Reichs Kathy - Kości 01 - Zapach śmierci (Déjà Dead).pdf

(2258 KB) Pobierz
Reichs Kathy - Zapach śmierci
KATHY REICHS
ZAPACH ŚMIERCI
(P RZEKŁAD : W OJCIECH K ALLAS )
SCAN- DAL
1
Nie myślałam juŜ o człowieku, który wysadził się w powietrze. Przedtem tak. Teraz
go składałam. Przede mną leŜały dwa fragmenty czaszki, a trzeci wystawał z wypełnionej
piaskiem miski z nierdzewnej stali. Klej jeszcze nie wysechł na świeŜo zlepionych
fragmentach. Kości wystarczy do potwierdzenia toŜsamości. Koroner będzie zadowolony.
Było późne popołudnie czwartku 2 czerwca 1994 roku. Kiedy zasychał klej, mój
umysł miał czas na chwilę beztroski. Pukanie w drzwi, które miało wyrwać mnie z
zamyślenia, zmienić kurs mojego Ŝycia i rozumienie granic ludzkiej niegodziwości, miało
nadejść dopiero za dziesięć minut. Z przyjemnością przyglądałam się rzece Świętego
Wawrzyńca - ten widok był jedyną zaletą mojego ciasnego, zagraconego gabinetu. Obraz
wody, szczególnie płynącej rytmicznie, zawsze mnie jakoś oŜywiał. Nie dawał zapomnieć o
Złotym Stawie. I jestem pewna, Ŝe Freud miałby tu coś do powiedzenia.
Myślami byłam juŜ w zbliŜającym się weekendzie. RozwaŜałam wycieczkę do
Quebec City, ale nie miałam jasnych planów. Myślałam o zobaczeniu Plains of Abraham, o
jedzeniu małŜ i naleśników, o kupowaniu błyskotek od ulicznych sprzedawców. Taka
wycieczka-ucieczka. Spędziłam w Montrealu rok, pracując jako antropolog sądowy dla całej
prowincji, a do tej pory jeszcze tam nie byłam, więc taka wycieczka to był chyba dobry
pomysł. Potrzebne mi było parę dni bez szkieletów, rozkładających się ciał czy
nieboszczyków świeŜo wydobytych z rzeki.
Pomysły zawsze przychodziły mi łatwo, gorzej z wprowadzaniem ich w Ŝycie.
PrzewaŜnie pozwalam rzeczom toczyć się ich własnym torem. MoŜe to sposób na to, Ŝeby
nie zbzikować w pracy. Jestem niezbyt zorganizowana w Ŝyciu prywatnym, ale obsesyjna,
jeśli chodzi o pracę.
Wiedziałam, Ŝe tam stoi, nim zdąŜył zapukać. ChociaŜ jak na człowieka takiej
postury, poruszał się cicho, nieodmiennie zdradzał go zapach starego tytoniu fajkowego.
Pierre LaManche był dyrektorem Laboratoire de Medecine Legale juŜ od prawie dwudziestu
lat. Nigdy nie przychodził do mojego gabinetu w celach towarzyskich, podejrzewałam więc,
Ŝe nie przynosi najlepszych nowin. Delikatnie zapukał w drzwi kostkami dłoni.
- Temperance? - Rymuje się z France. Nigdy nie uŜywał zdrobnienia. MoŜe po prostu
nie brzmiało to dobrze dla jego ucha. MoŜe miał niemiłe wspomnienia z Arizony. Tylko on
nie zwracał się do mnie per Tempe.
- Oui ? - Po miesiącach spędzonych tutaj było to juŜ automatyczne. PrzyjeŜdŜałam do
Montrealu uwaŜając, Ŝe mówię biegle po francusku, ale nie wzięłam pod uwagę Le Franęais
Quebecois . Uczyłam się, ale powoli.
- Właśnie telefonowano do mnie. - Spojrzał na róŜowy świstek papieru trzymany w
ręku.
Wszystko w jego twarzy układało się pionowo, zmarszczki i bruzdy o róŜnej
głębokości biegły równolegle do długiego, prostego nosa i uszu. Wyglądał zupełnie jak
basset. Była to twarz, która juŜ w młodości musiała wyglądać na starą, a czas tylko czynił
rysy twarzy wyraźniejszymi. Nie mogłam odgadnąć, ile ma lat.
- Dwóch pracowników Hydro-Quebec znalazło dzisiaj jakieś kości. - Przyglądał się
mojej twarzy, na której na próŜno by szukać oznak zadowolenia. Przeniósł wzrok z
powrotem na róŜowy świstek. - Są blisko miejsca, gdzie zeszłego lata znaleziono dawne
groby - ciągnął swoim formalnym, poprawnym francuskim. Nigdy nie słyszałam, by uŜywał
skróconych form. Albo slangu czy policyjnego Ŝargonu. - Byłaś tam. Pewnie to ciąg dalszy
tego samego. Muszę wysłać tam kogoś, kto stwierdzi, Ŝe to rzeczywiście nie jest sprawa dla
koronera.
Kiedy podniósł wzrok znad papierka, zmiana kąta padania światła sprawiła, Ŝe
Ŝłobiące jego twarz bruzdy i zmarszczki wydawały się pogłębiać, wchłaniając światło
popołudniowego słońca tak, jak czarna dziura wchłania materię. Na jego twarzy zagościł
blady uśmiech, przesuwając cztery bruzdy w górę twarzy.
- Myśli pan, Ŝe to znalezisko archeologiczne? - Starałam się wymigać. Wyprawy w
teren z pewnością nie było w moich niezupełnie sprecyzowanych planach. śeby wyjechać
następnego dnia, musiałam odebrać rzeczy z pralni chemicznej, zrobić pranie, wstąpić do
apteki, spakować się, zmienić olej w samochodzie i wytłumaczyć Winstonowi, dozorcy
budynku, w którym mieszkałam, jak ma się opiekować moim kotem.
Pokiwał tylko głową.
- Okej.- Wcale nie było okej.
Wręczył mi karteczkę.
- Chcesz, Ŝeby zawiózł cię tam radiowóz?
Popatrzyłam na niego, starając się zawrzeć w moim spojrzeniu niechęć i
niezadowolenie.
- Nie, dzisiaj jestem samochodem. - Przeczytałam adres. Blisko domu. - Znajdę to
miejsce.
Oddalił się równie cicho, jak się zjawił. Pierre LaManche preferował gumowe
podeszwy, a kieszenie miał zawsze puste, Ŝeby nic w nich nie brzęczało czy szeleściło. Tak,
jak z krokodylem w rzece, o jego pojawieniu i oddaleniu się nie ostrzegały Ŝadne dźwięki.
Niektórym pracownikom działało to na nerwy.
WłoŜyłam do płóciennej torby kombinezon i parę gumiaków, łudząc się, Ŝe nie będą
mi potrzebne, po czym wzięłam laptopa, aktówkę i zdobiony haftami worek, który w tym
sezonie pełnił funkcję torby. Obiecywałam sobie, Ŝe nie wrócę tu przed poniedziałkiem, ale
natarczywy glos w mojej głowie przekonywał, Ŝe będzie inaczej.
Kiedy w Montrealu nadchodzi lato, zjawia się z impetem dorównującym tancerce
rumby: całej w falbankach i jaskrawej bawełnie z migającymi udami i lśniącą od potu skórą.
Ta bezwstydna zabawa zaczyna się w czerwcu i trwa do września.
Wszyscy z radością witają tę porę roku i traktują ją z pewną naboŜnością. śycie toczy
się na ulicach. Po długiej, surowej zimie pojawiają się na nich kafejki, rowerzyści i rolkowcy
walczą ze sobą o miejsce na ścieŜkach rowerowych, jest mnóstwo festiwali na świeŜym
powietrzu, a ludzie kłębią się na chodnikach.
Lato spędza się tu zupełnie inaczej, niŜ w moim rodzinnym stanie Północnej
Karolinie, gdzie w czasie letnich miesięcy ludzie leniwie wylegują się na leŜakach, spędzają
czas na tarasach w swoich podmiejskich domach albo w mieście, a bez kalendarza trudno się
tam połapać, jaka jest pora roku.
Bardziej od surowej zimy zaskoczył mnie ten wybuch wiosny podczas pierwszego
roku spędzonego na północy i odpędził ode mnie tęsknotę, która nie opuszczała mnie podczas
długiej, zimnej i ciemnej zimy.
Takie myśli przychodziły mi do głowy, kiedy przejeŜdŜałam pod mostem Jacques-
Cartier i skręcałam na zachód w Yiger. Minęłam browar Molson, który rozciągał się wzdłuŜ
rzeki po mojej lewej stronie, po czym wieŜę biurowca Radio-Canada, myśląc o ludziach w
niej uwięzionych: rezydentach przemysłowych pasiek, którzy na pewno podobnie jak ja
marzyli o wyrwaniu się stąd. Wyobraziłam sobie, jak zza szklanych prostokątów obserwują
światło słoneczne, tęskniąc do jachtów, rowerów i tenisówek i spoglądają na zegarki, czując
atmosferę czerwca.
Odkręciłam szybę i włączyłam radio.
- Aujourd'hui je vois la vie avec les yeux du coeur . - Odruchowo tłumaczyłam w
myślach: “Dzisiaj patrzę na Ŝycie oczyma mego serca". To śpiewał Gerry Boulet. Dobrze go
pamiętałam: energiczny męŜczyzna z czarnymi oczyma i kosmykami włosów okalającymi
jego twarz, kochający swą muzykę ponad wszystko, zmarły w wieku czterdziestu czterech
lat.
Stare groby nasunęły się same. KaŜdy antropolog sądowy zajmuje się takimi
przypadkami. Starymi kośćmi wygrzebanymi z ziemi przez psy, wykopanymi przez
budowniczych, wymytymi po wiosennych powodziach czy znalezionymi przez grabarzy.
Biuro koronera sprawuje kontrolę nad śmiercią w prowincji Quebec. Jeśli umrzesz w
niewłaściwy sposób, bez opieki lekarza, nie w łóŜku, to koroner chce wiedzieć, dlaczego.
Jeśli twoja śmierć moŜe za sobą pociągnąć inne ofiary, koroner chce to takŜe wiedzieć.
Koroner Ŝąda wyjaśnień w przypadku gwałtownej, niespodziewanej bądź przedwczesnej
śmierci. Ale osoby nie Ŝyjące od dawna go nie interesują. ChociaŜ ich śmierć mogła wołać o
pomstę do nieba albo zwiastować nadchodzącą epidemię, ich głosy ucichły na zbyt długo.
Takie znaleziska przekazuje się archeologom. Teraz teŜ się na to zanosi. Niestety.
Jechałam slalomem przez zatłoczone centrum miasta i juŜ po piętnastu minutach
dotarłam pod adres, który podał mi LaManche. Le Grand Seminaire. Będąc resztką
rozległych posiadłości Kościoła katolickiego, Le Grand Seminaire zajmuje spory kawałek
ziemi w sercu Montrealu. Centre-ville. Centrum. Niedaleko do mnie. Mała, miejska twierdza
pozostaje zieloną wyspą w morzu betonowych drapaczy chmur i jest niemym świadectwem
minionej potęgi tej instytucji. Kamienne mury i liczne baszty otaczają ponure, szare zamki,
zadbane trawniki i zdziczałe juŜ nie zabudowane działki.
W czasach świetności kościoła tysiące rodzin przysyłało tu swoich synów, aby stali
się księŜmi. Ciągle jeszcze tutaj napływają, ale teraz jest ich niewielu. Większe budynki są
teraz wynajmowane, a miejscowa szkoła i instytucje nieco się zeświecczyły - w programach
nauczania internet i faks zajęły miejsce świętych ksiąg i dysput teologicznych. MoŜe to dobra
metafora współczesnego społeczeństwa. Jesteśmy zbyt zajęci komunikowaniem się ze sobą,
Ŝeby jeszcze się zajmować wszechmocnym architektem.
Zatrzymałam się w uliczce naprzeciw terenów seminarium i spojrzałam na wschód,
na tereny leŜące wzdłuŜ Sherbrooke, w kierunku budynków wynajmowanych teraz przez Le
College de Montreal. Nie zauwaŜyłam nic nietypowego. Wystawiłam łokieć za okno i
spojrzałam w drugą stronę. Zakurzony, gorący metal oparzył mi skórę po wewnętrznej
stronie ramienia. Cofnęłam więc szybko rękę, jak krab, którego dźgnięto kijkiem.
Byli tam. Skontrastowany ze średniowieczną, kamienną wieŜą w tle, stał biało-
niebieski radiowóz z napisem POLICE-COMMUNAUTE URBAINE DE MONTREAL
wymalowanym na boku samochodu. Blokował zachodni wjazd na teren seminarium. TuŜ
przed radiowozem stała szara cięŜarówka Hydro-Quebecu. Wystawały z niej drabiny i sprzęt,
wyglądające na aparaturę stacji kosmicznej. Obok cięŜarówki stał umundurowany policjant i
rozmawiał z dwoma ludźmi w roboczych kombinezonach.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin