Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia.pdf

USTAWA

z dnia 24 sierpnia 2001 r.

Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia

(tekst jednolity)

Dział I

Zasady ogólne

Art. 1. § 1. Postępowanie w sprawach o wykroczenia toczy się według przepisów niniejszego

kodeksu.

§ 2. W postępowaniu, o którym mowa w § 1, przepisy Kodeksu postępowania karnego stosuje się

jedynie, gdy niniejszy kodeks tak stanowi.

Art. 2. § 1. Orzekanie następuje w postępowaniu:

1) zwyczajnym;

2) przyspieszonym;

3) nakazowym.

§ 1a. Orzekanie w postępowaniu zwyczajnym następuje wówczas, gdy brak jest podstaw do

rozpoznania sprawy w postępowaniu przyspieszonym albo nakazowym.

§ 2. W wypadkach wskazanych w ustawie i na zasadach w niej określonych uprawniony organ

może nałożyć grzywnę w drodze mandatu karnego.

Art. 3. W razie stwierdzenia w toku postępowania istotnego uchybienia w czynnościach instytucji

państwowej, samorządowej lub społecznej, sprzyjającego naruszeniom prawa, sąd, a w toku

czynności wyjaśniających organ je prowadzący, zawiadamia o stwierdzonym uchybieniu tę

instytucję bądź organ powołany do sprawowania nad nią nadzoru.

Art. 4. Obwinionemu przysługuje prawo do obrony, w tym do korzystania z pomocy jednego

obrońcy, o czym należy go pouczyć.

Art. 5. § 1. Nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy:

1) czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie jego

popełnienia;

2) czyn nie zawiera znamion wykroczenia albo ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia

wykroczenia;

3) ustawa stanowi, że sprawca nie podlega karze;

4) nastąpiło przedawnienie orzekania;

5) obwiniony zmarł;

6) obwiniony jest:

a) uwierzytelnionym w Rzeczypospolitej Polskiej, szefem przedstawicielstwa dyplomatycznego

państwa obcego,

b) osobą należącą do personelu dyplomatycznego tego przedstawicielstwa,

c) osobą należącą do personelu administracyjnego lub technicznego tego przedstawicielstwa,

d) członkiem rodziny osób wymienionych w lit. a-c i pozostaje z nimi we wspólnocie domowej,

e) inną osobą korzystającą z immunitetu dyplomatycznego, na podstawie ustaw, umów lub

powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych,

f) kierownikiem urzędu konsularnego lub innym urzędnikiem konsularnym państwa obcego albo

inną osobą zrównaną z nimi na podstawie ustaw, umów lub powszechnie uznanych zwyczajów

międzynarodowych;

7) obwiniony z mocy przepisów szczególnych nie podlega orzecznictwu na podstawie

niniejszego kodeksu;

8) postępowanie co do tego samego czynu obwinionego zostało prawomocnie zakończone lub

wcześniej wszczęte, toczy się;

9) brak jest skargi uprawnionego oskarżyciela albo żądania ścigania pochodzącego od osoby

uprawnionej lub zezwolenia na ściganie, gdy ustawa tego wymaga;

10) zachodzi inna okoliczność wyłączająca z mocy ustawy orzekanie w postępowaniu na

podstawie niniejszego kodeksu.

§ 2. Przepisu § 1 pkt 6 nie stosuje się:

1) do osób w nim wymienionych, jeżeli są obywatelami polskimi lub mają w Polsce miejsce

stałego zamieszkania, przy czym osoby, o których mowa w lit. f, nie podlegają orzecznictwu na

podstawie niniejszego kodeksu, tylko w zakresie czynności pełnionych w toku i w wykonaniu

funkcji urzędowych;

2) jeżeli umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, stanowi inaczej.

§ 3. Przepisu § 1 pkt 6 można nie stosować do obywatela państwa obcego, z którym nie ma w tym

przedmiocie umowy, a państwo to nie zapewnia wzajemności.

§ 4. Do chwili otrzymania wymaganego przez ustawę zezwolenia na ściganie lub żądania ścigania

organ prowadzący czynności wyjaśniające może dokonywać czynności niecierpiących zwłoki w

celu zabezpieczenia śladów i dowodów, a także czynności zmierzających do wyjaśnienia, czy

żądanie będzie złożone lub zezwolenie będzie wydane.

Art. 6. § 1. W sprawach o wykroczenia ścigane na żądanie pokrzywdzonego występujący z

wnioskiem o ukaranie, jeżeli nie jest nim pokrzywdzony, powinien uzyskać wymagane żądanie od

osoby uprawnionej do jego złożenia. Żądanie może być złożone na piśmie albo zgłoszone ustnie do

protokołu.

§ 2. Żądanie złożone co do niektórych tylko współdziałających w popełnieniu czynu pozostaje

skuteczne także wobec osób niewskazanych w żądaniu, jeżeli nie są to osoby najbliższe dla

pokrzywdzonego, o czym należy pouczyć składającego żądanie przed jego przyjęciem.

§ 3. Żądanie może być cofnięte. Niedopuszczalne jest cofnięcie żądania wobec niektórych tylko

współdziałających w popełnieniu czynu, chyba że są to osoby najbliższe dla pokrzywdzonego.

Cofnięcie może nastąpić do momentu rozpoczęcia przewodu sądowego na pierwszej rozprawie. W

razie cofnięcia żądania ponowne jego złożenie jest niedopuszczalne.

§ 4. Jeżeli wniosek o ukaranie pochodzi od pokrzywdzonego, odstąpienie przez niego od popierania

takiego wniosku oznacza także odstąpienie przez niego od popierania żądania ścigania.

Art. 7. Policja i inne organy w zakresie postępowania w sprawach o wykroczenia wykonują

polecenia sądu oraz prowadzą w granicach określonych w ustawie czynności wyjaśniające.

Art. 8. W postępowaniu uregulowanym w niniejszym kodeksie stosuje się odpowiednio przepisy

art. 2, 4, 5, 7-9, 13, 14, art. 15 § 2 i 3, art. 16, art. 18 § 2, art. 20 i 23 Kodeksu postępowania

karnego.

Dział II

Sąd

Rozdział 1

Właściwość i skład sądu

Art. 9. § 1. W sprawach o wykroczenia w pierwszej instancji orzeka sąd rejonowy, z zastrzeżeniem

spraw określonych w art. 10.

§ 2. Sąd właściwy do rozpoznania sprawy rozpoznaje także środki zaskarżenia w wypadkach

wskazanych w ustawie oraz przeprowadza inne czynności, gdy ustawa to przewiduje.

Art. 10. § 1. W sprawach o wykroczenia popełnione przez:

1) żołnierzy w czynnej służbie wojskowej,

2) żołnierzy sił zbrojnych państw obcych, przebywających na terytorium Rzeczypospolitej

Polskiej oraz członków ich personelu cywilnego, jeżeli pozostają w związku z pełnieniem

obowiązków służbowych, o ile ustawa lub umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska

jest stroną, nie stanowi inaczej

- orzekają w pierwszej instancji wojskowe sądy garnizonowe.

§ 2. Przepis art. 9 § 2 stosuje się odpowiednio do sądów wojskowych.

Art. 11. § 1. Przy ustalaniu właściwości sądu stosuje się odpowiednio przepisy art. 31, 32, 33 § 1,

art. 34-36, 39 i 43 Kodeksu postępowania karnego, a w odniesieniu do sądu, o którym mowa w art.

10, także art. 651 Kodeksu postępowania karnego.

§ 2. Sąd okręgowy może z inicjatywy właściwego sądu przekazać sprawę do rozpoznania innemu

sądowi równorzędnemu w ramach okręgu tego samego sądu okręgowego, jeżeli wymaga tego

dobro wymiaru sprawiedliwości.

§ 3. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio do wojskowego sądu okręgowego, w wypadku, w którym

inicjatywa pochodzi od wojskowego sądu garnizonowego.

Art. 12. § 1. Spory o właściwość między sądami rejonowymi rozstrzyga sąd okręgowy, właściwy

dla okręgu, w którym działa sąd, który pierwszy wszczął spór.

§ 2. Spory o właściwość między wojskowymi sądami garnizonowymi rozstrzyga wojskowy sąd

okręgowy, nadrzędny nad sądem, który pierwszy wszczął spór.

Art. 13. § 1. Sąd rejonowy orzeka na rozprawie i na posiedzeniu jednoosobowo.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do wojskowego sądu garnizonowego oraz do sądu

orzekającego w sprawach, o którym mowa w art. 12 § 1 i 2.

Art. 14. § 1. Sądem odwoławczym w sprawach o wykroczenia podlegających właściwości sądów

powszechnych, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, jest:

1) sąd okręgowy do rozpoznania apelacji oraz zażaleń na postanowienia i zarządzenia

zamykające drogę do wydania wyroku;

2) sąd rejonowy w innym równorzędnym składzie do rozpoznania pozostałych zażaleń.

§ 2. Sądem odwoławczym w sprawach o wykroczenia podlegających właściwości sądów

wojskowych, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, jest wojskowy sąd okręgowy.

§ 3. Sąd okręgowy i wojskowy sąd okręgowy ponadto rozpoznają sprawy przekazane im przez

ustawę.

§ 4. W sprawach określonych w § 1 i 2 sądy w nich wskazane orzekają na rozprawie i na

posiedzeniu jednoosobowo.

§ 5. W sprawach określonych w § 3 sądy orzekają jednoosobowo, chyba że ustawa stanowi inaczej

albo prezes sądu zarządzi orzekanie w składzie trzech sędziów.

Art. 15. § 1. Sąd apelacyjny rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń i zarządzeń wydawanych

w pierwszej instancji przez sąd okręgowy oraz inne sprawy przekazane mu przez ustawę.

§ 2. Sąd Najwyższy rozpoznaje kasacje i inne sprawy przekazane mu przez ustawę.

§ 3. W sprawach, w których orzekały sądy wojskowe, uprawnienia sądu okręgowego ma wojskowy

sąd okręgowy, a uprawnienia sądu apelacyjnego i Sądu Najwyższego ma Sąd Najwyższy - Izba

Wojskowa.

§ 4. Sądy wskazane w § 1-3 orzekają jednoosobowo, chyba że ustawa stanowi inaczej albo prezes

sądu lub Prezes Sądu Najwyższego zarządzi orzekanie w składzie trzech sędziów.

Rozdział 2

Wyłączenie sędziego

Art. 16. § 1. Do wyłączenia sędziego stosuje się odpowiednio przepisy art. 40, 41 i 42 § 1-3

Kodeksu postępowania karnego.

§ 2. O wyłączeniu sędziego rozstrzyga inny równorzędny skład sądu, przed którym sprawa się

toczy. W razie niemożności utworzenia takiego składu o wyłączeniu orzeka sąd wyższego rzędu.

Dział III

Strony, obrońcy i pełnomocnicy

Rozdział 3

Oskarżyciel publiczny

Art. 17. § 1. Oskarżycielem publicznym we wszystkich sprawach o wykroczenia jest Policja, chyba

że ustawa stanowi inaczej.

§ 2. W sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika określonych w Kodeksie pracy, w

sprawach o wykroczenia określonych w art. 119-123 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji

zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 i Nr 70, poz. 416), a także

w sprawach o inne wykroczenia związane z wykonywaniem pracy zarobkowej, jeżeli ustawa tak

stanowi, oskarżycielem publicznym jest inspektor pracy.

§ 3. Organom administracji rządowej i samorządowej, organom kontroli państwowej i kontroli

samorządu terytorialnego oraz strażom gminnym (miejskim) uprawnienia oskarżyciela publicznego

przysługują tylko wówczas, gdy w zakresie swego działania ujawniły wykroczenie i wystąpiły z

wnioskiem o ukaranie.

§ 4. Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, nadać w sprawach o wykroczenia

uprawnienia oskarżyciela publicznego także innym instytucjom państwowym, samorządowym lub

społecznym, określając zakres spraw, w których w ramach swego działania mogą występować z

wnioskiem o ukaranie za ujawnione przez siebie wykroczenia, mając na względzie zakres

ustawowych uprawnień takich instytucji oraz potrzebę ochrony dóbr szczególnie narażonych na

naruszenia ze strony sprawców wykroczeń.

§ 5. Udział w sprawie organu, który złożył wniosek o ukaranie, wyłącza Policję od udziału w

sprawie.

Art. 18. § 1. W każdej sprawie o wykroczenie wniosek o ukaranie może wnieść prokurator, stając

się oskarżycielem publicznym.

§ 2. Prokurator może także wstąpić do postępowania wszczętego na podstawie wniosku o ukaranie

wniesionego przez innego oskarżyciela.

§ 3. W wypadkach wskazanych w § 1 i 2 udział prokuratora wyłącza udział innego oskarżyciela

publicznego.

Art. 19. § 1. Przepisy art. 40 § 1 pkt 1-4 i 6, § 2 oraz art. 41 i 42 Kodeksu postępowania karnego

stosuje się odpowiednio do oskarżyciela publicznego.

§ 2. W sprawie wyłączenia orzeka organ bezpośrednio przełożony nad osobą podlegającą

wyłączeniu. Przepis art. 48 § 2 Kodeksu postępowania karnego stosuje się odpowiednio.

Rozdział 4

Obwiniony i jego obrońca

Art. 20. § 1. Obwinionym jest osoba, przeciwko której wniesiono wniosek o ukaranie w sprawie o

wykroczenie.

§ 2. Jeżeli obwiniony nie zna języka polskiego, wniosek o ukaranie oraz rozstrzygnięcia

podlegające zaskarżeniu lub kończące postępowanie ogłasza się lub doręcza obwinionemu wraz z

tłumaczeniem.

§ 3. Do obwinionego stosuje się odpowiednio art. 74 § 1 i 2, art. 75, 76 i 175 Kodeksu

postępowania karnego.

Art. 21. § 1. W postępowaniu w sprawie o wykroczenia obwiniony musi mieć obrońcę przed

sądem, jeżeli:

1) jest głuchy, niemy lub niewidomy;

2) zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności.

§ 2. W wypadku, o którym mowa w § 1 pkt 2, obowiązek korzystania z pomocy obrońcy ustaje,

jeżeli powołany biegły stwierdzi, że poczytalność obwinionego nie budzi wątpliwości, chyba że sąd

postanowi inaczej.

§ 3. W wypadkach, o których mowa w § 1, udział obrońcy w rozprawie jest obowiązkowy, a w

posiedzeniu, jeżeli ustawa tak stanowi.

§ 4. Jeżeli w wypadkach, o których mowa w § 1, obwiniony nie ma obrońcy z wyboru, wyznacza

mu się obrońcę z urzędu.

Art. 22. Gdy wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości, obwinionemu, który nie ma obrońcy z

wyboru, wyznacza się na jego wniosek obrońcę z urzędu, jeżeli w sposób należyty wykaże, że nie

jest w stanie ponieść kosztów obrony bez poważnego uszczerbku dla niezbędnego utrzymania

siebie i rodziny. Przepis art. 78 § 2 Kodeksu postępowania karnego stosuje się.

Art. 23. Obrońcę z urzędu wyznacza prezes sądu właściwego do rozpoznania sprawy.

Art. 24. § 1. Obrońcą w sprawach o wykroczenia może być adwokat albo radca prawny.

§ 2. Do obrońcy obwinionego stosuje się odpowiednio przepisy art. 83-86 Kodeksu postępowania

karnego.

§ 3. Ilekroć w przepisach Kodeksu postępowania karnego stosowanych na podstawie art. 1 § 2

mówi się o obrońcy albo o adwokacie, rozumie się przez to także radcę prawnego.

Rozdział 5

Pokrzywdzony, oskarżyciel posiłkowy i pełnomocnicy

Art. 25. § 1. Pokrzywdzonym jest ten, czyje dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub

zagrożone przez wykroczenie.

§ 2. W razie śmierci pokrzywdzonego prawa, które by mu przysługiwały, mogą wykonywać osoby

najbliższe.

§ 3. Do pokrzywdzonego stosuje się odpowiednio art. 49 § 3 oraz art. 51 Kodeksu postępowania

karnego.

§ 4. Pokrzywdzony może działać jako strona w charakterze oskarżyciela posiłkowego obok

oskarżyciela publicznego lub zamiast niego.

Art. 26. § 1. O przesłaniu wniosku o ukaranie oskarżyciel publiczny zawiadamia ujawnionego

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: