MONONUKLEOZA ZAKAŹNA

   MONONUCLEOSIS INFECTIOSA

1. Z. Dziubek  „Choroby zakaźne i pasożytnicze”

2.      S. Taylor  „Pediatria – atlas”

3. M. Zatouroff  „Objawy fizykalne”

EPIDEMIOLOGIA:

· występowanie :

-          obserwuje się 2 fale zakażeń EBV :

→    wiek przedszkolny (zwykle zakażenie skąpoobjawowe, lub bezobjawowe)

→    okres dojrzewania i wczesnej młodości (zwykle zespół mononukleozy zakaźnej)

-          u większości ludzi w surowicy obserwuje sięprzeciwciała świadczące o przebyciu pierwotnego zakażenia CMV

-           

· źródło zakażenia :

-          chory człowiek

-          materiałem zakaźnym jest ślina

-          zakaźność do 4 – 6 miesięcy od początku choroby

· droga zakażenia :

-          kontakt bezpośredni

-          przez przedmioty (np. zabawki w przedszkolu)

ETIOLOGIA:

· wirus Epsteina – Barra :

-          wirus DNA

-          należy do rodziny Herpetoviridae

-          częściej typ B

-          typ A głownie u ludzi z ¯ odpornością

· antygeny wirusa :

-          antygeny jądrowe (EBNA) :

→    odpowiedzialne za transformacje limfocytów B

-          antygen wczesny złozony (EA – complex) :

→    antygeny rozsiane (EA – D) – w jądrze i cytoplazmie zakażonej komórki

→    antygeny restrykcyjne (EA – R) – tylko w cytoplazmie

-          antygen kapsydowy (VCA)

PATOGENEZA:

-          istotą choroby jest samoograniczający się proces limfoproliferacyjny

-          początkowo wirus replikuje się w jamie nosowo – gardłowej

-          zakażeniu ulegaja głównie kom. nabłonka i limfocyty B (receptor C3d)

-          transformacja i niekontrolowany rozplem zakażonych limfocytów z poliklonalnym wywarzaniem gammaglobulin

-          mniejsza część zakażonych limfocytów na skutek replikacji wirusa ulega cytolizie (uwalniają się wirony potomne zdolne zakażać kolejne limfocyty B)

-          za opanowanie i wygaszenie czynnego procesu chorobowego odpowiedzialna jest zarówno  odpowiedź humoralna, jak i komórkowa

-          odpowiedź humoralna :

→    przeciwciała neutralizujące

→    przeciwciał przeciw antygenowi kapsydowemu (anty – VCA)

→    przeciwciała p/ antygenom jądrowym (anty – EBNA)

→    przeciwciała p/ antygenom rosianym (anty – EA – D)

-          odpowiedź komórkowa :

→    limfocyty T8 (supresorowe, cytotoksyczne)

→    komórki NK

→    stłumienie rozplemu zakażonych limfocytów B

-          w okresie ustępowania objawów EBV wnika do pojedynczych komórek gospodarza (limocyty B, kom. nabłonka) i przechodzi w formę latentną (rola w patogenezie chłoniaków z limfocytów B)

OBRAZ  KLINICZNY:

OKRES WYLĘGANIA :

-          wynosi 30 – 50 dni

OKES ZWIASTUNÓW :

-          wynosi kilka dni

-          osłabienie ogólne

-          brak apetytu

-          bóle mięśniowo – stawowe

-          dreszcze

-          złe samopoczucie

OKRES PEŁNOOBJAWOWY :

· gorączka :

-          może wynosić nawet do 400C

-          zwykle utrzymuje się 2 – 3 tygodnie (niekiedy dłużej)

· ostre zapalenie gardła :

-          silny ból gardła

-          zapalenie ma charakter rozlany

-          powiększenie i rozpulchnienie migdałków

-          zmiany wysiękowe (naloty) na migdałkach

-          często obserwuje się nieżyt błony śluzowej nosa :

→    obfita wydzielina spływa po tylnrj ścianie gardła

-          czasem na podniebieniu drobna osutka krowotoczna

-          mowa jest nosowa, niewyraźna

-          z ust czuć nieprzyjemny mdły zapach

· powiększenie węzłów chłonnych :

-          w mononukleozie wieku dziecięcego częściej uogólnione powiększenie

-          w mononukleozie dziecięcej częściej miejscowa limfadenopatia :

→    w 90% węzły chłonne szyjne

-          węzły niekiedy są znacznie powiększone (często > 3 cm), tkliwe na ucisk, sprężyste, przesuwale

· powiększenie śledziny :

-          u 50%

-          tkliwa, krucha

-          wymaga delikatnego badania

· powiększenie wątroby :

-          rzadko

-          częściej występuje bolesnośc pod prawym łukiem żebrowym (50%)

· objaw Glanzmana :

-          obrzęk powiek, łuków brwiowych i nasady nosa

-          zwłaszcza w postaci dziecięcej

· wysypka :

-          w 5% przypadków

-          ma charakter odro - , płoniczo - , lub rózyczko – podobny, nierzadko z komponentą krwotoczną

-          po podaniu ampicylny (rzadziej innych penicylin półsyntetycznych, lub cefalosporyn) obserwuje się prawie zawsze swędzącą grudkowo – plamistą odropodobną wysypkę uczuleniową

                         wysypka po podaniu ampicyliny

                                             wysypka po podaniu ampicyliny

OKRES ZDROWIENIA :

-          osłabienie, złe samopoczucie, ława męczliwość

· przewlekły zespół zmęczniowy :

-          uczucie wyczerpania

-          trudnosci koncentracji i koncepcyjnego myślenia

-          może trwać wiele miesięcy

-          najczęściej u chorych z bezobjawowym, lub skąpoobjawowym przebiegiem choroby

BADANIA DODATKOWE :

· morfologia + rozmaz :

-          leuocytoza z bezwzględną limfocytozą

→    w > 75% przypadków

→    największe wartości w 2 – 3 tyg. choroby

-          obecność limocytów atypowych (mononuklear) :

→    stanowią 10 – 50% leukocytów w rozmazie

→    w większości są to pobudzone limfocyty T

→    maja nieregularnr kształty, są większe od dojrzałych limocytów, jądro płacikowate, położone ekscentrycznie, z jąderkami

· odczyn Paula – Bunnela – Davidsohna :

-          spowodowany obecnością we krwi przeciwciał heterofilnych produkowanych przez transformowane limfocyty B

-          przeciwciała te zdolne są do aglutynacji krwinek końskich, baranich i bydlęcych

-          przeciwciała te stwierdza się w 50% u chorych dzieci i w 90 - 95% u młodzieży

-          miana przemawiające za rozpoznaniem :

→    u dzieci 1:28

→    u dorosłych 1:56

-          miana wątpliwe :

→    dzieci 1:14

→    dorośli 1:28

-          coraz częściej wykorzystuje się szybki test lateksowy w których oczyszczony antygen heterofilny opłaszczony jest na cząsteczkach lateksu

inne odchylenia :

-          umiarkowany ...