowej.

-           Słaba znajomość teorii klinicznej.

-           Nieznajomość nowych metod leczenia i związanych z tym zabiegów specjalistycznych

-           Słaby stopień samodzielności i pewności siebie.

-           Nietrafny wybór zawodu (predyspozycje fizyczne i psychiczne).

3.        Brak zadowolenia z pracy :

–          brak motywacji lub negatywne motywacje do pracy,

–          brak zainteresowania pracą,

–          brak możliwości rozwoju osobistego w postaci awansu, wyższych zarobków.

1