Analiza pionowa i pozioma sprawozdań finansowych_a.pdf

ANALIZA PIONOWA I POZIOMA

SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH

ANALIZA ZMIAN WIELKOŚCI BILANSOWYCH

W CZASIE

Sporządzanie sprawozdań finansowych określa ustawa z dnia 29 września 1994 roku o

rachunkowości.

Sprawozdanie finansowe składa się z:

1. bilansu

2. rachunku zysków i strat

3. sprawozdania z przepływu środków pieniężnych

4. informacji dodatkowej

Przedsiębiorstwa zgodnie z ustawą o rachunkowości, niezależnie od formy organizacyjnej,

prawnej i własnościowej, zobowiązane są do sporządzania sprawozdań finansowych na

dzień kończący rok obrotowy lub na inny dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych.

Sprawozdania z przepływu środków pieniężnych sporządzają tylko te jednostki, o których

mowa w art. 64 ust.1 ustawy o rachunkowości, tj:

- banki oraz ubezpieczyciele

- jednostki działające na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami

wartościowymi i funduszach powierniczych

- spółki akcyjne

- pozostałe jednostki, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono

sprawozdanie finansowe osiągnęły lub przekroczyły granicę dwóch z trzech

następujących wielkości:

 średnioroczne zatrudnienie – 50 osób

 suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego – równowartość w walucie

polskiej 1 000 000 ECU

 przychód netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za

rok obrotowy – równowartość w walucie polskiej

3 000 000 ECU

Sprawozdanie z działalności w roku obrotowym powinno zawierać

informacje o:

 ważniejszych wydarzeniach, w tym również inwestycjach, mających istotny wpływ na

działalność jednostki, które nastąpiły w roku obrotowym lub są przewidywane na lata

następne

 przewidywanym rozwoju jednostki

 ważniejszych osiągnięciach w dziedzinie badań i rozwoju technicznego

 aktualnej i przewidywanej sytuacji finansowej

BILANS

Bilans zawiera informacje o stanie zasobów majątkowych przedsiębiorstwa i źródłach ich

finansowania.

Istota bilansu wyraża się w jego równowadze między majątkiem (aktywami) i źródłami

jego finansowania (pasywami).

A k t y w a

P a s y w a

A. Majątek trwały

I. Wartości niematerialne i prawne

II. Rzeczowy majątek trwały

III. Finansowy majątek trwały

IV. Należności długoterminowe

B. Majątek obrotowy

I. Zapasy

A. Kapitał własny

I. Kapitał podstawowy

II. Należne lecz nie wniesione

wkłady na poczet kapitału

podstawowego

III. Kapitał zapasowy

IV. Kapitał rezerwowy z aktualiza-cji

cen

II. Należności i roszczenia

III. Papiery wartościowe

Przeznaczone do obrotu

IV. Środki pieniężne

C. Rozliczenia międzyokresowe

(czynne)

V. Pozostałe kapitały rezerwowe

VI. Nie podzielony wynik

finansowy z lat ubiegłych

VII. Wynik finansowy netto roku

obrachunkowego

B. Rezerwy

C. Zobowiązania długoterminowe

D. Zobowiązania krótkoterminowe

i fundusze specjalne

I. Zobowiązania krótkoterminowe

 dotyczące kredytów i pożyczek

 zobowiązania bieżące

II. Fundusze specjalne

E. Rozliczenia międzyokresowe

(bierne) i przychody przyszłych

okresów

Suma aktywów Suma pasywów

Źródło: opr. na podst. zał. do Ustawy z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości

Pionowa analiza bilansu

Pionowa analiza bilansu jest to porównanie stanów na koniec roku sprawozdawczego ze

stanami na początek roku. Porównanie ich pozwala na zaobserwowanie zmian jakie

nastąpiły w majątku przedsiębiorstwa i źródłach jego finansowania. Umożliwia tym

samym uchwycenie nieprawidłowości i zagrożeń w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa.

Celem analizy pionowej bilansu jest ocena struktury składników majątkowych (aktywów)

i funduszów przedsiębiorstwa (pasywów), tzn. udziału poszczególnych pozycji aktywów i

pasywów w sumie bilansowej.

Znaczenie struktury aktywów dla sytuacji finansowej przedsiębiorstwa wynika głównie z

faktu, że poszczególne składniki majątkowe różnią się między sobą:

 Stopniem płynności

 Skalą ryzyka, jakim jest obarczone ich wykorzystanie

 Formą uczestnictwa w realizacji operacji gospodarczych

W bilansie aktywa są uszeregowane według stopnia płynności. Aktywa najbardziej

stabilne (najtrudniej wymienić je na gotówkę) są wykazywane na początku. Są to

składniki majątku trwałego, którego cykl obrotowy w przedsiębiorstwie jest dłuższy niż

rok. Następnie wykazuje się składniki majątku obrotowego, odtwarzane w jednym cyklu

operacyjnym.

Powszechnie przyjęte jest, że w normalnie rozwijającym się przedsiębiorstwie wartość

rzeczowego majątku trwałego powinna wzrastać w większym stopniu niż zapasy

rzeczowych składników majątku obrotowego, a one z kolei – w większym stopniu niż

należności i roszczenia.

W strukturze pionowej pasywów za zjawisko pozytywne uważa się szybszy wzrost

funduszów własnych w porównaniu ze wzrostem zobowiązań. Pewien wzrost stanu

zobowiązań można uzasadnić wzrostem produkcji, ale zbyt duży ich wzrost jest zwykle

objawem trudności finansowych firmy. Jednocześnie wysoki udział kapitału własnego w

przeciwieństwie do wysokiego udziału zobowiązań jest korzystnie oceniany przez

kredytodawców.

Dążenie do osiągnięcia takiej struktury kapitału, która byłaby pozytywnie postrzegana

zarówno kredytobiorców i kredytodawców jest nazywane optymalizacją poziomu

zadłużenia przedsiębiorstwa. Teoretycznie optymalny poziom zadłużenia występuje przy

50 % udziale kapitału własnego w kapitale łącznym. W praktyce optymalizacja poziomu

zadłużenia zależy od przyjętej przez przedsiębiorstwo strategii finansowej.

STRATEGIE FINANSOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA

Wyróżniamy trzy rodzaje strategii finansowania przedsiębiorstwa:

1. Strategia umiarkowana – jest to strategia bezpieczna pod względem utrzymania

równowagi krótko- i długoterminowej. Zapewnia zyskowność zbliżoną do średniej w

branży. Podobnie stopień zadłużenia i koszt pozyskania kapitału obcego są zbliżone

do przeciętnych w branży, w której znajduje się przedsiębiorstwo. Jest pozytywnie

oceniana przez wierzycieli i kontrahentów przedsiębiorstwa oraz przez inwestorów.

2. Strategia agresywna – występuje w niej relatywnie wysoki poziom zadłużenia, co

wiąże się z wysokim kosztem pozyskania kapitałów obcych. Zapewnia stosunkowo

wysoką zyskowność kapitałów własnych, natomiast zysk netto wyrażony w

wartościach bezwzględnych jest niższy w porównaniu ze strategią umiarkowaną, gdyż

przedsiębiorstwo musi dzielić się zyskiem z dawcami kapitału obcego poprzez

płacenie odsetek. Strategia ta jest raczej negatywnie oceniana przez wierzycieli i

kontrahentów, natomiast potencjalni inwestorzy i kredytodawcy oczekują wysokiej

stopy zwrotu z zaangażowanego kapitału.

3. Strategia zachowawcza – zakłada bardzo wysoką bieżącą płynność finansową oraz

wysoki udział kapitałów własnych w finansowaniu majątku. Jest pozytywnie oceniana

przez wierzycieli i kredytodawców, gdyż ryzyko niewypłacalności jest niewielkie. Nie

zapewnia wysokiej zyskowności kapitału własnego, ale umożliwia osiągnięcie

wysokiego poziomu zysku netto z powodu stosunkowo niskich kosztów pozyskania

kapitałów obcych.

Wyszczególnienie

Stra tegie finansowania:

umiarkowana agresywna Zachowawcza

Bieżąca płynność finansowa

przeciętna Niska

Wysoka

Ryzyko niewypłacalności

przeciętne Wysokie Niskie

Stopień zadłużenia

przeciętny Wysoki

Niski

Koszt pozyskania kapitału obcego przeciętny Wysoki

Niski

Zyskowność bezwzględna

przeciętna Niska

Wysoka

Zyskowność kapitału własnego

przeciętna wysoka

niska

Do badania i oceny zmian aktywów i pasywów stosuje się:

 wskaźniki struktury - wyrażają one procentowy stosunek poszczególnych pozycji

aktywów i pasywów do łącznej sumy bilansu. Stosuje się je przy porównaniach w

czasie (za kilka kolejnych okresów sprawozdawczych) i porównaniach między

przedsiębiorstwami. Zestawiając bilanse tego samego przedsiębiorstwa z kilku

kolejnych okresów sprawozdawczych, na podstawie wskaźników struktury można

określić, w jakim kierunku szły zmiany w majątku przedsiębiorstwa i źródłach jego

finansowania.

 wskaźniki dynamiki – określają stopień i kierunek zmian poszczególnych

elementów bilansu w porównaniu do stanu początkowego lub ich poziomu w bilansach

wcześniejszych. Badanie dynamiki poszczególnych pozycji bilansowych aktywów i

pasywów umożliwia ustalenie kierunków rozwoju majątku przedsiębiorstwa oraz

wzrostu kapitałów finansujących ten rozwój. Zastosowanie tych wskaźników stanowi

uzupełnienie analizy przeprowadzonej z uwzględnieniem wskaźników struktury.

Pozioma analiza bilansu

Poziomą analizą bilansu jest porównanie powiązań poziomych pomiędzy poszczególnymi

pozycjami aktywów i pasywów, co pozwala na ocenę struktury majątkowo – kapitałowej

firmy. Ma ona wysoki wpływ na poziom ryzyka finansowego, gdyż poszczególne składniki

majątkowe różnią się między sobą stopniem płynności. Szczególnie ryzykowne jest

angażowanie kapitałów w finansowanie składników majątku trwałego, bo łączy się z

zamrożeniem środków na długi czas. Dlatego:

 składniki majątkowe o niskiej płynności powinny być finansowane ze źródeł stabilnych

(kapitał stały: kapitały własne, długoterminowe kredyty, pożyczki, obligacje).

Finansowanie majątku trwałego krótkoterminowymi kapitałami obcymi, nawet w

niewielkim zakresie, jest bardzo ryzykowne, gdyż wymaga częstego odnawiania

zobowiązań. W przypadku trudności w pozyskaniu środków przedsiębiorstwo może

stracić płynność finansową, co może doprowadzić do jego upadłości.

 składniki majątkowe o wysokiej płynności mogą być finansowane przez kapitały

udostępniane przedsiębiorstwu na krótki okres.

Celem poziomej analizy bilansu jest ocena stopnia finansowania działalności

przedsiębiorstwa funduszami własnymi i środkami obcymi oraz ocena jego płynności

finansowej krótko- i długookresowej.

1. Wskaźniki odnoszące się do płynności długoterminowej:

Złota reguła finansowania

Jest relacją między wysokością kapitału stałego i wartością majątku trwałego, wyższą od

jedności. Jej przestrzeganie oznacza, że majątek trwały jest w pełni finansowany

kapitałem długoterminowym. Tę relację wyraża się przy pomocy wskaźnika pokrycia

majątku trwałego kapitałem stałym:

FMT KS = KS/MT = (KW + ZD)/ MT

FMT KS - wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym

KS - kapitał stały

KW - kapitał własny

ZD - zobowiązania długoterminowe

MT - majątek trwały

Dla strategii agresywnej charakterystyczny poziom tego wskaźnika jest

bliski 1,0. W miarę zmniejszania ryzyka finansowego, jego wartości rosną.

Złota reguła bilansowa

Kapitał własny spełnia funkcję gwarancyjną. Kredytodawcy są skłonni udostępnić

przedsiębiorstwu swoje kapitały co najwyżej do wysokości równej wartości kapitału

własnego. Dlatego istotna jest relacja między majątkiem trwałym i kapitałami własnymi.

Określa się ją jako wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym:

FMT KW = KW/MT

Wskaźnik ten powinien mieścić się w przedziale (0,5;1), co ogranicza ryzyko utraty

płynności. Sprzyja to finansowaniu przez przedsiębiorstwo także obrotowych składników

majątku, co dodatkowo stabilizuje płynność krótkoterminową. Relacja mieszcząca się w

tym przedziale jest nazywana złotą regułą bilansową lub złotą regułą bankową.

W przypadku strategii zachowawczej poziom wskaźnika jest zbliżony do 1,0, natomiast

dla strategii agresywnej przyjmuje wartości zbliżone do 0,5.

2. Wskaźnik odnoszący się do płynności krótkoterminowej:

Złota reguła bilansowania w stosunku do obrotowych składników majątku

przedsiębiorstwa

Ze względu na stosunkowo krótki czas związania majątek firmy może być finansowany

krótkoterminowymi środkami obcymi. W praktyce zazwyczaj część środków obrotowych

jest finansowana kapitałem stałym, co jest zgodne ze złotą regułą finansową. Ta część

kapitału stałego, która finansuje środki obrotowe jest określana mianem kapitału

obrotowego netto, którego zadaniem w przedsiębiorstwie jest zmniejszenie ryzyka

wynikającego z unieruchomienia części środków obrotowych lub ze strat związanych z

tymi środkami.

Relacja ta może być ujęta w formie wzoru:

BPF = MO/ZK

BPF - wskaźnik bieżącej płynności finansowej

MO - majątek obrotowy

ZK - zobowiązania krótkoterminowe (kapitały krótkoterminowe i płatności

bieżące)

Jeżeli relacja ta jest wyższa od jedności, oznacza to dodatnią różnicę między kapitałem

stałym a trwałymi składnikami majątku – część kapitałów długoterminowych pozostaje w

ciągłej dyspozycji firmy i służy finansowaniu środków obrotowych. Kapitał obrotowy netto

może być kapitałem własnym, sumą części kapitału własnego i zobowiązań

długoterminowych lub tylko kapitałem obcym. Za korzystanie z kapitału przedsiębiorstwo

jednak płaci odsetki, dlatego ich angażowanie w finansowanie działalności bieżącej nie

zawsze jest opłacalne.

Przestrzeganie powyższych reguł charakteryzujących relację między strukturą majątku i

strukturą źródeł jego finansowania sprzyja utrzymaniu równowagi finansowej

przedsiębiorstwa, warunkującej jego bieżącą egzystencję oraz przyszły rozwój.

W ocenie wierzycieli i kredytodawców za optymalny uznaje się poziom relacji zbliżony do

Strategia umiarkowana: zakładając kompromis między ryzykiem finansowym i zyskami

przyjmuje najczęściej poziom wskaźnika z przedziału (1,5; 2,0).

Strategia agresywna: ukierunkowana na wzrost ryzyka przyjmuje wartości wskaźnika <

2, przy czym na poziomie < 1,2 występuje zagrożenie utraty płynności.

Strategia zachowawcza: typowy poziom wskaźnika kształtuje się powyżej 2,0, gdyż

ryzyko finansowe sprowadza się niemal do 0 (całość majątku obrotowego ma pokrycie w

kapitale stałym). Zbyt wysoki poziom wskaźnika postrzegany jest zwykle jako

nieumiejętność zagospodarowania płynnych zasobów majątkowych przedsiębiorstwa.

3. Wskaźnik wyrażający strukturę kapitałową przedsiębiorstwa i informujący

o stopniu finansowania majątku kapitałem własnym:

FAK KW = KW / (MT+MO)

Przy pomocy tego wskaźnika wyznacza się przedział określający poziom zadłużenia

przedsiębiorstwa w zależności od przyjętej strategii finansowej.

Strategia umiarkowana – przyjęta relacja kapitału własnego do obcego wynosi 1 : 1.

Strategia agresywna – stopień zadłużenia przedsiębiorstwa jest tutaj relatywnie wysoki.

Jest ono zainteresowane zaangażowaniem kapitałów obcych w jak największym zakresie.

Górny poziom zadłużenia, który są skłonni zaakceptować dawcy kapitału obcego

wyznaczany jest przez relację KW : KZ = 1 : 2, co oznacza, że do 70 % wartości

pasywów mogłyby stanowić zobowiązania.

Strategia zachowawcza – poziom zadłużenia jest tu względnie niski, relacja KW : KZ = 3

: 1 przyjmowana jest za dolną granicę zadłużenia, czyli zobowiązania wynoszą ¼

wartości pasywów.

W praktyce przedziały zadłużenia typowe dla poszczególnych strategii są zróżnicowane

branżowo, w zależności od stopnia ryzyka, jakim jest obarczone prowadzenie działalności

gospodarczej, kapitałochłonności, średniej zyskowności.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: