opracowanie materialu statystycznego.pdf

OPRACOWANIE MATERIAŁU

STATYSTYCZNEGO

- 1 -

Materiał statystyczny otrzymujemy w wyniku obserwacji statystycznej ma postać

nieuporządkowanego zbioru danych o poszczególnych jednostkach statystycznych i jest on

określany jako surowy (indywidualny) materiał statystyczny. Materiał ten nie może być

przedmiotem analizy, porównań i wyciągania wniosków, gdyż zawiera informacje o

poszczególnych jednostkach, a nie o całej zbiorowości statystycznej. Dlatego materiał ten w

kolejnym etapie badania statystycznego podlega opracowaniu (uporządkowaniu).

Opracowanie materiału obejmuje: grupowanie statystyczne i zliczanie materiału

statystycznego . W zależności od możliwości instytucji prowadzącej badanie statystyczne

opracowanie materiału statystycznego może być prowadzone przy wykorzystaniu różnych

metod organizacyjno – technicznych. Jeżeli badanie statystyczne jest prowadzone przez małe

przedsiębiorstwo, wówczas większość czynności związanych z opracowaniem materiału

statystycznego jest prowadzona ręcznie, bądź z wykorzystaniem komputera osobistego. Jeżeli

natomiast badanie jest prowadzone przez wyspecjalizowaną instytucję, wówczas do

opracowywania materiału statystycznego wykorzystuje się specjalistyczne urządzenia.

W wyniku opracowania surowego materiału statystycznego zostaje on przekształcony

w materiał zbiorczy, charakteryzujący całą badaną zbiorowość bądź próbę.

Grupowanie materiału statystycznego

Grupowanie statystyczne – polega na podziale całej zbiorowości statystycznej na mniejsze

jej części, czyli jednolite grupy jednostek. Wyodrębnienie tych grup dokonywane jest na

podstawie jednoznacznych kryteriów. Tymi kryteriami są warianty cechy statystycznej. Jeżeli

cecha statystyczna ma charakter naturalny (np. płeć), wówczas grupowanie statystyczne ma

również naturalny charakter (np. podział mieszkańców Warszawy na mężczyzn i kobiety).

Niekiedy jednak kryteria podziału zbiorowości grup nie mają charakteru naturalnego, wtedy

podmiot prowadzący badanie musi zdecydować jakie mniejsze zostaną wyodrębnione w

ramach badanej zbiorowości. Grupowanie statystyczne pozwala na uporządkowanie materiału

statystycznego i zapewnia jego porównywalność. Celem grupowania statystycznego jest

wskazanie podobieństwa i różnic występujących w badanej zbiorowości statystycznej oraz

sformułowanie obiektywnych wniosków ogólnych. Decydujące znaczenie, przy dokonywaniu

grupowania statystycznego, ma cel badania statystycznego.

Grupowanie statystyczne jest stworzenie wykazu klasyfikacyjnego, czyli

uporządkowanego wykazu wariantów cech. W przypadku cechy niemierzalnej i cechy

mierzalnej ze zmiennością skokową o niewielkiej liczbie wariantów stworzenie wykazu

klasyfikacyjnego jest zadaniem stosunkowo prostym – można ograniczyć się w tym

przypadku do wypisania wszystkich wariantów cechy.

Dokonanie prawidłowego grupowania statystycznego wymaga przestrzegania niżej

wymienionych zasad:

Wykaz klasyfikacyjny (wykaz wariantów cech) musi być skonstruowany w taki

sposób, aby żadna jednostka statystyczna poddana badaniu nie znalazła się poza

wykazem – jest to zasada grupowania wyczerpującego;

- 2 –

Wykaz musi być skonstruowany w taki sposób, aby żadna jednostka statystyczna

poddana badaniu nie była zaliczona jednocześnie do dwóch grup (wariantów) – jest to

zasada grupowania rozłącznego;

Jeżeli jednostki statystyczne są bardzo zróżnicowane pod względem wartości cechy,

należy tworzyć więcej przedziałów klasowych, tak aby każdy z nich zawierał

jednostki o małym zróżnicowaniu wartości cechy;

Grup nie powinno być zbyt dużo, dlatego jeżeli niektóre warianty cechy występują u

niewielkiej liczby jednostek, możliwe jest stworzenie grup zbiorczych, które określa

się jako pozostałe czy różne 10 ;

Przy badaniach powtarzalnych nie powinno się zmieniać wykazu klasyfikacyjnego,

dzięki czemu możliwie będzie porównywanie wyników tych badań.

Przykład

Jeżeli badanie statystyczne polegało na określeniu poziomu wykształcenia ludności, to wykaz klasyfikacyjny

przedstawia się następująco;

Grupowania ludności wg wykształcenia

Wykształcenie

Podstawowe

Zasadnicze zawodowe

Średnie

Wyższe

Osoby, które mają wykształcenie niepełne średnie zostaną zaliczone do grupy osób z wykształceniem

podstawowym, a osoby, które mają wykształcenie policealne i niepełne wyższe zostaną zaliczone do grupy osób z

wykształceniem średnim.

- 3 -

ZLICZANIE MATERIAŁU STATYSTYCZNEGO

Po dokonaniu grupowania statystycznego następuje zliczanie materiału , czyli ustalenie

liczebności poszczególnych grup. Efektem zliczania materiału statystycznego jest

stwierdzenie, ile jednostek statystycznych przypada na poszczególne warianty cechy przyjęte

w wykazie klasyfikacyjnym.

Zliczanie bezpośrednie (ręczne) jest stosowane wówczas, gdy badane zbiorowości

mają małą liczebność i gdy podział jednostek na grupy jest prosty. Zliczanie bezpośrednie

polega na zliczeniu i zanotowaniu liczby jednostek statystycznych posiadających określony

wariant i cechy.

Przykład

Policzenie przez wyznaczoną osobę liczby wiernych uczęszczających we mszy.

Zliczanie sposobem kreskowym wymaga skonstruowania tablicy roboczej, w której

pionowymi kreskami zaznacza się wystąpienie określonego wariantu cechy. Ułatwieniem jest

zastosowanie jako piątej – kreski poziomej, która przecina cztery kreski pionowe. W taki

sposób każda wiązka oznacza pięć jednostek obserwacji. W celu sprawdzenia prawidłowości

zliczania materiału statystycznego sposobem kreskowym porównuje się liczbę kresek z

liczebnością badanej zbiorowości. Jednak nawet w sytuacji, gdy liczba kresek jest równa

liczebności zbiorowości, mógł zostać popełniony błąd, że kreska została postawiona przy

niewłaściwym wariancie cechy.

Przykład

Liczba noworodków, które narodziły się w każdym z 75 szpitali w województwie Śląskim w dniu 29.11.1998r.

przedstawia się następująco: 60; 65; 67; 69; 71; 75; 76; 77; 78; 79; 81; 83; 88; 95; 96; 97; 98; 100; 102; 103;

104; 105; 106; 107; 108; 109; 110; 111; 112; 113; 114; 115; 116; 117; 119; 119; 120; 121; 122; 125; 125;

127; 128; 128; 130; 130; 132; 132; 136; 139; 142; 143; 145; 146; 147; 149; 150; 150; 150; 151; 162; 163;

163; 164; 165; 166; 166; 168; 169; 169; 177; 177; 182; 184; 184.

Liczba

noworodków

Liczba szpitali (każdy szpital

oznaczony jest kreską)

Liczba szpitali

60 – 85

IIII IIII II

86 – 111

IIII IIII IIII I

112 – 137

IIII IIII IIII IIII I

138 – 163

IIII IIII IIII

164 - 189

IIII IIII II

Razem

Zliczanie sposobem kartkowym polega na posegregowaniu indywidualnego

materiału statystycznego w postaci wypełnionych formularzy statystycznych na stosy o

jednakowych wariantach cechy. Po zliczeniu formularzy znajdujących się w każdym stosie

zapisuje się ich liczbę. Zliczanie sposobem kartkowym może być stosowane jedynie

wówczas, gdy informacje o poszczególnych jednostkach podlegających badaniu zostały

zebrane na indywidualnych formularzach.

- 4 -

Zliczanie sposobem maszynowym jest stosowane, gdy liczebność badanej zbiorowości jest

duża. Jest rzadko stosowana ze względów finansowych, wysoki koszt maszyn. Ten sposób

zliczania materiału statystycznego jest stosowany przez instytucje, które prowadzą wiele

różnych badań statystycznych, w których można wykorzystać zakupione maszyny. Dokonując

zliczenia sposobem maszynowym należy wykonać symbolizację materiału statystycznego.

Przedział to zbiór elementów danego zbioru częściowo uporządkowanego, zawartych

między dwoma ustalonymi elementami tego zbioru, nazywanymi początkiem i końcem

przedziału.

Przedział nazywa się domkniętym, gdy oba jego końce doń należą, zaś otwartym gdy żaden

nie należy. Jeśli do przedziału należy tylko początek albo tylko koniec, przedział taki nazywa

się, odpowiednio, lewostronnie albo prawostronnie domkniętym .

Przykłady przedziałów w zbiorze liczb rzeczywistych:

Przedział otwarty o końcach a i b liczb rzeczywistych jest to zbiór postaci {x: a<x<b},

gdzie a i b są pewnymi liczbami rzeczywistymi. Przedział otwarty to zbiór wszystkich

liczb pomiędzy a i b (nie włączając a i b). Notacja: (a,b) lub (a;b).

Przedział otwarty :

- 5 -

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: