OCHRONA PRAW CZOWIEKA
ĆWICZENIA 3
07.11.2009, mgr Katarzyna Gałka
System ochrony Praw Człowieka ONZ
Uniwersalny – powszechny, o światowym zasięgu, obejmuje wszystkie kraje świata, odróżnione od systemów regionalnych – jeden system dla całego świata; Do ONZ należy 192 państwa
Powszechność aksjologiczna – wspólny system wartości dla całego świata
system unikalny – jeden system, nie ma innego
ONZ
system praw człowieka
Oparty na Karcie Narodów Zjednoczonych oparty na systemie traktatowym
- Rada Praw Człowieka - wielostronne umowy międzynarodowe zawarte pod auspicjami ONZ
- komitety
I) Karta Narodów Zjednoczonych(http://www.unic.un.org.pl/dokumenty/karta_onz.php#1)
data napisania: 26.06.1945, San Francisco, weszła w życie 24.101945r -> data powstania ONZ.
Stronami są Państwa członkowskie ONZ - KNZ jest pierwszym instrumentem tego systemu
a)……
b) drugim instrumentem jest Powszechna Deklaracja Praw Człowieka – rezolucja Zgromadzenia Ogólnego z 10.12.1948r.
- Preambuła KNZ
- art. 1 – cele organizacji KNZ
- art. 55 Karty NZ
Organy statutowe:
1. Zgromadzenie Ogólne NZ + Trzeci Komitet Zgromadzenia Ogólnego(organ pomocniczy)
- Zgromadzeni Ogólne – przeprowadza dyskusje nad każdą sprawą ONZ (art. 10 KNZ)
- art. 13 wydaje rezolucje, powoływane organów pomocniczych
- Konferencje Światowe
1. 1968r. –I światowa Konferencja w Teheranie
2. 1993r. – II światowa Konferencja w Wiedniu
2. Rada Gospodarcza i Społeczna
· art. 62 – Rada GiS wydaje zalecenia w celu poszanowania praw człowieka, może opracowywać projekty umów międzynarodowych i zwoływać konferencje międzynarodowe,
· art. 68 - Powołuje organy pomocnicze, komisje
w 1946 roku powstała Komisja Praw Człowieka -> 2006 r. Rada Praw Człowieka zastąpiła Komisję Praw Człowieka
Organy nie statutowe:
1. Rada Praw Człowieka – pomocniczy organ Zgromadzenia Ogólnego ONZ, powstała na mocy rezolucji z 15.03.2006r, siedziba w Genewie.
Cele: wspieranie powszechnego poszanowania o ochrony praw człowieka oraz podstawowych wolności, w równy i uczciwy sposób dal wszystkich ludzi bez względu na Ochodzie
4 zasady:
- powszechność
- bezstronność
- obiektywizm
- konstruktywnego międzynarodowego dialogi w współpracy
Skład: 47 członków, którymi są państwa, wybiera och Zgromadzenie Ogólne NZ, tajne i bezpośrednie głosowane, musi być 97% głosów , aby państw zostało członkiem RPC. Co rok wymienia się 1/3 składu.
Zawieszenie członkostwa: państwo w sposób rażący narusza prawa człowieka, decyzja o zawieszeniu zapada większością głosów 2/3.
Zadania:
- edukacja z dziedziny praw człowieka
- forum dialogu dla wszystkich stron zaangażowanych w ochronę praw człowieka, kontakty różnych stron
- przedstawia zalecenia dotyczące rozwoju praw człowieka Zgromadzenia Ogólnego
- opracowuje rekomendację dla państw na podstawie powszechnych przeglądów kresowych.
- szybkie reagowanie na nadzwyczajne sytuacje łamania praw człowieka
- coroczne raporty dla ONZ
Procedury:
1) procedury specjalne – składają się na nie mandaty tematyczne oraz krajowe;
a) mandat tematyczny – powołany jest specjalny sprawozdawca lub grupa sprawozdawców których zadanie jest zbadanie określonego rodzaju naruszeń praw człowieka (3 lata) [np. do handlu ludźmi]
b) mandat krajowy - zbadanie sytuacji w konkretnym kraju (1 rok) [np. swoboda wyznania]
działania: kieruje się apel do rządów(„pilne listy”), wizytacje( tzw. misje krajowe) – wymagana jest zgoda[ok. 60 państw, w tym Polska, wystosowała otwarte zaproszenia)
sprawozdawca musi mieć swobodę poruszania się(m.in. musi mieć wejście do więzień, swobodne prowadzeni śledztwa, kontakt z organami władzy oraz z organami pozarządowymi i mediami. Państwa muszą zapewnić ochronę dla danego sprawozdawcy – ale w taki sposób, żeby nie ograniczać wolności i śledztwa.
Status sprawozdawcy – nie pobierają wynagrodzenia, mają prawo do zwrotów poniesionych kosztów, mają status exportów pełniących misję. Nietykalność osobista, bagaży i rzeczy itp. Wydają dokumentację i publikują ją, przekazują RPC raport.
Polskim spedytorem był Tadeusz Mazowiecki który zrezygnował w 1993r,
2) procedury skargowe - jednostka ma możliwość indywidualnego zawiadomienia o naruszeniach praw człowieka; nie służy jednak dochodzeniu jej praw a jedynie wywoływanie presji na rządzie, uruchamia się gdy w sposób rażący i wiarygodny udokumentowane są łamane prawa człowieka.
Procedura nr 1503.
Cechy procedury:
- poufność
- trójszczeblowość:
1. etap grupy roboczej ds. komunikacji – kontrola wstępna bada dopuszczalność zawiadomienia – musi być odpowiednio zachowana forma. (nie mogą być obraźliwe, w sprawach politycznych po wyczerpaniu środków krajowych)
2. etap grupy roboczej ds. sytuacji – analizuję raport grupy roboczej ds. komunikacji i przekazuję dalej Państwo musi się ustosunkować wobec tych raportów.
3. etap Rady Praw Człowieka – rozpatrywanie skargi na forum krajowym, jakie środki zastosować.
3) przeglądy okresowe(powszechne) – co 4 lata, co roku jest podęte 48 państw.
Brak czytelnych notatek….
4)prace grup roboczych - grupa robocza złożona z 3 członków (tzw. TROJKI), wydają rekomendację, które muszą być wykonane przez państwo i implementowane ale też w odpowiednim zakresie przez pozostałe państw ONZ. Zobowiązania wynikające z KNZ, Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, wszystkie inne instrumenty prawne z dziedziny prawa człowieka oraz wszystkie dobrowolne przyrzeczenia i ślubowania które państwa złożyły min kandydujące do ONZ.
II) System Traktatowy – jeden elementów ONZ oparty na wielostronnych umowach międzynarodowych zawieranych w ramach ONZ.
Filary – organy kontrolne przewidziane rzez każdą z tych konwencji czyli tzw. komitety. Są niezależne od organów instytucji ONZ. 7 z 8 komitetów są organami traktatowymi, natomiast Komitet Praw Gospodarczych i Kulturalnych został powołany w 1986 roku przez Rade GiS.
KONWENCJE:
1) Międzynarodowa Konwencja o likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej 1965/1969
Komitet ds. likwidacji dyskryminacji rasowej – ratyfikowany przez 173 państwa
2)Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych 1966/1976
Protokoły:
- I protokół fakultatywny do MPPOiP w sprawie skargi indywidualnej do Komitetu Praw Człowieka 1966r.
- II protokół fakultatywny w sprawie zniesienia kary śmierci 1989r
Komitet Praw Człowieka
3)Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych 1966/1976 (MPPGSiK)
Komitet Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych – powstał na podstawie rezolucji z 1986r.
Protokół fakultatywny przewiduje skargę do komitetu PGSiK 2008/2009
4) Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet 1979/1981
komitet w spawie likwidacji dyskryminacji kobiet
5) Konwencja przeciwko Torturom i innemu okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu( w krocie: konwencja przeciwko torturom) 1984/1987
Komitet przeciwko torturom
6) Konwencja o Prawach Dziecka 1989/1990
Komitet praw dziecka
7)Międzynarodowy konwencja o ochronie praw pracowników migrujących o członków ich rodzin 1990/2003
Komitet pracowników migrujących
8) Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych
Komitet osób niepełnosprawnych 2006/2008
9) Konwencja o ochronie wszystkich osób przed wymuszonymi zaginięciami 1998
aniatalar3