SOCJOLOGIA POLITKI 2009/2010 ß skrypt J
EKIPA w składzie:
Alina, Dominik, Iwona, Magda Cz., Magda F., Marta, Paulina B., Paulina Ch.
Wrocław 2010
3
SOCJOLOGIA POLITYKI – PYTANIA EGZAMINACYJNE.
I. Socjologia polityki jako nauka interdyscyplinarna. ( Magda F.)
1. System społeczny i system polityczny.
2. System polityczny w ujęciu T. Parsonsa.
3. Upolitycznienie systemu społecznego.
4. Instytucje polityczne.
5. Pojęcie socjologii polityki.
6. Miejsce socjologii polityki wśród nauk społecznych.
7. Przedmiot i zakres badań socjologii polityki.
II. Władza jako podstawowa kategoria socjologii polityki. (Paulina B.)
1. Pojęcie władzy w ujęciu Maxa Webera.
2. Władza jako przejaw nierówności społecznych według P. Blaua.
3. Teleologiczne, behawioralne, instrumentalne, konfliktowe i strukturalne ujęcie władzy.
4. Władza polityczna a władza państwowa.
5. Jednostka jako podmiot władzy.
6. Zbiorowość jako podmiot władzy.
III.Podział władzy w zbiorowościach wg Maxa Webera. (Magda Cz., Dominik)
1. Władza versus panowanie.
2. Cechy charakterystyczne panowania legalnego.
3. Cechy charakterystyczne panowania tradycyjnego.
4. Cechy charakterystyczne panowania charyzmatycznego.
5. Koncepcja biurokracji.
6. Zjawisko charyzmy oraz sposoby przekazywania władzy w panowaniu charyzmatycznym.
IV. Klasa polityczna czy elity polityczne w Polsce? (Alina, Iwona)
1. Elity polityczne wg V. Pareto: cechy, teoria krążenia elit.
2. Rola i znaczenie rezyduów i derywacji w kształtowaniu elit politycznych wg V. Pareto.
3. Miejsce klasy politycznej w systemie politycznym.
4. Klasy polityczne w Polsce.
5. Kształtowanie się elit rządowych w Polsce po 1987 roku.
V.Socjologia polityki i socjalizacja polityczna Floriana Znanieckiego. (Marta)
1. Analiza zmiany osobowości człowieka po II wojnie światowej.
2. Czynniki determinujące wychowanie młodego pokolenia.
3. Typ „ człowieka dobrze wychowanego”.
4. Typ „człowieka pracy”.
5. Cechy charakterystyczne „człowieka zabawy”.
6. Miejsce i rola w normalności cywilizacyjnej „ludzi zboczeńców”.
VI. Zachowania polityczne Polaków. (Paulina Ch.)
1. Zachowania polityczne – pojęcie, rodzaje, funkcje w systemie politycznym.
2. Psychologiczne uwarunkowania zainteresowania polityką.
3. Socjologiczne uwarunkowania zainteresowania polityką.
4. Zainteresowania polityką Polaków na tle Europejczyków (indyferentyzm, alienacja).
5. Konwencjonalne formy uczestnictwa w polityce Polaków i Europejczyków.
6. Niekonwencjonalne formy uczestnictwa w polityce Polaków i Europejczyków.
7. Wpływ paradygmatu socjalno-strukturalnego na zachowania wyborcze Polaków.
8. Wpływ paradygmatu „racjonalnego wyboru” na zachowania wyborcze Polaków.
9. Uwarunkowania socjologiczne determinujące zachowania wyborcze jednostki wg U. Becka.
10. Przyczyny absencji wyborczej w Polsce w oparciu o paradygmat socjalno-kulturowy, „racjonalnego wyboru” i uwarunkowań socjotechnicznych.
11. Uwarunkowania absencji wyborczej w Polsce.
12. Autoidentyfikacja polityczna Polaków.
VII. Religijność a zachowania wyborcze Polaków. (Magda Cz., Dominik)
1. Przyczyny stabilizacji religijności w społeczeństwie polskim.
2. Przyczyny osłabienia autorytetu Kościoła katolickiego w Polsce w latach 1992-1993.
3. Wpływ zmiennych niezależnych na postawy Polaków wobec relacji państwo – Kościół.
4. Wpływ religijności na zachowania polityczne Polaków.
5. Model „Kościoła popieranego” w Polsce. Wpływ religijności na kształtowanie się postaw postmaterialnych w społeczeństwach współczesnych.
6. Przyczyny spadku wpływu religijności na zachowania wyborcze Polaków.
7. Polska jako państwo neutralne czy świeckie?
8. Na czym polega zjawisko sekularyzacji społeczeństwa polskiego (P. Berger, D. Bell)?
VIII. Socjalizm jako religia wg G. Le Bona. (Marta)
1. Na czym polega sukces socjalizmu jako religii.
2. Typy i funkcje „apostołów socjalizmu.
3. Miejsce „apostołów socjalizmu” w społeczeństwie.
4. Socjalizm państwowy – cechy swoiste. Społeczno-polityczne skutki interwencjonizmu państwowego.
5. Solidarność społeczna – dobroczynność czy minimalizacja nierówności społecznych.
6. Formy solidarności społecznej i ich miejsce w strukturze społecznej.
IX. Zmierzch czy też „nowe rozdanie” w historii Europy wg Jose Ortegi y Gasseta. (Alina)
1. Cechy człowieka masowego.
2. Uwarunkowania kulturowo- polityczno- ekonomiczne człowieka masowego.
3. Relacje państwo – człowiek masowy.
4. Na czym polega bunt mas?
5. Cechy swoiste „człowieka szlachetnego/ wybitnego”.
6. Rozumienie liberalizmu.
7. Władza jako zjawisko społeczne.
8. Miejsce wg Gasseta Starego Kontynentu we współczesnym świecie.
9. Środki zapobiegające dekadencji Europy.
I. Socjologia polityki jako nauka interdyscyplinarna. (Magda F.)
Dziękuję Ali za notatki z wykładów, których mi brakowało!! Proszę o wyrozumiałość ponieważ to „mój pierwszy raz” :P. Źródła to notatki z wykładów oraz „Socjologia polityki J. Wiatr.
1. System społeczny i system polityczny ( źródła: wykład)
System społeczny:
· Stanowi ogół relatywnie trwałych relacji wzajemnych powiązań i interakcji, które występują pomiędzy rozmaitymi podmiotami życia społecznego
· zachowanie i aktywność owych podmiotów nakierowana jest na realizację celów, które wynikają z ugruntowanych norm i wartości (uwewnętrznienie norm i wartości)
(możliwość realizacji norm, wartości. przypominamy sobie co to jest internalizacja)
Definicje:
· to wyodrębniona oraz zorganizowana całość, posiadająca charakterystyczne cechy atrybuty, wewnętrzne mechanizmy funkcjonowania, własną dynamikę.
· desygnatem terminu „system społeczny” może być wiele form i przejawów życia zbiorowego, jednakże mówi się najczęściej o holistycznie rozpatrywanym społeczeństwie, w ramach, którego wyodrębnia się szczególne subsystemy społeczne, jak np. system polityczny, ekonomiczny, kulturowy.
· współcześnie koegzystują dwa podstawowe kierunki teoretyczne definiujące system społeczny: funkcjonalny (osiągnięcie równowagi, współpraca, uzgadnianie celów, tworzenie mechanizmów zapobiegającym konfliktom); konfliktowy (elementem stymulującym, napędzającym rozwój są zmiany, rodzenie się konfliktów, wszystkie stosunki społeczne mogą wydawać się destrukcyjne, ale mogą być inspiracją)
System polityczny:
· ujęcie instytucjonalne (ogół instytucji przy pomocy których podejmowane są decyzje polityczne; G. Jellinek, M. Weber)
· ujęcie relacjonalne (szereg relacji, zależności związanych z utrzymaniem i walką o władzę, zjawiskiem walki o władzę; R. Dahl, F. Ryszka)
· ujęcie funkcjonalne (T. Parsons)
· ujęcie cybernetyczne / systemowe (sprzężenie zwrotne, wyjścia, wejścia... D. Easton)
(przy tym mam zapisaną krótką aż treściwą informację: „poczytać!” więc najlepiej będzie sobie poprzypominać to i owo :P)
· system polityczny stanowi funkcjonalną złożoną strukturę organizującą życie polityczne
· struktura ta pozostaje w stałej i bezpośredniej relacji do wszystkich zachowań podmiotów życia politycznego, a w szczególności zaś do zachowań związanych z fenomenem władzy politycznej
· elementami systemu politycznego są wszelkie formalne i nieformalne instytucje polityczne wraz ze specyficznymi zachowaniami dotyczącymi kreacji, centrów decyzyjnych, procesu decyzyjnego
· system polityczny obejmuje nie tylko całą strukturę władzy, w tym państwo, ale także instytucje o charakterze stricte politycznym (np. partie polityczne, organizacje społeczne odraz podstawowe poglądy polityczne i filozoficzne)
· D. Easton dowodzi, iż na strukturę systemu politycznego składają się komponenty, których dopasowanie i korelacje jego elementów to podstawowy warunek uzyskania przez systemu polityczny stanu równowagi. Elementy te to: wspólnota polityczna, reżim polityczny, instytucje polityczne
2. System polityczny w ujęciu T. Parsonsa (podejrzewam, że w tym punkcie napisałam, powinnam w poniedziałek dosłać resztę)
· Definicja funkcjonalna: system polityczny to określona struktura, której celem jest mobilizacja określonych zasobów - aktywność przywódców politycznych, mobilizowanie społeczeństwa. Celem jest osiąganie celów.
· Parsons uważał, że każdy system społeczny aby przetrwać musi realizować cztery podstawowe funkcje: adaptacji, osiągania celów, integracji wewnętrznej, podtrzymywania wzorów i redukowania napięć.
· System polityczny - „rolą” jego jest osiąganie celów
3. Upolitycznienie systemu społecznego
Nie wiem czy dokładnie chodzi oto, jeśli się mylę proszę o informację i poprawię:). jest to z wykładu o makro i mikrostrukturach.
· Życie społeczne traktujemy jako rynek, na którym ma miejsce wymiana różnego rodzaju dóbr i korzyści. Dobra te mają różnoraki charakter: materialny (sensibilia – nie wiem czy dobrze napisałam) i niematerialny (interporabilia – również nie wiem czy dobrze napisałam:P)
· jesteśmy różni i mamy różne predyspozycje
· nie ma sprawiedliwości społecznej
· do usługi – wytwarzane, nabywane, ale mamy do nich różnych dostęp
· relacje wymiany – nierówna wiedza, zasoby
· wymiana społeczna (która podlega strukturze) – uczestniczą w niej jednostki i zbiorowości
· celem wymiany społecznej jest uzyskanie nagród we wzajemnym świadczeniu
(wspomniany był na wykładzie tym również „homo optionis” więc warto zapamiętać: zmuszany jest na skutek własnego lub zewnętrznego imperatywu do wzięcia odpowiedzialności za swoje życie, żyje szybko i dynamicznie, decyduje o sobie. oznacz to np. dopuszczenie ...
politologia