biomechanika_miednicy.pdf

Physiotherapy & Medicine

www.pandm.org

Biomechanika miednicy

Pod wzgl ħ dem biomechanicznym najwa Ň niejsz Ģ funkcj Ģ układu szkieletowego,

mi ħĻ niowo-wi ħ zadłowego i nerwowego jest mo Ň liwo Ļę wykonania ruchu w sposób jak

najbardziej ekonomiczny i bezpieczny. Znacz Ģ c Ģ rol ħ podczas lokomocji odgrywa miednica.

Jest ona poł Ģ czeniem mi ħ dzy tułowiem i ko ı czynami dolnymi. Przenosi ci ħŇ ar górnej cz ħĻ ci

ciała. Biomechaniczny punkt widzenia wymaga, aby miednic ħ rozpatrywa ę razem z

odcinkiem l ħ d Ņ wiowym kr ħ gosłupa oraz biodrami. Dlatego mówi si ħ o okolicy l ħ d Ņ wiowo-

miedniczno-biodrowej (LMB). Zadaniem tej okolicy jest zapewnienie organizmowi na tyle

du Ň ej stabilno Ļ ci, aby mógł on sprawnie i bezpiecznie przenosi ę obci ĢŇ enia z jednoczesnym

zachowaniem na tyle du Ň ej mobilno Ļ ci, aby spełnia ę funkcj ħ lokomocyjn Ģ . Zadanie to jak

mo Ň na sobie wyobrazi ę nie jest proste i wymaga skomplikowanego i skoordynowanego

systemu stabilizacyjno-mobilizuj Ģ cego.

1.1

Model stabilno Ļ ci według Panjabiego. Strefa neutralna

Model stabilizacji ogniw kinematycznych jaki zaproponował Panjabi polega na

poł Ģ czeniu działania trzech układów: nerwowego, mie Ļ niowo-powi ħ ziowego i kostno-

stawowo-wi ħ zadłowego. Sprawno Ļę tych trzech układów warunkuje prawidłowe działanie

systemu stabilizuj Ģ cego. Ko Ļ ci, stawy i wi ħ zadła tworz Ģ system bierny, mi ħĻ nie i powi ħ zie

system czynny, natomiast układ nerwowy to system kontrolny, który koordynuje prac ħ całego

mechanizmu stabilizuj Ģ cego. Model ten zakłada, Ň e ka Ň dy system ma wpływ na dwa

pozostałe i odwrotnie, a nieprawidłowe działanie jednego elementu ma wpływ na działanie

całego mechanizmu i prowadzi do kompensacyjnego przeci ĢŇ enia pozostałych, otwieraj Ģ c

drog ħ do wtórnych dysfunkcji. Tworz Ģ c ten model Panjabi miał na uwadze analiz ħ stabilno Ļę

kr ħ gosłupa, jednak spójno Ļę i logiczno Ļę tego modelu pozwala z powodzeniem stosowa ę go

dla całego organizmu człowieka (ryc.16) [3, 5, 6, 8, 13].

Physiotherapy & Medicine

www.pandm.org

Ryc.16 Model stabilno Ļ ci według Panjabiego (na podstawie [8]).

Kolejnym elementem warunkuj Ģ cym stabilno Ļę i pozostaj Ģ cym w bezpo Ļ rednim

zwi Ģ zku z powy Ň szym modelem jest zdefiniowane przez Panjabiego poj ħ cie strefy neutralnej.

Strefa neutralna jest to niewielki zakres ruchu w pobli Ň u poło Ň enia zerowego

(spoczynkowego) stawu, gdzie ruch odbywa si ħ w zakresie, w którym nie nast ħ puje jeszcze

pobudzenie proprioreceptorów wokół stawu, a tym samym nie nast ħ puje o Ļ rodkowe

pobudzenie napi ħ cia mi ħĻ niowego (brak informacji do Ļ rodkowej ŗ brak odpowiedzi

od Ļ rodkowej), natomiast opór kostno-wi ħ zadłowy jest minimalny [8]. (ryc.17)

Ryc.17 Model strefy neutralnej według Panjabiego. Neutral zone-strefa neutralna, range of motion-

zakres ruchu, extension-wyprost, flexion-zgi ħ cie, load-obci ĢŇ enie, displacement-przemieszczenie [13].

Powi ħ kszenie zakresu ruchu strefy neutralnej jest sytuacj Ģ niebezpieczn Ģ dla stawu.

Zbyt pó Ņ na informacja z proprioreceptorów do układu o Ļ rodkowego o aktualnej pozycji

stawu, co prawda da odpowied Ņ o Ļ rodkow Ģ w postaci napi ħ cia mi ħĻ niowego w danej okolicy,

jednak mo Ň e ona okaza ę si ħ nieadekwatna do siły zewn ħ trznej działaj Ģ cej na staw i prowadzi ę

Physiotherapy & Medicine

www.pandm.org

do urazu. Podobnie zmniejszony zakres ruchu strefy neutralnej jest niepo ŇĢ dany. Pobudzenie

proprioreceptorów b ħ dzie nast ħ powało zbyt wcze Ļ nie czego skutkiem b ħ dzie zwi ħ kszone

napi ħ cie mi ħĻ ni wokół stawu i np. ból. Czynniki, które zaburzaj Ģ stref ħ neutraln Ģ to np. uraz,

procesy zwyrodnieniowe czy osłabienie stabilizacji mi ħĻ niowej (ryc.18).

Ryc.18 a) graficzne przedstawienie ruchu w fizjologicznej strefie neutralnej jako kulki (główka ko Ļ ci) w

półmisku (panewka), b) je Ļ li dojdzie do utraty ryglowania fizjologicznego, ruch w strefie neutralnej jest

zwi ħ kszony, c) zwłóknienie stawu powoduje, Ň e ruch w strefie neutralnej jest zmniejszony, d) nadmierne siły

Ļ ciskaj Ģ ce działaj Ģ ce na staw powoduj Ģ całkowite zablokowanie ruchu w strefie neutralnej, e) zaburzenie

kontroli motorycznej powoduje, Ň e bierna ruchomo Ļę w strefie neutralnej jest prawidłowa, czynno Ļ ciowo jednak

kulka poruszaj Ģ c si ħ w półmisku co chwil ħ traci i odzyskuje kontakt z podło Ň em [8].

Przedstawiony powy Ň ej model pokazuje, Ň e stabilno Ļę organizmu człowieka jest

zjawiskiem dynamicznym zale Ň nym od wielu czynników działaj Ģ cych w danym czasie.

Czynniki zewn ħ trzne to siła ci ħŇ ko Ļ ci działaj Ģ ca na organizm powoduj Ģ ca wyst ħ powanie

pionowych i poziomych sił Ļ cinaj Ģ cych. Czynniki wewn ħ trzne to spójno Ļę układu

nerwowego, kostnego, stawowo-wi ħ zadłowego i mi ħĻ niowo-powi ħ ziowego. Oznacza to, Ň e

stała, prawidłowa impulsacja aferentna z mechanoreceptorów stawowych i otaczaj Ģ cych

tkanek mi ħ kkich umo Ň liwia prawidłow Ģ interpretacj ħ o Ļ rodkow Ģ impulsów a przez to

stosown Ģ odpowied Ņ . Zdolno Ļę mi ħĻ ni do długotrwałego skurczu tonicznego i działania w

sposób skoordynowany powoduje, Ň e powstała siła w najkorzystniejszy sposób utrzymuje

zakres Ļ lizgu w obr ħ bie strefy neutralnej (najmniejsza strata energii) wobec siły zewn ħ trznej.

Mnogo Ļę czynników, od których uzale Ň niona jest stabilno Ļę powoduje, Ň e mimo pewnych

Physiotherapy & Medicine

www.pandm.org

charakterystycznych i ogólnych cech przedstawionych powy Ň ej pozostaje ona spraw Ģ bardzo

indywidualn Ģ dla ka Ň dego organizmu.

PrzygotowaĀ : Bartosz Kmita

Pi Ļ miennictwo :

1. Błaszczyk W.: „Biomechanika kliniczna. Podr ħ cznik dla studentów medycyny i

fizjoterapii”. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2004,

2. Bochenek A., Reicher M.: „Anatomia człowieka. Tom I. Anatomia ogólna, ko Ļ ci, stawy i

wi ħ zadła, mi ħĻ nie”. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2006,

3. Gnat R., Saulicz E., Kokosz M., Kuszewski M.: „Biomechaniczne aspekty nowoczesnych

modeli stabilizacji miednicy. Cz ħĻę I: staw krzy Ň owo-biodrowy i mechanizm

autoryglowania”. „Fizjoterapia Polska”, 2006, 6, 280-288,

4. Gnat R., Saulicz E., Kokosz M., Kuszewski M.: „Biomechaniczne aspekty nowoczesnych

modeli stabilizacji miednicy. Cz ħĻę II: spojenie łonowe i przednia uko Ļ na ta Ļ ma mi ħĻ niowa”.

„Fizjoterapia Polska”, 2006, 6, 328-333,

5. Gnat R., Saulicz E., Kuszewski M.: „Współczesne pogl Ģ dy na temat systemów

stabilizacyjnych kompleksu biodrowo-miedniczno-l ħ d Ņ wiowego”. „Fizjoterapia”, 2006, 14, 3,

68-81,

6. Gnat R., Saulicz E., Kuszewski M.: „Zaburzenia funkcjonowania systemów

stabilizacyjnych kompleksu biodrowo-miedniczno-l ħ d Ņ wiowego”. „Fizjoterapia”, 2006,14,3,

83-91,

7. Jorittsma W. : „Anatomia na Ň ywym człowieku. Wst ħ p do terapii manualnej”.

Urban&Partner, Wrocław, 2004,

8. Lee D.: „Obr ħ cz biodrowa”. DB Publishing, 2001,

Physiotherapy & Medicine

www.pandm.org

9. Lee D.: „Principles of the Integrated Model of Function and its Application to the

Lumbopelvic-hip Region”. http://dianelee.ca/articles/articles.php ,

10. Myers T. W.: „Anatomy trains. Myofacial Meridians for Manual and Movement

Therapists”. Churchill Livingstone, 2001,

11. Oatis C. A.: „Kinesiology. The Mechanics and Pathomechanics of Human

Movement”. Lippincott Williams & Wilkins, 2004,

12. Perry J.: „ Gait Analysis: Normal and Pathological Function”. Slack Inc 1992,

13. Richardson C., Hodges P. Hides J.: „Therapeutical Exercise for Lumbopelvic

Stabilization. A Motor Control Approach for the Treatment and Prevention of Low Back

Pain”. Churchill Livingstone, 2004.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: