UKŁAD POKARMOWY
FUNKCJE WĄTROBY
Przemiana węglowodanów w wątrobie polega na:
- magazynowaniu glikogenu
- przemianie galaktozy i fruktozy na glukozę
- wytwarzaniu glukozy z aminokwasów
- wytwarzaniu innych ważnych związków np. heparyny z węglowodanów lub ich produktów
Przemiana białkowa w wątrobie polega na:
- dezaminacja (odszczepianie grupy NH2) aminokwasów
- wytwarzanie mocznika dla usunięcia amoniaku z ustroju
- wytwarzanie białek osocza (z wyjątkiem gamma globulin)
- zmiana aminokwasów (tzw. transformacja) czyli przenoszenie grupy aminowej z jednego aminokwasu na drugi, w wyniku tego dalej aminokwasy mogą być przemieniane na cukier lub tłuszcz
- wytwarzanie z aminokwasów związków purynowych, pirymidynowych, kreatyny i in.
Przemiana tłuszczowa w wątrobie polega na:
(tu odbywa się blisko połowa przemiany tłuszczów)
- utlenianie kwasów tłuszczowych, wywtarzanie kwasu acetooctowego utlenianego do CO2 i H2O z wytworzeniem dużej ilości energii
- wytwarzanie lipoproteidów
- produkcja cholesterolu i fosfolipidów
- przemiana węglowodanów i białek na tłuszcze
Magazynowanie witamin:
Wątroba gromadzi niektóre witaminy: wit. A, D, B12.
Występuje tu dużo białka, tzw. apoferrytyny, która wiąże żelazo wchłaniane w przewodu pokarmowego, tworząc ferrytynę.
Tu gromadzone jest żelazo i uwalniane jest w razie potrzeby dla syntezy hemoglobiny krwi
Funkcje odtruwające wątroby:
W jelitach powstają związki trujące np. fenol, indol. W wątrobie odbywa się ich przemiana na związki nietoksyczne wydalane z moczem lub żółcią. Rozkładowi ulegają również związki trujące dostarczane do organizmu z pokarmem.
Wątroba produkuje ponadto ciepło, tu ogrzewa się krew i przenosi ona to ciepło do peryferyjnych okolic ciała.
ENZYMY TRAWIENNE
Enzymy trawienne dzielimy na:
Amylazy – hydrolizujące węglowodany złożone (np. ptialina)
Lipazy – rozszczepiające tłuszcze (lipaza żoładkowa)
Proteazy – hydrolizujące białka (podpuszczka, pepsyna)
Ptialina
– amylaza ślinowa, rozkłada wielocukry do dwucukrów (skrobia do maltozy)
– występuje w ślinie
– działa w środowisku obojętnym
– kwaśne pH soku żołądkowego hamuje jej działanie
jama ustna
- produkowana w postaci nieczynnej jako pepsynogen
- uaktywnia się pod wpływem kwasu solnego w żołądku
- składnik soku żołądkowego
- działa w żołądku
- hydrolizuje napęczniałe białka pokarmu na peptony
- proteaza
- powoduje zmianę kazeiny mleka na parakazeinę
- składnik soku żołądkowego, działa w żołądku
Lipaza żołądkowa
- trawi tłuszcze zemulgowane np. tłuszcz mleka
żołądek
- proteaza soku trzustkowego
- rozkłada peptony na peptydy
- działa w dwunastnicy
Chomotrypsyna
- rozkłada peptydy na aminokwasy
Karboksypeptydaza
Diastaza
- amylaza soku trzustkowego
- rozkłada skrobię na dwucukier maltozę
Maltaza
- rozkłada maltozę na glukozę
Laktaza
- rozkłada cukier mleczny na glukozę i galaktozę
Lipaza trzustkowa (seapsyna)
- rozkłada tłuszcze na kwasy tłuszczowe i glicerol w obecności żółci, która je uprzednio emulguje
- płyn o barwie żółtej lub pomarańczowej
- produkowana przez komórki wątrobowe, gromadzona w pęcherzyku żółciowym, dostarczana przewodami do dwunastnicy
- rola w trawieniu tłuszczy i ich wchłanianiu
- tu występują barwniki żółciowe bilirubina i biliwerydyna
dwunastnica:
Obecne w soku jelitowym enzymy dokonują rozkładu ostatecznego masy pokarmowej nie strawionej w dwunastnicy.
- rozkłada pepytydy na aminokwasy
- proteaza soku jelitowego
Diastaza, maltaza, laktaza, inwertaza
- amylazy soku jelitowego
- rozszczepiają dwucukry na glukozę i fruktozę
Lipaza
- rozszczepia tłuszcze
jelito czcze i kręte
Ostatecznie strawiony pokarm przyjmuje w jelicie cienkim postać miazgi pokarmowej. Jest biały, lepki, zawiesisty, substancje odżywcze są w postaci prostych, łatwo przyswajalnych produktów (proste cukry, aminkowasy, kwasy tłuszczowe, glicerol, sole mineralne, woda). Związki te zostają wchłonięte do krwi i limfy.
Wchłanianie:
- w żołądku – wchłanianie do krwi – wodne roztwory soli mineralnych i glukozy
- w jelicie – wchłanianie do krwi – aminokwasy i glukoza
- wchłanianie do limfy – kwasy tłuszczowe
1. jama ustna
o rozdrabnianie pokarmu (zęby) i mieszanie go ze śliną (język)
o formowanie kęsów pokarmowych
o rozpoczyna się trawienie wielocukrów – ptialina (amylaza ślinowa)
2. przełyk
o transport kęsów pokarmowych do żołądka
o dalsze trawienie cukrów przez ptialinę
3. żołądek
o zahamowanie działania ptialiny przez kwaśny sok żołądkowy
o rozpoczyna się trawienie białek i tłuszczy (patrz enzymy wyżej)
o kwas solny obecny w soku żołądkowym odkaża pokarm
o masa pokarmowa przyjmuje postać białawej półpłynnej miazgi, która porcjami przesuwana jest do dwunastnicy
o wchłanianie wodnych roztworów soli mineralnych i glukozy
4. dwunastnica
o miazga pokarmowa zostaje poddana działaniu soku trzustkowego i żółci
o dalsze trawienie węglowodanów, tłuszczy i białek
o substancje odżywcze w postaci prostych związków zostają wchłonięte: proste cukry, aminokwasy, glicerol, sole mineralne, woda – do krwi, a kwasy tłuszczowe - do limfy
5. jelito cienkie
o c.d. wchłaniania związków jak wyżej
6. jelito grube
o dociera tu pokarm częściowo nie strawiony
o żyje tu bogata flora bakteryjna (bakterie fermentujące i gnilne), niektóre z bakterii produkują witaminę B
o antybiotyki niszczą florę bakteryjną
o tu gniją niestrawione białka, powstają związki szkodliwe dla organizmu np. fenol, indol
o substancje trujące usuwane są z organizmu z kałem, część przechodzi do krwioobiegu i jest zamieniana w wątrobie na mniej toksyczne usuwane z moczem
o główną funkcją jelita jest odciąganie wody od treści jelitowej
o ściany jelit produkują też śluz ułatwiający przesuwanie formującego się kału ku odbytnicy
7. odbytnica
o usuwanie kału
o w skład kału wchodzą: substancje nie dające się strawić, substancje, które nie zdążyły ulec strawieniu lub wchłonięciu, sole mineralne, cholesterol, bakterie i produkty ich działania, złuszczone nabłonki, śluz jelitowy
o kolor kału jest pochodzenia żółciowego, zapach nadają produkty przemian wywołanych przez bakterie
Trzustka wydziela ważny hormon INSULINĘ. Reguluje ona gospodarkę cukrową organizmu.
Wątroba produkuje barwniki:
- bilirubinę – powstaje z hemoglobiny rozpadłych erytrocytów
- biliwerydynę – jest utlenioną bilirubiną
Z bilirubiny w jelicie grubym powstaje pod wpływem bakterii tam bytujących barwnik kału – urobilinogen.
ŻÓŁTACZKA
Nadmierne gromadzenie się we krwi barwnika krwi bilirubiny powoduje zabarwienie skóry, błon śluzowych i białkówki oka na kolor żółty. Przyczyną tego może być:
a. zastój odpływu żółci wskutek mechanicznego zatkania przewodu żółciowego – ŻÓŁTACZKA MECHANICZNA
b. wzmożony rozpad (hemoliza) czerwonych krwinek – ŻÓŁTACZKA HEMOILITYCZNA
c. uszkodzenie komórek wątroby - ŻÓŁTACZKA TOKSYCZNA lub ZAKAŹNA
Wymioty
Są odruchem obronnym układu pokarmowego. Usuwane są w ten sposób substancje toksyczne lub z innych powodów szkodliwe dla organizmu. Odruch wymiotny poprzedza zwykle uczucie nudności i wzmożone wydzielanie śliny.
Wymioty występują tez po podrażnieniu nerwu błędnego , często też pod wpływem pobudzenia zakończeń nerwowych w błędniku ucha (choroba morska).
...
inverso88