Postępowanie sądowo- administracyjne
Sądownictwo- największe gwarancje państwa prawnego.
System administracyjny polega na orzekaniu legalności aktów administracyjnych przez organy sądowe. Sąd Administracyjny poddaje kontroli akt administracyjny z punktu widzenia jego zgodności z prawem.
To postęp sądowo- administracyjny, ma charakter kasacyjny (tzn. uchyla się kontrolowany akt, ale jednocześnie nie tworzy się nowego).
I Postępowanie administracyjne : Decyzja I instancji
Odwołanie
Decyzja II instancji (ostateczna)-nie służy odwołanie
Zaskarżyć można do
II Postępowanie Sądowe: Wojewódzki Sąd Administracyjny
NSA
Mamy 2 metody kontroli:
v Klauzula generalna- kontroli podlegają wszystkie akty administracyjne, bądź działania własne. Od tej generalnej zasady służą wyjątki
v Enumeracji- kontroli poddaje się akty czy działania własne wyraźnie wymienione. Miała ona miejsce w momencie powołania do życia I NSA.
System sądownictwa aktu:
Celem sądu jest ochrona praw jednostki. Dla realizacji tego celu służy postępowanie przed sądem administracyjnym.
Szereg przepisów konstytucyjnych ma odzwierciedlenie do postępowania sądowego.
ART. 115-prawo każdego sądu do rozpoznawania jego sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. W pewnym zakresie dotyczy to postępowania administracyjnego. Ostatecznym organem decydującym o prawach, obowiązkach może być sąd. Ustawa określa w sposób kategoryczny, a nie jakiś sąd.
ART. 45 jest źródłem 2 zasad:
v Zasada prawa do sądu:
Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd". Sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrole wykonywania administracji publicznej oraz rozstrzyganie
v Zasada prawa do procesu:
Art. 14 - międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych. Mówi, że każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozstrzygania sprawy bez uzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny i bezstronny sąd.
Art. 6- europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Mówi, że każdy ma prawo do spraw i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły, bezstronny sąd ustanowiony na mocy ustawy.
Art. 176- postępowanie sądowe jest co najmniej 2-instancyjne. Ten artykuł pozostawał w ścisłym związku z art. 236 „w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie Konstytucji RM przedstawi Sejmowi projekty ustaw niezbędnych do stosowania konstytucji”
Art. 175- Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe. Sąd wyjątkowy lub tryb doraźny może być ustanowiony tylko na czas wojny.
Art.. 177 - Sądy powszechne sprawują wymiar sprawiedliwości we wszystkich sprawach z wyjątkiem spraw ustawowo zastrzeżonych dla właściwości innych sądów.
Art. 184 - Naczelny Sąd Administracyjny oraz inne sądy administracyjne sprawują, w zakresie określonym w ustawie, kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej.
1. Kontrola ta obejmuje też orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego
2. Aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej
-zgodność z ustawą S.A.
-zgodność z konstytucja bada Trybunał Konstytucyjny
I Sądy powszechne
SN
Sądy wojskowe
II WSA-NSA
3. aktów nadzoru nad działaniem organów jednostek samorządu terytorialnego
4. rozstrzyganie sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego
5. rozstrzyganie sporów kompetencyjnych między organami jednostek samorządu terytorialnego, a organami administracji rządowej
Charakter prawotwórczy wyroku sądu administracyjnego uwzględnia wniesiona skargę dotyczy aktu prawa miejscowego.
Mamy elementy:
v Treść adresata do nieokreślonego kręgu adresatów
v Orzeczenie eliminuje porządek aktu
Wyrok podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
Art. 147 ust. 1 ustawy „ Prawo o ustroju sądów administracyjnych”
I Sad, który uwzględnia skargę na uchwalę lub akt, stwierdza ważność uchwały lub aktu w całości lub części.
II Stwierdza, że został wydany akt lub uchwała z naruszeniem prawa jeżeli z przepisu szczególnego wynika brak możliwości stwierdzenia nieważności.
A WSA Uchwała Sądu terytorialnego
Zaskarża X decyzji
uchwałę
niemożność
uchwały
Sąd może uchylić decyzję lub postanowienie w całości albo w części gdy:
1) Mamy do czynienia z naruszeniem prawa materialnego przez organ administracji publicznej
2) Stwierdzi naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego ( gdy decyzja została wydana w wyniku przestępstwa , przez pracownika lub organ, gdy strona bez własnej winy nie prała udziału w postępowaniu, gdy wyjdą na jaw istotne dla czynności faktyczne lub nowe dowody, które istniały w dniu wydania decyzji ale nie były znane organowi
3) Inne naruszenia przepisów postępowania jeżeli mogły one mieć wpływ na wynik sprawy
Sąd może stwierdzić nieważność decyzji lub postępowania w całości lub w części jeżeli zachodzą właściwe do tego przyczyny:
Ø Jeżeli wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa
Ø Jeżeli dotyczy sprawy już wcześniej rozstrzygniętej inną decyzja
Ø Jeżeli decyzja została skierowana do osoby, która nie była strona (tj. nie był legitymacji)
Ø Jeżeli nie była wykonalna w dniu jej wydania
Ø Gdy decyzja ma wadę powodującą nieważność z mocy prawa
Ø Stwierdza wydanie decyzji lub postanowienie z naruszeniem prawa jeżeli zachodzą przyczyny w KPA lub innych przepisach
Ustrój:
W Austrii (1876r.) został powołany Naczelny Trybunał Administracyjny. Przez 50 lat nie było skodyfikowane to postępowanie administracyjne. 1918r. obowiązywało ustawodawstwo państw zaborczych.
Tereny pod zaborami austriackimi, rosyjskimi stosowano dość długo prawo. Po 1918r. w zaborze pruskim powstały 3 sądy wojewódzkie w Katowicach, poznaniu, Toruniu.
Do 1980r. nie mieliśmy sądownictwa administracyjnego. W 1980r. wchodzi w życie ustawa o NSA i zmiany w KPA. Była zasada enumeracji- ustawodawca wskazał przypadki w jakich można wnosić skargi do sadownictwa.
03.2001r. powstało 11 zamiejscowych ośrodków NSA , w 1995r. wykreślono dział IV KPA.
Stosowanie konkretnych przepisów tak aby nie wypaczyły one sensu instytucji regulowanych przepisów. Zrezygnowano z posiłkowego korzystania z przepisów z KPC.
Aktualne źródła 3 podstawowej ustawy sądownictwa administracyjnego:
v 25.VII.2002r ”prawo o istnieniu sądów administracyjnych”- weszła 01.IV.2004r.
v 30.VIII.2002r. „Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi”
v 30VIII.2002r. „ Przepisy wprowadzające ustawę. Prawo o istnieniu sądów administracyjnych, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi”
PRP rozporządzenia tworzy i znosi WSA i określa siedzibę WSA (wniosek pochodzi od Prezesa NSA).
SĘDZIOWIE:
Musi być obywatelem Polski, pełnie praw cywilnych i obywatelskich (zdolność do czynności prawnych, praw wyborczych), nieskazitelny charakter, ukończone wyższe studia prawnicze (tytuł magistra)- w Polsce, ukończone studia za granicą, honorowane w Polsce oraz odpowiedni stan zdrowia i wiek (min. 35 lat), ustawa przewiduje, że sędzią może być Radca Prawny, Notariusz ale z min. 8 lat praktyki oraz osoby związane ze stanowiskiem administracyjnym związane z tworzeniem prawa (10 lat).
Sędziowie sądów administracyjnych w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom.
Sędziów sądów administracyjnych do pełnienia urzędu na stanowisku sędziowskim powołuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa.
Sędziowie sądów administracyjnych są powoływani na stanowisko sędziego wojewódzkiego sądu administracyjnego, z wyznaczeniem miejsca służbowego (siedziby) sędziego, albo na stanowisko sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Prezes Wojewódzkiego Sądu Prezes NSA
Administracyjnego 3 organy
Wice Wice Zgromadzenie Ogólne WSA
Wiceprezes (wszyscy sędziowie)
Kolegium
WSA
Prezes WSA stoi na czele, reprezentuje na zewnątrz.
ZGROMADZENIE OGÓLNE:
Prezes, Wiceprezes oraz pozostali członkowie (etatowi i pozaetatowi).
Zadania:
§ Rozpatrywanie, zatwierdzanie informacji wypatrywanych przez Prezesa
§ Propozycje Krajowej Radzie Sądownictwa kandydatów na Sędziów
§ Opinie w sprawie powoływania odwoływania PWSA, lub Wiceprezesów
§ Określa skład kolegium , dokonuje wyboru członków kolegium
§ Dokonuje wyboru 2 przedstawicieli na Zgromadzenie Ogólne, sędziów NSA, na którym wybiera się członków Krajowej Rady Sądownictwa
§ Rozpatrywanie wszelkich spraw wniesionych przez Prezesa
§ Rozpatrywanie wszelkich spraw wniesionych przez członków
KOLEGIUM:
Tworzą sędziowie wybrani przez Zgromadzenie Ogólne.
· Podział czynności w sądzie
· Określenie zasad szczegółowych przydziału spraw poszczególnych sędziów
· Przygotowanie dla zgromadzenia opinii o kandydatach na sędziów
· Przygotowanie sprawozdania na Zgromadzeniu Ogólnym
PRAWNICY WSA:
To sędziowie, asesorzy sądowi, referendarze sądowi ( muszą ukończyć prawo)-przede wszystkim w wydziale ksiąg wieczystych., mogą przyjmować wnioski o przyznanie prawa pomocy, przekazywać wnioski do rozporządzeń sędziowi
WEWNĘTRZNA ORGANIZACJA:
Ø Wydziały orzecznicze- mogą w ich ramach powstać sekcje-rozpoznaje się sprawie w sensie merytorycznym, wg Kryteriów rzeczowo-problemowych
Ø Wydziały informacji sądowej
- informowanie zainteresowanych o właściwości sądu, o aktualnym stanie załatwianych spraw w rządzie, udostępniane do wglądu akta osobom uprawnionym, Jawność wewnętrzna-strony mają prawo wglądu do swych akt, Jawność zewnętrzna- wobec osób trzecich,
-często jest ograniczona,
-Przygotowanie orzeczeń do publikacji,
-Obsługa Rzecznika Procesowego Sądu,
-Zgromadzenie przepisów prawa europejskiego
Ø Oddziały funkcjonalne
-oddziały administracji gospodar.
- oddziały spraw ogólnych, osobowych
- oddziały finansowo-budżetowe
wice wice wice
-zgromadzenie ogólne
-kolegia NSA
Trzeba mieć 40 lat aby zostać sędzia NSA i min. 10 lat praktyki.
Art. 185 Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego powołuje Prezydent Rzeczypospolitej na sześcioletnią kadencję spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Wiceprezesa powołuje również PRP na wniosek PNSA za zgodą Zgromadzenia Ogólnego Sędziów NSA.
Ma prawo wglądu w czynności NSA, może uczestniczyć w rozprawach , w których jest wyłączona jawność.
PNSA- uprawnienia...
martitta_25