Podręcznik języka niemieckiego-gramatyka.pdf

Język niemiecki - Schwache Verben

Czasowniki słabe

Przykładem czasownika słabego jest czasownik " machen " (robić).

mach

rdzeń końcówka bezokolicznika

Czasowniki słabe w czasie teraźniejszym odmieniają się przez dodanie odpowiedniej końcówki do rdzenia

czasownika:

Singular

(liczba pojedyncza)

Plural

(liczba mnoga)

ich mach e

wir mach en

du mach st

ihr mach t

er/sie/es mach t

sie mach en

Sie mach en

Czasowniki słabe odmieniają się regularnie w czasie teraźniejszym oraz tworzą w sposób regularny formy

Präteritum oraz Partizip Perfekt . Znaczy to, że w przeciwieństwie do mocnych nie tworzą one przegłosu.

Formy Präteritum oraz Partizip Perfekt tworzone są przez dodanie:

......- te do rdzenia czasownika dla form czasu Präteritum

ge - .... - t do rdzenia czasownika dla Partizip Perfekt

Infinitiv Präteritum Partizip Perfekt

mach

te ge

mach

Język niemiecki - Imperativ

Tryb rozkazujący

W języku niemieckim możemy utworzyć następujące formy trybu rozkazującego:

2 osoba liczby pojedynczej Geh!

2 osoba liczby mnogiej Geht!

forma grzecznościowa Sie Gehen Sie!

Tworzenie trybu rozkazującego dla 2 osoby l. p.

o poprzez odrzucenie końcówki odmiany 2 os. l. p. i pominięcie zaimka osobowego:

du sag st

Sag! (przykład czasownika słabego )

du sprich st

Sprich! (przykład czasownika mocnego )

UWAGA : W trybie rozkazującym czasowniki mocne nie mają przegłosu. Dlatego mówimy:

du schläf st ale: Schlaf!

du läuf st ale: Lauf!

Natomiast "e" w rdzeniu czasownika zmienia się w "i" lub "ie".

Pierwotnie do form trybu rozkazującego dodawano zawsze końcówkę -e. Obecnie czynimy tak w przypadku form

trybu rozkazującego, które po odrzuceniu końcówki 2. os. l. p. trudno byłoby wymówić. Do tej grupy należą

czasowniki, których rdzeń kończy się na -d-, -t-, -ig oraz rechnen, öffnen .

Tworzenie trybu rozkazującego dla 2 osoby l. mn.

o od formy 2 os. l. mn. poprzez pominięcie zaimka osobowego:

ihr sag t

Sagt!

ihr sprech t

Sprecht!

Tryb rozkazujący dla formy grzecznościowej "Sie" tworzymy przez zamianę na szyk przestawny. Forma

czasownika pozostaje bez zmian:

Sie sagen

Sagen Sie!

Sie sprechen

Sprechen Sie!

Odstępstwa od tych zasad obserwujemy przy tworzeniu trybu rozkazującego czasowników posiłkowych " haben",

"sein " i " werden ":

2 os. l. p. du hast

Hab! du bist

Sei! du wirst

Werde!

2 os. l. mn. ihr habt

Habt! ihr seid

Seid! ihr werdet

Werdet!

forma grzecznościowa:

Sie haben Haben Sie! Sie sind Seien Sie! Sie werden Werden Sie!

Trennbare Verben

Czasowniki rozdzielnie złożone

Czasowniki rozdzielnie złożone rozpoczynają się na sylabę akcentowaną. Przedrostkiem jest przyimek lub

przysłówek (por. też: Untrennbare Verben; Verben, die trennbar und untrennbar sind ).

Przykłady:

anfangen - rozpoczynać się

Der Film fängt um 20 Uhr an .

aufmachen - otwierać

Machen Sie bitte das Fenster auf !

aufschreiben - zapisywać

Der Kellner schreibt die Bestellung auf .

fernsehen - oglądać telewizję

Ich sehe jeden Abend fern .

einkaufen - robić zakupy

Wir kaufen immer am Wochenende ein .

stattfinden - odbywać się

Der Fotokurs findet von 16 bis 18 Uhr statt .

Przy tworzeniu Partizip Perfekt -ge- występuje po przedrostku, np.

aufschreiben - zapisywać Der Kellner hat die Bestellung auf ge schrieben.

fernsehen - oglądać telewizję In den Ferien habe ich jeden Abend fern ge sehen.

einkaufen - robić zakupy Wir haben für die ganze Woche ein ge kauft.

UWAGA:

W zdaniach podrzędnych, gdzie czasownik występuje na końcu zdania (tzw. szyk końcowy) przedrostek

piszemy łącznie

Wenn ich nach Hause zurückkehre, ....

Als ich nach Hause zurückkehrte, ....

Als ich nach Hause zurückgekehrt bin, ....

Nachdem ich nach Hause zurückgekehrt war, ....

Wenn ich nach Hause wieder zurückkehren werde, .....

Język niemiecki - Verben, die trennbar und untrennbar sind

Czasowniki rozdzielnie lub nierozdzielnie złożone

Niektóre czasowniki odmieniają się w zależności od znaczenia albo w sposób rozdzielnie, albo nierozdzielnie złożony .

Do tej grupy zaliczamy czasowniki, rozpoczynające się od przedrostków:

durch-

über-

unter-

um-

wieder-

Czasownik jest rozdzielnie złożony, jeżeli przedrostek jest akcentowany. Czasownik ma wtedy "pierwotne",

"dosłowne" znaczenie, np. durchbrechen - przełamać.

Jeżeli akcent nie przypada na przedrostek, czasownik jest nierozdzielnie złożony. Czasowniki te zatraciły swe

pierwotne znaczenie, często też mają znaczenie przenośne, np. durchbrechen - przedrzeć się przez coś.

Dla porównania:

wiederholen

ich hole etwas wieder - przynieść coś z powrotem

wiederholen

ich wiederhole etwas - powtarzać coś

unterhalten

ich halte etwas unter - podtrzymywać, podstawiać

(sich) unterhalten

ich unterhalte mich mit jemandem - rozmawiać z kimś;

także:

(sich) (gut/schlecht) unterhalten - bawić się

etwas (Beziehungen) unterhalten - podtrzymywać (kontakty)

Język niemiecki - Reflexive Verben

Czasowniki zwrotne

Polskie czasowniki zwrotne nie muszą być zwrotne w języku niemieckim (i odwrotnie), np:

sich erinnern an (+ Akk.) - przypominać sobie coś

sich setzen - siadać

sich unterhalten über (+ Akk.) - rozmawiać o

Przy odmianie czasownika zwrotnego w języku niemieckim każdej osobie odpowiada inna forma zaimka

zwrotnego. Porównaj:

ich wasche mich

ja myję się

du wäschst dich

ty myjesz się

er, sie, es wäscht sich on, ona, ono myje się

wir waschen uns

my myjemy się

ihr wascht euch

wy myjecie się

sie waschen sich

oni myją się

Sie waschen sich

(forma grzecznościowa)

Odmiana czasownika zwrotnego z zaimkiem zwrotnym w IV przypadku

Największą grupę stanowią czasowniki zwrotne z zaimkiem zwrotnym w IV przypadku ( Akkusativ ).

sich fühlen - czuć się

ich fühle mich

du fühlst dich

er, sie, es fühlt sich

wir fühlen uns

ihr fühlt euch

sie fühlen sich

Sie fühlen sich

Oddzielną grupę stanowią czasowniki zwrotne w połączeniu z zaimkiem zwrotnym w III przypadku ( Dativ ).

W zdaniu z takim czasownikiem znajduje się zawsze oprócz zaimka zwrotnego dowolne dopełnienie w IV

przypadku ( Akkusativobjekt ), oznaczone w poniższych zdaniach kursywą. Zaimek zwrotny w III przypadku

oznaczono tłustym drukiem.

Ich habe mir das Rauchen abgewöhnt.

Wir haben uns die Ausstellung angesehen.

Odmiana czasownika zwrotnego z zaimkiem zwrotnym w III przypadku

sich etwas ansehen - oglądać

ich sehe mir den Film an

du siehst dir den Film an

er sieht sich den Film an

wir sehen uns den Film an

ihr seht euch den Film an

sie sehen sich den Film an

Sie sehen sich den Film an

W zdaniach zawierających czasownik zwrotny z zaimkiem zwrotnym w IV przypadku sam zaimek zwrotny

jest dopełnieniem (lub występuje dodatkowo Präpositionalobjekt ).

Niektóre czasowniki występują w zależności od kontekstu albo z zaimkiem zwrotnym w III, albo w IV

przypadku, lub też zupełnie bez zaimka zwrotnego.

Ich wasche mich . - Myję się. ( Akkusativ )

Wasch dir bitte die Hände vor dem Essen. - Umyj proszę ręce przed jedzeniem. (Dativ)

Die Mutter wäscht das Kind. - Matka myje dziecko. (bez zaimka zwrotnego)

Niektóre czasowniki mogą, ale nie muszą być używane jako zwrotne, w zależności od znaczenia, np.

o etwas kaufen - kupować; sich etwas kaufen - coś sobie kupić

o sich vorstellen - przedstawić się; jemand(en) vorstellen - przedstawić kogoś

Czas przeszły Perfekt oraz Plusquamperfekt czasowników zwrotnych tworzymy zawsze za pomocą

czasownika " haben ?:

o Ich habe mich über sein Verhalten geärgert.

o Wir haben uns für die Reise nach Mallorca entschieden.

o Er hat sich das linke Bein gebrochen.

o Sie hat sich zum Geburtstag eine Puppe gewünscht.

Język niemiecki - Die Tempora: Perfekt

Czas przeszły Perfekt tworzymy poprzez użycie czasownika posiłkowego "haben" lub "sein" w formie osobowej

w czasie teraźniejszym w połączeniu z formą Partizip Perfekt danego czasownika, np.

Ich bin nach Hause gegangen. (Poszłam do domu)

Ich habe auf dich gewartet. (Czekałam na ciebie)

(Porównaj: odmiana czasowników "haben" i "sein" w czasie teraźniejszym - Hilfsverben )

Partizip Perfekt czasowników słabych tworzymy w sposób regularny , tj. przez dodanie

ge- .... -t do rdzenia czasownika, np.

Infinitiv Partizip Perfekt

mach |en

ge |mach| t

Czasowniki mocne tworzą Partizip Perfekt w sposób nieregularny . W odróżnieniu od czasowników słabych

zachodzi zmiana w rdzeniu czasownika. (Oznacza to, że należy przyswoić je sobie za pomocą nauki

pamięciowej).

Forma Partizip Perfekt w przypadku czasowników mocnych rozpoczyna się na ge-, zaś kończy na -en (w

odróżnieniu od końcówki -t u czasowników słabych).

Formy Partizip Perfekt najważniejszych czasowników mocnych , czasowników modalnych oraz

nieregularnych zostały zmieszczone w oddzielnym rozdziale.

UWAGA:

Czas Perfekt czasowników modalnych, występujących jako posiłkowe tworzymy przez użycie formy

osobowej czasu teraźniejszego czasownika posiłkowego haben w połączeniu z bezokolicznikiem danego

czasownika modalnego, np.

Ich habe gestern bis 18 Uhr arbeiten müssen .

(Musiałem wczoraj pracować do godz. 18)

Język niemiecki - Die Tempora: Plusquamperfekt

Czas przeszły Plusquamperfekt tworzymy przez użycie użycie czasowników posiłkowych " haben " i " sein " w

Präteritum (hatte, war) w połączeniu z formą Partizip Perfekt . (Porównaj: odmiana czasowników "haben" i "sein" w

czasie Präteritum - Hilfsverben )

Partizip Perfekt czasowników słabych tworzymy w sposób regularny, tj. przez dodanie

ge- .... -t do rdzenia czasownika, np.

Infinitiv Partizip Perfekt

mach

Czasowniki mocne tworzą Partizip Perfekt w sposób nieregularny.(Oznacza to, że należy przyswoić je sobie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: