'Sudety' - Staffa Marek.pdf - książki Góralski Misz-Masz - bogg

* BIBLIOTECZKA TURYSTY GÓRSKIEGO *

TOM OSIMNASTY

GÓRY POLSKIE W PYTANIACH I ODPOWIEDZIACH

MAREK STAFFA

SUDETY

WYDAWNICTWO PTTK „KRAJ"

WARSZAWA 1993

Opiniodawcy

JANUSZ CZERWIŃSKI I JULIAN JANCZAK

Mapki

MAREK STAFFA I MARIUSZ SZELEREWICZ (prace kreślarskie)

Redaktor

JERZY W. GAJEWSKI

Redaktor techniczny

JAN RUDAWSKI

Korekta

MARIA WIDAWSKA

PL ISSN 0860-2336

ISBN 83-7005-307-6

©Copyright by Wydawnictwo PTTK „Kraj" Warszawa 1993

Publikacja przyjęta przez Komisję Turystyki Górskiej ZG PTTK jako materiał do

szkolenia przodowników turystyki górskiej i aktywu górskiego PTTK.

W serii „Biblioteczka turysty górskiego" Wydawnictwo prezentuje opracowania różnych

tematów z dziedziny krajoznawstwa górskiego oraz metodyki i organizacji turystyki górskiej.

Ze względu na popularny charakter serii, zakładający zwykle małą objętość poszcze-

gólnych tomików, podawane są z reguły podstawowe informacje z odesłaniem zaintereso-

wanych do literatury uzupełniającej.

Sądzimy, że publikacje te będą pomocne do celów szkoleniowych zarówno w Polskim

Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym, jak i dla szerokiego kręgu turystów górskich,

w tym szczególnie młodzieży.

WYDAWNICTWO PTTK "KRAJ"

00-950 Warszawa skrytka pocztowa 121

Wydanie pierwsze 1993 Poz. 1981

Aark. wyd, 21,4

OD AUTORA

Przystępując po blisko 10 latach do przygotowania wznowienia tej książki stanąłem przed

koniecznością dokonania daleko idących zmian w jej układzie i treści. Zestaw pytań pozostał

co prawda niezmieniony, może tylko wzbogacony, ale zmianie uległ ich układ i zakres

odpowiedzi. Znacznie wzbogacona została też bibliografia, która w obecnym zakresie

pozwoli Czytelnikowi na rozszerzenie wiadomości, a nawet na własną interpretację

przedstawionych faktów i zagadnień.

Oczywiście cytowana bibliografia obejmuje tylko część literatury dotyczącej Sudetów

i Przedgórza Sudeckiego. Nie uwzględniono w niej licznych pozycji znajdujących się w

różnorodnych czasopismach naukowych i popularno-naukowych. Przytoczono tylko te

artykuły, które odnoszą się bezpośrednio do poszczególnych pytań lub stanowią jedyny

materiał źródłowy dla omawianego zagadnienia. Z tych samych względów pominięto

ogromną liczbę artykułów prasowych i wydawnictw okazjonalnych. Pominięto też niemal

całkowicie literaturę obcą, głównie niemiecką, która jest trudna do osiągnięcia nawet w

bibliotekach.

W swoim założeniu seria „Góry w pytaniach i odpowiedziach" ma stanowić pod-

stawowy (ale nie jedyny) materiał szkoleniowy dla kandydatów na przodowników turystyki

górskiej i przewodników PTTK, a także dla ogółu turystów zainteresowanych wybraną

tematyką, w tym wypadku Sudetami. W poprzednim wydaniu książki przyjmowano, że

zestaw pytań (częściowo uzupełnionych odpowiedziami, a częściowo odsyłaczami do

literatury) będzie stanowił materiał pomocniczy, na bazie którego zainteresowani zechcą

samodzielnie szukać odpowiedzi. W żadnym wypadku nie zamierzano wydać testów

egzaminacyjnych. Jako autor nie zamierzałem także nadawać Sudetom kształtu jakiej-

kolwiek „encyklopedii sudeckiej". Tymczasem pierwsze wydanie zostało przyjęte z jednej

strony za pewnego rodzaju kompendium turystyki sudeckiej, a z drugiej — za obowiązujący

materiał egzaminacyjny zawierający dostateczne kwantum wiedzy o Sudetach, którego

poznanie powinno wystarczyć do uzyskania uprawnień PTTK.

Efektem takiego przyjęcia książki były życzenia, aby w przyszłości Góry polskie

w pytaniach i odpowiedziach zawierały w miarę możności pełne odpowiedzi na wszystkie

pytania. Komisja Turystyki Górskiej ZG PTTK zdecydowała się spełnić to życzenie, toteż

następne opracowanie z tej serii Beskidy — część wschodnia Marka Okonia (1987) zawierało już

komplet odpowiedzi.

Konieczność udzielenia odpowiedzi powoduje, że zawężeniu musi ulec treść i zakres

pytań, nie można bowiem zamieszczać pytań ogólnych, które wymagają bardzo obszernych

odpowiedzi, mających charakter małych monografii. Trudno więc pytać o dzieje Sudetów,

nawet tylko w poszczególnych epokach, bowiem w odpowiedzi na takie pytanie trzeba byłoby

napisać osobne opracowanie. Pytano więc raczej o fakty i wydarzenia, oraz związane z nimi

osoby, albowiem odpowiedzi są wtedy konkretniejsze i bardziej zwarte. Z tych samych

względów nie zamieszczono ogólnych pytań z geologii, geografii, historii sztuki.

Na wiele pytań trudno jest też udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Nawet opinie

naukowe różnią się często w interpretacji faktów (dotyczy to nawet tak podstawowych spraw

jak podział regionalny Sudetów i Przedgórza Sudeckiego). Dlatego też odpowiedzi na pytania

należy traktować jako interpretację zagadnień, uzupełnioną o literaturę źródłową. Każdy może

się pokusić o własną interpretację na podstawie literatury (także

spoza proponowanego wykazu), tym bardziej, że od chwili pierwszego wydania »Sudetów«

literatura o tych górach znacznie się rozrosła.

W dalszym ciągu niektóre pytania pozostawiono bez odpowiedzi, a nawet bez

wskazania literatury, aby wytrawni turyści mieli okazie wykazać się znajomością terenu

także z autopsji lub z literatury turystycznej. Bez odpowiedzi pozostawiono zwłaszcza

pytania dotyczące możliwości wycieczkowych, dojść na poszczególne szczyty, do schronisk

itp., a także pytania dotyczące znajomości przewodników i map turystycznych, tak, aby

niczego nie sugerować i pozwolić turyście na prezentację subiektywnych propozycji

dokumentujących rzeczywistą znajomość terenu.

Mam nadzieję, że książka ta zainteresuje nie tylko uczestników szkoleń organizowanych

przez PTTK, ,ale praede wszystkim liczne, rzesze turystów górskich wędrujących przez

Sudety, turystów, którzy w miarę poznawania tych gór zechcą dowiedzieć się o nich więcej.

Wrocław, marzec 1989 r.

BIBLIOGRAFIA

Po odpowiedziach na poszczególne pytania zamieszczono numery pozycji literatury

odpowiadające numerom poniższego wykazu. Bibliografię zestawiono alfabetycznie bez

podziału na rodzaje literatury (ogólna, turystyczna, mapy itp.) lub na działy. Wynika to

z faktu, że wiele pozycji trudno jednoznacznie sklasyfikować, często mają charakter

interdyscyplinarny lub monograficzny i należałoby je cytować kilkakrotnie w różnych

działach, co niepotrzebnie zwiększyłoby objętość książki i nie zawsze ułatwiało korzystanie

z niej.

Proponowany zestaw literatury ograniczono do ważniejszych pozycji książkowych

i artykułów. Nic nie stoi na przeszkodzie aby zainteresowani pogłębiali swoje wiadomości

w oparciu o inne pozycje, których jest bardzo wiele. Celem tej książki nie jest przecież

podanie pełnej bibliografii sudeckiej (nawet tylko polskiej). Z licznych, częściowo pominię-

tych, a w pełni zasługujących na uwagę pozycji godne polecenia są różne wydawnictwa

towarzystw regionalnych np. Rocznik Jeleniogórski, Rocznik Kłodzki, Kronika Wałbrzyska,

Kronika Województwa Wałbrzyskiego, Szkice Legnickie, Rocznik Świdnicki czy Rocznik

Dolnośląski. W bibliografii cytowano tylko wybrane z nich pozycje. Bogactwo materiałów

zawierają wydawnictwa naukowe m.in. Annales Silesiae, Silesia Antiąua, Sobótka, serie

Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, Acta Universitatis Wratislaviensis, Studia Śląskie

czy periodyki naukowe z dziedziny nauk przyrodniczych i historii sztuki. Wreszcie sporo

materiałów krajoznawczych, głównie przyczynkarskich zawierają Informator Kulturalny

i Turystyczny Województwa Wałbrzyskiego oraz Karkonosze wydawane w Jeleniej Górze.

Masę informacji krajoznawczych publikują ogniwa PTTK, np. wrocławski Informator

Krajoznawczy I świdnickie Bractwo Krzyżowe i Przydrożne Pomniki Przeszłości, złotoryjskie

Barwy Kaczawskie, a także wydawnictwa Studenckiego Klubu Przewodników Sudeckich.

W bibliografii zawarto dość skromne materiały kartograficzne. Celowo ograniczono się

wyłącznie do map turystycznych, które w zasadzie zawierają wszystkie informacje o terenie

i jego ukształtowaniu interesujące turystę. Pominięto natomiast mapy topograficzne

wszelkich skal i specjalistyczne mapy geologiczne. Są one na ogół niedostępne przeciętnemu

odbiorcy (także ze względu na koszt), ale nic nie stoi na przeszkodzie w korzystaniu z nich

przez zainteresowanych.

1. Adams J.Q. Listy o Śląsku (fragment: XX-XXIV), 1800 (z j. angielskiego

przetłumaczył, wstępem i przypisami opatrzył Grzegorz Pisarski), (w:) Zeszyty Muzeum

Ziemi Kłodzkiej Nr 1, Wyd. Uniwersytetu Wrocł., Kłodzko-Wrocław1985, s. 59-90.

2. Adamski P. Zapomniany fort w Górach Bystrzyckich (w:) Karkonosz. Materiały

Krajoznawcze, Zeszyt 3, SKPS Oddz. Akad. PTTK we Wrocławiu, Wrocław 1987, s. 18-

29.

3. Andrejew A. Polonia u wód cieplickich (w:) Rocznik Jeleniogórski, Tom XXI, Tow.

Przyjaciół Jeleniej Góry, Zakł. Nar. im. Ossolińskich, Wrocław 1983, s. 157-163.

4. Ansilewski J. Petrografia metamorfiku Gór Bialskich (w:) Geologia Sudetica No 2,

1966, s. 121-244.

5. Atlas historyczny Polski. Śląsk w końcu XVIII wieku. Tom I pod red. J. Janczaka

i T. Ładogórskiego, PAN Inst. Historii, Zakł. Nar. im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-

Kraków-Gdańsk 1976 —- Tom II pod red. J. Janczaka, 1984.

'Sudety' - Staffa Marek.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: