09 2007 pol.pdf

Kujon Polski

Szóstoklasisto,sprawdźsię!

Wczoraj wydrukowaliśmy przykładowy sprawdzian na koniec podstawówki. Dziś możesz poćwiczyć polski

i matematykę. Jutro natomiast będziesz mógł sprawdzić swoje umiejętności językowe

Piątek 21 września 2007 1 Gazeta Wyborcza 1 www.gazetawyborcza.pl

Język polski

Tekst I do zadań od 1. do 3.

Pierwszą w świecie fotografię zrobił w 1826

roku francuski fizyk Joseph Nicephore Nie-

pce. Techniki fotograficzne Nipce’a udoskona-

lił Louis Jacques Daguerre. Jego zdjęcia zwa-

no dagerotypami. Dzień, w którym we Fran-

cuskiej Akademii Nauk przedstawiono raport

o wynalazku dagerotypii, został przyjęty za da-

tę narodzin fotografii.

Nową metodę wywoływania zdjęć wyna-

lazł naukowiec angielski William Fox Talbot.

Nasączał on papier czułymi na światło chemi-

kaliami. Kiedy obraz był rzucany na papier,

najjaśniejsze miejsca zamieniały się w najciem-

niejsze, a ciemne pozostawały jasnymi. Taka

wersja obrazu zwana jest negatywem.

Pierwszą trwałą fotografię barwną udało

się uzyskać fizykowi Jamesowi Clarkowi Max-

wellowi.

Jak wielki może być popyt na fotografie dla

każdego, zdał sobie sprawę wynalazca amery-

kański George Eastman. Stworzył on prosty,

ręczny aparat fotograficzny, który sprzedawa-

no z rolką filmu. Kiedy film się skończył, apa-

rat oddawano do zakładu Eastmana, w którym

film wywoływano. Hasłem firmy było: „Ty na-

ciskasz przycisk, my robimy resztę”.

N A PODSTAWIE : W IEDZA W PIGUŁCE .

K OMPENDIUM ,S TRUAN R EID I P ATRICIA F ARA ,

W YDAWNICTWO O LESIEJUK ,W ARSZAWA 2005.

cia tego fragmentu rzeczywistości, który chce

on nam pokazać. Jego wrażliwość, talent, oko

przekazują nam jego wizję konkretnego zdarze-

nia. O poziomie fotografii decyduje również jej

strona techniczna. Przede wszystkim bardzo

ważna jest jakość sprzętu, jakość materiału, a na-

stępnie praca wykonana w laboratorium – ob-

róbka, kadrowanie, wszystko to, co potem dzie-

je się z wywołanym negatywem.

N A PODSTAWIE : W OBIEKTYWIE .

M ISTRZOWIE FOTOGRAFII POLSKIEJ .

R OZMOWY H ANNY M ARII G IZY , R OSIKON P RESS .

11. Co oznacza skrót a. użyty w artykule ha-

słowym 2.?

A. Ale.

C. Ani.

D. Aby.

[...] Bobry wychodzą ze swych kryjówek naj-

częściej o świcie lub o zmierzchu. Byłem na sta-

nowisku przed wschodem słońca. Aparat umo-

cowałem na statywie. Miałem przed sobą kilka

godzin czuwania, więc nie mogłem trzymać apa-

ratu w ręku. Poza tym zdjęcie zrobione zmęczo-

ną ręką byłoby z pewnością poruszone. Zastana-

wiałem się nad wyborem odpowiedniego miej-

sca. Jeśli sfotografuję bobry na wodzie, ciemne

tło rzeki zleje się z ciemnym futerkiem zwierzę-

cia. Podobnie będzie, kiedy zwierzę wyjdzie na

ląd. Ustawiłem więc aparat trochę pod światło dla

uzyskania kontrastu i czekałem. Najpierw zoba-

czyłem wynurzającą się głowę bobra, potem ślad

płynącego zwierzęcia rysujący się na wodzie. Po

kilku minutach gorączkowego oczekiwania bóbr

wyszedł na brzeg. Uniósł się na tylnych łapach. Za

chwilę wynurzył się jeszcze mały boberek. W tej

samej chwili udało mi się zrobić dobre zdjęcie.

Z DZISŁAW W DOWIŃSKI ,F OTO - PRZYGODY .

I NSTYTUT W YDAWNICZY N ASZA K SIĘGARNIA .

W ARSZAWA , 1965

12. Który artykuł hasłowy zawiera odmianę

wyrazu fotografia?

A. Tylko 1.

C. Tylko 3. D. 2. i 3.

13. Z jakiego słownika pochodzi artykuł ha-

słowy 3.?

A. Ze słownika wyrazów obcych.

B. Ze słownika ortograficznego.

C. Ze słownika frazeologicznego.

D. Ze słownika wyrazów bliskoznacznych.

4. Czego dotyczy pierwsze pytanie H.M. Gi-

zy skierowane do rozmówcy?

A. Kto może fotografować?

B. Jak trudne jest fotografowanie?

C. Czym jest fotografowanie?

D. Jak należy fotografować?

14. Album do zdjęć, album na zdjęcia. Napisz,

w którym słowniku znajdziesz informację, czy

obydwie formy są poprawne.

…………………………………………………………………………

5. Co Ryszard Kapuściński, odpowiadając na

pierwsze pytanie, określił jako utrwalanie, za-

trzymywanie rzeczywistości?

A. Cel fotografowania.

B. Sposób fotografowania.

C. Warunki fotografowania.

D. Zasady fotografowania.

Wiersz do zadań od 15. do 17.

Album rodzinny

Mamy pewną książkę,

grubszą, cenniejszą od innych

– to stary, spięty klamrą

album rodzinny.

Z szafy wyjmuje go babcia,

ostrożnie na stole kładzie

i wodząc palcem po zdjęciach

w głąb czasu nas prowadzi.

T ERESA C HWASTEK -L ATUSZKOWA

* fuzja – ręczna broń palna zwykle z długą lufą,

zwykle myśliwska, strzelba

19. Do czego autor porównuje wyprawę z apa-

ratem fotograficznym na jelenie?

A. Do spaceru po lesie.

B. Do zabawy w chowanego.

C. Do polowania na zwierzęta.

D. Do poszukiwania przygody.

6. Najważniejszym zajęciem fotoreporterów,

zdaniem rozmówcy, jest wykonywanie zdjęć

A. rodzinnych.

C. artystycznych.

B. naukowych.

D. informacyjnych.

15. Epitety występujące w wierszu są okre-

śleniami

A. zdjęć.

7. Co nie decyduje o wysokim poziomie foto-

grafii?

A. Talent fotografa. C. Oprawa zdjęcia.

B. Jakość sprzętu.

20. Zdaniem autora tekstu III, aby zrobić do-

bre zdjęcie zwierzęciu, fotograf powinien

A. być myśliwym.

B. szybko biegać.

C. mieć dużo szczęścia.

D. dobrze się do tego przygotować.

B. klamry. C. albumu. D. szafy.

1. Które wydarzenie uznano za datę naro-

dzin fotografii?

A. Wykonanie pierwszej fotografii.

B. Przedstawienie raportu o dagerotypie.

C. Wynalezienie barwnej fotografii.

D. Skonstruowanie aparatu fotograficznego.

D. Obróbka negatywu.

16. Wypisz z wiersza wersy lub wyrazy świad-

czące o szacunku osoby mówiącej w wierszu dla

rodzinnej pamiątki – albumu.

1. ……………………………………………………………….

2. ……………………………………………………………….

8. Zamieszczone poniżej zdjęcie według Ry-

szarda Kapuścińskiego byłoby przykładem

A. fotografii informacyjnej.

B. zdjęcia artystycznego.

C. fotografii naukowej.

D. pamiątki z podróży.

21. Autor sfotografował sowę uszatą w trakcie

A oczekiwania na pożywienie.

B. polowania na zdobycz.

C. wysiadywania jaj.

D. karmienia piskląt.

2. Kto wynalazł negatyw?

A. Joseph Nicephore Niepce.

B. William Fox Talbot.

C. Louis Jacques Daguerre.

D. George Eastman.

17. Na podstawie sytuacji przedstawionej

w wierszu wyjaśnij znaczenie przenośni:

i wodząc palcem po zdjęciach

w głąb czasu nas prowadzi.

…………………………………………………………………………

Zdjęcie do zadania 9.

22. Sowa wydaje się pozować do fotografii.

Takie wrażenie wywołane jest przez

A. ułożenie jej ciała.

3. W którym szeregu wynalazki uporząd-

kowano w kolejności chronologicznej?

A. Dagerotyp, negatyw, barwna fotografia,

ręczny aparat fotograficzny.

B. Negatyw, dagerotyp, ręczny aparat foto-

graficzny, barwna fotografia.

C. Dagerotyp, barwna fotografia, ręczny

aparat fotograficzny, negatyw.

D. Negatyw, ręczny aparat fotograficzny,

dagerotyp, barwna fotografia.

18. Podane wyrazy zapisz w kolejności alfa -

betycznej, wpisując je w odpowiednie miejsca.

fotografia, fotografik, fotogeniczny, fotograf,

fotografować, fotograficzny,

1……………………..…, 2……..….………, 3. …….……………

4……………………..…, 5……..….………, 6. …….……………

B. ubarwienie piór.

C. bezszelestny lot.

23. Którą z poniższych informacji dotyczą-

cych życia sów można uzyskać, czytając tekst?

A. Gniazdem sów są opuszczone dziuple.

B. Wędrówki sów są uzależnione od obfito-

ści pokarmu.

C. Sowy żywią się drobnymi gryzoniami.

D. Sowa składa białe, okrągławe jajka.

Tekst III do zadań od 19. do 28.

Wyprawa z aparatem fotograficznym na je-

lenie – to zadanie znacznie trudniejsze niż polo-

wanie z fuzją*, ale daje nam dużo satysfakcji i moc

niezapomnianych wrażeń. Nie możemy tutaj li-

czyć na przypadek. Zwierza należy raczej do-

brze wytropić, to znaczy wypatrzyć, gdzie i kie-

dy żeruje, kiedy wypoczywa. Jeleń, tak jak inne

zwierzęta, ma ustalony tryb życia, więc na pew-

no nie zrobi nam niespodzianki i nie spóźni się

na stale odwiedzane miejsce. Jeśli zauważymy,

że o świcie wychodzi na polanę i przebywa na

niej dłuższy czas, zajmujemy odpowiednie sta-

nowisko tak, aby odległość nie była duża i oświet-

lenie dobre. Ukryci za drzewem lub wykrotem

usadawiamy się pod wiatr, aby nie zdradzić swo-

jej obecności, ponieważ jeleń posiada doskona-

ły węch. Po spełnieniu tych warunków czekamy

spokojnie z aparatem gotowym do strzału. Mu-

simy pomyśleć przy tym o dobrej kompozycji

obrazu: ciemne tło lasu i dobrze oświetlony okaz.

[...]

ARCHIWUM PRYWATNE

24. Co było powodem użycia przez fotogra-

fa statywu do aparatu?

A. Wczesna pora.

B. Słabe oświetlenie.

C. Długie oczekiwanie.

D. Nieodpowiednie miejsce.

Tekst II do zadań od 4. do 8.

Hanna Maria Giza: Dla mnie – ja nie fotogra-

fuję – słowo fotografia brzmi jak zaklęcie ma-

giczne. Co to naprawdę znaczy „fotografować”?

Ryszard Kapuściński: Fotografować to prze-

de wszystkim utrwalać. Rzeczywistość, która

nas otacza. Ludzi, których twarze chcemy za-

chować. Pejzaże, które chcemy uwiecznić. I wy-

darzenia, których jesteśmy świadkami.[…] Fo-

tografować wszystko. Wszystko, co jest żywe

i martwe, żeby po prostu utrwalać, zatrzymy-

wać.

Hanna Maria Giza: A co to jest „dobre zdję-

cie”? […] Na czym to polega, że są zdjęcia do-

bre, gorsze i zupełnie do niczego?

Ryszard Kapuściński: No, tych do niczego

jest najwięcej. Tych gorszych też bardzo dużo.

A dobrych zdjęć jest o wiele mniej. Każde fo-

tografowanie jest wyborem dokonywanym ze

względu na temat i walory artystyczne. Te dwie

rzeczy stanowią podstawę dobrej fotografii,

a są różne jej rodzaje. Niektóre zdjęcia to zwy-

kłe pamiątki rodzinne i tych jest najwięcej, in-

ne znowu – i tych również jest bardzo dużo – to

po prostu pamiątki z podróży turystycznej. Po-

za tym istnieje też fotografia naukowa.[…] Jest

także fotografia informacyjna, kiedy po pro-

stu fotografujemy jakieś zdarzenie, chcemy

zdać z niego relację – to jest praca fotoreporte-

rów. A prócz tego istnieje także fotografia am-

bitna, artystyczna, kiedy wyboru tematu do-

konuje sam fotografik. Oczywiście wielkich fo-

tografików jest równie mało, jak wielkich ma-

larzy. Zdjęcie dobrego, utalentowanego foto-

grafika od razu rozpoznamy po sposobie uję-

9. Opisz zamieszczoną powyżej fotografię.

Pamiętaj! Twój opis powinien składać się z co

najmniej 40 wyrazów.

…………………………………………………………………………

Zadania od 10. do 13. rozwiąż, wykorzystu-

jąc informacje zawarte w artykułach hasłowych

1., 2., 3.

25. Które zwierzę autor sfotografował o świcie?

A. Jelenia.

Artykuł hasłowy 1.

26. W jaki sposób powinna zachowywać się

osoba, która chce sfotografować zwierzę w jego

środowisku naturalnym? Udziel odpowiedzi,

korzystając z informacji zawartych w tekście III.

…………………………………………………………………………

FOTOGRAFIA – technika tworzenia trwałych obrazów

(fotogramów) za pomocą aparatu fot. przy użyciu ma-

teriałów światłoczułych (błon i papierów) oraz proce-

sów fotochem.; negatyw wykonywany na materiale

przezroczystym (slajd) lub nieprzezroczystym (pa-

pier); termin f. wprowadzony w 1839 przez W. Hersche-

la; jest metodą badawczą wielu dziedzin nauki; m.in.

atomistyki, geologii, medycyny.

27. Na podstawie tekstu III napisz, jakimi ce-

chami powinna odznaczać się osoba, która chce

sfotografować zwierzę w jego środowisku natu-

ralnym?

…………………………………………………………………………

[...] Chociaż jest ona [sowa] ptakiem nocnym

(poluje od zmroku do świtu), spotykamy ją czę-

sto w bardzo słoneczne dni na gałęzi w cieniu

drzewa. Ptak siedzi wyprostowany, jakby pozo-

wał do fotografii. Dla zrobienia zdjęcia w tych wa-

runkach musimy użyć lampy błyskowej lub rzu-

cić snop światła słonecznego przy pomocy lustra.

Dobre warunki do sfotografowania sowy w dzień

mamy również w okresie jej wysiadywania na ja-

jach. Również wdzięcznym obiektem są młode

sowy, które wychodzą z gniazda i siadają wypro-

stowane na gałęziach w oczekiwaniu na pożywie-

nie. Warto wtedy zaczekać do zmroku na porę

karmienia młodych. Zdjęcie sowy uszatej z upo-

lowaną myszą w dziobie zrobiłem w takim właś-

nie momencie: aparat umocowałem na gałęzi

w pobliżu piskląt, światło z lampy błyskowej.

Artykuł hasłowy 2.

fot – fiz. jednostka natężenia oświetlenia powierzchni. ||

FOT(O) – w złożeniach: światło; fotografia; fotograficz-

ny; fotoelektryczny; foton; fotochemiczny. || fotoge-

niczny dobrze, efektownie wychodzący na zdjęciach

fot. a. filmowych. || […]

–gr. phôs dpn. phôtós „światło”. […]

28. Na podstawie tekstu III wyjaśnij, dlacze-

go fotografowanie zwierząt można nazwać „bez-

krwawymi łowami”.

…………………………………………………………………………

Artykuł hasłowy 3.

29. Napisz ogłoszenie o organizowanej w two-

jej szkole wystawie fotograficznej pod hasłem: Na-

sze kochane zwierzaki. Zachęć do jej obejrzenia.

…………………………………………………………………………

foto·grafia -fii, -fię; -fii

10. Fotogeniczny człowiek to taki, który

A. pozuje do fotografii.

B. wykonuje zdjęcia.

C. dobrze wychodzi na zdjęciach.

D. zawodowo zajmuje się fotografią.

Partner

radiowy:

B. Albo.

B. 1. i 2.

D. rozmiary ptaka.

B. Sowę. C. Mysz. D. Bobra.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: