imię i nazwisko, klasa
Przeczytaj uważnie tekst i wykonaj związane z nim polecenia.
Henryk Sienkiewicz, Krzyżacy (fragment)
Jakoż nazajutrz wyruszyli. Wiosna już uczyniła się zupełna, więc rozlewy wód, a mianowicie Skrwy i Drwęcy, tamowały drogę, tak że dopiero dziesiątego dnia po opuszczeniu Płocka przejechali granicę i znaleźli się w Brodnicy. Miasteczko czyste było i porządne, ale zaraz na wstępie można było poznać twarde rządy niemieckie, albowiem ogromna murowana szubienica, wzniesiona za miastem przy drodze do Gorczenicy, ubrana była ciałami wisielców, z których jedno było kobiece. Na strażniczej wieży i na zamku powiewała chorągiew z czerwoną ręką w białym polu. Samego komtura nie zastali jednak podróżni na miejscu, albowiem pociągnął był z częścią załogi i na czele okolicznej szlachty do Malborga[1]. Objaśnienia te dał Maćkowi stary Krzyżak, ślepy na oba oczy, który był niegdyś komturem Brodnicy, później zaś, przywiązawszy się do miejsca i zamku, przeżywał w nim ostatki żywota. Ów, gdy kapelan miejscowy przeczytał mu list Lichtensteina, przyjął Maćka gościnnie, że zaś mieszkając wśród polskiej ludności, umiał wybornie po polsku, przeto łatwo było się z nim rozmówić. Zdarzyło się też, iż przed sześciu tygodniami jeździł do Malborga, dokąd wzywano go jako doświadczonego rycerza na radę wojenną, wiedział więc, co się w stolicy działo. Zapytywany o młodego polskiego rycerza, mówił, że nazwiska nie pomni, ale że słyszał o jakowymś, który naprzód budził podziw tym, że pomimo młodych lat przybył jako rycerz już pasowany, a po wtóre potykał się szczęśliwie na turnieju, który wielki mistrz urządził wedle zwyczaju dla cudzoziemskich gości przed wyruszeniem na wojenną wyprawę. Powoli przypomniał sobie nawet, iż owego rycerza polubił i wziął w szczególną opiekę mężny i szlachetny brat mistrzów, Ulryk von Jungingen[2], i że dał mu żelazne listy, z którymi młodzian później odjechał podobno w stronę wschodnią. Maćko ucieszył się z tych wiadomości ogromnie, nie miał bowiem najmniejszej wątpliwości, że tym młodym rycerzem był Zbyszko. Wobec tego nie było chwilowo po co jechać do Malborga, bo jakkolwiek wielki szpitalnik lub inni pozostali tam urzędnicy zakonni i rycerze mogliby może jeszcze dokładniejszych udzielić wskazówek, jednakowoż żadną miarą nie mogli powiedzieć, gdzie na razie bawi Zbyszko. Zresztą sam Maćko wiedział najlepiej, gdzie go znaleźć, nietrudno bowiem było domyślić się, że krąży koło Szczytna albo jeżeli tam Danusi nie znalazł, czyni poszukiwania po dalszych wschodnich zamkach i komturiach[3].
Test Krzyżacy
1. Odpowiedz pełnym zdaniem, o jakiej porze roku rozgrywa się akcja w przytoczonym fragmencie.
………………………………………………………………………………………………………………….
2. Napisz nazwę miasta opisanego w tekście.
…………………………………………………………………………………………………………………..
3. Co utrudniało drogę do Brodnicy?
a. strażnicy krzyżaccy
b. wojny na terenie kraju
c. zerwany most na Drwęcy
d. wystąpienie wód ze Skrwy i Drwęcy.
4. Kogo szukał Zbyszko koło Szczytna?
a. Maćka
b. Danusi
c. Jagienki
d. Lichtensteina
5. Kogo wezwano do Malborka na naradę wojenną „jako doświadczonego rycerza”?
b. Zbyszka
c. Ślepego Krzyżaka
d. Ulricha von Jungingen
6. Wypisz z tekstu fragment pozwalający się domyślić, dlaczego wielki mistrz urządził turniej rycerski.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..............………………………………………
7. Z przytoczonego fragmentu wypisz dwa czasowniki pozwalające określić, w której osobie wypowiada się narrator.
……………………………………………………………………………………………………….....…………..
8. Przypisy zamieszczone pod cytowanym tekstem:
a. dynamizują akcję i charakteryzują bohaterów
b. wzbogacają treść utworu i podają informacje historyczne
c. przybliżają dawne obyczaje i wyjaśniają zagadki historyczne
d. uściślają pisownię oraz wyjaśniają znaczenie niezrozumiałych wyrazów i wyrażeń
9. Wypisz z tekstu dwa wyrazy nieużywane we współczesnym języku polskim (czyli starodawne).
10. Wymień jedną postać historyczną i jedną postać fikcyjną pojawiającą się w tekście.
a. postać historyczna – ……………………………………………………………….....…………………
b. postać fikcyjna – ……………………………………………………………………….....……………..
11. Uzupełnij schemat, podając postacie występujące w „Krzyżakach”, inne niż wymienione w przytoczonym fragmencie:
12. Zapisz imiona bohaterów, o których jest mowa w podanych niżej fragmentach „Krzyżaków”.
13. Podaj trzy fakty historyczne, jakie wykorzystał Sienkiewicz w „Krzyżakach”.
a. ………………………………………………………………………………………………………
b. ………………………………………………………………………………………………………
c. ………………………………………………………………………………………………………
14. Do każdej postaci podaj dwa wydarzenia, dotyczące jego osoby.
Zbyszko
Jurand
Maćko
Jagienka
……………………………………………………………………………………………………………………
Danusia
…………………………………………………………………………………………………………………….
15. Uzupełnij tekst, wstawiając odpowiednie słowa :Bitwa pod Grunwaldem odbyła się (podaj datę)............................. roku. Wojska polskie zaczęły ją od odśpiewania ......................... . Krzyżacy, aby upokorzyć Polaków, przysłali im .................... nagie
miecze. Do najznakomitszych rycerzy polskich należał .......................... Czarny. Wojskami polsko – litewskimi dowodził ................................... . Wielki mistrz krzyżacki (podaj jego imię i nazwisko) ........................................... poległ w walce.
16. Wśród podanych przymiotników podkreśl te, które odnoszą się do rycerzy zakonnych :
odważni, fałszywi, uczciwi, podstępni, bezlitośni, honorowi, dobrze wyszkoleni, prawi, szlachetni, wspaniałomyślni, bezwzględni, okrutni, rycerscy
17.Wskaż wyrażenie, które jest niepoprawne
a. rycerski pojedynek
b. rycerski podstęp
c. rycerska postawa
d. rycerski honor
18. Której z wymienionych powieści nie napisał Sienkiewicz?
a. „Ogniem i mieczem”.
b. „Pan Wołodyjowski”.
c. „Pan Tadeusz”.
d. „Krzyżacy”.
19. Uzupełnij zdanie:
Henryk Sienkiewicz dostał literacką Nagrodę ……………….. w 1905 roku.
20. Który z wymienionych malarzy jest twórcą obrazu przedstawiającego bitwę pod Grunwaldem?
a. Jacek Malczewski.
b. Jan Matejko.
c. Salvador Dali.
d. Stanisław Wyspiański.
21. Wpisz partykułę nie łącznie lub osobno, a następnie ułóż krotka wypowiedź, w której zastosujesz 5 spośród podanych na schemacie związków.
….. bezpieczne wyprawy
….. złomny …… do pokonania
RYCERZ
…… ugiętość charakteru
……. ustraszony w walce
……. łamie danego słowa
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
1
[1] Malborg – dzisiaj Malbork
[2] Ulryk von Jungingen = Ulrych von Jungingen [przyp. red.]
[3] Komturia – teren podległy komturowi
Memoriss