Dzieci-Psychologia.pdf
(
196 KB
)
Pobierz
Cudzoziemskie dzieci bez opieki
Cudzoziemskie dzieci bez opieki
- sytuacja psychospołeczna
1.
Kilka słów o psychologii dzieci
cej
Ka
de dziecko potrzebuje opieki fizycznej, ludzkiej czuło
ci i stymulacji umysłowej,
eby w pełni si
rozwin
i zrealizowa
swój potencjał w dorosłym
yciu.
Gwałtowne zmiany i niepewno
wynikaj
ce z sytuacji wysiedlenia i pozbawienia
opieki mog
zaszkodzi
rozwojowi dziecka pod wzgl
dem fizycznym, umysłowym,
psychologicznym, kulturowym, i socjalnym.
Po przyje
dzie do naszego kraju, wiele dzieci mo
e cierpie
z powodu poczucia
olbrzymiej straty,
alu, strachu, dezorientacji, lub traumy.
Istnieje kilka czynników ryzyka, które mog
zwi
kszy
podatno
dzieci bez opieki
na krzywd
, oraz kilka czynników ochronnych, które mog
pomóc dzieciom upora
si
z trudnymi warunkami i wstrz
saj
cymi prze
yciami.
Ka
dy dorosły pracuj
cy z dzieckiem powinien rozumie
dotkliwe skutki, jakie mo
e
mie
dla dziecka pozbawienie go opieki rodziców lub opiekunów oraz pozna
sposoby na łagodzenie ich negatywnego oddziaływania.
Dzieci bez opieki potrzebuj
troch
czasu, by opowiedzie
o sobie. Obawa przed
ewentualnymi konsekwencjami powiedzenia całej prawdy dla rodziny pozostawionej
w ojczy
nie, lub historie wymy
lone przez przemytników mog
przedłu
y
ten
proces.
Niniejszy tekst po
wi
cony jest najwa
niejszym poj
ciom z zakresu psychologii
dzieci
cej, które s
istotne dla zrozumienia sytuacji dzieci cudzoziemskich bez opieki.
Wprowadza czytelnika w podstawy faz rozwojowych dziecka i pokazuje, jak wydarzenia,
które prze
yły dzieci ubiegaj
ce si
o status uchod
cy, mog
negatywnie wpłyn
na ich
rozwój oraz zdrowie psychiczne. Przedstawia równie
metody na przeciwdziałanie
efektom traumy i stresu.
Nale
y pami
ta
przy tym,
e praktyki wychowywania dzieci znacznie ró
ni
si
w
ró
nych kulturach. Wi
kszo
bada
nad zagro
eniami dla rozwoju dziecka – np.
pozbawieniem opieki i strat
– była przeprowadzona w społecze
stwach krajów
1
rozwini
tych; ich wyniki nie mog
by
po prostu przeło
one na inne konteksty
kulturalne. Nic zatem nie zast
pi indywidualnej oceny, jak dziecko z danego kontekstu
zareagowało na swoj
sytuacj
. Wskazana jest analiza skupiona na dziecku, na jego
prze
yciach i na opiniach, pragnieniach i pogl
dach jego oraz innych osób w jego
otoczeniu.
2.
Wpływ traumatycznych wydarze
, straty i pozbawienia opieki na
psychik
dziecka
Wydarzenia traumatyczne, np. nagła ucieczka, straty, pozbawienie opieki i silny
strach mog
mie
natychmiastowy oraz, w niektórych przypadkach, długoterminowy
wpływ na psychik
dzieci i młodzie
y.
Charakter reakcji dziecka zale
y od wielu czynników, m.in. wieku, płci, cech
osobistych i temperamentu, dojrzało
ci, oraz powodów i czasu trwania ich
rozdzielenia od rodziców lub opiekunów. Obserwujemy równie
znaczne ró
nice
kulturowe.
Ograniczone rozumienie dziecka odno
nie upływu czasu mo
e tak
e ograniczy
jego
zrozumienie prawdopodobnego czasu trwania separacji od rodziny. Dzieci mog
równie
wymy
li
powody, dla których były porzucone przez rodzin
lub wysłane
przez ni
zagranic
, np. brak własnej warto
ci.
W przypadkach, gdy dziecko cierpi
ce na skutek podobnych wydarze
nie jest
traktowane z odpowiedni
delikatno
ci
(np. agresywny wywiad statusowy,
niedelikatne badania lekarskie, itd.), mo
e nast
pi
reakcja wtórnej traumy.
Dzieci bez opieki ubiegaj
ce si
o status uchod
cy mogły prze
y
do
wiadczenia, które mog
mie
natychmiastowy b
d
długoterminowy wpływ na ich rozwój i dobrobyt. Je
eli uciekły
przed konfliktem zbrojnym, prawdopodobnie były
wiadkami lub nawet ofiarami brutalnej
przemocy, niszczenia mienia (na przykład własnego domu). Mogły by
zmuszone do nagłej
ucieczki w panice. Młodzi ludzie mog
te
opu
ci
własny kraj ze wzgl
du na zagro
enia,
przemoc i nadu
ycia na tle politycznym, zwi
zanym z ich wiekiem lub płci
, w tym przed
przemoc
w rodzinie – wszystkie te prze
ycia mog
na długi czas odcisn
si
na psychice
dziecka. Ponadto, rozdzielenie od rodziców lub innych opiekunów samo w sobie jest bolesnym
do
wiadczeniem.
Przedstawiamy psychologiczne skutki takich do
wiadcze
dla dzieci w ró
nych fazach rozwoju,
w nadziei,
e pomo
e to osobom pracuj
cym z dzie
mi bez opieki zrozumie
ró
ne wewn
trzne i
zewn
trzne objawy ich stanu psychicznego. Niewła
ciwe traktowanie dzieci przez osoby
nieodpowiednio przygotowane mo
e narazi
dzieci na wtórn
reakcj
traumatyczn
.
2
Reakcje na traumatyczne prze
ycia
Bezpo
redni wpływ
wy
ej wymienionych wydarze
na psychik
dziecka zale
y w
znacznej cz
ci od:
znaczenia wydarzenia dla dziecka i jego rodziny i, co najwa
niejsze, czy wydarzenie
doprowadziło do utraty jednego lub obojga rodziców lub/i opiekunów,
fazy rozwojowej dziecka,
cech osobowych dziecka,
obecno
ci osób dorosłych, zwłaszcza znanych opiekunów,
osobistego zaanga
owania dziecka, jako ofiary lub sprawcy.
Długofalowy wpływ
na rozwój dziecka tak
e
zale
y od ró
nych czynników, np.:
w jaki sposób osoby w najbli
szym otoczeniu dziecka zareagowały na ewentualne
zmiany w jego zachowaniu, wygl
dzie lub statusie społecznym,
na ile najistotniejsze straty mog
by
zrekompensowane – np. brak rodziców,
opiekunów, schronienia,
na ile mo
na unikn
dalszych traumatycznych prze
y
,
zakres i jako
pomocy udzielanej dziecku i jego rodzinie,
na ile wydarzenia zmieniły oczekiwany “scenariusz
ycia” dziecka (aspiracje na
przyszło
, planowane miejsce zamieszkania, styl
ycia, itd.).
U
najmłodszych dzieci,
które prze
yły przera
aj
ce do
wiadczenia, mog
wyst
powa
:
cofni
cia rozwojowe – tzn. mog
straci
(przewa
nie tymczasowo) osi
gni
cia
rozwojowe np. mow
lub kontrol
nad funkcjami fizjologicznymi, np. nocne
moczenie łó
ka,
zaburzenia snu i zwyczajów od
ywiania si
,
utrata ch
ci lub zdolno
ci do zabawy, lub zaabsorbowanie tematyk
przemocy,
mierci itd. w zabawie i rysunkach.
Reakcje takie mog
by
wzmo
one, gdy rodzice lub inni opiekunowie popadaj
w
depresj
i okazuj
dziecku mniej zainteresowania ni
zazwyczaj. Ogromne nasilenie
reakcji mo
e nast
pi
, gdy traumatyczne prze
ycia s
spot
gowane przez utrat
rodziców
lub opiekunów.
Wpływ przemocy i innych traumatycznych prze
y
na rozwój
starszych dzieci
(od 7-12
lat) przewa
nie wpływa na ich umiej
tno
ci tworzenia wi
zi z innymi lud
mi i zdolno
ci
do nauki.
zdolno
i ch
tworzenia wi
zi
mog
ucierpie
na skutek prze
y
, które odbieraj
dzieciom zaufanie do innych ludzi i wzbudzaj
strach i podejrzliwo
, w
szczególno
ci w przypadkach, gdy dziecko straciło swoich bliskich na skutek
mierci
lub rozdzielenia,
3
dzieci mog
popa
w depresj
i straci
zainteresowanie do nauki. Potrafi
te
zamkn
si
w sobie i “wtopi
si
w tło” w szkole, rzadko przyci
gaj
c uwag
nauczyciela,
niektóre dzieci mog
zachowa
ch
kształcenia si
lecz cierpie
na skutek
natr
tnych wspomnie
, tzw. ‘flashbacks’ – nagłych, niepokoj
cych wizji z
traumatycznego do
wiadczenia które mog
zakłóca
ich koncentracj
i motywacj
.
Inne mo
liwe objawy to:
zwi
kszona agresja,
ró
ne fizjologiczne dolegliwo
ci np. bóle głowy, bóle
oł
dka, trudno
ci w
oddychaniu, brak apetytu i energii,
gwałtowne zmiany nastroju i inne oznaki powa
nego niepokoju,
poczucie winy,
e ono samo prze
yło, a inni nie.
W wieku nastoletnim, efekt nara
enia na przemoc i ci
kie prze
ycia mo
e zarysowa
si
szczególnie wyra
nie. Zdolno
ci do nauki i tworzenia wi
zi mog
by
zaburzone, a w
niektórych przypadkach, gdy malej
szanse na edukacj
i przebieg rozwoju osobistego
jest zakłócony, wiele nastolatków mo
e odczu
dotkliwy brak perspektyw i sensu w
yciu. U młodzie
y w tym wieku mog
wyst
powa
objawy podobne do tych
spotykanych u młodszych dzieci: gł
boki strach i ból mog
opó
ni
okres dojrzewania.
Działalno
kryminalna, nadu
ywanie
rodków odurzaj
cych i inne formy
antyspołecznego zachowania mog
zacz
stanowi
ródło sensu w
yciu oraz sta
si
sposobem na odreagowanie gł
bokiej frustracji.
Konsekwencje wykorzystywania dzieci
Obecnie mamy wiele dowodów na to,
e dzieci bez opieki s
nara
one na ró
ne formy
wykorzystywania i wyzysku. Niektóre opuszczaj
swoje ojczyzny, poniewa
były
poddawane przemocy w rodzinie lub w społecze
stwie, np. wykorzystywaniu
seksualnemu, przemocy na tle płciowym lub politycznym. W dodatku wiemy,
e dzieci
bez opieki coraz cz
ciej padaj
ofiarami handlarzy lud
mi, którzy przemycaj
je do
krajów europejskich i północnoameryka
skich, cz
sto w celu wyzyskiwania ich do pracy
lub prostytucji. Nawet gdy przemytnicy nie zmuszaj
dzieci do podejmowania takiej
prac
w kraju docelowym, w trakcie podró
y s
one całkowicie zdane na ich łask
i
nara
one na nadu
ycia.
Wykorzystywanie seksualne i wyzyskiwanie dzieci cz
sto maj
powa
ne i dalekosi
ne
skutki, w zale
no
ci od wieku, płci i temperamentu dziecka, charakteru oraz czasu
trwania samego do
wiadczenia wykorzystania, to
samo
ci sprawcy oraz jako
ci
uzyskanej pomocy, zwłaszcza ze strony rodziny dziecka. Pomimo,
e wi
kszo
dzieci
wykorzystywanych seksualnie to dziewczynki, nale
y pami
ta
,
e chłopcy równie
mog
zosta
ofiarami – a zgłaszaj
takie przypadki jeszcze rzadziej, ni
dziewczynki.
4
Wszystko to mo
e mie
bezpo
redni oraz długofalowy wpływ na rozwój dziecka.
Nadu
ycia w rodzinie (naruszenia o charakterze fizycznym, seksualnym lub
emocjonalnym albo zaniedbanie dziecka) nios
ze sob
szczególnie gro
ne
konsekwencje, prowadz
c do ra
cego naruszenia zaufania pokładanego przez dziecko w
stosunku do dorosłych odpowiedzialnych za opiek
nad nim i ochron
. W zale
no
ci od
wieku i fazy rozwoju, dziecko mo
e by
bezbronne wobec tego typu zachowa
.
Badania przeprowadzone w krajach rozwini
tych sugeruj
,
e dzieci wykorzystywane
cz
sto staj
si
wykorzystuj
cymi dorosłymi. Chłopcy wykorzystywani seksualnie
wykazuj
skłonno
ci do wykorzystywania innych dzieci, podczas gdy dzieci
zaniedbywane emocjonalnie dorastaj
nie do
wiadczaj
c miło
ci i czuło
ci, co mo
e
negatywnie wpłyn
na ich umiej
tno
wychowania własnych dzieci.
Separacja
Przywi
zanie do opiekunów jest jednym z podstawowych elementów rozwoju dziecka,
gdy
taka wi
jest niezb
dna dla bezpo
redniego dobrobytu dziecka. Najwi
cej bada
na
temat konsekwencji pozbawienia opieki było przeprowadzonych w krajach rozwini
tych,
gdzie cz
sto wyst
puje silny kulturowy nacisk na przywi
zanie do jednego opiekuna,
zazwyczaj do matki dziecka. Natomiast w wielu innych kulturach, małe dzieci korzystaj
z opieki i przywi
zuj
si
do wielu opiekunów – matek, bab
i dziadków, starszego
rodze
stwa, itd.
Najmłodsze dzieci:
U niemowl
t poni
ej 4 – 6 miesi
cy, rozł
ka zwykle nie powoduje
stresu, pod warunkiem,
e potrzeby ciepła, pokarmu, wygody i stymulacji s
zabezpieczone. W tym wieku niemowl
nie nauczyło si
jeszcze rozpoznawa
indywidualnego opiekuna i wi
zi jeszcze si
nie ukształtowały. Jednak
e wyniki bada
z
Europy sugeruj
,
e okres od narodzin do 2-3 lat jest wyj
tkowo wa
ny dla kształtowania
wi
zi i rozwijania zachowa
zwi
zanych z przywi
zaniem. Rozdzielenie z opiekunem w
tym okresie prowokuje najdotkliwsze reakcje stresu, szczególnie mi
dzy 6 a 18
miesi
cem
ycia.
Je
eli separacja jest długotrwała, cz
sto zdarza si
,
e małe dziecko:
cofa si
w rozwoju, np. mo
e sta
si
bardziej wymagaj
ce i
da
, by je karmiono
lub odmawia
przyjmowania pokarmu,
prze
ywa l
ki nocne,
mówi mniej wyra
nie, powracaj
c do ‘paplaniny’ niemowl
cej,
bardziej ni
poprzednio l
ka si
osób nieznajomych,
traci kontrol
nad funkcjami fizjologicznymi.
Innym istotnym czynnikiem wpływaj
cym na rozumienie rozł
ki jest odczuwanie
upływu czasu. Bardzo małe dzieci nie potrafi
jeszcze rozumie
czasu jako warto
ci
odmierzanej przez zegar i kalendarz. Dzieci poni
ej pi
ciu lat mog
mie
trudno
ci z
poj
ciem
mierci i mog
nie zrozumie
,
e zmarły rodzic ju
nigdy nie wróci.
5
Plik z chomika:
misiek439
Inne pliki z tego folderu:
DZIECI-mega.zestaw.poradnikow.rar
(60132 KB)
Dzieci-Psychologia.pdf
(196 KB)
AGRESJA U CZŁOWIEKA – JEJ CHARAKTER, ROLA JAKĄ ODGRYWA W ŻY.rtf
(27 KB)
rodzina.ppt
(9145 KB)
Gra VampireDiaries.exe
(9102 KB)
Inne foldery tego chomika:
,,Jak zadziwic przedszkolaka tym co świeci, pływa, lata - doświadczenia, ciekawostki
♦♦♦ ZACZAROWANY ALFABET
100 tekstów do ćwiczeń logopedycznych - E.M. Skorek
2010
2011
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin