KAZANIA ŚWIĘTOKRZYSKIE.docx

KAZANIA ŚWIĘTOKRZYSKIE

<KAZANIE l>
<NA DZIEŃ ŚW. MICHAŁA>

<k. ar>

<... ży>dowskiego <w jego> mieście wsze<m> sława krola wszemogącego. I <mowi krol
asyr>ski do krola Ezechyjasza, krola żydowskiego, i do lud<a jego...>
Awiem, prawi, pwacie w moc Boga waszego, wadzący <się s mocą krola
moc>niejszego? Usłyszew to krol Ezechyjasz i wszyciek lud jego, zsieks<zy odzienie i>
kając idziechą, pośpieszychą się do kościoła na modlitwę przed Boga wszemogącego i
poczęchą się modlić, iżby je Bog zbawił ot mocy krola pogańskiego.
Tegdyż nagle Bog usłuszał modlitwę luda śmier<nego i posłał...>
jim na pomoc anjeła swego świętego, jenże anjeł cs<ny s nieba sleciew i>
zstąpiw, prawi, anjeł boży w zastępy pogańskiego <krola, pobił...>
we zborze asyrskiem, to je pogańskiem, sto tysięcy <i ośmdziesiąt
ty>sięcy i pięć tysięcy luda pogańskiego, tako lud boży <przez bożego
an>jeła wiciężstwo odzirżeli, a pogani śmirć podjęli, bo <anjeli święci
da>ni są nam na otwadzenie naszego wstraszenia. A piąte <dani są nam>
anjeli święci na nauczenie naszego nieumienia. <Prawi Tajem>nicach,
quod angelus habebat apertum librum. <P>rawi Taj<em>nicach:
Widziech, prawi, anjeła bożego mocnego s nieb<a sle>ciew,
prawi, postawi prawą nogę na morzy a le<wą na ziemi...>

<k. av>

<... fili, recordare,> quia recepisti bona in vita tua, et Lazarus similiter mala.
A osme <anjeli święci dani nam> są na oświecenie naszego sąmnienia. Iudicum:

ëCum<que
loqueretur angelus> Domini omnia verba hec ad filios Israel, elevaverunt
<vocem suam et> fleverunt. Czcie się tako we Księgach Sędskich: Anjeł,
prawi, święty zstąpi do Galaa ku synom israelskim – Galaa wyprawia
się miasto plwiących, to je nieustawicstwo ludzi grzesznych – i zmo<wił
to> słowo: Sam, prawi, przez mię przysiągł jeśm, iż wam chociał
<jeśm podać zi>emię wrogow waszych, iżbyście ku jich bogom
<nie chodzili, to>go jeście nie uczynili, ale potępiwszy Boga waszego
<wszemogącego, pogańskim> bogom modłę jeście wzdawali, przetoż, prawi, dam was
<wrogom waszym> i w jich włodanie. A gdaż, prawi, anjeł zmowił ta wszyt<ka
słowa, z>apłakachą, prawi, wszem sircem i obietnicę Bogu wzdachą,
<iżby... Bog> się nad nimi smiłował; toć i jeść to, iże anjeli
<święci dani są n>am na oświecenie naszego sąmnienia. A dziewiąte dani
<są święci anjeli w towa>rzystwo wiecznego krolewania, gdzież jeść Bog w Troj<cy
jedziny z swy>mi świętymi, iżbychom jich towarzystwa i niebieskiego krolewstwa

ë<dostąpili,
jeg>oż nas dowiedzi Bog wszemogący. Amen.

<KAZANIE II>
<NA DZIEŃ ŚW. KATARZYNY>

<k. br>

<S>urge, propera, amica mea, et veni. Ta słowa pisze mądry Salomon a są
słowa Syna Bożego tę to świętą dziewicę Katerzynę w sławę krola niebieskiego
wabiącego. Wstań, prawi, pośpiej się, miluczka moja, i pojdzi! I zmowił
Syn Boży słowa wielmi znamienita, jimiż każdą duszę zbożną pobudza,
ponęca i powabia. Pobudza, rzeka: Wstań!, <ponę>ca,
rzekę ta: Pośpiej się!, powabia, rzeka: I pojdzi! I <mowi Syn Boży>:
Wstań, otbądź, prawi, stadła grzesznego, pośpiej się w l<epsze z do>brego,
po[s]jdzi tamoć do krolewstwa niebieskiego! I m<owi Syn Boży>:
Wstań! Ale w Świętem Pisani cztwiorakim ludziem, pobudzaję je, mowi <Bog>
wszemogący: Wstań!, pokazuję, iż są grzesznicy cztwioracy; bo mowi to słowo
albo siedzącym, albo śpiącym, albo leżącym, albo uma<rłym> –
siedzący są, jiż się k dobremu obleniają; leżący są, jiż się w<e
z>łem kochają; śpiący są, jiż się w grzeszech zapieklają; umarli są, jiż
w miłości bożej rozpaczają – a tym wszem teć to Bog miłościwy
mowi, rzeka: Wstań! I mowi pirzwej siedzącym: Wstań!, jiż się k dobrem<u>
obleniają cztwiorodla: iż na będące dobro nie glądają, iż w
wrzemiennem dobrze lubują, iż czego jim dojć, nie pamiętają, iż
o sobie nijedne piecze nie imają, a togodla iż <Boga nie chcą uź>rzeć,
k dobremu wstać się obleniają, przeto przez <onogo ślepego>
dobrze się znamionują, o jemże pisze święty Łukasz: Cecus se<debat secus viam

ë mendicans>.
Ślepy, bo na będące dobro nie glądał; siedziesze, bo w dob<rze wrzemiennem lubował>;
podle drogi, bo czego jemu było dojć, nie pam<iętał; żebrząc, bo u sie>bie
nics dobrego nie imiał. A przeto iż święta Katerzyn<a... dobrego>
sąmnienia była, ku głosu Syna Bożego wstać się <nie obleniała>
była. Nota in vita sua in principio: Cum autem Max<encius imperator omnes>
tam divites, quam pauperes ad Alexandriam convocasset, <ut idolis immo> larent,
Katerina inquiri iussit celeriter per nuntium, quid hec essent. <Quod cum didicisset>,
statim surgens et signo crucis se muniens, illuc accessit <et imperatorem
in>crepavit, ut in vita narracio patet, sicut melius scis. A wtore: <Wstań!>
mowi Bog miłościwy leżącym, jiż się we złem kochają, a tacy
dobrze się przez on<o>go niemocnego paralityka, trudną niemocą urażonego,
znamionują, o jemże pisze święty Łukasz: Offerebant ei, inquit, paraliticum
iacentem in lecto. Cui dixit: Surge! Et surrexit. Cso nam przez togo niemocnego
na łożku leżącego znamiona? Zawierne nics inego kromie człowieka grzesznego
we złych skutcech prześpiewającego, jenże nie pamiętaję dobra wiekujego,
obiązał się tomu, csoż jeść wrzemiennego, leniw jeść ku wstaniu czynić
każdego skutka dobrego, qui propter momentaneum <quod delectat, non ti>met
eternum supplicium, quod cruciat. Święta Katerzyna <k dobremu>
nie mieszkaci jeść stała, we złem nie leżała, asi i ty <... jeż są>
w błędnem stadle leżały, ty jeść swoją nauką otwodziła, jakoż
się czcie w je świętem żywocie. Nota de quinquaginta sapientibus, quos a
remotis, renunciandos ab imperatore, convertit ad Christum, usque ad illum
locum, quomodo ignibus sunt cremati. In quibus illud mirabile accidit, quod eorum capilli

<k. bv>

et vestimenta ab igne illesa permanserunt, sed velut vernalis rosa
facies eorum post ignis incendium apparuerunt. A trzecie to to słowo:
Wstań! mowi Bog śpiącym, jiż się w grzeszech zapieklają, bo grzesznik
w grzeszech zapieklony jeść jako kłodnik w ciemnicy skowany, o jem<że
pisze święty Łuka>sz: In ipsa nocte erat Petrus dormiens. Require superius in sermone
<...> folio. Nota, quomodo surrexit beata Katerina, que non
solum in pec<candi, se obst>inacione dormire noluit, verum eciam dormientes
ad penitenciam incitavit, ut patet in regina et Porphirio principe
<m>ilitum, qui audientes de ipsa, qualiter fuit expoliata et scorpionibus
macerata, et XII diebus in carcere fame et siti macerata, et quomodo post XII
dies per angelos et Dominum visitata et consolata, ad eam in carcerem
intrantes, et que de ipsa audierant videntes et consilium beate Katerine
sequentes, conversi sunt ad Christum et per palmam martirii ad Christum
migraverunt. Hic nota de martirio regine et rotis, que multa milium occiderunt
<*agmina, et alii sunt> conversi et martirio ad Christum migraverunt. A cz<twarte
to to *sło>wo mowi Bog: Wstań! umarłym, jiż w mi<łości
bożej> rozpaczają. Et certe talium infinitus est numerus
<et non est dom>us, in qua non iaceret mortuus. Et certe v<ocat... dicens>:
Surge! Ista enim significantur per filium vi<due
unicum, vide>licet matris Ecclesie. Tum que erat mul<ta turba
civit>atis, videlicet multitudo intercedencium ex
<animi affectu> karitatis, ad cuius uberes lacrimas et ad
<multas preces> devotas dicit Iesus: Adolescens, tibi dico: Sur<ge!
Et resedit et> surrexit et reddidit illum matri sue, videlicet Ecclesie. Tu
<in desper>acione mortuus non iaceas, sed ad vocem Iesu Christi,
pie excitantis, surge, cavens, ne modo Maxencii imperatoris
cum ipso desperando ad infernum descendas. Nota ergo, quomodo
imperator Maxencius, cum beatam Katerinam decollari iussisset, et cum
ad mortem duceretur, et orasset, et in omnibus exaudita fuisset, et post
decollacionem de corpore eius lac pro sanguine fluxisset, et corpus
eius per angelos in monte[m] Synai sepultum fuisset. Post mortem eius
imperator non potuit diu vivere, qui per desperacionem mortuus fuerat,
<nam in domest>ico bello cum imperatore Constantino devictus, ab ipso vo<catus
demon>e, per pontem in equo currens, de ponte cecidit et cum
<in fluvio periisset>, ad infernum descendit. Et quia in hiis viciis non sedit nec
iacuit beata Katerina, sed eius exemplo te Dominus ad idem excitat, hortatur
et vocat, dicens: Surge z stadła grzesznego, propera w lepsze z dobrego, veni do

ë krolewstwa niebieskiego! Amen.

<KAZANIE III>
<NA DZIEŃ ŚW. MIKOŁAJA>

<D>ilectus Deo et hominibus, cuius memoria
in benediccione est. Tymi słowy Mądrość fali świętego Nikołaja
<z sk>utka dwojakiego barzo znamienitego. I fali ji pirzwej z jego <...>

<KAZANIE IV>
<NA NARODZENIE PAŃSKIE>

<k. cr>

<... A wtore> idzie tobie krol zbawiciel, iżby nas ot wieczne śmirci zbawił. <Ipse enim

salvum>
faciet populum suum a peccatis eorum. Teć to, prawi, gdaż przydzie, zbawi l<ud swoj ot>
wielikich grzechow. Zawierne nics by nam nie mieszkać, ale by <naszego...>
zbawiciela i jego przyścia pożędać, by on raczył tog<o dnia w na>sza
sirca zawitać i nas wrogow naszych widomych i niewidomych uchować,
o nichże mowi Jeremijasz: In descensu Corrozaim ululatum contricionis hoste<s>
audierunt: Fugite et salvate animas vestras. Wystąpając z mi<a>sta
Korrozaim nieprzyjaciele, to są dyjabli, wrodzy człowieka grzesznego,
głos są, prawi, skruszenia usłyszeli: Pośpieszycie się! A kamoć? Na *s<uszy będziecie
sie>dzieć, iżbyście dusze wasze z-d-ręki wrogow waszych d<yjabłow wywol>nili.
Widzcie, bracia miła, zbawienie, widzcie wielikie Syna Bożego przyjaźni! <To słowo>
Korrozaim wyprawia się tajnica moja mnie a znamionuje się si<rce...>
tajnymi grzechy skalano i ot togo zbawiciela złymi *uczynań<mi otwrocone>,
i w tem to mieście Korrozaim, w piekle wiekujem, śmirtny<mi grzechy zano>rzone
i utonęło. K niemuż gdaż człowiek grzeszny rozpamię<taję grzechy>
zstąpi, toczu sam siebie wspomienie, z tajnego sirca <strumienie gor>skich
słez za grzechy wylije i to uznaje, kiegdy zgrzeszył, w kakie wrzemię zgrzeszył,
kilkokroć zgrzeszył, ktorymi grzechy tworca swego na gniew powabił, a
jakokoli to grzeszny człowiek uczyni, tako nagle sirce jego jemu doradzi,
iżby grzecha ostał, swojich grzechow sirdecznie żałował i z świętą cyrekwią dzińsia
zawołał: Veni, Domine, et noli tardare! Relaxa facinora plebi tue Israel! Toć to
i jeść prawda, iże idzie tobie krol zbawiciel, iżby nas ot wieczne śmirci zbawił.
A trzecie idzie tobie ubogi, iżby ty w ubostwie nie styskował. Jakoż prorok
Dawid, uznamionaw o jego silnem ubostwie, jeść świadeczstwo dał, rzeka: Exivit
homo ad opus suum. Na ktore? Na to, jeż sam zjawia, rzeka: Pauper
sum ego et in laboribus a iuventute mea. Toć ubogi krolewic był, iże
nie imiał, gdzie by swoję głowę podkłonił. Vulpes foveas habent et volucres
celi nidos, filius autem hominis non habet, ubi caput suum recli<net>. A przeto iże
nie imiał w swem narodzeni, gdzie by swą g<łowę podkłonił>,
togodla przed wołem a przed osłem w jasłkach <Syn Boży położon>
był, bo dziewica Maryja acz pieluszek dobrych <w to wrzemię>
nie imiała, a togodla ji we złe chustki ogar<nęła. Invenerunt>
eum pannis involutum et positum in presepio. Naleźli ji, prawi, p<ieluszkami...>
ogarnienego a w jasłkach położonego. Toć wiem wielikie u<bostwo krola>
tako csnego, iż jeść tako śmierne przyście i tako śmierne narodzenie Syna Bożego,
jenże przez początka z Bogiem Oćcem jeść krolewał. Toć i jeść, iże idzie tobie
krol ubogi na to, iżby ty w ubostwie nie sty<s>kował. A *trzecie idzie tobie
krol śmierny na to, iżby ty nie bujał, iżby onogo bujnego krola dyjabła
nie naśladował, qui est rex super omnes filios superbie, quia ut <Gregorius>:
Superbia, dicit ipse, omnes virtutes debilitat et enervat, contra <vitia roborat>
et confortat. Omnino superbia eorum, qui te oderunt, ascendit semper. Nie, nie <bądźmy z
towarzy>stwa luda i krola bujnego, ale bądźmy z towarzystwa krola śm<iernego,

iżbychom>

<k. cv>

<wstąpili na wy>sokość krolewstwa niebieskiego. Augustinus: An dubitas, dicit ipse, quod

non dabit
<tibi bona sua, qui suscipere non> dedignatus est mala tua? Awiem, prawi, rozpaczasz,

człowiecze,
<iże nie da tobie> dobra swego, jenże się nie żadał przyjąć lichot człowiecz<ych?
Zaprawdę> w czemże ty, człowiecze, możesz bujać, a togo, iże idzie tobie
krol śmierny, nie chcesz pamiętać? Augustinus in libro de verbo Domini: Si igitur tanta

humilitate
se deprimit [humana] <divina maiestas>, superbire in quo audet humana infirmitas?

Gdaż się,
prawi, uśmierzyło tako mocne bostwo, w czem bujać może nasze mdłe
człowieczstwo? Bo jako mowi Gregorius: Unigenitus Dei apparuit despectus,
contume<liarum ludi>bria, illusionum opprobria, passionum tormenta [tormenta]

tollera<vit,
ut non esse su>perbum hominem doceret humilis Deus. Otoć jesmy <słyszeli>, iże idzie
<tobie krol praw>dziwy, bo nikomemu krzywdy nie uczynkał; idzie tobie krol
<zbawiciel, i>żby ty s nim na wieki krolewał; idzie tobie krol ubogi, by ty
<w ubostwie> nie sty<s>kował; idzie tobie krol śmierny, by ty nie bujał – a przeto
<mowi ta to sło>wa: Krol twoj idzie tobie, iżby ty s nim na wieki wiekom krolewał, jegoż

krolewstwa domieści <nas Bog wszemogący. Amen>.

<KAZANIE V>
<NA OBJAWIENIE PAŃSKIE>

<Ubi est, qu>i natus est rex Iudeorum? Święty
<ewanjelista> trojaki skutek znamienity pokazuje w tych we trzech
krolech pogańskich: jich żądne krolewica dziewicą porodzenego
pytanie, jich wierne księżyca pokojnego poznanie: vidimus
stellam eius in oriente, a jich rychłe <i szcz>odre krola mocnego odarowanie:
ubi et venimus cum muneribus adorare Dominum. I mowi ewanjelista święty
pod obrazem trzy krolew pogańskich: Gdzie jeść teć, jenże
się narodził, krol żydowski? Bo Pismo togo krolewica
dziewicą porodzonego w trojakiem mieście Pisma
nazywa krolem luda żydowskiego: w jego dziwnem narodzeni,
w jego uciesznem wielikich cud czynieni a w jego trudnem
umęczeni. I pokazuje ewanjelista, iże teć to krol i krolewic niebieski
w trojakiej rzeczy znamienitej ine wszytki krole zmija, a to w tem, iż
<jeść miłościwiej>szy, iż jeść mocniejszy, iż jeść szczedrzeszy. Uzna<li
oni trze> krole pogańszczy krolewica i krola miłościwego
<w Betleem ubo>gą dziewicą porodzonego. Nics nie mieszkając,
<gdy gwiazdę> uźrzeli, nagle dary: złoto, kadzidło a mirrę
<wzdać mu...> pośpieszyli, bo krol miłościwiejszy; przed nim poklę<k>li,
<bo krol mocniejszy>; dary jemu wzdali, bo krol szczedrzejszy.
I pokazuje nam ewanjelista święty, iż teć to krol jeść miłościwiejszy, a to w rzeczy trojakiej:
w miłem wabieni, iżbychom pokutę wiernie czynili; w długiem czakani,
iżbychom się k niemu żądnie pośpieszyli; w rychłem otpuszczeni, iżbychom w jego
miłości nie rozpaczyli. O, kako jeść ty to krole mile powabił, iż jim nową
<gwiazdę poka>zał i zjawił, tako iże nics nie mieszkając, uźrzewszy gwiaz<dę,
w drogę są> wstąpili, drogi są nie otłożyli, w czem radzi Syna Bożego słuszali.
<Et tu ne tardes> converti ad Dominum et ne differas de die in diem. Tako tych krolew
<Syn Boży dług>o czakał, iże za trzynadzieście dni ot narodzenia jich <...>

<k. dr>

<szczodro>ści naśladować i <tegoć to krola miłościwiejszego człowiek
zło>tem, to je skutkiem miłosird<n>ym, kadzidłem, to je nabożnym modlenim,
mirrą, to je ciała udręczenim, będzie darować i przez ty
dary miłość Syna dziewiczego może otrzymać. A wtore
ewanjelista święty pokazuje, iże teć to krol i krolewic <niebieski>
jeść mocniejszy, bo trojaka rzecz krola m<ocniejszego
po>kazuje: ustawiczne wiciężstwo, mocne <włodycz>stwo,
wielikie bogatstwo. Ustawiczne wicięstwo,
sicut dicitur ad Timotheum: Solus potens es, rex regum et dominus
dominancium, et habet immortalitatem; alii enim reges modica
infirmitate vel morte vincuntur, sicut dicit magister: Vado mori,
rex sum; quid honor, quid gloria regni? Wtore krola
wielikiego moc pokazuje csne i mocne włodyczs<two>,
sicut dicitur Apocalipsis: Exercitus celi sequebatur eum et habebat in vestimento
et in femore scriptum: rex regum et dominus dominancium, <k. dv>

...aby na<s> przez ty dary krola niebieskiego domieścili.

<KAZANIE VI>
<NA OCZYSZCZENIE NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY>

<...