problemy adaptacyjne dziweci z ADHD(1).PDF

Problemy adaptacyjne dzieci z nadpobudliwoĻciĢ psychoruchowĢ

Aleksandra Fornalczyk

áProblemy adaptacyjne dzieci z nadpobudliwoĻciĢ psychoruchowĢÑ to artykuþ napisany w celu

przybliŇenia pedagogom, rodzicom doĻę kontrowersyjnego tematu jakim jest Zespþ NadpobudliwoĻci

Psychoruchowej czyli ADHD. Zawiera on pokrtce opis zaburzenia oraz przyczyny. JednakŇe najwiħkszy nacisk

poþoŇony jest na to, jak niemoŇnoĻę przystosowania siħ dziecka do wymagaı Ļrodowiska spoþecznego komplikuje

jego Ňycie, jak i Ňycie jego najbliŇszych. Artykuþ ukazuje do jakich niebezpieczeıstw moŇe doprowadzię brak

odpowiedniej pracy rodzicw, nauczyciela z dzieckiem, ktre ma ADHD.

Artykuþ powstaþ z myĻlĢ, iŇ po przeczytaniu go rodzice, jak i nauczyciele zacznĢ bardziej zwracaę uwagħ na to,

co siħ dzieje z mþodymi ludŅmi, z ktrymi majĢ do czynienia na co dzieı. SprbujĢ zrozumieę zachowanie dziecka

i pomogĢ mu uporaę siħ z wþasnym á jaÑ.

Zespþ nadpobudliwoĻci psychoruchowej w ostatnich latach staþ siħ obiektem

zainteresowaı wielu nauczycieli, naukowcw, pracownikw sþuŇby zdrowia oraz rodzicw.

Przeprowadzono wiele badaı i napisano wiele ksiĢŇek na ten temat. ADHD jest zaburzeniem

charakteryzujĢcym siħ áwczesnym poczĢtkiem, wspþwystħpowaniem nadmiernej

aktywnoĻci, zaburzeı uwagi oraz brakiem wytrwaþoĻci. Te zachowania utrzymujĢ siħ przez

dþuŇszy czas i wystħpujĢ niezaleŇnie od sytuacjiÑ. 1 Przyczyny tego zaburzenia nie sĢ

dotychczas caþkowicie wyjaĻnione. Do czynnikw wywoþujĢcych to zaburzenie zalicza siħ:

Mikrouszkodzenia OĻrodkowego Ukþadu Nerwowego (OUN) i czynniki genetyczne.

JednakŇe sĢ badacze, psychologowie, ktrzy uwaŇajĢ, iŇ na wystĢpienie ADHD u dzieci mogĢ

mieę wpþyw skþonnoĻci alergiczne na niektre produkty, oraz nieprawidþowa sytuacja

domowa lub bþħdy popeþniane przez rodzicw. Mimo wielorakich przyczyn tego zaburzenia,

jego objawy tj. impulsywnoĻę, zaburzania koncentracji, nadruchliwoĻę utrudniajĢ Ňycie

kaŇdemu, kto ma doczynienia z takim dzieckiem. Zachowanie osoby z ADHD destrukcyjnie

wpþywa na funkcjonowanie otaczajĢcego jĢ Ļwiata, jak i na funkcjonowanie jej samej.

Adaptacja Ňyciowa dziecka z nadpobudliwoĻciĢ przebiega inaczej niŇ u dzieci, ktre nie majĢ

ADHD. Staje siħ to zazwyczaj przyczynĢ bardzo wielu konfliktw na wszystkich etapach i

pþaszczyznach, w jakich dziecko funkcjonuje. Dlatego teŇ bardzo waŇne jest, aby potrafię

rozpoznaę symptomy utrudniajĢce adaptacjħ dziecka, by moŇna byþo udzielię mu jak

najlepszej pomocy.

Na samym poczatku przyjrzymy siħ Ļrodowisku rodzinnemu, gdyŇ to ono stanowi

podstawħ rozwoju mþodego czþowieka. Od rodzicw dziecko uczy siħ zasad postħpowania, co

jest dobre, a co zþe, uczy siħ tego jak ma postħpowaę w rŇnych sytuacjach. Niestety, dziecko

z ADHD nie bħdzie przyswajaþo tego wszystkiego, co bħdĢ chcieli przekazaę mu rodzice.

Owszem, dziecko bħdzie wiedziaþo, Ňe sĢ pewne normy, zasady, ale nie bħdzie ich

przestrzegaþo, nie bħdzie wstanie tego opanowaę. Przez co, dzieci z ADHD nie majĢ

najlepszego kontaktu ze swoimi rodzicami. Rodzice czħsto nie potrafiĢ zrozumieę, iŇ maþy

czþowiek z nadpobudliwoĻciĢ nie chce robię tego co robi. Rodzice myĻlĢ, Ňe zþe zachowanie

syna lub crki, niechħę do nauki spowodowana jest lenistwem, albo zdemoralizowaniem.

DoroĻli zazwyczaj kaŇĢ dzieci za naganne zachowanie, zaĻ nigdy nie zauwaŇajĢ i nie chwalĢ

za coĻ, co zrobiþo dobrze. Jednak to rodzice stanowiĢ oparcie dla maþego dziecka z

problemem.

Dziecko z ADHD ma problem ze sprzĢtaniem swoich zabawek, odþoŇeniem ich na miejsce,

poukþadaniem ich. Ma problem z zapinaniem guzikw, doborem odpowiednich kolorw

skarpetek. Robi wszystko na ostatniĢ chwilħ, a to bardzo denerwuje rodzicw. Jednak dobry

kontakt z rodzicami, prba zrozumienia problemu dziecka, moŇe mieę bardzo dobre skutki w

1 Schfer U.,(2001): Dlaczego dzieci siħ wiercĢ: zespþ nadpobudliwoĻci psychoruchowej: poradnik dla

rodzicw, wychowawcw i nauczycieli, Warszawa, s.19

przyszþoĻci. ýatwiej bħdzie moŇna wyegzekwowaę od dziecka to, czego siħ od niego

oczekuje.

Zaburzenia dziecka powodujĢ niesnaski w rodzinie. Rodzice siħ kþcĢ, sĢ w ciĢgþej rozterce.

Negatywne samopoczucie odbija siħ na dziecku, a co za tym idzie powstaje mnstwo

nieporozumieı, gdyŇ rodzice nie potrafiĢ sobie poradzię z impulsywnoĻciĢ pociechy. Czħsto

winiĢ siebie nawzajem za takĢ postaę rzeczy, zastanawiajĢ siħ gdzie popeþnili bþĢd podczas

wychowania i w jaki sposb naprawię bþĢd. Niestety wielu rodzicw obwiniajĢc siħ i

zakþadajĢc, Ňe nadpobudliwoĻę dziecka ma zwiĢzek z wychowaniem dziecka nie jest w stanie

w odpowiednim momencie uchwycię momentu, w ktrym ich pociecha zaczyna mieę

problemy emocjonalne i nie jest wstanie opanowaę swoich emocji staje siħ agresywne dla

otoczenia i dla siebie. Rodzice nie zdajĢ sobie sprawy, Ňe kaŇĢc dziecko niczego nie uzyskajĢ,

zamiast przyjĢę do wiadomoĻci, Ňe ich dziecko ma Zespþ NadpobudliwoĻci Psychoruchowej

i naleŇy udaę siħ z nim do specjalisty wolĢ na wþasnĢ rħkħ walczyę z zaburzeniem. Niestety,

przewaŇnie im to nie wychodzi i dziecko w konsekwencji staje siħ mþodocianym przestħpcĢ,

nie ma szans na w miarħ normalny rozwj. MoŇe terroryzowaę caþy dom, osiedle na ktrym

mieszka.

PiszĢc o tym naleŇy wyraŅnie zaznaczyę, Ňe nie zawsze dzieci z ADHD muszĢ staę siħ

przestħpcami, tak najczħĻciej bywa tylko u tych, ktrzy wykazujĢ bardzo duŇĢ dozħ agresji,

zwþaszcza z przeniesieniem.

Dzieci z nadpobudliwoĻciĢ psychoruchowĢ majĢ rwnieŇ problemy w przystosowaniu

siħ doŇycia w Ļrodowisku szkolnym. Podstawowym objawem jest tu niemoŇnoĻę skupienia

siħ na dþuŇszĢ chwilħ, nie mwiĢc juŇ o wytrzymaniu 45 minut siedzĢc w þawce i sþuchaniu

tego co mwi nauczyciel. Dzieci te majĢ problem z zapamiħtaniem zadaı domowych, oraz

treĻci podanych na zajħciach. ZapominajĢ o wielu przyborach szkolnych i o byciu grzecznym

na lekcjach, przerwach. Dziecko takie musi byę caþy czas w ruchu. Dobrym rozwiĢzaniem

pod czas zajħę lekcyjnych jest wprowadzenie gier, zabaw majĢcych na celu pobudzenie do

pracy dzieci, jak i do ározþadowaniaÑ ich zbytniej energii. W wielu przypadkach przynosi do

pozytywne rezultaty. Dzieci, podczas ruchu odpoczywajĢ, pozbywajĢ siħ nadmiaru

negatywnej energii dziħki czemu wracajĢc do dalszych zajħę sĢ bardziej skupione i chħtne do

pracy. Niestety, jeĻli wziĢę pod uwagħ dzieci z ADHD, a zwþaszcza tych z przewagĢ

psychoruchowĢ, to jakikolwiek ruch w trakcie lekcji moŇe spowodowaę sytuacjħ odwrotnĢ.

Zamiast pozbyę siħ nadmiernej energii przeszkadzajĢcej w skupieniu uwagi na wþaĻciwych

rzeczach, dziecko bħdzie pobudzone ruchowo jeszcze bardziej. Poprowadzenie zajħę w tym

momencie stanie siħ nie moŇliwe. Dlatego niewielu nauczycieli moŇe sobie pozwolię na

prowadzenie tzw.: á ruchowych przerywnikwÑ w trakcie lekcji.

Rozmawianie na lekcji, chodzenie po klasie, rozĻmieszanie uczniw przez dzieci z

nadpobudliwoĻciĢ psychoruchowĢ spowodowane jest przede wszystkim tym, Ňe nie potrafiĢ

one zapamiħtaę toku prowadzonych zajħę, wyþĢczajĢ siħ w czasie podawania waŇnych

informacji. Dla dziecka bez nadpobudliwoĻci zdanie typu: á Otwrzcie ksiĢŇkħ, na stronie 35

i przeczytajcie uwaŇnie zadanie 1 i rozwiĢŇcie je.Ñ Jest prostym zdanie, bardzo zrozumiaþym.

Niestety dziecko z ADHD, nie bħdzie wiedziaþo, co zrobię, dla niego zdanie jest zbyt

rozbudowane. Nauczyciel podaþ zbyt wiele informacji na raz, dziecko nie jest wstanie

zanalizowaę co ma zrobię pierwsze, czy otworzyę ksiĢŇkħ, czy zrobię zadanie. Dlatego naleŇy

pamiħtaę, aby podawaę tym dzieciom jasne i proste informacje. Pojedynczymi zdaniami,

ktre mwiĢ o wykonaniu jednej czynnoĻci. Np.: áOtwrz ksiĢŇkħÑ, a nastħpnie gdy juŇ to

wykona naleŇy powiedzieę á Przeczytaj zadanie 1Ñ , a na koniec á RozwiĢŇ jeÑ. Po tak

zbudowanych informacjach dla dziecka, jest wiħksze prawdopodobieıstwo, iŇ zajmie siħ ono

zadaniem i nie bħdzie przeszkadzaþo w zajħciach. DrugĢ sprawĢ jest oczywiĻcie to, iŇ dzieci z

ADHD majĢ problem z brakiem koncentracji na poszczeglnych zadaniach. Mimo swej

ogromnej motywacji do dziaþania czħsto przez swj chaotyczny sposb bycia nie potrafiĢ, nie

mogĢ doprowadzię do koıca rzeczy, ktrej siħ podjħli. Dlatego nauczyciel powinien uzbroię

siħ w cierpliwoĻę i w miarħ swoich moŇliwoĻci dopilnowaę, aby jednak dziecko dokoıczyþo

zadanie, choęby miaþo to trwaę pþ lekcji.

Dziecko z nadpobudliwoĻciĢ nigdy nie bierze udziaþu w imprezach szkolnych, gdyŇ

postrzegane jest jako to, ktre nigdy nic nie zapamiħta i nie moŇe braę udziaþu w

przedstawieniu. Czħsto teŇ nie jest zabierane na wycieczki szkolne, bo zbytnia ruchliwoĻę

powoduje, iŇ nauczyciel nie moŇe skupię siħ na wycieczce, lecz na uciszaniu i uspakajaniu

dziecka.

AnalizujĢc powyŇsze wnioskowaę moŇna, iŇ dzieci z ADHD po przez swojĢ

niemoŇnoĻę adaptacji do Ňycia w grupie w Ļrodowisku szkolnym majĢ rwnieŇ nienajlepsze

kontakty z nauczycielami. Nauczyciele nie lubiĢ tych, ktrzy sĢ niegrzeczni i sþabo siħ uczĢ,

oraz sprawiajĢcych trudnoĻci wychowawcze. Czħsto dzieci z ADHD nie majĢ Ňadnego

oparcia w wychowawcach. Nikt nie chce pomc, mu zrozumieę samego siebie.

Nie trudno siħ domyĻleę, iŇ skoro dziecko z ADHD nie moŇe porozumieę siħ z

rodzicami i nauczycielami to z rwieĻnikami rwnieŇ.

Dziecko z nadpobudliwoĻciĢ psychoruchowĢ zazwyczaj nie ma kolegw. Wszyscy mu

dokuczajĢ, nikt siħ nie chce z nim bawię i mieę doczynienia. Dziecko Z ADHD jest bardziej

wraŇliwe na bodŅce. Ma gþħbszy charakter. Bardzo siħ przejmuje, jeĻli nikt nie chce siħ z nim

bawię, albo go przezywa. To go utwierdza w fakcie, Ňe wszyscy go nie lubiĢ i nie warto siħ z

nimi zadawaę. Wszystko to prowadzi do tego, iŇ dziecko z ADHD uwaŇajĢc siħ za zþe psuje

wszystko kolegom bo wþaĻnie tak musi postħpowaę. RwieĻnicy nie zdajĢ sobie sprawy, iŇ

przezywajĢc go i oddalajĢc siħ od takiego dziecka robiĢ mu krzywdħ. Tak, wiħc dziecko z

nadpobudliwoĻciĢ nie ma przyjaciþ i trudno jest mu siħ zapoznaę z kimkolwiek. Relacje

miħdzy kolegami w szkole, czy na podwrku sĢ zawsze dobre do momentu, kiedy nie okaŇe

siħ, Ňe jedno z dzieci ma tendencje do czħstego biegania, psucia babek z piasku, nie

wymierzenia odpowiedniej siþy podczas zabawy, a tym samym skrzywdzenie kogoĻ przez

przypadek.

AnalizujĢc powyŇsze, stwierdzię moŇna, iŇ dzieci z ADHD majĢ ogromne problemy

adaptacyjne w Ļrodowisku spoþecznym. Problemy te, niestety wpþywajĢ negatywnie, a nawet

destrukcyjnie na kontakty interpersonalne z caþym otoczeniem. Dziecko nie rozumie co siħ

dookoþa niego dzieje, nie jest wstanie obiektywnie okreĻlię sytuacji, w ktrej siħ znajduje.

Najgorsze jednak jest, to, iŇ dziecko z ADHD nie rozumie siebie samego. Dlatego bardzo

waŇne, jest, aby dorosþy, czyli rodzic, nauczyciel, pomgþ odpowiednimi metodami mþodemu

czþowiekowi w zrozumieniu Ļwiata i zasad w nim panujĢcych. MoŇe dziħki temu, dziecko

zrozumie, co siħ z nim dzieje, jakie ma problemy i jak je rozwiĢzywaę.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: