Finanse przedsiębiorstwa – zjawiska ekonomiczne, związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych na cele działalności gospodarczej
.Finanse przedsiębiorstw – zjawiska i procesy pieniężne zachodzące w przedsiębiorstwie.
Kryteria finansów:
-kryterium podmiotowe – w zależności od formy organizacyjnej, należy rozróżnić:
a)przedsiębiorstwa państwowe;b)przedsiębiorstwa prywatne;c)przedsiębiorstwa jednoosobowe;d)zorganizowane w formie spółek:
spółki kapitałowe – są osobami prawnymi, mają osobowość prawną, wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki do wysokości wniesionego kapitału, rodzaj wkładu wiąże się z nabyciem tytułu własnościowego, wnosząc kapitał nabywamy udziały o równej lub nierównej wartości, akcje o identycznej wartości nominalnej – w spółce akcyjnej, spółką kieruje zarząd, podział zysku raz do roku w formie dywidendy;
spółki osobowe – nie są osobami prawnymi, ale mają zdolność prawną i zdolność do czynności prawnej (mogą zaciągać zobowiązania wobec różnych podmiotów). Występuje pełna odpowiedzialność – majątkiem osobistym i majątkiem spółki, wkład pieniężny lub niepieniężny a także praca wspólników, spółką zarządzają wspólnicy, każdy ma prawo reprezentować spółkę, spółka osobowa jest podatnikiem podatku od wyniku finansowego, podział zysku w każdym czasie stosownie do postanowień.
-kryterium przedmiotowe:
a)działalność inwestycyjna – dotyczy obszaru alokacji kapitału;
b)działalność operacyjna – to co związane jest z podstawą działalności przedsiębiorstwa, np. produkcja. Wynik finansowy z działalności operacyjnej;
c)działalność finansowa – pozyskiwanie kapitału i ponoszenie skutków z pozyskiwania tego kapitału.
-podział funkcjonalny zjawisk finansowych przedsiębiorstwa:
a)koszt kapitału – stopa zwrotu oczekiwana przez kapitałodawców przy danym poziomie ryzyka;
b)decyzje związane z alokacją kapitału, czyli z określeniem kierunku wykorzystania kapitału będą decydować o strukturze majątku przedsiębiorstwa – strukturze aktywów przedsiębiorstwa;
c)decyzje związane z ryzykiem (zarządzanie ryzykiem, kształtowanie ryzyka).
Układ zjawisk finansowych (czynnik czasu):
-zjawiska finansowe (decyzje krótkoterminowe), których konsekwencje dotyczą okresów krótkich niż 1 rok, związane z płynnością finansową;
-zjawiska finansowe (decyzje długoterminowe), które maja na celu efektywne działanie przedsiębiorstwa, dłuższe niż 1 rok, związane z rozwojem przedsiębiorstwa.
Cele finansów przedsiębiorstwa – powinny uwzględniać zdolność przedsiębiorstwa do:
-spełnienia oczekiwań aktualnych kapitałodawców – zabezpieczenia oczekiwanej stopy zwrotu w dłuższym okresie;
-zabezpieczenia rozwoju i wymaganego poziomu samofinansowania;
-utrzymania zdolności do pozyskania kapitałów zewnętrznych – powinna uwzględniać wiarygodność przedsiębiorstwa na rynku wobec potencjalnych inwestorów.
Wartość przedsiębiorstwa:
-wartość księgowa przedsiębiorstwa, która wynika z tradycyjnego podejścia majątkowego. Wartość aktywów pomniejszona o jego zobowiązania, odpowiada tej części majątku, która należy do właścicieli;
-wartość rynkowa przedsiębiorstwa, czyli wartość tytułów własnościowych (ile zapłaciliby potencjalni inwestorzy gdyby dzisiaj chcieli wejść do spółki);
-wartość ekonomiczna, czyli taka kategoria która uwzględnia skutki wszystkich decyzji, a także faktyczną siłę ekonomiczną spółki, syntetyzuje efektywność działania spółki we wszystkich obszarach jej działalności.
NVA Ekonomiczna wartość dodana syntetyzuje główne obszary działalności przedsiębiorstwa, wskazuje na role:
-optymalnej struktury kapitału;
-prawidłowych (efektywnych) decyzji alokacyjnych;
-prawidłowego wyznaczenia potrzeb kapitałowych przedsiębiorstwa i wycofywania kapitału z przedsięwzięć nieefektywnych (asset management).
Ekonomiczna wartość dodana jest to suma zdyskontowanych spodziewanych...
Ekonomiczna wartość dodana odpowiada albo równa się różnicy pomiędzy stopą zwrotu zaangażowanego kapitału mierzona zyskiem operacyjnym (EBIT), a średnim ważonym kosztem kapitału, czyli odpowiada różnicy tych dwóch wielkości przypadającą na każdą jednostkę zaangażowanego kapitału.
Kapitały i majątek przedsiębiorstwa – ogólna charakterystyka, ujęcie bilansowe.
Kategorie ujęcia bilansowego:
-kapitału (pasywa) – określa kto wniósł kapitał w finansowanie przedsiębiorstwa, co jest głównym źródłem finansowania działalności przedsiębiorstwa; strona kapitału określa również prawa i obowiązki kapitałodawców wynikające z różnej ich pozycji prawnejw przedsiębiorstwie; kapitał przedsiębiorstwa równocześnie wyznacza zobowiązania przedsiębiorstwa wobec kapitałodawców z uwzględnieniem różnych terminów ich wymagalności (w bilansie kapitał im wyżej tym większy termin wymagalności);
-majątku (aktywa).
Grupy kapitału:
-kapitał własny przedsiębiorstwa, który odpowiada wkładowi właścicieli finansowania przedsiębiorstwa;
-kapitał pożyczkowy, kapitał obcy (zobowiązania i rezerwy na zobowiązania – w bilansie).
Kapitał własny przedsiębiorstwa i jego struktura dotyczy spółek kapitałowych
W spółce kapitałowej kapitał własny ma zawsze pewną strukturę:
kapitał podstawowy (zakładowy) odpowiada w wartości tytułów własnościowych objętych przez właściciela przedsiębiorstwa (niekoniecznie zapłaconych). W spółce z o.o. wartość faktycznie objętych udziałów, natomiast w spółce akcyjnej wartość akcji ustalonych w wartości nominalnej. W interesie właścicieli obowiązuje zasada nie naruszalności kapitału podstawowego;
kapitały uzupełniające wobec kapitału podstawowego (kapitał zapasowy, kapitał lub kapitały rezerwowe). Kapitał zapasowy (kapitał zapasowy przeznaczony jest na.. - pytanie na egzamin) jest przeznaczony na ewentualne pokrycie strat bilansowych. W spółkach akcyjnych kapitał zapasowy jest kapitałem obowiązkowym w minimalnej wysokości 1/3 kapitału podstawowego. W spółkach z o.o. nie ma takiego obowiązku. Kapitał zapasowy jest to część zysku netto. Kapitał zapasowy powstaje w przypadku dopłat właścicieli. W spółkach akcyjnych istotnym źródłem tworzenia i uzupełnienia kapitału zapasowego jest agio spółki – różnica pomiędzy ceną sprzedaży akcji (cena emisyjna), a wartością nominalną (pytanie na egzamin);
zysk netto spółki jest uwzględniany w dwóch pozycjach: do momentu jego podziału traktujemy jako element kapitału własnego, a także kapitał własny zwiększa zysk niepodzielony w spółce.
Decyzje:
-decyzje zwiazane z pozyskaniem kapitalu
-decyzje zwiazane z alokacja kapitalu
Scharakteryzuj kapital wlasny spolki akcyjnej.
Kapital zapasowy, po co tworzymy ten kapital (pokrycie strat bilansowych), czy jest obowiazkowy czy nie (spolka akcyjna obowiazkowy, 1/3 kapitalu podstawowego – tyle powinno się miec), z czego go tworzymy (z kapitalu podstawowego – nie mozemy tworzyc kapitalu zapasowego nie naruszajac kapitalu podstawowego – podwyzszanie poprzez emisje akcji, obnizanie w okreslonych sytuacjach, tworzymy z zysku netto – co najmniej 8%, z doplat wlascicieli), agio spolki (faktyczna cena sprzedazy do wartosci nominalnej).
Pozyczenie kapitalu:
-poprzez emisja papierow wartosciowych;
-wiaze się z trybem rozliczen finansowych (są to te zobowiazania których termin ich wymagalanosci rozni się od terminu jej faktycznej realizacji;
-kredyty i pozyczki
Z punktu widzenia dzialalnosci przedsiebiorstwa kapital wlasny jest:
-stabilnym zrodlem finansowania dzialalnosci przedsiebiorstwa;
-wplywa pozytywnie na plynnosc finansowa przedsiebiorstwa (zwieksza plynnosc);
-stanowi baze gwarancyjna dla wierzycieli (dla pozyczkodawcow);
-stanowi podstawe powstania stosunkow wlasnosciowych (to znaczy, ze ci którzy angazuja się w kapital wlasny maja z tego tytulu prawa wlasnosciowe).
Kapital pozyczkowy jest dla przedsiebiorstwa:
-elastycznym zrodlem finansowania;
-pozwala na podjecie i realizacje przedsiewziec przekraczajacych wlasne mozliwosci finansowe przedsiebiorstwa;
-nie zmienia stosunkow wlasnosciowych w przedsiebiorstwie (wierzyciel nie ma prawa glosu i inne prawa wlasnosciowe);
-pozwala na obnizenie obciazen podatkowych przedsiebiorstwa (jest to korzystanie z tzw. tarczy podatkowej).
Kapital pozyczkowy powoduje powstanie dodatkowych elementow ryzyka finansowego.
Majatek przedsiebiorstwa i jego struktura
Majatek przedsiebiorstwa obrazuje kierunki, sposob wykorzystania kapitalu ktorym dysponuje przedsiebiorstwo. Wskazuje na to gdzie ulokowano kapital ktorym dysponuje przedsiebiorstwo. Kapital ma charakter ewidencyjne, pokazuje kto ile kapitalu wniosl do przedsiebiorstwa, w jakie sfery przedsiebiorstwa ulokowano kapital, tzn w jakim stopniu kapital został ulokowany dlugoterminowo (odzyskac można w pozniejszych okresach). Ten sposob alokacji kapitalu decyduje o roznym udziale skladnikow majatkowych w cyklu obrotu kapitalow w przedsiebiorstwie.
Plynnosc skladnikow majatkowych (plynnosc aktywow) oznacza ich zdolnosc do zamiany na najbardziej plynny skladnik majatkowych jakimi są srodki pieniezne. Aktywa przedsiebiorstwa są w ujeciu bilansowym uporzadkowane wg stopnia wzrastajacej ich plynnosci.
Dwie podstawowe grupy skladnikow majatakowych:
-aktywa trwale jako efekt zaangazowania kapitalu na okres dluzszy niż 1 rok;
-aktywa obrotowe jako efekt zaangazowania kapitalu w sfere obrotu.
W grupie aktywow trwalych wyrozniamy trzy podstawowe grupy skladnikow majatkowych:
-wartosci niematerialne i prawne (najtrudniej zamienic w pieniadz – patenty, licencje, prawa do programow, efekty realizacji prac rozwojowych, wartosc firmy – przejecie firmy za 300 tys, wartosc w bilansie 350 tys.);
-rzeczowe aktywa trwale (trzy podstawowe grupy skladnikow majatkowych:
a)srodki trwale przejete przez przedsiebiorstwo, wykorzystywane w jego dzialalnosci gospodarczej – podlegaja amortyzacji;
b)srodki trwale w budowie i zaliczki na srodki trwale w budowie – nie są przejete na stan, brak podstawy do amortyzanowania;
c)inwestycje dlugoterminowe - obejmuja dwie podstawowe grupy skladnikow majatkowych:
*nieruchomosci jako efekt zaangazowania kapitalu na rynku nieruchomosci (jaka jest roznica między srodkiem trwalym a nieruchomoscia – nieruchomosci są w celu zarobku, inwestycje w nieruchomosci),
*dlugoterminowe aktywa finansowe jako efekt zaangazowania kapitalu dlugoterminowo na rynku finansowym (dlugoterminowe pozyczki, dlugoterminowe lokaty finansowe;
-aktywa obrotowe – podstawowe pozycje:
a)zapasy (mniej plynne od kolejnych pozycji);
b)naleznosci krotkoterminowe
c)inwestycje krotkoterminowe jako efekt krotkoterminowego lokowania kapitalu
d)srodki pieniezne i inne aktywa pieniezne.
Klasyfikacja zrodel i metod finansowania
-źródła wew. – własne środki przeds., przeznaczone i na działalność bieżącą i rozwojową
-źródła zew. – obce środki i własne srodki, przeznaczone i na działalność bieżącą i rozwojową
Kategoria nadwyzki finansowej obejmuje:
-zysk netto (wynik finansowy dodatni – zysk, wynik finansowy ujemny - strata);
-amortyzacje.
Wynik finansowy z dzialalnosci operacyjnej (dodatni – zysk operacyjny). Wynik finansowy z dzialalnosci gospodarczej rozni się od dzialalnosci operacyjnej przychodami finansowymi i kosztami finansowymi.
Przychody finansowe są zwiazane z aktywami finansowymi w struktutrze przedsiebiorstwa.
Koszty finansowe obciazaja wynik finansowy z dzialalnosci operacyjnej. To co zarobilismy zostaje obciazone tymi kosztami. Koszty finansowe są konsekwencja pozyczania kapitalu na rynku finansowym.
Wynik finansowy brutto to jest ten wynik finansowy, który już jest zrodlem podzialu tego wyniku finansowego z panstwem, z budzetem panstwa, zrodlem platnosci podatku dochodowego.
Zysk netto jest podstawa wyznaczenia tzw. rentownosci kapitalu wlasnego.
Wynik finansowy netto dzielimy na część, która zostanie w spolce (zwiekszenie kapitlu wlasnego, zapasowego)
O podziale wynik finansowego na część zatrzymanego w spolsce i dla wlascicieli decyduje polityka o podziale dywidendy. Na polityke dywidendy w przedsiebiorstwie wplywaja:
-potrzeby inwestycyjne przedsiebiorstwa;
-alternatywne zrodla pozyskania kapitalu;
-preferencje akcjonariuszy i wlascicieli dotyczace relacji pomiedzy obecnymi a przyszlymi ich korzysciami;
-koszt kapitalu zwiazany z kosztem zyskow zatrzymanych w stosunku do innych srodkow zrodel pozyskiwania kapitalu.
Teoria wrobla w garsci
Realizacja polityki dywidendy może być przeprowadzona z wykorzystaniem gotowkowej wyplaty dywidendy i bezgotowkowej.
Bezgotowkowe formy realizacji polityki dywidendy:
-wyplaty dywidendy w postaci dodatkowego pakietu akcji (finansowanie zyskiem netto nowe emisji akcji – zwiekszenie kapitalu podstawowego);
-przeznaczenie czesci zysku netto na wykup wlasnych akcji (wylacznie w celu ich umorzenia).
Amortyzacja jako zrodlo samofinansowania przedsiebiorstwa, jako element nadwyzki finansowej. Amortyzacja dotyczy srodkow trwalych i wartosci niematerialnych i prawnych.
Amortyzacja pelni w przedsiebiorstwie trzy podstawowe funkcje:
-ewidencyjna (funkcja umorzeniowa), która wiaze się z rejestrowaniem spadku wartosci srodkow trwalych – wartosc netto w stosunku do wartosci poczatkowej;
-kosztowa, traktowanie zuzycia srodkow trwalych jako element kosztow (wliczanie srodkow trwalych w koszty dzialalnosci przedsiebiorstwa). Amortyzacja zmniejsza wynik finansowy;
-finansowa amortyzacji, traktuje amortyzacje jako narzedzie gromadzenie srodkow pienieznych dla odtworzenia srodkow trwalych
metoda liniowa:
-zastosowanie podstawowych stawek amortyzacyjnych, rownoczesnie okreslaja w jakim okresie będziemy amortyzowac srodek trwaly;
-stosowanie stalych odpisow w calym okresie uzytkowania srodka trwalego;
-wartosc poczatkowa srodka trwalego
metoda przyspieszana – okreslana jako metoda dygresywno liniowa:
-stosuje się stawke podstawowa powiekszona o dopuszczalny wspolcznynnik (glownie do 2, w szczegolnych przypadkach do 3);
-w pierwszym roku amortyzacji podstawa ustalenia jest wartosc poczatkowa;
-w następnych latach podstawa ustalenia odpisu amortyzacyjnego jest wartosc netto (zmniejszona wartosc o część zuzyta);
-amortyzacje przyspieszona stosuje się do momentu zrownania odpisow przyspieszonych z odpisami amortyzacji wg metody liniowej.
Zalety amortyzacji przyspieszonej:
-skrocenie okresu amortyzacji – szybsze odzyskanie srodkow pienieznych zwiazanych z amortyzacja;
-szersze dostosowanie okresu amortyzacji do ekonomicznego zuzycia srodka trwalego;
-mozliwosc skorzystania z tarczy podatkowej w granicach dozwolonej prawem podatkowej;
-zwiekszenie realnej wartosci nadwyzki finansowej w przedsiebiorstwie z uwzglednieniem zmiennej wartosci pieniadza w czasie.
Jednym z istotnych biezacych problemow w przedsiebiorstwie jest utrzymanie plynnosci finansowej przedsiebiorstwa.
Plynnosc finansowa:
-pozytywny stan srodkow pienieznych w przedsiebiorstwie;
-przez plynnosc finansowa mozemy rozumiec przewage skladnikow majatkowych o wysokim stopniu plynnosci;
-plynnosc finansowa przedsiebiorstwa jest rownoznaczna ze zdolnoscia przedsiebiorstwa do realizacji wszystkich wymagalnych zobowiazan.
Zachowanie plynnosci finansowej determinuje pozycje przedsiebiorstwa na rynku finansowym, jego wiarygodnosci, mozliwosci i warunkow pozyskania kapitalu.
Zarzadzanie plynnoscia finansowa można rozpatrywac w trzech podstawowych obszarach decyzyjnych:
-utrzymanie dlugoterminowej plynnosci finansowej, czyli zdolnosci przedsiebiorstwa do realizacji wymagalnych zobowiazan w okresie dluzszym niż 1 rok;
-wybor struktury zrodel finansowania aktywow obrotowych (strategie finansowania aktywow obrotowych) z uwzglednieniem dlugoterminowych zrodel finansowania aktywow obrotowych i z uwzglednieniem krotkoterminowych zrodel finansowania aktywow obrotowych;
-ksztaltowanie wielkosci i struktury aktywow obrotowych przedsiebiorstwa z uwzglednieniem zroznicowanego stopnia ich plynnosci i kosztow ich utrzymania. Ten obszar uwzglednia zagadnienia zwiazane z ksztaltowaniem zapasami przedsiebiorstwa, zarzadzanie naleznosciami i srodkami pienieznymi, zarzadzanie polityka kredytowa.
Utrzymanie dlugoterminowej plynnosci finansowej decyduje o stopniu ryzyka utraty plynnosci finansowej, ryzyka niewyplacalnosci przedsiebiorstwa (trwalej utraty wyplacalnosci przedsiebiorstwa), co jest podstawa kryzysu finansowego przedsiebiorstwa, ponoszenia kosztow trudnosci finansowej i ryzyka ogloszenia upadlosci.
Warunkiem utrzymania dlugoterminowej plynnosci finansowej jest spelnienie w przedsiebiorstwie strukturalnych warunkow, które gwarantuja utrzymanie plynnosci finansowej.
Warunki utrzymania dlugoterminowej plynnosci finansowe:
-prawidlowe ksztaltowanie struktury kapitalow w przedsiebiorstwie z uwzglednieniem poziomu zadluzenia przedsiebiorstwa;
-struktura aktywow przedsiebiorstwa, czyli kierunki alokacji kapitalu, finansowanie skladnikow majatkowych. Im wyzszy jest udzial aktywow trwalych tym większe ryzyko utraty plynnosci finansowej;
-związek pomiedzy struktura kosztow w przedsiebiorstwie a ryzykiem utraty dlugoterminowej plynnosci finansowej. Im wyzszy udzial w strukturze kosztow przedsiebiorstwa kosztow stalych tym większe jest ryzyko utraty plynnosci finansowej;
-struktura podzialu zyskow w przedsiebiorstwie, czyli realizowana polityka dywidendy. Im wieksza jest czesc zysku przeznaczana dla wlascicieli (gotowkowa dywidenda);
-struktura przeplywow pienieznych w przedsiebiorstwie i wysokosc srodkow pienieznych generowanych przez dzialalnosc operacyjna w przedsiebiorstwie;
-struktura zrodel finansowania aktywow obrotowych z uwzglednieniem poziomu tzw. kapitalu obrotowego w przedsiebiorstwie. Wiaze się ze strategiami finansowania aktywow obrotowych, im wyzszy jest udzial tzw. kapitalu obrotowego w finansowaniu aktywow obrotowych tym mniejsze jest ryzyko utraty plynnosci finansowej przedsiebiorstwa.
Ad 2. Strategie finansowania aktywow obrotowych. Istotna kategoria zwiazana z wyborem zrodel finansowania aktywow obrotowych przedsiebiorstwa jest pojęcie tzw. kapitalu obrotowego netto nazywanego również kapitalem pracujacym.
Kapital obrotowy netto ustala się w przedsiebiorstwie dwoma sposobami:
1.kapital obrotowy stanowi ta część kapitalu stalego w przedsiebiorstwie (tj. kapital wlasny + zobowiazania dlugoterminowe, ewentualnie z rezerwami na dlugoterminowe zobowiazania), która finansuje aktywa obrotowe w przedsiebiorstwie zgodnie z nastepujaca formula:
kapital obrotowy w przedsiebiorstwie = kapital staly – aktywa trwale w przedsiebiorstwie
2.II formula jest to ta część aktywow obrotowych, która pozostaje do dyspozycji przedsiebiorstwa po sfinansowaniu wszystkich zobowiazan krotkoterminowych, czyli w tym ujeciu:
kapital obrotowy = aktywa obrotowe – zobowiazania krotkoterminowe
Kapital obrotowy może być więc w roznym stopniu finansowany kapitalem wlansym lub dlugoterminowym kapitalem obrotowym
Strategie finansowania aktywow obrotowych
Oceniajac zrodla finansowania aktywow obrotowych w przedsiebiorstwie należy wyroznic dwie podstawowe kategorie kapitalow:
-kapital obrotowy netto (nazywany również kapitalem pracujacym);
-krotkoterminowe zrodla finansowania.
Kapital obrotowy (netto):
przez kapital obrotowy rozumiemy ta część kapitalu stalego, która finansuje aktywa obrotowe przedsiebiorstwa. Zgodnie z formula, ze kapital obrotowy przedsiebiorstwa wyznacza ta część aktywow obrotowych, która pozostanie do dyspozycji przedsiebiorstwa po pokryciu wszystkich wymagalnych zobowiazan krotkoterminowych. Kapital obrotowy może być zwiazany zaangazowaniem:
-tylko kapitalu wlasnego;
-dlugoterminowym kapitalem pozyczkowym;
-zarowno kapitalem wlasnym jak i dlugoterminowym kapitalem pozyczkowym.
SYTUACJA I (dodatni kapital obrotowy) Kapital staly – aktywa obrotowe > 0
SYTUACJA II Kapital staly – aktywa trwale = 0
SYTUACJA III (ujemny kapital obrotowy) Kapital staly – aktywa trwale < 0
Przedsiebiorstwo powinno dokonywac wyboru pomiedzy zaangazowaniem kapitalu obrotowego (netto) i krotkoterminowego zrodla finansowania (np. kiredytu obrotowego) uwzgledniajac:
-roznice w oprocentowaniu kapitalu pozyczkowego dlugo i krotkoterminowego;
koszty utraconych korzysci z tytulu zaangazowania kapitalu wlasnego w finansowanie aktywow obrotowych;
-bezpieczenstwo finansowe i szanse zachowania plynnosci finansowej;
-przewidywane zmiany w aktywnosci gospodarczej przedsiebiorstwa (zmiany struktury produkcji, wzrost produkcji, pozyskiwanie nowych rynkow zbytu);
-struktura aktywow obrotowych z uwzglednienem elementow wzglednie stalych i elementow zmiennych w strukturze aktywow obrotowych.
Strategie finansowania aktywow obrotowych:
-zaleza od udzialu kapitalu obrotowego i krotkoterminowych zrodel finansowania aktywow obrotowych
-zaleza od poziomu przyjetego bezpieczenstwa finansowego przedsiebiorstwa (przyjetego ryzyka utraty plynnosci finansowej i kosztow z tym zwiazanych)
-zalezy od dostepnosci do dlugoterminowych i krotkoterminowych zro...
lucmon2703