Dachy pokryte zielenią.docx

Dachy pokryte zielenią

Rainer Walter - Tłumaczył Kszysztof Żak

Wyróżniamy dwa rodzaje zielonych pokryć dachowych, w zależności od sposobu użytkowania jak również warunków technicznych.

Uprawa ekstensywna
Do uprawy ekstensywnej dobieramy takie rodzaje roślinności, która w znacznej mierze rośnie i rozwija się bez ingerencji człowieka. Dzięki temu takie pokrycie dachu wymaga zwykle tylko niewielkiej pielęgnacji.

Wykorzystuje się do tego rośliny o szczególnej zdolności przystosowania się do skrajnych warunków atmosferycznych i stanowiska, jak mchy, gatunki rozchodnika, zioła i trawy. Zaletami uprawy ekstensywnej jest stosunkowo proste wykonanie zielonej powłoki dachu, jej niewielka grubość i masa.

Uprawa intensywna
Uprawa intensywna wymaga więcej starania przy pielęgnacji roślin; sadzimy trawy, byliny i krzewy, zakładamy trawniki, a niekiedy także hodujemy drzewka. Rośliny mają wyższe wymagania jeśli chodzi o podłoże, jak również podlewanie i nawożenie. Pracochłonność i koszty są większe niż przy uprawie ekstensywnej, podobnie większa jest grubość warstwy i jej masa. Więcej trudu wymaga także pielęgnacja.

Warstwy funkcjonalne - Wskazówki praktycznePoniższy rysunek przedstawia warstwy pokrycia zielonego dachu, spełniające różne funkcje. W zależności od przyjętej formy zazielenienia w konkretnym przypadku kilka funkcji może spełniać jedna warstwa, jeśli odpowiednio dobierzemy materiały.

Dalej podano specjalne wskazówki dotyczące warstw dachu zielonego.

1. Warstwy dachowe

·  Konstrukcja nośna
Możliwe są wszelkie rodzaje konstrukcji, pozwalające na przeniesienie obciążeń statycznych. W obliczeniach należy przyjmować masę zieleni dachowej w stanie nasyconym wodą.

·  Paroizolacja
Dla zabezpieczenia przed szkodliwym skraplaniem się wody w przekroju dachu także wtedy, gdy ewentualnie woda stoi na warstwie uszczelniającej (np. wskutek nawadniania zastoinowego) należy zastosować paroizolację o wystarczająco wysokim oporze dyfuzyjnym. Nadają się do tego szczególnie materiały rolowe z wkładką z taśmy metalowej. W poszczególnych przypadkach może być przeprowadzone badanie oporu dyfzyjnego.

·  Izolacja cieplna
W przypadku dachów pokrytych zielenią w uprawie intensywnej należy stosować materiały izolacyjne o podwyższonej odporności na zgniatanie. W przypadku dachów pokrytych zielenią w uprawie ekstensywnej można stosować materiały izolacyjne o symbolu WD.

·  Warstwa uszczelniająca i chroniąca przed wrastaniem korzeni
Funkcję ochrony przed wrastaniem korzeni może spełniać warstwa uszczelniająca przy odpowiednim doborze materiałów. Odporność takiej warstwy uszczelniającej na przerastanie korzeni musi być zbadana.

2. Warstwa oddzielająca i poślizgowa
Między warstwą uszczelniającą a warstwami składającymi się na podłoże należy umieścić warstwę oddzielającą i poślizgową (np. z folii polietylenowej).

3. Warstwa ochronna
Funkcją warstwy ochronnej jest zapewnienie trwałej ochrony przed uszkodzeniem warstwy uszczelniającej i chroniącej przed wrastaniem korzeni zarówno w czasie budowy jak i użytkowania.

Zależnie od obciążenia można zastosować np.:

·  runo lub matę ochronną,

·  beton ochronny,

·  asfalt lany,

·  odpowiednie materiały, które mogą wypełniać jednocześnie funkcję drenażu i gromadzenia wody.

Wszelkie połączenia i zakończenia trzeba odpowiednio zabezpieczyć.

4. Warstwa drenażowa lub magazynująca wodę
Ta warstwa odprowadza nadmiar wody lub gromadzi wodę z opadów atmosferycznych dla nawadniania roślin. Grubość tej warstwy i dobór materiałów zależy od rodzaju zieleni i od wykonania podłoża dla roślin. W wersji jednowarstwowej funkcję drenażu i magazynowania wody przejmuje podłoże dla roślin.

5. Warstwa filtracyjna
Ta warstwa zapobiega wypłukiwaniu drobnych cząstek glebowych, a przez to zamulaniu warstwy drenażowej. W charakterze warstwy filtracyjnej stosuje się z reguły runo z tworzywa sztucznego.

6. Podłoże dla roślin
Zapewnia ono roślinom bazę dla ich rozwoju, a więc składniki pokarmowe, wodę, powietrze i podparcie mechaniczne. Skład odpowiedniej do tego celu ziemi lub mieszanki podłoża zależy od indywidualnego zadania, jakie ma spełniać zieleń w danym przypadku. Zależnie od rodzaju uprawy można przyjmować w obliczeniach następujące wartości orientacyjne grubości nadkładu i obciążenia powierzchniowego.

7. Rośliny

8. Warunki budowlane

Nachylenie
Dla uprawy ekstensywnej i prostej uprawy intensywnej dachy powinny z reguły mieć nachylenie min. 2 %.

Jeśli zieleń w uprawie ekstensywnej jest zakładana na dachu o nachyleniu mniejszym niż 2%, to ze względu na wymogi odprowadzania wody należy przewidzieć warstwę drenażową o odpowiedniej grubości. W wersji jednowarstwowej wymagania te musi spełniać jedna warstwa odpowiedniej grubości.

Dla zieleni w uprawie intensywnej o nawadnianiu zastoinowym dach powinien być wykonany bez nachylenia.

Odwadnianie
Odwadnianie należy zaprojektować zgodnie z wymaganiami norm. Należy przyjąć następujące współczynniki odpływu ??w zależności od nachylenia dachu, jak również grubości podłoża dla roślin:

·  dla dachów o nachyleniu do 5 % - przy grubości nadkładu > 50 cm ??= 0,1, - przy grubości nadkładu 25 - 50 cm ??= 0,2 , - przy grubości nadkładu 10 - 25 cm ??= 0,3, - przy grubości nadkładu < 10 cm ??= 0,5,

·  dla dachów o nachyleniu > 5 % - niezależnie od grubości nadkładu ??= 0,7.

Ochrona przeciwpożarowa
Jeśli zgodnie z wymogami prawa budowlanego połać dachowa musi mieć odporność na rozprzestrzenianie się ognia drogą powietrzną i promieniowanie cieplne ("dach twardy"), to należy mieć na uwadze co następuje.

·  Zieleń intensywną należy oceniać jako "dach twardy".

·  Zieleń ekstensywną można oceniać jako "dach twardy" wtedy, gdy: - podłoże dla roślin wykazuje przewagę składników mineralnych (co najwyżej 20% składników organicznych), - grubość warstwy podłoża dla roślin wynosi co najmniej 3 cm, - stosowane są rośliny o niewielkiej zapalności, - zachowany jest wolny od roślin odstęp od elementów przebijających połać dachu jak również wszelkich połączeń wynoszący co najmniej 50 cm.

Zabezpieczenie przed ssaniem wiatru
O ile podłoże z roślinami stanowi docisk konieczny dla zabezpieczenia pokrycia dachowego przed ssaniem wiatru, to masy i grubości warstw powinny odpowiadać DIN 1055, cz. 4. Ewentualnie należy zabezpieczyć krawędzie i narożniki przez pogrubienie warstw w tych miejscach i/lub kombinację z posypką żwirową, lub okładzinami z płyt.

Dla ochrony przed wywiewaniem podłoża dla roślin czy też samej roślinności, szczególnie do momentu całkowitego zakorzenienia się, może być konieczne zastosowanie specjalnych środków:

·  dobór stabilnego podłoża,

·  nawadnianie podłoża w fazie przyjmowania się roślin,

·  założenie tkaniny chroniącej przed erozją,

·  zastosowanie środków poprawiających zwięzłość podłoża,

·  zastosowanie metody wysiewu na mokro,

·  przykrywanie podłoża roślinami tworzącymi darń, wstępnie wyhodowanymi,

·  zakotwiczenie w gruncie krzewów o większej wysokości.


Literatura
MIKO" J.: Budownictwo ekologiczne. Pol. Śląska, Gliwice 1996.
PN-89/B-02361. Pochylenia połaci dachowych.
PN-69/B-10260. Izolacje bitumiczne. Wymagania i badania przy odbiorze.
Richtlinien f.r die Planung, Ausf.hrung und Pflege von Dachbegr.nungen (Wytyczne projektowania, wykonawstwa i pielęgnacji zieleni dachowej), FLL Forschungsgesellschaft Landschaftsentwicklung, Landschaftsbau e.V.