teoretyczne-aspekty-bezpieczenstwa[1].pdf

Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej

im. Alcide De Gasperi w Józefowie

W itold P okruszyński

T e o r e T y c z n e

B ezpieczeństwa

P odręcznik A kAdemicki

Józefów 2010

A s p e k T y

Komitet Naukowo-Redakcyjny

Bronisław Sitek

Ligita Simanskiene

Sebastiano Tafaro

Edward Erazmus

Bernard Wiśniewski

Magdalena Sitek

Anna Antczak

Mirosława Raczkowska-Lipińska

Sylwia Ćmiel

Cezary Kurdej

– redaktor naczelny, WSGE

– Uniwersytet w Kłajpedzie

– Uniwersytet w Bari

– WSGE

– WSPol

– WSGE

– AON

– WSGE

– projekt okładki

Recenzja wydawnicza

Prof. zw. dr hab. Wojciech Łepkowski

Prof. zw. dr hab. inż. Roman Kulczycki

ISBN 978-83-930102-3-3

Józefów 2010

Wydawnictwo Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej

im. Alcide De Gasperi

05-410 Józefów, ul. Sienkiewicza 2

tel./fax: (48) 22 789 19 03

www.wsge.edu.pl

e-mail: wydawnictwo@wsge.edu.pl

Druk ACAD

s pis tr eści

w stęp

1. w stęp do t e or i i B e z p ie c z e ń s t w a

1.1 pojęcie teorii bezpieczeństwa - deinicje

1.2 zakres bezpieczeństwa narodowego

1.3 zakres bezpieczeństwa międzynarodowego

1.4 główne problemy bezpieczeństwa XXI wieku

2. B e z p ie c z e ń s t w o j a ko dy s c y p l i n a n a u k o w a

2.1 bezpieczeństwo w nauce

2.2 struktura bezpieczeństwa

3. u w a r u n k o w a n ia B e z p ie c z e ń s t w a n a r o d o w e g o

3.1 uwarunkowanie geopolityczne

3.2 uwarunkowanie ideologiczno-polityczne

3.3 uwarunkowanie ekonomiczne

3.4 uwarunkowanie prawno-instytucjonalne

3.5 uwarunkowanie militarne

3.6 uwarunkowanie społeczne

3.7 uwarunkowanie kulturowe

4. u w a r u n k o w a n ia B e z p ie c z e ń s t w a międzynarodowego

4.1 uwarunkowania geopolityczne

4.2 uwarunkowanie ideologiczno-polityczne

4.3 uwarunkowanie ekonomiczne

4.4 uwarunkowanie prawno-instytucjonalne

4.5 uwarunkowanie militarne

4.6 uwarunkowanie społeczne

4.7 uwarunkowanie ekologiczne

5. k ry t e r i a B e z p ie c z e ń s t w a n a r o d o w e g o

5.1 siła – kryterium podstawowe

5.2 wielkość przestrzeni

5.3 wiarygodność

5.4 dostęp do najnowszej technologii

5.5 udział w bezpieczeństwie kooperacyjnym

6. k ry t e r i a B e z p ie c z e ń s t w a międzynarodowego

6.1 siła – kryterium podstawowe

6.2 wielkość przestrzeni

6.3 wiarygodność

6.4 dostęp do najnowszej technologii

6.5 porządek międzynarodowy

6.6 stopień bezpieczeństwa kooperatywnego

6.7 skuteczność walki z terroryzmem

6.8 stopień demokratyzacji bezpieczeństwa

102

7. w spó łcz esn e ko n f l i k t y z Broj n e

7.1 geneza konliktu zbrojnego

7.2 współczesny konlikt zbrojny

7.3 rozwiązanie konliktu zbrojnego

109

110

112

116

8. o st r z ega n i e i zapoBieganie ko n f l i k t o m z Broj n y m

8.1 instytucje NATO w ostrzeganiu i zapobieganiu

konliktom zbrojnym

8.2 operacje pokojowe w strategii NATO

8.3 współpraca NATO z organizacjami międzynarodowymi

119

120

124

125

9. r ol a w i e l k i c h m o c a r s t w w Bezpieczeństwie

9.1 geneza wielkich mocarstw

9.2 rola wielkich mocarstw po II wojnie światowej

9.3 rola wielkich mocarstw w XXI wieku

129

130

133

10. i n t e r w e n c j e m i l i t a r n e w Bezpieczenstwie

10.1 zjawisko interwencji militarnych w bezpieczeństwie

10.2 współczesne uwarunkowania interwencji militarnych

137

138

144

z a ko ń c z e n i e

z a ł ąc z n i k (pytania)

149

150

w stęp

Każda dyscyplina naukowa mta swoją teorię i metodologię badań.

Czy bezpieczeństwo jest dyscypliną naukową? Oto podstawowe pytanie.

Oszem tak. Jest dyscypliną naukową uprawianą w uczelniach publicznych

i niepublicznych, w instytutach naukowych i nie tylko.

Zatem jak traktować bezpieczeństwo od strony stricte naukowej? Dla-

czego próby podejmowane w trakcie dotychczasowych dociekań przez pra-

cowników nauki nie kończą się całkowitym sukcesem? Co jest przyczyną

tak złożonego procesu? Przyczyn może być wiele. Jedną z najważniejszych,

jest wyjątkowa młodość tej dyscypliny.

Wielu uczonych zajmujących się bezpieczeństwem narodowym, regio-

nalnym czy globalnym dostrzega potrzebę rozszerzenia zakresu treści poję-

cia bezpieczeństwa i wyłonienia obszarów (sektorów) jego badań, ze szcze-

gólnym uwzględnieniem ważnych okresów historycznych.

Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa zakłada jego kompleksowe

traktowanie. Obecnie zwraca się uwagę na militarne i pozamilitarne aspek-

ty tej problematyki oraz jej personalne i strukturalne konteksty.

W różnych opracowaniach naukowych i popularnonaukowych z obszaru

nauk społecznych, bezpieczeństwo najogólniej jest traktowane tak, jak po-

strzegane było w minionym tysiącleciu z jego zasadniczymi problemami.

Dziś takie pojmowanie bezpieczeństwa może prowadzić do wypaczenia nie

tylko teorii, ale i realnych zachowań ludzkości.

Wielość ujęć oraz ciągła ewolucja poglądów na temat bezpieczeństwa na-

rodowego powoduje, że kwestie te nie zawsze są należycie interpretowane.

Wśród szerokich kręgów społeczeństwa dominują najczęściej tzw. potoczne

teorie bezpieczeństwa. Istotną zaś cechą wiedzy potocznej są złudzenia, czy-

li różnego rodzaju błędy i deformacje poznawcze, na ogół nie uświadamiane

i dlatego tak trudne do zakwestionowania. Pozwalają one człowiekowi co

prawda na zachowanie pewności i orientacji w świecie, wynikających ze

złudnego zrozumienia przez niego otaczającej rzeczywistości, lecz oddalają

go od poznawania prawdy. Z tego faktu wynika, iż potocznej wiedzy o bez-

pieczeństwie nie należy lekceważyć. Trzeba ją ujawniać i rzetelnie precyzo-

wać w aspekcie teoretycznym. Mówiąc językiem postmodernistów, należy

zainicjować proces rekonstrukcji i dekonstrukcji tej dyscypliny naukowej.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: