Naprawa układu napędowego STAR 266.pdf

LABORATORIUM TECHNOLOGII

NAPRAW

WERYFIKACJA I NAPRAWA ELEMENTÓW

UKŁADU NAP Ę DOWEGO

1. Cel ćwiczenia: Dokonać weryfikacji elementów przeniesienia napędu

oraz pojazdu.

W wyniku opanowania treści ćwiczenia student potrafi:

- dokonać prawidłowego doboru przyrządów pomiarowych,

- wykonać prawidłowo pomiary wskazanych elementów,

- prawidłowo zinterpretować uzyskane wyniki.

2. Wiadomości podstawowe.

Sprzęgło słuŜy do odłączania oraz płynnego sprzęgania wału korbowego

silnika z dalszymi zespołami układu napędowego podczas ruszania pojazdu oraz

podczas zmiany przełoŜeń skrzyni biegów.

Sprzęgła uŜywa się takŜe do odłączania silnika od kół podczas zatrzymywania

pojazdu, gdy prędkość obrotowa silnika maleje do prędkości biegu jałowego.

Dodatkowym istotnym zadaniem sprzęgła jest zabezpieczenie mechanizmów

układu napędowego przed nadmiernym obciąŜeniem.

W pojazdach samochodowych powszechnie stosuje się sprzęgła cierne,

które przenoszą napęd dzięki siłom tarcia występującym między napędzającymi

a napędzanymi elementami sprzęgła. Sprzęgła cierne, stosowane w

samochodach osobowych jako sprzęgło główne, są prawie wyłącznie sprzęgłami

tarczowymi i w zaleŜności od liczby tarcz napędowych mogą być jednotarczowe

(rys.1.), dwutarczowe (rys.2.) lub wielotarczowe.

Sprzęgła dwutarczowe (rys.2.) gorzej odprowadzają ciepło, zwłaszcza z tarczy

środkowej, a ze względu na ograniczone przełoŜenie mechanizmu

wyłączającego jest utrudnione stosowanie w nich spręŜynujących tarcz

napędzanych. Na rysunku 1 pokazano zwykłe jednotarczowe sprzęgło cierne.

Powierzchnie robocze elementów napędzających sprzęgła stanowią: z jednej

strony powierzchnia koła zamachowego silnika, z drugiej zaś powierzchnia

tarczy dociskowej. Tarcza dociskowa jest dociskana przez kilka

rozmieszczonych na obwodzie śrubowych spręŜyn dociskowych bądź przez

jedną spręŜynę centralną opierającą się na pokrywie lub obudowie sprzęgła.

Wyłączanie sprzęgła odbywa się przez odciąganie tarczy dociskowej za pomocą

podpartych, na obudowie dźwigni dwuramiennych, które pod wpływem siły

wywieranej przez kierowcę na jedne ich końce, drugimi przejmują częściowy

lub całkowity nacisk spręŜyn dociskowych.

Moment tarcia sprzęgła T t dobiera się do maksymalnego momentu obrotowego

silnika T smax , z którym sprzęgło ma pracować, oraz w zaleŜności od rodzaju

samochodu na podstawie równania (1):

Rys.1. Sprzęgło jednotarczowe pojazdu cięŜarowego

1- tarcza napędzana sprzęgła, 2- wał sprzęgłowy, 3- tarcza dociskowa, 4- koło zamachowe silnika, 5-

spręŜyny dociskowe, 6- pokrywa sprzęgła, 7- dźwignie odwodzące tarczy dociskowej, 8- kołki prowadzące

tarczy dociskowej

max

[N · m]

(1)

gdzie:

b - współczynnik pewności sprzęgła lub współczynnik zapasu momentu

tarcia,

s T - maksymalny moment obrotowy sinika [Nm].

Współczynnik b wyznacza stopień maksymalnego przeciąŜenia układu

napędowego samochodu przez moment obrotowy powstający w wyniku

wyładowania się energii kinetycznej mas znajdujących się w ruchu obrotowym.

Od wartości tego współczynnika zaleŜy równieŜ stopień wykorzystania

momentu bezwładności koła zamachowego silnika przy ruszaniu samochodu z

miejsca. Energia kinetyczna koła zamachowego w znacznym, a niekiedy nawet

w decydującym stopniu ułatwia ruszanie samochodu z miejsca przy duŜych

oporach drogi, na przykład przy ruszaniu na stromym podjeździe.

DuŜy współczynnik b w pewnej mierze zapewnia równieŜ konieczną rezerwę

momentu tarcia na pokrycie jego ubytku wskutek zuŜywania się okładzin

ciernych, co pociąga za sobą spadek siły spręŜyn dociskających, tarczę.

Przyjmowanie jednak zbyt duŜych wartości b jest o tyle niekorzystne, Ŝe moŜe

max

Rys.2. Sprzęgło cierna dwutarczowe

1,3- tarcze sprzęgłowe, 2- pośrednia tarcza napędzająca, 4- tarcza dociskowa, 5- dźwignia wyłączająca sprzęgło,

6- łoŜysko wyciskowe sprzęgła, 7- spręŜyny dociskowe, 8- prowadnice tarczy pośredniej, 9- spręŜyna

odwodząca tarczę pośrednią

wywołać powstanie w mechanizmach napędowych znacznych obciąŜeń

dynamicznych, co moŜe odbić się ujemnie na pracy silnika oraz na trwałości kół

zębatych i innych elementów układu napędowego.

Stosowane w samochodach wartości współczynnika b w zaleŜności od rodzaju

samochodu zawierają się w granicach:

— samochody osobowe 1,3 — 1,75

— samochody cięŜarowe pracujące bez przyczep 1,6 — 2,2

— samochody cięŜarowe pracujące z przyczepami 2,0 — 2,6

Rys.3. Szkic sprzęgła ciernego jednotarczowego

ZaleŜność momentu tarcia T t od jego parametrów konstrukcyjnych rys.3

moŜna wyprowadzić z równania (2) momentu tarcia sprzęgła.

- [N · m] (2)

m - współczynnik tarcia między okładziną cierną tarczy napędzanej i

powierzchni koła zamachowego i tarczy dociskowej,

z c – liczba powierzchni ciernych tarcz napędzanych sprzęgła; np. dla sprzęgła

jednotarczowego z c = 2,

F s – łączna siła wzdłuŜna wszystkich spręŜyn dociskowych sprzęgła w [N],

p 1 – nacisk jednostkowy, z jakim tarcza dociskowa działa na tarczę napędzaną

sprzęgła w [MPa],

A – pole ciernej powierzchni w mm 2 ,

r s – średni promień tarczy sprzęgłowej

3. Literatura

- Instrukcja naprawy STAR 266,

- Instrukcje naprawy samochodów osobowych,

- Fied M.;Technologia budowy maszyn – PWN, Warszawa 1980

- Studziński K.; Samochód – teoria, konstrukcja i obliczenia –, WKŁ,

Warszawa 1980

- Uzdowski M.,Bramek K.,Garczyński K.;Eksploatacja techniczna i

naprawa – WKŁ, Warszawa 2003

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: