ĆWICZENIA LOGOPEDYCZNE STYMULUJĄCE ROZWÓJ MOWY DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
Na całokształt rozwoju dziecka w dużej mierze wpływa komunikacja werbalna przyjmująca najczęściej postać mowy.
Jest ona atutem w nawiązywaniu kontaktów społecznych, stanowi narzędzie w zdobywaniu informacji, pozwala na wyrażanie własnych sądów, uczuć i upodobań.
Zaburzenia i wady mowy w znacznym stopniu utrudniają osiągnięcie sukcesów w szkole.
Podczas pracy w przedszkolu zaobserwowałam u dzieci z wadą wymowy lękliwość i zawstydzenie. Dzieci te najczęściej nieśmiało nawiązują kontakty z rówieśnikami. Rzadko biorą udział w dyskusji ponieważ odczuwają obawę przed ustnym wystąpieniem na forum grupy.
W celu niwelowania trudności w komunikacji interpersonalnej należy dziecko poddać terapii logopedycznej. Nauczyciel z przygotowaniem logopedycznym może prowadzić terapie w sposób globalny, gdzie wykorzystane są zarówno metody logopedyczne , jak również metody pedagogiczne i metody psychologiczne. Podejście globalne zapewnia u dziecka całościowy rozwój i korektę zaburzonych funkcji.
Zdobyta wiedza logopedyczna pozwala mi wspomagać terapię logopedyczną w zajęciach z całą grupą i w pracy indywidualnej. Systematycznie prowadzę ćwiczenia usprawniające aparat artykulacyjny (żuchwa, policzki, wargi, język, podniebienie). Ćwiczenia te mają na celu wypracowanie zręcznych i celowych ruchów narządów artykulacyjnych. Są one potrzebne nie tylko dzieciom przejawiającym wady wymowy ale również dzieciom u których mowa przebiega prawidłowo. Ćwiczenia te przeprowadzam głównie w formie zabawowej lub zadaniowej.
W trakcie zabaw dydaktycznych często przeprowadzam ćwiczenia oddechowe mające na celu pogłębienie oddechu, rozruszanie przepony, wydłużenie fazy wydechowej a także zapobieganie takim niepożądanym zjawiskom, jak arytmia oddechowa, mówienie na wydechu, kolizja między rytmem oddychania a strukturą wypowiedzi
Po wcześniejszej konsultacji z logopedą Jolantą Kotowską prowadzę indywidualne ćwiczenia utrwalające prawidłową artykulację głosek w sylabach, wyrazach, zdaniach i mowie spontanicznej.
W pracy z dzieckiem upośledzonym umysłowo wykorzystuję autorski program logopedyczny który ma na celu stymulowanie reakcji słownych i rozwój spontanicznej aktywności słownej. Pomocne przy tym są ćwiczenia rozhamowujące mowę tj. zabawy dźwiękonaśladowcze. W sposób szczególny kładę nacisk na ułatwienie dziecku poznania siebie, utrwalenie schematu ciała istotnego do budowania własnej podmiotowości i tożsamości. Dążę do rozwijania mowy biernej.
Podczas zajęć ortofonicznych często wykorzystuję ćwiczenia fonacyjne (głosowe), które mają na celu wykształcenie u dzieci odpowiedniej wysokości i umiejętności właściwego stosowania natężenia głosu w czasie mówienia
PRZYKŁADY ĆWICZEŃ LOGOPEDYCZNYCH WYKORZYSTYWANYCH W ZAJĘCIACH DYDAKTYCZNYCH
I ĆWICZENIA ODDECHOWE
Cele;
- wydłużenie fazy wydechowej
- zwiększenie pojemności płuc
- różnicowanie fazy wdechowej i wydechowej
- rozruszanie przepony
- zapobieganie niepożądanym zjawiskom takim jak arytmia oddechowa
- mówienie na wydechu
- dostosowanie długości wydechu do czasu trwania odpowiedzi
Przykłady ćwiczeń
- proponujemy dziecku zabawę „Spacer na łące”. Dziecko wyobraża sobie że jest na łące. Podchodzi do każdego kwiatka i wącha go – wciąga powietrze nosem zatrzymuje wdech i wypuszcza powietrze nosem
- zabawa „Huśtanie misia na brzuchu”. Prezentujemy ćwiczenie; leżymy na plecach, na brzuch umieszczamy książkę, a na niej siedzi miś. Robimy wdech i brzuch uwypukla się; wydech i brzuch opada
- łączenie ćwiczeń oddechowych z ćwiczeniami gimnastycznymi. Wdech wykonujemy z jednoczesnym podnoszeniem rąk , wydech połączony z powolnym krzyżowaniem rąk z przodu lub opuszczaniem w dół
- wykonanie wdechu i zdmuchanie świeczki (powoli szybko) na wydechu
- zdmuchiwanie kartki papieru z gładkiej powierzchni
- zabawa ze słomką, przenoszenie kawałków styropianu do kubeczka, dmuchanie na styropian słomką
- wydmuchiwanie baniek mydlanych przez słomkę
- dmuchanie na kłębuszki waty, papierowe kulki, piłeczki
- gra na organach, trąbce gwizdku
- „balonik” – naśladowanie dmuchania balonu
- dmuchanie na balonik, piórka aby nie spadły
- „zmarznięte ręce” dmuchanie na ręce, bo zmarzły
- gwizdanie na jednym wydechu
- dmuchanie na własną grzywkę
- „czarodziejski obrazek” – każde dziecko dostaje kartkę na której jest kropla tuszu, dziecko dmucha na nią przez słomkę tak aby powstał czarodziejski obrazek
- liczenie na jednym wydechu (ciągiem)
- dmuchanie na wiatraczek
II ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE NARZĄDY ARTYKULACYJNE
- zręczne i celowe ruchy warg, języka, podniebienia
- zwiększenie napięcia warg i języka
- wyrabianie wyczucia danego ruchu i położenia poszczególnych narządów mowy (kinestezja)
ĆWICZENIA RUCHÓW DOLNEJ SZCZĘKI
- opuszczanie i unoszenie dolnej szczęki
- ruchy dolnej szczeki do przodu i do tyłu
- przesuwanie dolnej szczęki w lewą stronę a następnie wprawą
- opuszczanie i unoszenie dolnej szczęki w dwóch fazach: umiarkowane opuszczanie a następnie maksymalne
- wykonywanie ruchów żucia; uczestniczą w nich: dolna szczeka, wargi i policzki
- dolnymi zębami chwytamy górną wargę
ĆWICZENIA WARG
- zakładanie wargi dolnej na górna i odwrotnie
- cmokanie
- dmuchanie ( wargi ściągnięte w kształcie dzióbka )
- wprawianie usta w drganie ( parskanie)
- nadymanie policzków i powolne wypuszczanie ustami lub nosem
- wargi wysuwamy do przodu i kierujemy raz w jedną raz w drugą stronę
- wargi wysuwamy do przodu i wykonujemy ruchy okrężne (raz w jedną i w drugą stronę
- górnymi zębami nadgryzamy wargę dolną
- utrzymujemy między zębami ołówek
- ściągamy usta jak przy samogłosce u a następnie spłaszczamy cofając kąciki
- ssiemy wargę górną a następnie dolną
- nabieramy powietrza pod wargę górną a potem pod dolną
- przytrzymanie wargami kartki papieru, którą logopeda próbuje wyciągnąć
- „obrysowywanie „ kształtu ust przez logopedę (uczulanie warg)
- łączymy wargi płasko i rozciągamy jak przy głosce „i”
- wymawianie samogłosek i- u , a następnie a, e, o , i, y
- wysuwamy wargi jak przy samogłosce „u” i rozchylamy jak przy samogłosce „e”. Ćwiczenie to wykonujemy naprzemiennie
ĆWICZENIA JĘZYKA
- uczulanie języka (leciutkie dotykanie go szpatułką )
- wysuwanie i chowanie języka
- przesuwanie języka od kącika do kącika warg
- wysuwanie języka daleko na brodę i unoszenie go do nosa
- oblizywanie warg przy szeroko otwartych ustach
- liczenie zębów językiem
- wymiatanie językiem za górnymi i dolnymi zębami
- czubkiem języka wysuwamy policzki
- masaż językiem podniebienia , przy szeroko otwartej buzi
- wysuwanie języka jak najdalej z ust i chowanie go w głąb jamy ustnej
- dociskanie czubkiem języka do wałka dziąsłowego
- układanie języka na dole jamy ustnej, język leży za zębami śpiący język
- mlaskanie przednią częścią języka do dziąseł
- wybrzuszanie środka języka, robimy górkę z języka
- cofanie języka w głąb jamy ustnej
- rysowanie zaostrzonym językiem na zewnątrz jamy ustnej
- układanie na przemian w łopatę (szeroko), , grot (wąsko)
- kląskanie językiem w twarde podniebienie
ĆWICZENIA PODNIEBIENIA MIĘKKIEGO
- powoli, swobodnie wdychać i wydychać powietrze przez nos przy zamkniętych ustach
- powtórzyć poprzednie ćwiczenie z jedną dziurką nosa zamkniętą
- wykonać głęboki wdech przez nos i wydech przez szeroko otwarte usta, przy wydechu zaciska się nos
- chrząkanie
- ziewanie
- wciąganie policzków do wewnątrz jamy ustnej
- nadymanie policzków z zatkanym nosem
III ĆWICZENIA GŁOSOWE
- prawidłowe wydobywanie głosu dla uzyskania efektu dźwiękowego w jamie ustnej
- rozluźnienie mięsni krtani i aparatu artykulacyjnego
- wybrzmiewanie głosu na maskę czyli podniebienie twarde, zęby, wargi
- zabawa „Misie”, które budzą się na wiosnę. Proponujemy pozycję leżącą; misie śpią, oddychają nosem(wdech i wydech przez nos), misie budzą się ziewają (wdech i wydech przez usta), misie wdychają powietrze ustami, zamykają usta i mruczą
- wybrzmiewanie głosu na maskę. W pozycji leżącej wymawianie połączeń mmmmaaaaaa, mmmmoooo, mmmmuuuuu w taki sposób aby a, o, u, słychać było wyraźnie, aby dźwięki „brzmiały na ustach
- misie cieszą się z nadejścia wiosny. Zanim wstają zaczynają śpiewać; a, e, o, y, i,u- najpierw pojedyncze samogłoski, potem przedłużają dźwięki
- zabawa „Echo”. Dzieci wywołują poszczególne głoski a jednocześnie powtarzają je ciszej, t...
milcia01