11 ROZDZIA 11 - ''Jakie to lata'', czyli wrenie z fusw, ktre czasem udaje si.pdf - zegarki - ola54

Rozdział 11 „Jakie to lata?”, czyli wróżenie z fusów, które czasem udaje się Str. 1 z 15

Rozdział 11

„Jakie to lata?”,

czyli

wróżenie z fusów,

które czasem udaje się

W rozdziale tym przedstawię Wam kilka istotnych informacji,

które mogą być pomocne przy określaniu wieku zegarka marki

ATLANTIC.

Pokażę Wam również kilka przykładów zegarków z różnych

okresów, w tym zegarki podesłane do mnie przez osoby, których

interesował wiek ich zegarka, lub osoby, które chciały podzielić się ze

mną informacją o wieku ich zegarka.

Rozdział 11 „Jakie to lata?”, czyli wróżenie z fusów, które czasem udaje się Str. 2 z 15

Wstęp

Chciałbym na wstępie przytoczyć dość interesujący fragment książki „Zegary do

czarnej roboty” Henryka Gołki, w której autor, kolekcjoner budzików, opisuje

charakterystyczne cechy tarcz, w różnych okresach XX wieku. Pomimo tego, że w książce

mowa jest o budzikach, myślę, że wiele z tych cech, odnosi się także do zegarków naręcznych.

„W okresie międzywojennym (lata 1920 – 1940) pojawiły się tarcze drukowane

bezpośrednio na cienkiej blasze aluminiowej, a następnie (w latach pięćdziesiątych) na folii

plastikowej. Podłoże tarczy jest jednak sprawą drugorzędną. Wystrój tarczy, kształt cyfr – to

przemawia do użytkownika. Do wystroju tarczy zaczęto coraz częściej używać cyfr arabskich,

szczególnie po wynalezieniu fosforyzującej farby w 1885 roku. W Europie zaczęto ją

stosować od 1908 roku i jest to jeden z elementów ułatwiających datowanie produkcji. Po

wykazaniu szkodliwości słabego promieniowania emitowanego przez te farby, w latach

pięćdziesiątych zaprzestano ich stosowania, ale dało do asumpt do poszukiwania nowych,

nie radioaktywnych, a świecących w nocy powłok. Kształt cyfr przez dziesięciolecia produkcji

budzików również zmieniał się, ulegając wpływom aktualnych trendów i mody. Jako

najbardziej charakterystyczne wymienić tu można: styl art-deco, panujący w latach

dwudziestych oraz styl z lat sześćdziesiątych, charakteryzujący się maksymalną prostotą, w

skrajnych przypadkach na tarczy budzika nie ma ani jednej cyfry, tylko kreseczki lub punkty

w miejscach, gdzie należy spodziewać się cyfr. Po przerwie wróciły do zdobnictwa tarcz

nowe, przetestowane, nie radioaktywne farby świecące.

Wzornictwo wskazówek stosowanych w budzikach jest przeogromne. Od bardzo

ozdobnych ażurowych poprzez klasyczne z gruszkowatym zakończeniem, do zupełnie

prostych „patyczków”. Z reguły wskazówka minutowa i godzinowa są do siebie podobne i

różnią się tylko długością i szerokością – minutowa jest dłuższa i smuklejsza. Na te

wskazówki częstokroć naniesiona jest farba fosforescencyjna. Pozostałe wskazówki –

sekundowa i nastawiania budzenia zawsze wyraźnie odróżniają się kolorem, kształtem lub

też lokalizacją na tarczy.” 1

„ Zegary do czarnej roboty ”, Gołka Henryk, Drukarnia Wydawnictwa ATLA 2, Wrocław 2002

Rozdział 11 „Jakie to lata?”, czyli wróżenie z fusów, które czasem udaje się Str. 3 z 15

Garść pomocnych informacji

W części tej przytoczę część informacji, która pojawiła się już w rozdziale 10, dotyczącym

analizy kompletności, ale tych, które mogą być wskazówką przy określaniu wieku zegarka

ATLANTIC.

Na co zatem należy zwrócić szczególną uwagę przy oględzinach danego zegarka?

Przedstawiam poniżej kilka porad dotyczących najważniejszych aspektów tej czynności:

1. Logo na tarczy.

Lata 30./40. to według mnie logo pisane za pomocą wielkich tylko liter, czyli „ATLANTIC.

Lata 50. i początek lat 60., to według mnie logo pisane jest jako „Atlantic”.

Lata 60./70. to według mnie logo pisane za pomocą małych tylko liter, czyli „atlantic”.

Więcej na temat logo w rozdziale 6.

2. Liczba kamieni.

Bardzo stare zegarki mechaniczne z ręcznym naciągiem, budowane były w latach 40. w

oparciu o mechanizmy na 15 kamieniach. Lata 50. i 60. to mechanizmy na 17 lub na 21

kamieniach. Na przykładzie starych zegarków marki ATLANTIC, powstałych w latach

1940-1970 widać, że w kolejnych dekadach kamieni przybywało, ponieważ w celu

poprawienia dokładności chodu, zaczęto stosować je w miejscach, w których wcześniej

nie występowały, ze względu na oszczędności i zadowalającą jak na tamte czasy

dokładność chodu.

3. Model/linia.

W bardzo starych zegarkach, informacji o modelu nie było na tarczy w ogóle, ponieważ

kolekcja nie była na tyle bogata, aby zegarki te rozróżniać po modelu. Dość często, tuż pod

logo „ATLANTIC”, spotykało się wówczas napis „WATERPROOF”, który z modelem nie ma

oczywiście nic wspólnego, ponieważ jest to jedynie informacja o wodoszczelności (jak

dużej nie wiadomo), którą w tamtych czasach należało się pochwalić, i dlatego została tak

mocno wyeksponowana. Linia „Worldmaster” pojawiła się według mnie po 1955 roku,

ale póki co, nie dysponuję materiałami, dzięki którym udałoby się tę tezę potwierdzić.

Faktem jest jednak to, że na starych reklamach z lat 1950-1955, nie ma informacji o linii

Worldmaster.

4. „Artiflex” na tarczy i na deklu

W rozdziale 5, poświęconym starym reklamom, pokazałem reklamę z roku 1954, na

której widoczny jest napis „Artiflex”, oraz wyjaśnienie, że chodzi o nowy typ sprężyny

napędowej. Nie mam jednak pewności, że sprężyna „Artiflex” została wprowadzona

dopiero w roku 1954, i od tego czasu zaczęto nanosić na dekle napis „Artiflex”. Dość

często spotyka się również zegarki z deklem, na którym nie ma napisu „Artiflex”, a mimo

to, nad logo na tarczy, widoczny jest specyficzny „zawijasek”, który widoczny jest również

na deklu, o ile jest na nim napis „Artiflex”.

Rozdział 11 „Jakie to lata?”, czyli wróżenie z fusów, które czasem udaje się Str. 4 z 15

5. System anty-wstrząsowy.

W bardzo starych zegarkach (lata 30./40.), system anty-wstrząsowy opisywany był jako

„SHOCK PROTECTED”. Następnie (lata 50./60.) opisywany był jako „INCABLOC”, a w

nowych jako „ANTICHOC” (powiedzmy od początku lat 70.). Zależy to oczywiście od

mechanizmu zamontowanego w konkretnym zegarku. Zdarza się bowiem, że również w

zegarkach z lat 50., możemy spotkać opis „SHOCKPROTECTED”, umieszczony na tarczy

zegarka, w którym zamontowano mechanizm FELSA 756.

6. Sekundnik i podziałka sekundnika.

Zegarki ATLANTIC, które posiadają sekundnik centralny (ze wspólną osią wskazówki

sekundnika, minut i godzin), to zegarki zdecydowanie nowsze, niż zegarki z małym

sekundnikiem (dodatkowa tarczka nad godziną 6-tą).

Warto również zwrócić uwagę na to, że drobna podziałka sekundnika, to typowa cecha

zegarków z lat 40. i początku lat 50.

7. Koronka.

Koronki w niektórych bardzo starych zegarkach były wąskie. Wraz z nadejściem lat 40. i

50., koronki przyjęły kształt, który nazywam po prostu „grzybkiem”. Spójrzcie na koronki

pokazane w rozdziale 10. Potem nadszedł okres pięknych, zdobionych stylizowaną literą

„A” koronek, które niestety są obecnie rzadkością. Lata 60. i 70. to koronki z małą literką

„a”, taką samą, jaką widać nad logo na tarczy, pisanym jako „atlantic”.

8. Mechanizm.

W bardzo starych zegarkach marki ATLANTIC (lata 40.), spotyka się dość często

mechanizm AS 1430. Wraz z nadejściem lat 50., popularnym mechanizmem stały się

mechanizmy ETA 1100 oraz AS 1188, a potem mechanizmy ETA 1113 oraz AS 1604. Lata

60. to już w zasadzie mechanizm ETA 1113 oraz UNITAS 6300, a lata 70. i 80. to głównie

mechanizmy FHF.

Rozdział 11 „Jakie to lata?”, czyli wróżenie z fusów, które czasem udaje się Str. 5 z 15

Analiza wieku

Lata 30./40.

Według opisu, dołączonego do zegarka, którego zdjęcie pokazałem poniżej, datowany

jest on na lata 30. ubiegłego wieku.

Czy datowanie takie jest właściwe? Według mnie tak, ponieważ tak jak już napisałem na

początku tego rozdziału, „mały” sekundnik to właśnie cecha charakterystyczna bardzo

starych zegarków (lata 30. i 40.). Co więcej, mała liczba kamieni (15), dodatkowo podnosi

wiarygodność takiego datowania. Zwracam uwagę na to, że nie występuje tu napis

„INCABLOC”, a zamiast niego widoczny jest napis „SHOCK PROTECTED”. Co niezwykłego

jest jeszcze w tym zegarku, co dodatkowo przemawiałoby za jego wiekiem? Spójrzmy na

dekiel tego zegarka, na którym widać wyraźnie napis „Ed Kummer S.A. Bettlach”!

Charakterystyczną cechą niektórych, starych

zegarków, jest również kształt koperty, w

której tzw. „uszy” służące mocowaniu paska,

wydają się być elementem „doczepionym”,

przez co nie stwarzają wrażenia jednolitości.

Proszę zwrócić uwagę na małą liczbę

kamienie (15) oraz to, że logo jest zupełnie

płaskie (zwykły napis na tarczy), co również

jest charakterystyczne dla zegarków starszych

(być może jest to wynikiem braku technologii

do produkcji i nanoszenia napisów

aplikowanych, choć indeksy takie właśnie są).

11 ROZDZIA 11 - ''Jakie to lata'', czyli wrenie z fusw, ktre czasem udaje si.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: