Etykieta przy stole.
Oto kilka odpowiedzi na nurtujące nas często pytania: jak nakryć do stołu?, jakie danie należy podać?, jak dobrać odpowiednie wina i napoje?
RODZAJE PRZYJĘĆ
Przyjęcia na stojąco: lampka wina, cocktail party, recepcja, przyjęcie bufetowe, garden party.Przyjęcia na siedząco: bankiet, obiad, śniadanie (lunch)
Przyjęcia na stojąco:Lampka wina, skromne przyjęcie okolicznościowe (np. otwarcie wystawy, konferencja prasowa),- może odbywać się o każdej porze dnia,- trwa ok. 30 minut,- napoje gorące + wino, aperitify, soki,- zakąski tylko zimne np. orzeszki, paluszki, migdały.
Cocktail party, - przyjęcie w godzinach popołudniowych,- trwa około 2 godziny i kończy się przed 20 00 (w zaproszeniu podaje się godz. rozp. i zakoń.),- goście obsługują się sami, kelnerzy obsługują bar i zbierają naczynia,- podaje się głównie przekąski zimne i napoje.
Przyjęcie bufetowe lub recepcja, te same zasady co przy cocktail party, z tą różnicą, że podaje się także kilka ciepłych dań do wyboru.
Garden party, odmiana cocktail party na świeżym powietrzu.
ZASADY:- jedzenie musi być w drobnych kawałkach, tak aby nie trzeba było używać noża,- kanapki, koreczki i kawałki mięsa muszą być na tyle małe, aby można je było wsadzić w całości do ust,- dopuszczalne są tylko ryby wyfiletowane, tak aby nie trzeba było wybierać z nich ości,- na 15-30 gości przypada jeden kelner.
Przyjęcia na siedząco:
Obiad, uroczysta forma przyjęcia na siedząco.- rozpoczyna się zwykle około godziny 20 00,- trwa około 2,5 - 3 godziny,- czekając na przybycie gości podaje się aperitif (ok.20 minut),- jeśli w przyjęciu bierze udział więcej niż osiem osób, przed każdym z gości powinien się znaleźć kartonik z nazwiskiem,- na obiadach z dużą ilością gości, zwłaszcza przy kilku stołach, przed wejściem do sali powinien się znaleźć plan sali i stołow.
Śniadanie, z ang. lunch, ma formę podobną do obiadu.- zaczyna się około godziny 13 00,- trwa 2-2,5 godziny,- menu skromniejsze, na ogół nie podaje się zupy.
Bankiet, zasady podobne jak na obiedzie, lecz organizowany dla dużej grupy osób, nawet kilkuset.- do zaproszenia dołącza się zwykle plan sali z zaznaczeniem miejsca, które ma zająć zaproszony.
ZASADY:- obowiązkiem gospodarza i gościa honorowego jest wygłoszenie toastu,- należy zachować wszelkie zasady obowiązujące przy nakrywaniu stołu,- na 6-8 gości przypada jeden kelner.
ZASADY NAKRYWANIA STOŁU:- zestaw nakrycia dla każdego gościa składa się z metalowej (ew. porcelanowej) podstawki, na którym kładziemy okrągłą serwetę i talerz podstawowy,- serwety służące do przykrycia kolan powinny się znaleźć po lewej stronie lub na talerzu,- zasada układania sztućców - powinny być ułożone według kolejności użycia, zaczynając od tych najdalej od talerza,- powyżej talerza znajdują się sztućce deserowe,- ostrze noży powinno być skierowane w stronę talerza, widelce grzbietami w dół,- powyżej talerza, po lewej stronie znajduje się talerzyk na sałatkę i talerzyk na pieczywo i masło,- po prawej, na górze, również w kolejności użycia stoją kieliszki,- kieliszków do likierów i koniaku nie stawia się na stole, ponieważ są podawane razem z kawą, najczęściej przy innym stole.
ZASADY UKŁADANIA MENU:- kolejność podawania dań i trunków - przystawka zimna, zupa, przystawka gorąca, danie rybne, danie mięsne główne, sery, deser, kawa (rzadko podaje się wszystkie wymienione dania),- produktu użyte do przygotowania dań nie powinny się powtarzać (nie podajemy brokułów do dania głównego, jeśli wcześniej była zupa brokułowa) - wyjątek: przyjęcia "tematyczne" np. serowa uczta, truskawkowe pola itp.,- staramy się wykorzystywać produkty sezonowe,- zupy serwujemy czyste, lub kremy, unikamy zawiesitych.Dobór win i napojów
aperitif
- gin z tonikiem,- campari (wino ziołowe)z sokiem,- whisky z lodem,- białe wino,- szampan,- wódki zwł. ziołowe. schłodzone
schłodzone
zupa
NIE PODAJEMY ALKOHOLU
-
ryby, białe mięso
- wino białe wytrawne
ciemne mięso, dziczyzna
- wino czerwone wytrawne
temperatura pokojowa
sery
- wino czerwone wytrawne- porto
deser
- wino deserwoe
temeratura pokojowa
kawa
- koniak- brandy- likiery- miody pitne- wermuty
Kolejność podawania win:- wino białe wytrawne, - wino czerwone wytrawne,- wina słodkie.
Wina stołowe - wytrawne i półwytrawne.Wina deserowe - słodkie i półsłodkie.
SPOSÓB PODAWANIA I JEDZENIA NIEKTÓRYCH POTRAW:- jeśli nie potrafimy czegoś jeść, nie eksperymentujemy, lecz obserwujemy gospodarza,- bułki na przyjęciach nie gryziemy, lecz odłamujemy po kawałku,- talerz na zupę przechylamy w kierunku od siebie,- sosem polewamy tylko mięso lub rybę, nigdy jarzyny i dodatki,- ryby jemy widelcem lub widelcem i nożem - nigdy dwoma widelcami,- awokado lub kiwi, podane ze skórką jemy łyżeczką,- kompoty i desery powinny być przygotowane z owoców wypestkowanych, jeśli jednak znajdziemy pestkę wypluwamy ją na łyżeczkę, nie na dłoń,- ziemniaki w całości jemy tylko widelcem, nigdy nie pomagamy sobie nożem (wyjątek - ziemniaki w łupkach),- kawior rozsmarowujemy na kawałku pieczywa, nigdy nie wkładamy go sztućcami wprost do ust,- sery serwujemy na drewnianej tacy np. z owocami,- jeśli podajemy owoce w całości, musimy przewidzieć osobny talerzyk i specjalne, mniejsze sztućce do ich jedzenia,- truskawki, poziomki, maliny serwujemy w pucharkach lub miseczkach,
ZASADY ROZMIESZCZANIA GOŚCI PRZY STOLE:- gości zawsze rozsadza gospodarz,- miejsce honorowe znajduje się przodem do sali, naprzeciwko drzwi wejściowych lub okien,- najważniejszy gość zajmuje krzesło po prawej stronie gospodyni lub naprzeciwko gospodarza,- małżonka gościa honorowego zajmuje miejsce po prawej stronie gospodarza,- kobiety i mężczyźni powinni siedzieć na przemian,- pary małżeńskie nie powinny siedzieć obok siebie,- kobiet nigdy nie sadzamy na końcu stołu,- staramy się uwzględnić sympatie i antypatie gości,- gości zagranicznych honorujemy przed krajowymi,- gospodyni siedzi naprzeciwko gospodarza.
OBIAD ROBOCZY - business lunch:- w odróżnieniu od innych uroczystości termin obiadu roboczego jest uzgadniany przez obie strony, - wybieramy restaurację znajdującą się w pobliżu miejsca pracy gościa, lub w połowie drogi,- zawsze płaci osoba zapraszająca, najlepiej dyskretnie np. kartą kredytową lub na stronie, a nie przy stoliku,- wcześniej rezerwujemy stolik i uprzedzamy, że to my będziemy płacić rachunek.
Rola gospodarza:- osoba zapraszająca wcześniej przychodzi do restauracji i ustala z kelnerem szczegóły np. sposób płacenia rachunku,- jeśli oczekuje tego gość, gospodarz powinien polecić potrawy z menu, dlatego wcześniej musi poznać upodobania gościa (nie prowadzimy wegetarian do myśliwskiej restauracji, podobnie jak Żydowi nie proponujemy wieprzowiny) i menu restauracji,- gospodarz daje napiwek w wysokości ok. 10-15 %.
Rola gościa:- gość nigdy nie zamawia potrawy droższej, niż zaproponowana lub zamówiona przez gospodarza,- nie proponujemy płacenia rachunku.
PALENIE:- papierosy palimy po deserze, przy kawie i to tylko wtedy, gdy gospodarze podadzą popielniczki,- jeśli zapraszamy do restauracji palącego, to musimy zamówić stolik w części dla palących,- palenie na ulicy jest wielkim nietaktem,- kobieta nigdy nie przypala papierosa mężczyźnie,- nie rozmawia się z papierosem w ustach,- nie przypala się papierosa innym papierosem,- jeśli nie ma popielniczek, to znaczy, że gospodarze nie życzą sobie palenia,- do zapalenia fajki lub cygara nigdy nie używamy zapalniczki
PUŁAPKI, BŁĘDY I WYPACZENIA:- na przyjęciach unikamy podawania potraw z buraczków - łatwo brudzą, a niektórym gościom (np. Węgrom) nie przejdą przez gardło,- unikamy podawania kury (wyjątek filety) i podrobów,- nie podajemy potraw, które mogą spowodować niestrawność, wzdęcia itp. - unikamy podawania borówek, ponieważ brudzą zęby,- unikamy podawania potraw z dużą ilością świeżej cebuli lub czosnku, ponieważ goście po zjedzeniu będą się czuć skrępowani własnym zapachem z ust,- podczas przyjęć siedzących staramy się nie podawać kulinarnych eksperymentów np. kałamarnic, czy ostryg - goście, którzy nie lubią tych potraw będą zmuszeni do ich zjedzenia,- na stole nie stawiamy wysokich świec, ani wysokich wazonów z kwiatami - goście muszą się widzieć,- nie wygłasza się toastów, gdy na stole znajdują się gorące dania,- podczas toastów nie stukamy się kieliszkami, a jedynie kierujemy kieliszek w stronę osoby honorowanej toastem lub w kierunku naszych sąsiadów,- "smacznego" mówi kelner, a nie gospodarz przyjęcia,- kotlet de volaille najpierw nakłuwamy, aby wypuścić masło a następnie zaczynamy jeść od końca skierowanego w przeciwną stronę, tak aby nie poplamić siebie lub sąsiada.
dr Anna Siewierska-Chmaj,
tomaszowianka