Moduł 1.pdf

Wstęp do kursu

Kurs z farmakologii obejmuje 6 modułów, w których uwzględniono najważniejsze grupy

leków stosowane w farmakoterapii. Ze względu na określone wymiary kursu poszczególne

tematy zostały opracowane syntetycznie. Zachęcam więc słuchaczy do sięgnięcia do

wskazanej literatury.

Moduł 1 poświęcony jest zagadnieniom ogólnym, związanym z mechanizmami działania

leków, ich oddziaływaniu na organizm, a także wchłanianiu i dystrybucji leków w organizmie.

Są to zagadnienia bardziej teoretyczne, ale bez ich znajomości trudno byłoby do końca

zrozumieć tematy związane z farmakologią kliniczną.

Kolejne moduły obejmują zagadnienia z zakresu farmakologii klinicznej, a więc tej części

farmakologii, która jest najbardziej przydatna w codziennej pracy pielęgniarki. W niniejszym

opracowaniu wielkimi literami oznaczono międzynarodowe nazwy leków, według

nazewnictwa ustalonego przez Polskie Towarzystwo Farmakologiczne, zgodnie

z zaleceniami WHO. W charakterystyce poszczególnych leków przedstawiam mechanizmy

działania, farmakokinetykę, efekt farmakologiczny, wskazania do stosowania, działania

niepożądane oraz nazwy, po którymi leki te znajdują się na naszym rynku. Oczywiście nie

jest możliwe wymienienie wszystkich preparatów, w konkretnych przypadkach należy

sięgnąć po odpowiednią literaturę (np. Podlewski, Leki współczesnej terapii (13) czy

Pharmindex ).

Ponieważ farmakologia jest nauką związaną ściśle z innymi naukami, na przykład fizjologią

czy patofizjologią, dla prawidłowego zrozumienia niektórych zagadnień zachęcam do

sięgnięcia do podręczników z innych dziedzin medycyny.

Mam nadzieje, że informacje zawarte w tym kursie umożliwią zapoznanie się z praktycznymi

aspektami terapii i umożliwią szybką orientację w obecnie stosowanych grupach leków.

Farmakologia ogólna

1. Lek — postacie, dawkowanie

1.1. Nazewnictwo leków

1.2. Postacie leków

1.3. Dawkowanie

2. Farmakokinetyka

3. Farmakodynamika

3.1. Działanie leku na organizm

3.2. Mechanizm działania leków

3.3. Interakcje leków

4. Lekozależność

5. Informacja o lekach

Farmakologia ogólna

1. Lek — postacie, dawkowanie

Farmakologia jest nauką o leku ( farmakon — lek, logos — nauka), postaciach leków, losach

leków w organizmie, mechanizmach działania, wpływie na organizm i wzajemnym

oddziaływaniu między lekami.

Lek to substancja pochodzenia roślinnego, mineralnego, zwierzęcego lub otrzymana drogą

syntezy chemicznej lub inżynierii genetycznej, która w odpowiedniej postaci wywiera

określone działanie biologiczne (lecznicze).

Farmakologia ogólna zajmuje się ogólnymi prawami rządzącymi działaniem leków

i zasadami ich stosowania. Dwa jej najważniejsze działy to farmakokinetyka

i farmakodynamika. Farmakokinetyka zajmuje się losami leku w organizmie

i matematycznym opisem ich zmian, natomiast farmakodynamika opisuje oddziaływanie

leków na organizm człowieka, mechanizmy działania leków i interakcje między lekami. Bez

znajomości tych zagadnień trudno byłoby nam zrozumieć wiele problemów związanych

z działaniem i dawkowaniem leku.

Farmakologia ogólna

Farmakokinetyka:

— uwalnianie leku

— wchłanianie leku

— transport

— rozmieszczenie w tkankach

— biotransformacja

— wydalanie

Farmakodynamika:

— oddziaływanie leków na organizm

— mechanizm działania leków

Rysunek 1. Podział farmakologii ogólnej

1.1. Nazewnictwo leków

Podstawową nazwą leku jest nazwa międzynarodowa . Informuje nas ona o pochodzeniu

chemicznym danego leku, zawiera bowiem część nazwy chemicznej substancji biologicznie

czynnej (leku) — na przykład nazwa międzynarodowa — ENALAPRIL, pełna nazwa

chemiczna — maleinian enalaprylu.

Farmakologia ogólna

Nazwy międzynarodowe nie są zastrzeżone i mogą być stosowane przez wszystkich.

Nazwę handlową wprowadza producent danego leku, jest to nazwa zastrzeżona, nie może

być używana przez innych producentów, wiąże się bowiem z zastrzeżeniem patentowym

ochrony znaku towarowego producenta, zgłoszonego w urzędzie patentowym. Przykładowo

ENALAPRIL (maleinian enalaprylu — pełna nazwa chemiczna), nazwa handlowa —

Enarenal, Mapryl, Enap. Na opakowaniu leku, zwykle większymi literami, umieszczona jest

nazwa handlowa, pod nią mniejszymi literami — nazwa chemiczna, na przykład:

ENARENAL

MAPRYL

ENAP

(maleinian enalaprylu)

Na co dzień używamy oczywiście nazw handlowych leków, ale znajomość nazw

międzynarodowych jest bardzo istotna. Wiadomo bowiem, że ten sam lek może znajdować

się na rynku pod wieloma nazwami handlowymi. Nieświadomość tego oraz niewiedza, że

mamy do czynienia z tym samym lekiem może doprowadzić do wielu pomyłek

i nieporozumień. Aby ich uniknąć, w podręcznikach farmakologii, a także w tym kursie,

posługujemy się nazwami międzynarodowymi, podając tylko przykłady nazw handlowych

leków.

1.2. Postacie leków

Postacie płynne (lek jest najszybciej uwalniany):

— roztwory — łac. solutio ( sol .),

— zawiesiny — łac. suspensiones ( susp .),

— krople — łac. guttae ( gtt .),

— syrop — łac. sirupus ( sir .),

— wyciągi — łac. extractum ( extr .),

— odwar — łac. decoctum ( dec .),

— napar — łac. infusum ( inf .),

— macerat — łac. maceratum ( mac .),

— sok — łac. succus ( succ .),

— leki do wstrzyknięć — łac. iniectiones ( inj .),

— aerozole — łac. aerosola ( aero .).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: