Mieszko I.pdf

MIESZKO I DAGO

W roku 966 kupiec Ŝydowski pochodzący z arabskiej części Hiszpanii, Ibrahim

ibn-Jakub, pisał: "Co zaś dotyczy ziemii Mieszka, to jest ona największą z ich

ziem (czyli z opisywanych przezeń czterech państw słowiańskich - polskiego,

czeskiego, bułgarskiego i obodrzyckiego). Obfituje w zborze i mięso, i miód, i

ryby. I ma on (Mieszko) trzy tysiące pancernych, a to są wojownicy, których

secina równa się dziesięciu secinom u innych. Wydaje on tym ludziom odzieŜ i

oręŜ, i konie, i wszystko czego potrzebują."

Państwo Mieszka, zwanego przez Ibrahima ibn-Jakuba z wielkim szacunkiem

"królem północy", było juŜ wysoko rozwinięte. Posiadało - jak wynika z relacji

- rozwinięty system skarbowy i silny aparat wojskowy w postaci licznej i

dobrze uzbrojonej druŜyny. Ibrahim ibn Jakub nazywa wojów Mieszkowych

pancernymi. Ich uzbrojenie składało się z pancerza, często skórzanego, tarczy

zwanej szczytem, topora i miecza, rzadziej hełmu.Groźną broń stanowiły

potęŜne łuki. Koniom bojowym nakładano siodła z okuciami, strzemiona i uzdy

o Ŝelaznych wędzidłach.

Członkowie druŜyny rekrutowali się z róŜnych stron kraju; młodzi, silni ludzie,

pragnący Ŝycia pełnego przygód, porzucali swe opola i zgłaszali się na dwór

księcia, gdzie czekało ich rycerskie rzemiosło. Nie brakło wśród nich

przybyszów z niedalekich Prus i JaćwieŜy, z Rusi czy kraju Wiślan, a nawet

odległej Skandynawi. DruŜyna, całkowicie zaleŜna od księcia, Ŝyła na jego

koszt. Mieszko natomiast jako ich pan rozporządzał ich Ŝyciem.

Tylko niewielka grupa druŜynników przebywała stale przy boku księcia. Część

z biegiem czasu otrzymała od władcy w róŜnych punktach kraju majątki

ziemskie, zapewne zwolnione od danin, i przybywała na dwór w razie

wezwania władcy. DruŜynnicy, siedząc w poszczególnych opolach, nie tylko

Ŝywili się sami odciąŜając księcia lecz takŜe mieli piecze nad poczynaniami

lokalnych moŜnych. O sile militarnej kraju decydowały takŜe szare masy

wolnej ludności, ruszające na wyprawy wojenne w razie potrzeby. To

"pospolite ruszenie" obejmowało w momentach szczególnego zagroŜenia, takŜe

zaleŜną ludność wiejską.

Obronność kraju podnosiła stale rozbudowana sieć warowni. Liczne ksiąŜęce

grody miały bronić państwo przed napaścią z zewnątrz, a jednocześnie

zapewnić bezbieczeństow wenętrzne rosnącej liczbie moŜnych. Spełniały one

takŜe waŜne funkcje administracyjne. Zarząd nad poszczególnymi ziemiami

scentralizowany był w najwaŜniejszych grodach : Kraków, Wrocław,

Sandomierz, Poznań, Gniezno, Kruszwica, Płock i Łęczyca. Rolę głównego

ośrodka państwowego pełnił jednak dwór ksiąŜęcy. KsiąŜe wraz z dworem

objeŜdŜał teren państwa, podejmując szczegółowe lokalne decyzje na miejscu.

Grody i gródki sciągały daniny, do których obowiązana była ludność kraju. Na

ich czoło wysuwał się gród załoŜony w drugiej połowie X wieku przez Mieszka

- Poznań oraz Gdańsk. Sieć grodów gęstniała zapeniając spokój i przyciągając

handel. Główną siedzibę władcy stanowiło jednak wciąŜ Gniezno.

Budowniczowie państwa zaczeli silnie odczuwać potrzebę ostatecznego

umocnienia swego dzieła poprzez zwarty system wierzeń i poglądów

zacieśniający więź miedzy między społeczeństwem a nową organizacją

polityczną.

Na zachodzie Europy takim filarem był w tym czasie Kościół. Duchowni

tworzyli tam trzon administracji i kancelarii królewskiej zapewniając państwu

pręŜność. Głoszone przez duchowieństwo poglądy i nauki pomagały utrzymać

lud w pokornej uległości wobec władców. W tej sytuacji Polska podąŜa w ślady

Węgier i Skandynawi.

W 965 roku Mieszko I bierze ślub z czeską księŜniczką Dobrawą, a na

początku roku 966 pod wpływem tej poboŜnej kobiety wyrusza do Czech by w

Ratyzbonie w Wielką Sobotę, 14 kwietnia 966 roku przyjąć chrzest z rąk

miejcowego biskupa Michała.

Za przykładem władcy poszli moŜni, a z czasem lud.

Proces chrystjanizacji był jednak przwlekły. Mimo represji i stałego przymusu

stara wiara długo nie dawała się wykorzenić. Przybyły do Polski pierwszy

biskup misyjny Jordan "bardzo się pocił" - według określenia kronikarza

niemieckiego Thietmara - aby swe owieczki natchnąć duchem chrześcijaństwa.

Syn Mieszka, Bolesław Chrobry polecił wybijać zęby za naruszenie

nakazywanego przez kościół postu.

Mimo to rok 966 stanowi przłomowy moment w naszych dziejach. Kler

napływający z zachodu Europy i Czech przekazywał młodemu państwo bogate

doświadczenia organizacyjne. PrzywieŜli oni ze sobą nie znany dotąd kunszt

wyrabiania pergaminu i pismo. Cudzoziemscy opaci i biskupi byli w owych

czasach ludzmi bardziej pewnymi niŜ zasiedzieli w kraju moŜni. Kler mocno

związany z włacdą, zaleŜał od niego i odpłacał mu za opiekę wiernością.

Chrystianizacja wzmocniła pozycję międzynarodową Polski, zagroŜonej z

zachodu. Sascy feudałowie juŜ w IX wieku usiłowali opanować ziemie Słowian

zachodnich aŜ po Odrę. W roku 937 Otton I osadził margrabiego Gerona na

terytorium leŜącym pomiędzy rórami Harcu a Soławą i Muldą. Tak powstała

Marchia Wschodnia . Jej celem miał być podbój ziem słowiańskich. Po śmierci

margrabiego Gerona (965) znanego okrutnika i zaciętego wroga Słowian

rozbadła się ona i powstało kilka mniejszych marchii.

W 962 roku król Niemiec Otton I, sięgając do tradycji Karola Wielkiego,

przybrał tytuł cesarza. Odtąd władcy Niemiec otwarcie rośclili sobie pretensje

do zwierzchności nad wszystkimi innymi krajami, w tym Polską.

Sytuację Mieszka komplikowały dodatkowo walki ze związkiem plemiennym

Wieletów o panowanie nad Pomorzem. W 965 roku zginął w jakiejś potyczce

brat Mieszka, a nieprzyjaciel zagarnół bogate łupy. W winkłej sytuacji Mieszko

zawiera porozumienie z Ottonem dające mu swobodę działań nad dolną Odrą.

Zródła nazywają go w tym okresie amicus imperatoris - przyjaciel cesarza.

JuŜ jednak w rok po chrzcie wygnany z Niemiec saski graf Wichman

sprzymierzywszy się z broniącymi swej niezaleŜności przed mieszkiem

Wolinianami, wtargnął w głab ziem polskich.

26 września 967 roku na lewym brzegu Warty rozegrała się krwawa bitwa

druŜyny polskiej z najeŜdzcą. Rycerstwo Wichmana zostało rozgromione, a

groŜny graf zabity podczas ucieczki przez okolicznych mieszkańców.

Latem 972 roku margrabia Marchii Wschodniej Hodo , korzystając z

nieobecności cesarza, który właśnie znajdował się we Włoszech, ruszył na

wschód. 24 czerwca pod Cedzyną w szerokiej dolinie Odry doszło do bitwy.

Ocalał z niej tylko wódz wyprawy i towarzyszący mu graf Zygfryd, przyszły

ojciec kronikarza Thietmara. Na przbiegu zwycięztwa zawaŜył manewr rezerw

dowodzonych przez brata Mieszkowego, Czcibora . Zwycięzcy zagarneli obfite

łupy i licznych jeńców.

Pomorze Zachodnie przeszło pod zwierzchnictwo Polski, tym łatwiej Ŝe po

śmierci Ottona I w 973 zaczoł się w Niemczech okres zamieszek i walki o tron.

Ostatnie lata X wieku przyniosły powaŜne wzmocnienie państwa polskiego,

oraz ostateczny jego kształt. Prócz Pomorza Zachodniego, podbitego w wyniku

uporczywych walk, zostały takŜe przyłączone do Polski, mimo oporu Czech,

pokaźne obszary na południu: Śląsk i dawna ziemia Wiślan - Małopolska.

W roku 977 umarła Dobrawa łącząca Mieszka z Czechami. Po jej śmierci

władca polski pojął drugą Ŝonę, córkę margrabiego Dytrycha - Odę .

Sam cesarz Otton II zabiegał o ten ślub, mający przypieczętawąć nowy pokój

między Polską i Niemcami (980). Świadczy to o widocznym wzroście

znaczenia byłego trybutariusza cesarskiego.

Kilka lat później wybucha zatarg z Czechami, którego przyczyny do tej pory

nie są jasne. W rocznikach niemieckch czytamy pod rokiem 990, iŜ " Mieszko i

Bolesław w cięŜkich walkach ze sobą się starli". Thietmar omija jednak

przyczynę sporu.

Z jego opisu dowiadujemy się, iŜ spotkanie obydwu wojs nastąpiło nad

środkową Odrą. Bolesław wspomagał związek lutycki, będący kontynuacją

związku wieleckiego. Mieszko otrzymał posiłki z Niemiec, od rządzącej w

imieniu małoletniego cesarza Otton III regentki - cesarzowej Teofano. Owa

pomoc niemiecka nie na wiele się Mieszkowi przydała. Grafowie niemieccy

wdali się w rokowania z Bolesławem, po czym część z nich wróciła do domu,

część zaś dała się rozzbroić Czechom. Mimo to wyprawa czeska skończyła się

niepowodzeniem, a Śląsk i Małopolska pozostały przy Polsce.

Pod koniec X wieku granice Polski objeły całość ziem zamieszkiwanych przez

tą samą - polską - grupę etniczną, osiadłą w dorzeczu Odry i Wisły.

Przypieczętowaniem tego procesu było pojawienie się w mowie własnej i

ludów sąsiednich jednej nazwy na oznaczenie całego naszego kraju.

W kronikach i na monetach pochodzących ze schyłku X wieku znajdujemy po

raz pierwszy nową nazwę: Polska .

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: