Jacek Piekara - Ponury Milczek.pdf - Jacek Piekara - geding

Jacek Piekara - Ponury Milczek.txt

Jacek Piekara

Ponury Milczek

„- Jakie zbrodnie popełnił? - zaśpiewał Leśny Gnom.

- Mordował, zdradzał, umyślnie niszczył statki, torturował, szantażował, rabował,

sprzedawał dzieci w niewolę, on...

- Nie obchodzą mnie wasze spory religijne - przerwał Leśny Gnom.”

Jack Vance „Księżycowa ćma”

O'Reilly z niecierpliwością czekał na samolot. Panował wyjątkowy upał, a w poz-bawionym

klimatyzacji przeszklonym wnętrzu hali przylotów atmosfera była iście szklarnio-wa.

Samolot miał już blisko dwugodzinne opóźnienie, więc O'Reilly opróżniał chyba dziewiąty

czy dziesiąty kubek soku. Napój pomagał tylko na chwilę, uwalniając język i usta od

spiekoty, ale potem powodował tylko coraz większe pocenie. Koszula przylegała do pleców

tak szczelnie, że zaprzestał jej ciągłego odlepiania. Starał się jednak stać nieruchomo i

cierpieć w spokoju, wiedząc, że każdy nieopanowany ruch może go narazić na lekceważenie

obsługi lotniska, która upał znosiła z możliwą jedynie na Taurydzie całkowitą obojętnością.

O'Reilly zazdrościł im lekkich i przewiewnych strojów służbowych; sam musiał niestety

założyć na zwykłe ubranie szeroki, ciepły płaszcz powitalny, którego zdjęcie teraz było

już absolutnie niemożliwe. Grzał się więc pokornie w dusznej sali, z nienawiścią myśląc o

procedurach celnych i medycznych, które zapewne spowodowały opóźnienie samolotu.

Zastanawiał się też, kim ma być ta szyszka, której przybycie zapowiadała specjalna

depesza z Centrum Federacji. Centrum zwykle nie zawracało sobie głowy byle kim, a i nie

fatygo-wa-łoby w mało ważnym celu O'Reillego - głównego agenta handlowego na

Taurydzie, który miał dość własnych obowiązków i kłopotów, aby jeszcze brać sobie na

głowę następny. Depesza była krótka oraz lakoniczna, jak to zwykle wiadomości słynnego

ze skąpstwa Centrum. Oznajmiała niedwuznacznie, że "O'Reilly czekać, dwunasta, lotnisko

Ganen,...or Jansen". Najbardziej zagadkowy był ów wyraz "...or", który mógł oznaczać,

że na Taurydę przybędzie senator Jansen, komandor Jansen, wizytator Jansen, albo Bóg

wie co jeszcze, kończące się na "or". O'Reilly przypuszczał jednak, że gościem może być

po prostu nowy ambasador, który miał zająć miejsce biednego Henricksa. Centrum zwykle

nie zwlekało z obsadzaniem wakujących stanowisk. Ale znowu Tauryda nie była miejscem,

do którego dyplomaci dobijaliby się drzwiami i oknami. O'Reilly miał tylko nadzieję, że

przyślą kogoś choć trochę znającego miejscowe obyczaje, a nie jakiegoś bubka prosto ze

szkoły dyplomatycznej. Czuł, że wtedy jego obowiązki agenta handlowego musiałyby odejść

na dalszy plan i ustąpić miejsca obowiązkom nauczyciela. Spojrzał na zegar i zobaczył, że

dochodzi wpół do trzeciej. Obiecał sobie, że poczeka jeszcze tylko pół godziny, ale w tej

samej chwili kobiecy głos oznajmił z głośników:

- Lot trzysta dwadzieścia dwa. Samolot z kosmodromu Nagadir wyląduje za trzy minuty.

Prawie w tej samej chwili do O'Reillego podszedł barczysty mężczyzna w stroju strażnika,

z karabinem przewieszonym przez plecy. W momencie kiedy stanął przed agentem,

błyskawicznym ruchem zmienił maskę Obojętnego Przechodnia na Przyjaznego

Nieznajomego.

- Proszę za mną - powiedział.

Strona 1

Jacek Piekara - Ponury Milczek.txt

O'Reilly docenił w pełni ten. gest, który z pewnością był formą przeprosin za tak długi

czas oczekiwania. Sam więc też szybko zmienił maski zakładając na twarz Przyjaznego

Nieznajomego. Była to czysta kurtuazja, gdyż w stosunku jego do strażnika i strażnika do

niego, stosunku całkowicie wynikającym z powinności służbowych, zmiana ta nie była

konieczna. Świadczyła jednak o docenieniu przez O'Reillego przyjaznego zachowania

funkcjonariusza lotniska. O'Reilly wiedział, że czasami na tych zdawałoby się

pozbawionych znaczenia gestach można było zyskać bardzo wiele. Zresztą na Taurydzie,

tak naprawdę, istniało mało spraw pozbawionych znaczenia.

Wyszli na rozpaloną płytę lotniska. Mały, zabierający kilkunastu pasażerów samolot

lądował właśnie na sąsiednim pasie. Kiedy podeszli do niego bliżej otworzyły się drzwi,

wysunęły schody i z wnętrza wyszedł wysoki, czarnowłosy mężczyzna w jasnym,

płóciennym garniturze, z małą walizeczką w ręku. Zszedł na płytę lotniska i stanął przed

O'Reillym.

- Pan O'Reilly, jeśli się nie mylę? - spytał.

Głos miał miły i matowy. Mówił po angielsku z lekkim, chyba skandynawskim akcentem.

- Jestem inspektor Jansen - przedstawił się, wyciągając rękę.

Agent po chwili wahania ujął jego dłoń i z pewnym zakłopotaniem natychmiast wypuścił.

"Inspektor", pomyślał. No tak, tego właśnie można było się spodziewać. Ale, Boże, to

przecież gorsze, niż nieudaczny ambasador. Inspektor to wręcz klęska. W O'Reillym

powoli dojrzewała myśl o złożeniu natychmiastowej rezygnacji. No, co tu się będzie działo!

Jezu, lepiej nawet o tym nie myśleć. Po Jansenie od razu było widać, że Taurydę zna,

nie, nawet cholera nie z książek. Jego znajomość tej planety ogranicza się chyba tylko do

samej nazwy. Ale przecież mógł mu ktoś powiedzieć, żeby założył na twarz maskę. I nie

chodzi tu wcale o obsługę lotniska, bo oni są przyzwyczajeni do cudzoziemców, ale o to,

że wiadomość się rozniesie i Jansen będzie z miejsca stał na straconej pozycji. A pozycja

społeczna O'Reillego też może na tym ucierpieć.

- Chciałbym, aby pan przed wejściem do hali założył maskę - poprosił grzecznie agent.

Jansen wzruszył ramionami.

- Czy to konieczne? - spytał.- Jest taki upał, nie wiem dlaczego nie zdejmie pan tego

gówna z twarzy.

O'Reilly zmartwiał. Dopiero po chwili dotarło do niego, że te słowa wypowiedział człowiek

obcy, nie znający zwyczajów, zwykły glina z Ziemi. Jezu, a pomyśleć, że lewa ręka na

sam dźwięk tych słów skoczyła po maskę Szalonego Wojownika, a prawa dłoń schowała się

w fałdy płaszcza w poszukiwaniu rękojeści miecza. No, będzie cyrk z tym Ziemianinem.

Trzeba przyznać, że już start mu się udał. Gdyby na miejscu O'Reillego był jakikolwiek

Taurydańczyk, Jansen leżałby na betonie z rozwalonym łbem - a stałoby się to tak

szybko, że nie zdążyłby nawet pomyśleć, a co dopiero obronić się.

- Niech pan posłucha - rzekł już ostro.- Ma pan założyć maskę!

Lewa dłoń instynktownie, sama, bez udziału myśli, ustawia się prostopadle do ciała na

wysokości brzucha. Gest ten oznaczał "rozkazuję!" i stosowało się go w stosunku do osób o

bar-dzo niskiej pozycji społecznej. Użyty w innym wypadku był powodem do

natych-mias-towego pojedynku. O'Reilly wiedział, że przyzwyczajony do beznamiętnego i

monotonnego tonu głosu mógł nie. oddać słowami wagi tego pole-cenia, ale Jansen

usłuchał.

Strona 2

Jacek Piekara - Ponury Milczek.txt

- No, dobra - mruknął.- Da mi pan jedną ze swoich?

Agent zastanowił się. Najlepszy będzie Ponury Milczek, choć szczerze mówiąc, jej

noszenie w większości przypadków nie jest powodem do chwały. No, ale za to nikt nie

zaczepi Jansena, a to już ważne. Zabicie Ponurego Milczka było dyshonorem dla

mordercy. Maskę tę bowiem zakładał człowiek, który przeżył wielki szok psychiczny i w

ten sposób prosił o przebaczenie mu jego ewentualnych uchybień, które wynikają ze złego

stanu zdrowia. Faktem jednak jest, że długotrwałe używanie maski było nieco poniżające.

No, ale lepsze to niż nic.

Jansen założył posłusznie maskę i, nic już nie mówiąc, skierowali się w stronę drzwi do

hali przylotów. Kiedy inspektor chciał pierwszy przejść przez próg, O'Reilly zdążył złapać

go za rękę.

- Po mnie - powiedział i wszedł do środka, a zdziwiony, dotknięty Jansen za nim.

Samochód czekał na ulicy. Agent usiadł za kierownicą, wpuszczając inspektora na miejsce

obok siebie.

- Ładnie witacie tu gości - powiedział Jansen ze złością.

"No, i jak mu to wytłumaczyć w kilku słowach?" - pomyślał bezradnie O'Reilly. - "Boże,

dzisiaj wysyłam rezygnację."

- Po co pana przysłali? - spytał, decydując się nie wyjaśniać na razie niczego.

- Jak to po co? - zdziwił się inspektor: Kazano mi zbadać sprawę śmierci naszego

ambasadora. Szczerze mówiąc, pana raport nie zachwycił Centrum.

No i nic dziwnego. Jaki można napisać raport z Taurydy, przeznaczony dla bezdusznych

urzędasów Centrum? Znając ich mentalność, gdyby napisał prawdę, przysłaliby tu nie

inspektora a krążownik bojowy.

- Pan orientuje się w sprawach Taurydy? - zapytał, właściwie niepotrzebnie, bo pewien

był przeczącej odpowiedzi.

- No cóż - mruknął Jansen z zakłopotaniem. - Dostałem materiały, ale szczerze mówiąc

nie zdążyłem ich przeczytać. Ale znam taurydański. A poza tym, Centrum liczy, że okaże

mi pan wszechstronną pomoc. - Położył nacisk na ostatnie zdanie.

O'Reilly jęknął w duchu. To, że Jansen zna język Taurydy, tylko komplikowało sytuację.

Możliwość popełnienia przez niego błędu zwiększała się kilkakrotnie. Zresztą, cóż to mogła

być za znajomość? Aby poznać wszelkie jego niuanse i szczegóły znaczeniowe oraz zyskać

możliwość wyrażania myśli trzeba było studiować ten język co najmniej kilka lat, a potem

długie lata zapoznawać się z nim na miejscu, gdyż tylko obcowanie na żywo z tą ciągle

zmieniającą się mową mogło przynieść jakieś korzyści. Jeżeli Jansen znał tylko język

literacki (a nic nie wskazywało na to, aby było inaczej), to możliwość popełnienia przez

niego znaczącego błędu na samym początku równała się stu procentom.

A na Taurydzie za błędy się płaciło. Czasem nawet najwyższą cenę. Biedny Henricks.

Jechali przez wyludnione miasto. Między godziną dwunastą a czwartą rzadko kto spaceruje

po rozpalonych ulicach. Przez te cztery godziny Taurydańczycy odpoczywają na tyłach

swoich białych, schludnych domków, gdzie zwykle mieszczą się małe ogrody i baseny. W

cieniu ogrodowych drzew oddają się zajęciu; które oprócz poezji, muzyki i walki lubią

najbardziej: błogiemu leniuchowaniu. Potem ulice się ożywiają. Gdy słońce zacznie chylić

się ku zachodowi otworzą się sklepy, lokale, przekupnie wystawią swoje kramy, rozpocznie

się czas towarzyskich wizyt. Ale to dopiero za godzinę.

Strona 3

Jacek Piekara - Ponury Milczek.txt

- Daleko jeszcze? - zapytał Jansen, rozpinając guziki koszuli. - Skonać można w tym

gorącu.

- Zaraz będziemy na miejscu - odpowiedział O'Reilly.

- Chcę usłyszeć od pana prawdziwą wersję wydarzeń - oznajmił inspektor. - Bez tych

wszystkich dwuznacznych bzdur z raportu.

Agent zacisnął mocniej dłonie na kierownicy. Ten idiota znieważył go po raz trzeci i,

słodki Boże, nie miał o tym zielonego pojęcia.

- Oczywiście - odparł. - Ale nie sądzę aby łatwo było panu zrozumieć to, co tu zaszło.

- Dobra. Zacznijmy od początku. Kto go zabił? -tyfrathon Kanderu Gardemuus.

- Co to znaczy?

- Tyfrathon to tytuł - odparł O'Reilly - Kander, to prowincja skąd pochodzi jego ród, a

Gardemuus to imię.

- W porządku. Co takiego zrobił Henricks, że został zmordowany?

O'Reilly zatrzymał wóz przed jednym z białych domków i wysiadł. Jansen wyszedł za nim.

Drzwi otworzył im niewolnik O'Reillego.

- Kąpiel przygotowana, panie - oznajmił, pochylając głęboko głowę na znak szacunku.

Inspektor sięgnął dłonią by zdjąć maskę, ale agent zauważył to w porę i powstrzymał jego

rękę w pół ruchu.

- Jak zostaniemy sami - rzekł. - Przy niewolnikach nie wolno panu zdejmować maski.

- Coś takiego? - zdumiał się Jansen. - Pan ma niewolników? Widzę, że dojdzie mi parę

smaczków do raportu.

O'Reilly westchnął ciężko w duchu. Jak wytłumaczyć Jansenowi, że człowiek o jego

pozycji społecznej musi mieć co najmniej kilku niewolników? Już i tak patrzono na niego ze

zdziwieniem, że zawsze sam prowadzi wóz, ale on nie miał zaufania do szoferskich

umiejętności Taurydańczyków.

Weszli do obszernego białego pokoju. Podłoga wyścielona była grubym futrzakiem o długim

włosiu, w kącie stało łoże zrobione z kilku olbrzymich poduch nakrytych dywanem, a obok

niego leżały cztery wygodne pufy z brązowej skóry i przeszklona szafka-chłodnia z

na-pojami. Jansen z westchnieniem ulgi opadł na pierwszy z brzegu puf.

- Wstać - rozkazał po taurydańsku O'Reiłly, błyskawicznie zmieniając maskę

Przy-jaznego Nieznajomego na maskę Urażonego Dobroczyńcy. Lewą ręką wykonał ruch

jakby otwierał wachlarz - gest rozczarowania.

- Poproś o przebaczenie - powiedział szybko po angielsku do wstającego powoli Jansena.

- Prze-przepraszam - zająknął się inspektor.

Taurydańskiego używał poprawnie, aczkolwiek miał ten niepokojący akcent Południowych

Wysp, a przybysze stamtąd nie byli specjalnie mile widziani w stolicy. O'Reilly zmienił

maskę Urażonego Dobroczyńcy na Wybaczającego Władcę, usiadł wygodnie na łóżku,

przetrzymał chwilę w miejscu stojącego Jansena, po czym dał mu znak, aby usiadł. Potem

gestem odprawił niewolnika.

- Co ma znaczyć ta cała szopka? - wybuchnął inspektor.

O'Reilly z ulgą zdjął z ramion płaszcz i włożył go do szafy. Potem nalał sobie i Jansenowi

po szklaneczce soku prosto z chłodni.

- Nie wolno panu siadać wcześniej niż usiądzie gospodarz - wyjaśnił. - Może to być

uznane za celową zniewagę. W ten sposób daje mi pan poznać, że jest pan lepszy ode

Strona 4

Jacek Piekara - Ponury Milczek.txt

mnie. Gospodarz nie może na to pozwolić, bo utraci honor.

- Cholera - zaklął Jansen. - Dużo oni jeszcze mają podobnych idiotyzmów?

- Sporo - odparł z namysłem O'Reilly. - Jeżeli chce pan czegokolwiek tu dokonać musi się

pan ich nauczyć i dostosować do nich. muszą stać się pana drugą naturą.

- Nie zamierzam tu długo siedzieć - burknął inspektor. - Wysmażę raport i wio do domu.

Dobra, ale niech mi pan powie, co znaczyło to zmienianie masek i tak dalej. Cała ta szopa

zrobiona po to, żeby niewolnik przypadkiem sobie nie pomyślał, że pana obraziłem.

Agent zdjął z twarzy maskę i otarł dłonią pot z twarzy. Jansen poszedł w jego ślady z

nieukrywanym zadowoleniem.

- Ta maska - powiedział, pokazując ją inspektorowi - to Wybaczający Władca. Stosuje

się ją darowując komuś przewinę. Używana w stosunkach pomiędzy przełożonym a

podwładnym bądź w stosunku do ludzi o niższej pozycji społecznej. Założona w obecności

kogoś o wysokim prestiżu może stać się powodem pojedynku.

- Barbarzyństwo - rzekł z przekonaniem Jansen. - A poprzednia?

- To był Urażony Dobroczyńca. Stosuje się ją do osób, które zawiodły zaufanie i które

odpłaciły lekceważeniem za wyświadczoną przysługę. Ja zaszczyciłem pana, mającego na

twarzy Ponurego Milczka, a więc maskę człowieka o nikłej pozycji, zaproszeniem do swego

domu, a pan chciał mnie obrazić. Jeżeli nie usłyszałbym przeprosin mógłbym wyrzucić

pana z domu, co pozbawiło by pana honoru, bądź wyzwać na pojedynek. Ale zabicie

Ponurego Milczka jest odbierane jako dyshonor, zrobiłbym więc to pierwsze.

- Pan by mnie na prawdę wyrzucił? - inspektor otworzył szeroko oczy.

- Nie pozostawałoby mi nic innego - wyjaśnił obojętnie O'Reilly. - A wtedy jedynym

sposobem by nie zostać tu poturbowanym byłby dla pana szybki wyjazd.

- Cholera - Jansen stuknął pięścią w otwartą dłoń. - Ale przecież przyjeżdżają tu

cudzoziemcy. No, turyści, naukowcy i tak dalej.

O'Reilly aż zamarł na moment, ale zaraz się opanował. Cały czas zapominał, że ma do

czynienia z cudzoziemcem nie znającym symboliki gestów.

- To prawda - odparł po chwili - Ale oni chodzą bez masek. Traktowani są grzecznie,

lecz ich pozycja jest równa zeru. Obraza z ich ust nie jest obrazą, a splamienie sobie rąk

ich krwią byłoby hańbą. To miasto, jak żadne inne, panie Jansen. Człowieka z odsłoniętą

twarzą nie spotka tu żadna krzywda, nawet gdyby udał się w najbardziej zakazane

miejsce z walizką pełną pieniędzy.

- To wspaniałe wyjście dla tajnej policji - zauważył bystro.

O'Reilly spojrzał na niego. "Nic nie rozumie", pomyślał bezradnie. No, ale to wymaga

czasu. Tauryda jest rzeczywiście skomplikowanym organizmem społecznym.

- Niestety nie - odparł. - Jakiż szanujący się człowiek przyjąłby raport od podwładnego

wiedząc, że pełnił on służbę bez maski? Potworna hańba.

- No nie - roześmiał się Jansen. - Dać tu kilku naszych, a w trymiga zrobiliby porządek

z przestępczością.

Tak. Z pewnością. Był taki jeden co próbował podobnie. Oficer policji Nykkanuus,

szlachetnie urodzony, bardzo zdolny. Zbyt sprytny. Aż dziwne, że wychowany na

Taurydzie mógł wpaść na podobny pomysł. Źle skończył.

- Ale dobra - inspektor potarł brodę knykciami. - Niech pan mówi o Henricksie.

O'Reilly cały czas zastanawiał się, czy wyjawić prawdę. W gruncie rzeczy wynik inspekcji

Strona 5

Jacek Piekara - Ponury Milczek.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: