1.koncepcja człowieka i duszy wg Platona
Człowiek według Platona jest najważniejszą istotą w świecie zewnętrznym. Złożony z ciała i duszy, zamyka w sobie zarówno świat zewnętrzny, jaki coś ze świata idealnego. Podstawowym składnikiem jego bytu jest dusza. W swej istocie należy ona do świata idealnego, ciało zaś do świata zewnętrznego Dusza jest wieczna, niematerialna, a ciało przemija z czasem(materialne, śmiertelne). Celem duszy jest to, co idealne, celem ciała – to co zmysłowe. Dusza łączy się w człowieku z ciałem na zasadzie na koegzystencji, a nie jedności podmiotu. Jest ona władcą, który rządzi ciałem i zarazem strażnikiem, który go pilnuje podczas przemijania świata zewnętrznego.
2.koncepcja duszy u Arystotelesa
Arystoteles swoją koncepcję człowieka oparł na nauce o duszy. Dusza połączona jest z ciałem nierozłącznie i jest ona formą ciała. Arystoteles określa działalność duszy jako specjalną „pierwszą entelechię” (entelechia oznacza niematerialną siłę kształtującą cel istnienia) realnego bytu – ciała fizycznego. Dusza właściwa jest tylko w żywej istocie, posiadają ją tylko zwierzęta(dusza czująca), rośliny(d. wegetatywna) i człowiek(d. rozumna)
3.koncepcja człowieka w filozofii chrześcijańskiej(św. Augustyn i św. Tomasz z Akwinu)
Św. Augustyn stworzył koncepcję predystynacji, tzn. z Bóg jest wszechwiedzący – rodząc się nie my będziemy potępieni czy zbawieni, posiadamy wolną wolę, ale Bóg i tak ma przewagę nad człowiekiem. On jest w centrum a człowiek jest nieznaczącym „pyłkiem”. Wolna wola to dar dla człowieka ale i zagrożenie, ponieważ może wystąpić przeciwko Bogu.
Z kolei Św. Tomasz z Akwinu uważał podobnie jak Arystoteles, że dusza powiązana jest z ciałem. Nie był zwolennikiem predystynacji, uważał że człowiek przed dobre uczynki może zostać zbawiony. Uważał że dusza jest dana od Boga w momencie poczęcia, a po śmierci do Niego wraca.
4.dualizm Kartezjusza
Kartezjusz uważał że istnieją dwie substancje: dusza(niematerialna, myśląca) i ciało(materialna, niemyśląca) człowiek jako ciało jest maszyną, działa wg praw fizyki(zwierzęta są tylko maszynami). Natomiast dusza nie może sterować ciałem, ale może modyfikować jej ruchy-postępowaniem. To skrajny dualizm-dusza i ciało oddzielone.
5.co znaczy pojęcie „natura ludzka”(wg. Romana Ingardena)
Jego zdaniem, natura ludzka wyraża się w wykraczaniu ponad przyrodzoną człowiekowi zwierzęcość: w kreacji nowych potrzeb i w działaniach, które nie mogą być sensownie objaśnione jedynie poprzez odwołanie do potrzeb życiowych człowieka. Wg Ingardena bardzo trudno jest określić naturę człowieka. Ingarden zwraca uwagę, że istota natury ludzkiej tkwi w wykraczaniu poza wszelkie ramy nadawanych mu określeń przez swoje czyny, zarówno bohaterskie jak i straszliwe, przez różnorodność swego charakteru i zamierzeń w ciężkiej próbie pokonania własnej zwierzęcości i wyjścia poza świat przyrody. Chodzi tu więc nie tyle o zamieszkanie w owym lepszym, nie-biologicznym świecie, ile o uparte, pełne żmudnego wysiłku podążanie w jego stronę. Ingarden podkreśla, że „bez tego wysiłku wyrastania ponad samego siebie, człowiek zapada się z powrotem i bez ratunku w swoją czystą zwierzęcość, która stanowi jego śmierć”.
6.koncepcja natury ludzkiej w filozofii Tomasza Hobbena i Jean-Jaquesa Rousseau
Wg Hobbena z natury człowiek jest zły i żyje ze wszystkimi w stanie wojny gdzie zwycięża silniejszy (homo homini lupus ). Jednak człowiek pragnie dla siebie dobra, więc rezygnuje z wolności na rzecz bezpieczeństwa. Dlatego zdaniem Hobbesa ludzie zagrożeni przez siebie decydują się założyć państwo wybierając jednego człowieka na króla, którego zadaniem jest rządzić i wprowadzić porządek. Zdaniem Hobbesa tym, co uniemożliwia człowiekowi harmonijne współżycie z innymi jest niestety natura ludzka.
Natomiast zdaniem Rosseau człowiek jest ze swej natury dobry. Aby się o tym przekonać należy spojrzeć na tak zwane ludy prymitywne, które żyją w "stanie natury" zaspakaja swoje pragnienia nie pragnąc niczego więcej. Uważa, że dobra materialne niszczą człowieka. Cywilizacja zabija człowieka niszcząc w nim instynkt i uczucia. W zamian człowiek zyskuje na rozumie jednak z czasem staje się zdegenerowany i pozbawiony własnych korzeni.
7.koncepcja człowieka w filozofii egzystencjalnej(główne tematy i przedstawiciele)
Egzystencjalizm – opisuje dylematy ludzkiej egzystencji, to filozofia istnienia. Myśl nad tym jakie problemy czł. napotyka w życiu, jak je rozwiązuje. „egzystencja poprzez esencję”. Wspólną cecha wszystkich egzystencjalistów, jest zwrócenie się i zainteresowanie człowiekiem, jako bytem. Istota ludzka jest źródłem i centralnym bytem wszelkich badań i analiz egzystencjalistów. A konkretnie te zainteresowania zwracają się ku jego samotności w świecie w którym przyszło mu żyć i egzystować, jest to jeden z najważniejszych problemów tego nurtu.
Przedstawiciele: Soren Kierkergaarg – jak większosć egzystencjalistów był filozofem i literatem. Interesował się tylko człowiekiem w jego relacji do Boga. Czł. Jest rzucony w świat, z jednej strony istnienie ludzkie jest skończone śmiercią a z drugiej jest wieczne. Czł. Chce być nieskończony a wie że wszystko przemija. S.K. nie mówił o egzystencjaliźmie a o typach egzystencji: estetyczny(to co życie daje-sztuka, kultura); etyczny(szuka rzeczywistości, odpowiedzialności, prawdziwych relacji); religijny.
M. Heidegger – czł. Zmierza do śmierci. Istnienie autentyczne pojawia się w sytuacjach granicznych kiedy musimy się zmierzyć z wielkim problemem. Życie = projekt – jest to gwarancją wolności człowieka, dąży on w kierunku czegoś co nie istnieje ale może zaistnieć w wyniku jego starań.
J.P. Sartre- był przekonany, że coś takiego, jak esencja, nie może istnieć, ponieważ jej najważniejszą cechą jest stałość, niezmienność, czy tez określoność, natomiast cechą człowieka, jako egzystencji, jest zmienność, rzucenie na ziemie, gdzie dopiero formowana jest i kształtowana jakaś człowieka osobowość. Człowiek wyprzedza w tym momencie esencję, on jest jej twórcą, a także może i ma taką zdolność, aby nią kierować zgodnie z własnymi poglądami i decyzjami. Decyzjami tej sytuacji człowiek wyprzedza esencję.
A. Camus, K. Jaspers,
8.osobowość ludzka w psychoanalizie i neopsychoanalizie
Psychoanaliza wywarła ogromny wpływ na filozofie, psychologię, stał się jednym z ważnych elementów kultury sztuki. Koncepcja czł wyjaśniona przez Zygmunta Freuda.
- czł. Jest zawsze świadomy siebie
- twierdził że są dwa rodzaje motywów: świadome i nieświadome(w głównej mierze związane z sercem)
- czł. Jako istota biologiczna jest sterowany przez libido(popęd seksulany) to podstawa funkcjonowania czł.
- Czł. Nie do końca jest świadomy jakie siły nim kierują(skąd one się biorą)
- Wymienia zasadę przyjemności czyli zasada zaspokajania oraz zasade realizmu. Konflikt między nimi jest rozwiązywany tak że to co nie może być zrealizowane zostaje zepchnięte do nieświadomości.
- Struktura osobowości: ono(id)-popędy; superego(nad ja)-kultura w osobowości; ja(ego) równowaga. Stan równowagi byłby najlepszy jednak dla Freuda jest bardzo kruchy i niepewny. Uświadomienie sobie konfliktów to zrozumienie siebie.
Adler z kolei wysnuł założenie, że nie popęd seksualny a dążenie do mocy(przewagi, dominacji), hiperkompensacja – kiedy ze słabości ktoś robi siłę. Natomiast Carl Jung jak Adler odrzucił koncepcję Freuda i mówił o sile życiowej. Stwierdził że oprócz śwaidomości indywidualnej istnieje nieświadomość zbiorowa.
Neopsychoanaliza – psychoanaliza kulturowa. Eric Fromm, Karen Horney – zanegowali twierdzenie Freuda i starali się pokazać że wiele wewn. Konfliktów czł. Nie jest między instynktem a kulturą ale są to wewn. Konflikty kultury. Czł. To istota kulturowa. Patrzyli na psychikę czł. Poprzez mechanizmy kulturowe.
9.wyjaśnij pojęcia: somatoestetyka doświadczeniowa i somatoestetyka przedstawieniowa
Somatoestetyka doświadczeniowa – to praktyki które prowadzą do tego aby ciało było w harmonii z umysłem.
Somatoestetyka przedstawieniowa – ciało jako piękny obiekt, nacisk na ciało rozumiane w sposób zewn.(sylwetka, dopasowanie schematów do kultury)
10.wyjaśnij pojęcie mikrofizyka władzy w filozofii Michela Foucaulta
Wprowadził nowe pojęcie władzy. Stwierdził że władza nie wiąże się tylko z polityką ale że istnieje wśród wszystkich ludzi:tam gdzie społeczeństwo tam władza – występuje we wszystkich relacjach międzyludzkich przede wszystkim skoncentrowana na ciele(po przez różnego rodzaju techniki kontroli ciała, np. musztra) kontrola ciała tworzy pewne typy osobowości – kontrola nad ciałem jest jednym z atrybutów współczesnego społeczeństwa.
11.wyjaśnij różnicę między płcią biologiczną a płcią kulturową(gender)
sex – płeć biologiczna, determinowana przez biologię
gender – płeć kulturowa – odgrywanie roli, system nawyków, wartości, zachowań, reguł narzuconych na społeczeństwo, na obie płcie biologiczne.
rambovelrocky