Agata Christie - Samotna Wiosną.pdf - Christie Agata - polc1

MARY WESTMACOTT

CZYLI

AGATHA CHRISTIE

SAMOTNA WIOSNĄ

PRZEŁOŻYŁA BOGUMIŁA MALARECKA

TYTUŁ ORYGINAŁU ABSENT IN THE SPRING

Nie było mnie przy tobie wiosną…

W. Szekspir, sonet 98, przekład St. Barańczaka

ROZDZIAŁ PIERWSZY

Joan Scudamore wpatrywała się zmrużonymi oczami w półmrok jadalni. Niewielka

wada wzroku powodowała, że Joan Scudamore nie widziała dobrze na odległość.

Ależ to jest… nie, to niemożliwe… a jednak tak, to ona. Blanche Haggard.

Nadzwyczajne — spotkać szkolną przyjaciółkę, której się nie widziało od… od

ładnych piętnastu lat, właśnie tu, na pustyni.

W pierwszej chwili ucieszyła się; była z natury osobą towarzyską i zawsze

chętnie spotykała się z przyjaciółmi czy znajomymi.

Ale, ale, pomyślała, jakże ta biedaczka zmieniła się, jak się postarzała. A

przecież nie może mieć więcej… niż ile? Czterdzieści osiem lat?

Odruchowo spojrzała w lustro, które szczęśliwym trafem wisiało tuż obok jej

stolika. To, co w nim zobaczyła, wprawiło ją w jeszcze lepszy nastrój.

Doprawdy, świetnie się trzymam…

Oto miała przed sobą szczupłą kobietę w średnim wieku o osobliwie gładkiej

twarzy, brązowych, ledwo dotkniętych siwizną włosach, sympatycznych, niebieskich

oczach i pogodnym uśmiechu. Ta kobieta była ubrana w lekki, gustowny kostium i

nosiła spoiych rozmiarów torebkę wypakowaną nieodzownymi w podróży drobiazgami.

Joan Scudamore podróżowała z Bagdadu do Londynu drogą lądową. Pierwszy etap

podróży odbyła pociągiem. Najbliższą noc miała przespać w zajeździe kolejowym, a

rankiem wyruszyć w dalszą drogę samochodem.

Przyczyną jej pośpiesznego wyjazdu z Anglii była niespodziewana choroba

młodszej córki: Joan Scudamore doskonale zdawała sobie sprawę z niezaradności

Williama (swojego zięcia); wiedziała, że w domu potrzebny jest ktoś, kto się o

wszystko zatroszczy.

No cóż, kryzys minął. Wystarczyło, że wzięła sprawy w swoje ręce: dziecko,

William, wracająca do zdrowia Barbara — zaplanowała wszystko po kolei i

wszystkim sprawom nadała odpowiedni bieg. Dzięki Bogu, pomyślała, zawsze miałam

głowę na karku.

William i Barbara byli pełni wdzięczności. Nalegali, by nie śpieszyła się z

powrotem do domu, by została dłużej, lecz ona z uśmiechem na ustach, aczkolwiek

z odrobiną żalu w sercu, odmówiła. Oczywiście przez wzgląd na Rodneya, biednego,

poczciwego Rodneya, tkwiącego w Crayminster po uszy w pracy, bez nikogo (poza

służbą), kto by dbał o jego wygody.

— Zresztą — powiedziała — i jakaż ona jest, ta służba?

— Twoja służba, mamo, jest zawsze perfekcyjna. Już ty potrafisz o to zadbać!

— odparła Barbara.

Roześmiała się, niemniej uwaga córki sprawiła jej przyjemność. Ostatecznie

każdy jest łasy na pochwały. Zastanawiała się tylko, czy to, że dom sprawnie

funkcjonuje, a ona całkowicie mu się poświęca, nie jest zbyt oczywiste dla jej

rodziny.

To jednak wcale nie oznaczało, że chciała w jakikolwiek sposób tę swoją

rodzinę krytykować. Tony, Averil i Barbara byli wspaniałymi dziećmi, a ona i

Rodney mogli być dumni z ich wychowania, a także z ich życiowych sukcesów.

Tony gdzieś w Rodezji uprawiał pomarańcze, Averil po chwilowym szaleństwie,

które swego czasu spędzało jej rodzicom sen z powiek, ustatkowała się i została

żoną bogatego i czarującego maklera. Mąż Barbary miał dobrą posadę w Iraku, w

Departamencie Robót Publicznych.

Cała trójka była i ładna, i zdrowa, i dobrze ułożona; można powiedzieć, że

Joan i Rodneyowi naprawdę się poszczęściło. Jednakże ona (na swój prywatny

użytek), raczej skłaniała się ku opinii, że szczęście szczęściem, ale było w tym

wszystkim sporo ich, rodziców, zasługi. Ostatecznie dali swoim dzieciom

nadzwyczaj staranne wychowanie i nie szczędząc trudu, dobierali odpowiednie

nianie i guwernantki, a potem szkoły, i zawsze na pierwszym miejscu stawiali

dobro i powodzenie dzieci.

Odwróciła wzrok od swego odbicia w lustrze. To całkiem miłe uczucie,

pomyślała, zdawać sobie sprawę, że odniosło się sukces w tym, co się miało do

zrobienia. Nigdy nie myślałam o własnej karierze lub o czymś w tym guście.

Wystarczała mi pozycja żony i matki. Poślubiłam mężczyznę, którego kochałam,

temu mężczyźnie powiodło się w pracy, choć prawdopodobnie jest w tym trochę

mojej zasługi. Ile też może zdziałać czyjś zbawienny wpływ! Drogi, drogi Rodney!

Na samą myśl, że wkrótce go zobaczy, zrobiło jej się ciepło na duszy. Po raz

pierwszy rozstała się z nim na dłużej. Jakże szczęśliwe i spokojne życie wiodą

razem…

No cóż, pomyślała, określenie „spokojne być może niezupełnie odpowiada

rzeczywistości. Życie rodzinne nigdy nie jest tak do końca spokojne. Letnie

wakacje, choroby zakaźne, odpadające lynny w zimie. Zresztą życie, w ogóle, to

nic innego jak jeden ciąg drobnych dramatów. A Rodney zawsze pracował ciężko,

być może ciężej, niż pozwalało mu na to zdrowie. Choćby wtedy, sześć lat temu,

kiedy był tak potwornie wyczerpany. On, wypadało jej przyznać ze skruchą, nie

trzyma się tak dobrze jak ona. Przygarbił się, a w jego włosach pojawia się

coraz więcej srebrnych nitek. Nie mówiąc już o tym jego zmęczonym, wiecznie

przygaszonym spojrzeniu.

No cóż, życie jest życiem. Ale teraz, kiedy dzieci założyły swoje rodziny,

kiedy kancelaria przynosi niezgorsze zyski, a nowy partner wniósł świeżą

gotówkę, Rodney mógłby do wszystkiego podchodzić bardziej beztrosko. On i ja

moglibyśmy mieć więcej czasu dla siebie. Powinniśmy prowadzić bardziej otwarty

dom i od czasu do czasu spędzić tydzień albo dwa w Londynie. Rodney, być może,

mógłby grywać w golfa. Doprawdy, sama nie rozumiem, dlaczego do tej pory nie

namówiłam go na golfa. Przecież sport to samo zdrowie, zwłaszcza dla kogoś, kto

spędza całe dnie za biurkiem.

Rozważywszy problem golfa, pani Scudamore ponownie spojrzała w kierunku

kobiety, co do której była przekonana, że jest jej dawną przyjaciółką ze szkoły.

Blanche Haggard. Jakże ją uwielbiała, kiedy były razem w St Anne. No i nie

ona jedna. Na punkcie Blanche szalały dosłownie wszystkie dziewczęta. Blanche

Haggard była absolutnie przebojowa, zabawna i doprawdy, śliczna. Teraz, kiedy

się patrzy na tę chudą, niespokojną, zaniedbaną, podstarzałą kobietę, wszystko

wydaje się takie dziwne. No i ta jej suknia! Och, ona wygląda — strach

powiedzieć — wygląda przynajmniej na sześćdziesiątkę…

Oczywiście, pomyślała, Blanche Haggard miała bardzo nieszczęśliwe życie.

Nagle ogarnęło ją zniecierpliwienie. Nieszczęśliwe, też mi coś! Ostatecznie

sama była sobie winna. Kiedy się ma dwadzieścia jeden lat, cały świat u swych

stóp, urodę, pozycję i całą tę resztę, nie rzuca się wszystkiego dla kogoś tak

beznadziejnego jak ów mężczyzna. A Blanche to właśnie zrobiła. Blanche rzuciła

wszystko dla weterynarza! Tak, ni mniej, ni więcej — dla weterynarza!

Weterynarza, a co gorsza żonatego. Oczywiście, rodzina Blanche zachowała się z

godną pochwały stanowczością: zabrała ją w jeden z tych przyjemnych rejsów

dookoła świata. Ale Blanche, gdzieś w Algierze czy Neapolu, wymknęła się

rodzinie, wróciła do domu i zeszła się z nim na powrót. Naturalnie on stracił

swoją praktykę i zaczął pić, a poza tym jego żona nie chciała dać mu rozwodu.

Ostatecznie on i Blanche wyjechali z Crayminster i słuch o nich zaginął. Trzeba

trafu, że któregoś dnia spotkały się obie w Londynie u Harrodsa, w dziale z

obuwiem, i z krótkiej, dyskretnej rozmowy (o to, by rozmowa była dyskretna,

starała się Joan; Blanche nigdy i w żadnym magazynie nie zachowywała się

dyskretnie) dowiedziała się, że Blanche jest teraz żoną kogoś, kto się nazywa

Holliday, kto pracuje w ubezpieczeniach, lecz że jej się zdaje, iż on wkrótce z

tej posady zrezygnuje, ponieważ chce napisać książkę o Warrenie Hastingsie* i

chce poświęcić temu swój cały czas, a nie jakieś nędzne resztki dnia, jakie by

mu zostawały po powrocie z biura.

Na jej nieśmiałą uwagę, że pan Holliday ma niewątpliwie jakieś prywatne

dochody, Blanche odparła beztrosko, że skądże, ani centa! Joan powiedziała na

to, że może w tej sytuacji nie powinien rzucać pracy, zanim się nie upewni, że

książka odniesie sukces. Zapytała, czy wydawnictwo ją zamówiło? Dowiedziała się,

że nie. Co więcej, Blanche, nawet nie sądziła, by książka miała powodzenie, bo

chociaż Tom bardzo się do niej zapalił, to przecież brakowało mu w tym względzie

doświadczenia. Wówczas Joan powiedziała dość ciepło, że w takim wypadku Blanche

powinna zachować rozsądek i nie pozwolić na coś takiego, na co ta odpowiedziała

zdziwionym spojrzeniem i czymś w rodzaju:

— Ależ on chce pisać, biedaczysko. On chce tego bardziej niż czegokolwiek.

— Zatem trzeba być mądrym za dwoje — padło z jej strony.

Blanche tylko się roześmiała i zauważyła, że kto jak kto, ale ona nigdy nie

była dość mądra, nawet jeśli chodzi o samą siebie!

Niestety, pomyślała Joan, tak się składa, że to prawda. Rok później zobaczyła

Blanche w restauracji w towarzystwie kobiety o wyzywającym wyglądzie i dwóch

pozujących na artystów mężczyzn.

A potem, pięć lat później, Blanche listownie poprosiła ją o pożyczenie

pięćdziesięciu funtów. Napisała, że jej mały synek musi być operowany. Joan

wysłała jej zatem dwadzieścia pięć i miły list, w którym prosiła o dokładniejsze

zrelacjonowanie tej przykrej historii. Odpowiedzią była kartka pocztowa z

nabazgranym w pośpiechu jednym jedynym zdaniem: Brawo, Joan. Wiedziałam, że nie

dasz mi zginąć — co na swój sposób było miłe, choć raczej niezbyt zadowalające.

Po tym epizodzie zapadła cisza. I oto teraz, w bliskowschodnim zajeździe

kolejowym, oświetlonym chybotliwym płomieniem skwierczących lamp naftowych,

pośród zaduchu powstałego z mieszaniny zapachów zjełczałego baraniego tłuszczu,

nafty i środków owadobójczych zjawia się tamta przyjaciółka sprzed lat,

nieprawdopodobnie stara, o nieprawdopodobnie pospolitym wyglądzie i, jakby tego

było mało, w podniszczonej garderobie.

Blanche skończyła obiad pierwsza i właśnie zmierzała ku drzwiom, kiedy

podchwyciła spojrzenie kobiety. Stanęła jak wryta.

— Na Mojżesza, przecież to Joan! Przystawiła sobie krzesło i już po chwili

gadały

jak najęte. Niebawem Blanche powiedziała:

— Świetnie się trzymasz, moja droga. Wyglądasz na trzydziestkę, nie więcej.

Gdzieś się uchowała? W chłodni?

— No, niezupełnie. Mieszkam w Crayminster.

— Urodzona, wychowana, poślubiona i pogrzebana w Crayminster — zauważyła

Blanche.

— Sądzisz, że to źle? — zaśmiała się Joan.

Blanche potrząsnęła głową.

— Nie. Powiedziałabym, że całkiem dobrze. Co słychać u twoich dzieci? Miałaś

ich kilkoro, prawda?

— Tak, troje. Syna i dwie córki. Syn jest w Rodezji. Córki wyszły za mąż.

Jedna mieszka w Londynie, a druga aż w Bagdadzie. Właśnie byłam u niej w

odwiedzinach. Nazywa się po mężu Wray, Barbara Wray.

— Widziałam ją. Miły dzieciak. Nie zdaje ci się, że dość młodo wyszła za mąż?

— Nie, nie sądzę — Joan odpowiedziała chłodno. — Wszyscy bardzo lubimy

Williama, no i są ze sobą szczęśliwi.

— Tak, wygląda na to, że wszystko się między nimi ułożyło. Prawdopodobnie

dzięki dziecku. Tak czy inaczej, jak się ma dziecko, trzeba się ustatkować. Co

nie znaczy — dodała Blanche w zamyśleniu — że ja się kiedykolwiek ustatkowałam.

Byłam bardzo przywiązana do moich córek, Len i Mary. A przecież kiedy pojawił

się Johnnie Pelham, odeszłam z nim bez chwili zastanowienia.

Joan popatrzyła na nią z dezaprobatą.

— No wiesz, Blanche. Jak mogłaś?

— Chcesz powiedzieć, że postąpiłam niegodziwie, tak? Oczywiście zostawiłam je

pod dobrą opieką. Tom je zawsze uwielbiał. Ożenił się z miłą dziewczyną,

prawdziwą domatorką. Pasowała do niego o wiele bardziej niż ja. Karmiła go

przyzwoicie, naprawiała mu bieliznę i tak dalej. Kochany Tom, kochany

pieszczoch. A wiesz? Jeszcze wiele lat potem przysyłał mi na Boże Narodzenie i

na Wielkanoc kartki z życzeniami. To bardzo ładnie z jego strony, nie sądzisz?

Joan nie odpowiedziała. Była pełna sprzecznych myśli. Przede wszystkim nie

mogła się nadziwić, że to coś, to, co miała przed sobą, mogło być Blanche

Haggard, tamtą dobrze wychowaną, błyskotliwą dziewczyną, najlepszą uczennicą St

Anne. To coś, czyli ta doprawdy niechlujna kobieta, tak bezwstydnie obnażająca

wstrętne szczegóły ze swego życia, i to tak niezwykle prostackim językiem! A

przecież to właśnie ona, Blanche Haggard, zdobyła w St Anne nagrodę za

angielski!

Blanche podjęła poprzedni wątek.

— Zabawne, że ta mała Barbara Wray jest właśnie twoją córką, Joan. Choć to

tylko pokazuje, jak ludzie się mylą. Wiesz, kiedy jakaś dziewczyna wychodzi za

pierwszego chłopaka, który jej się nawinął, to zaraz każdy podejrzewa, że

prawdopodobnie była bardzo nieszczęśliwa w domu i że był to jedyny sposób, aby z

niego uciec.

— Śmieszne, doprawdy. Powiedz mi, kto wymyśla takie brednie?

— Nie mam pojęcia. Jeśli o mnie chodzi, jestem pewna jednego: tego

mianowicie, że ty zawsze byłaś godną podziwu matką. Nie wyobrażam sobie, byś

potrafiła się złościć albo byś była nieuprzejma, wobec kogokolwiek.

— To miło z twojej strony, Blanche. Cóż, zdaje mi się, że stworzyliśmy naszym

dzieciom bardzo szczęśliwy dom i zrobiliśmy wszystko dla ich dobra. Myślę, że to

bardzo ważne, by się żyło w przyjaźni z własnymi dziećmi.

— Bardzo ładnie, pod warunkiem, że się potrafi.

— Och, dlaczego nie? Rzecz polega jedynie na tym, by pamiętać własną młodość

i umieć się postawić na miejscu dzieci. Rodney i ja zawsze staraliśmy się tak

postępować.

— Rodney? Czekaj, czekaj… poślubiłaś jakiegoś prawnika, tak? No jasne,

bywałam w tej ich kancelarii, kiedy Harry starał się rozwieść z tą swoją okropną

żoną. Jestem przekonana, że rozmawialiśmy wówczas z twoim mężem, z Rodneyem

Scudamore’em. Był niezwykle miły i uprzejmy i miał dla nas mnóstwo zrozumienia.

Chcesz powiedzieć, że byłaś mu wierna przez te wszystkie lata? Żadnego skoku w

bok?

— Żadne z nas nie miało żadnych skoków w bok — odparła Joan raczej chłodno. —

Rodney i ja absolutnie sobie wystarczaliśmy.

— Oczywiście, ty zawsze byłaś zimna jak ryba. Natomiast twój mąż, jak mi się

zdaje, potrafił robić do kobiet słodkie oczy!

— No wiesz, Blanche!

Joan aż poczerwieniała. Jej Rodney miałby robić do kobiet słodkie oczy! Coś

podobnego!

I nagle, wbrew samej sobie, powzięła myśl, myśl szybką niby jedno mignięcie

tamtego węża na zakurzonej drodze tuż przed samochodem, nie dawniej jak wczoraj;

jedno mignięcie — zielony zygzak, który znikł, nim dobrze zdążyła go zobaczyć.

Ten zielony zygzak składał się z dwu słów, wyskakujących z dna pamięci i znów

zapominanych.

Panna Randolph…

To prawda, te dwa słowa odeszły w niepamięć, nim zdążyła je sobie uświadomić.

Blanche zrobiła skruszoną minę.

— Przepraszam, Joan. Lepiej chodźmy do drugiej sali na kawę. Wiesz, że zawsze

miałam parszywe myśli.

— Ależ skąd — zaprotestowała Joan, i to szczerze.

Blanche wyglądała na rozbawioną.

— Jak to, czyżbyś nie pamiętała? Nie pamiętasz czasów, kiedy się wymykałam na

spotkania z chłopcem od piekarza?

Joan zrobiła niewyraźną minę. Zapomniała o tamtej historii. Zresztą wówczas

doszukiwała się w niej odwagi i… tak, i romantyzmu. No cóż, w gruncie rzeczy

wszystko razem było wulgarne i nieprzyjemne.

Blanche, sadowiąc się w wiklinowym krześle i przywołując kelnera, śmiała się

beztrosko.

— Niewątpliwie byłam nad wiek rozwinięta. I to potwornie. Och, w porządku,

zawsze działałam na własną zgubę. Zawsze za bardzo durzyłam się w mężczyznach.

No i zawsze trafiałam jak kulą w płot! Fantastyczne, nieprawda? Najpierw Harry,

niezły nicpoń, tyle że niesamowicie przystojny. A potem Tom, typ mężczyzny, o

którym się mówi, że prochu to on nie wynajdzie, choć na swój sposób i za nim

szalałam. Johnnie Pelham — o tak, z tym bawiłam się całkiem nieźle, ale nie za

długo. Gerald? Cóż, z Geralda, jak i z innych, też nie miałam wiele pociechy…

W tym momencie kelner przyniósł kawę, przerywając tym samym coś, co w uszach

Joan brzmiało jak szczególnie niesmaczna wyliczanka. Skrzywiła się.

— Przepraszam, Joan, chyba cię zszokowałam. Moja dawna przyjaciółka nadal tak

samo pruderyjna, mam rację, czyż nie?

— Powiedziałabym, że zawsze stać mnie na tolerancję wobec bliźnich. — Joan

zdobyła się na uprzejmy uśmiech, po czym dodała dość niezręcznie: — Chcę tylko

powiedzieć, że jest mi przykro.

— Czyżby z mojego powodu? To milo z twojej strony, kochanie, lecz proszę,

daruj sobie współczucie. Przez te wszystkie lata świetnie się bawiłam.

Nie mogła się powstrzymać od obrzucenia byłej przyjaciółki choćby ukradkowym

spojrzeniem. Doprawdy, czyżby ta nie miała pojęcia o swoim godnym ubolewania

wyglądzie? Te niestarannie pokryte henną włosy, ten poplamiony, przeładowany

tanimi błyskotkami strój, ta wynędzniała, pomarszczona twarz — twarz starej,

wypacykowanej kobiety, kobiety podejrzanej konduity!

— Tak, masz rację, Joan — powiedziała Blanche, a ton jej głosu spoważniał. —

Ty swoje życie obróciłaś w sukces. Jeśli chodzi o mnie, ja, no cóż, ja swoje

pogmatwałam. Ja upadłam, ty… nie, ty się nawet nie wspięłaś, ty po prostu wciąż

trwasz na swoim miejscu jak typowa dziewczyna z St Anne, taka, która odpowiednio

wychodzi za mąż i z której dawna szkoła zawsze może być dumna!

Tak, pomyślała Joan, St Anne, nasza dawna szkoła, to niezły temat do rozmowy.

— To były piękne czasy, prawda? — zapytała ochoczo, jednak Blanche skwitowała

to pytanie wzruszeniem ramion.

— Bo ja wiem? Takie sobie. Czasami się nudziłam. To wszystko było takie

kołtuńskie, takie niesamowicie zdrowe od samych korzeni. Za wszelką cenę

chciałam się stamtąd wyrwać, chciałam poznać świat. Zgoda — wykrzywiła śmiesznie

usta — poznałam go. I to jak!

— A co właściwie robisz w tym zajeździe? Wracasz do Anglii razem z

jutrzejszym konwojem?

Pomyślała, że w końcu musiała ją o to zapytać. Doprawdy nie życzyłaby sobie

mieć za towarzyszkę podróży kogoś takiego jak Blanche Haggard. Co innego

przypadkowe spotkanie z dawną przyjaciółką, a co innego wspólna podróż przez

całą Europę. No i jak długo można wspominać dawne czasy?

Blanche uśmiechnęła się szeroko.

— Nie, wybieram się w drugą stronę. Do Bagdadu. Do męża.

— Do męża?

Czyżby Blanche mogła mieć kogoś tak godnego szacunku jak mąż…?

— Tak. Jest inżynierem na kolei. Nazywa się Donovan.

— Donovan? — Joan potrząsnęła głową. — Nie przypominam sobie, bym poznała

kogoś o takim nazwisku.

Blanche zaśmiała się.

— Nie wątpię, moja droga. Chyba nie należy do twojej sfery. Tak czy inaczej,

pije jak szewc. Za to serce ma na dłoni. I choć cię to może zaskoczy, świata

poza mną nie widzi.

— Tak powinno być — Joan zgodziła się równie lojalnie, co łaskawie.

— Niech żyje Joan i niech żyją pozory! Przecież widać na twojej twarzy, jak

dziękujesz Bogu, że jadę w przeciwną stronę. Obawiasz się, że w ciągu pięciu dni

podróży mogłabym złamać twego chrześcijańskiego ducha. Tylko nie próbuj

zaprzeczać. Wiem, kim się stałam. Prostacki umysł, pospolity wygląd… tak właśnie

o mnie myślisz. W porządku, jednak bywają gorsze rzeczy.

Joan pomyślała, że chyba jednak nie. Zdawało jej się, że upadek Blanche to

wystarczająca tragedia jak na kobietę.

Blanche mówiła dalej.

— Obyś miała udaną podróż, choć, szczerze mówiąc, wątpię. Wygląda na to, że

zaczyna się pora deszczowa. Jeśli tak, możesz utknąć gdzieś na długo, bez żadnej

łączności ze światem.

— Mam nadzieję, że tak się nie stanie. Straciłabym rezerwacje na pociągi.

Agata Christie - Samotna Wiosną.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: