HISTORIA SZTUKI Szczegółowy opis wymagań egzaminacyjnych.docx

HISTORIA SZTUKI

Szczegółowy opis wymagań egzaminacyjnych w zakresie treści

Programowych

1. Wstęp do historii sztuki:

· historyczne definiowanie pojęć: sztuka i piękno, akademie sztuk pięknych;

· muzea i waŜniejsze kolekcje sztuki na świecie i w Polsce;

· dziedziny sztuki;

· forma dzieła sztuki i jej elementy;

· funkcja, temat, treść;

· podstawowe pojęcia i terminy z zakresu historii sztuki;

· techniki malarskie i graficzne;

· chronologia; charakterystyka epok, stylów i kierunków.

2. Sztuka ery prehistorycznej:

· chronologia i geografia sztuki prehistorycznej; charakterystyka paleolitu, mezolitu

oraz neolitu;

· malarstwo (przemiany od Lascaux do neolitycznych malowideł naskalnych),

rzeźba, ceramika oraz początki architektury;

· hipotezy i próby interpretacji sztuki prehistorycznej.

3. Sztuka staroŜytnej Mezopotamii:

· geografia i uwarunkowania naturalne kształtujące charakter sztuki

mezopotamskiej;

· kultura i religia oraz jej wpływ na sztukę;

· sztuka sumero-akadyjska; sztuka babilońska i sumeryjska.

4. Sztuka staroŜytnego Egiptu:

· geografia, uwarunkowania naturalne, chronologia sztuki egipskiej;

· odkrycia archeologiczne;

· kultura i religia, struktura społeczna i ich wpływ na sztukę;

· rozwój architektury sepulkralnej i sakralnej;

· pojęcie kanonu w malarstwie, rzeźbie i architekturze.

5. Sztuka świata egejskiego epoki brązu:

· sztuka Cyklad ( idole); sztuka Krety (pałac w Knossos - kult byka, freski, rzeźba

ceramiczna); sztuka Myken (groby i twierdza - cytadela mykeńska);

· odkrycia archeologiczne ( Troja) i rola H. Schliemanna.

6. Sztuka staroŜytnej Grecji:

· chronologia i geografia świata greckiego;

· religia, filozofia i kultura staroŜytnej Grecji;

· estetyka - ewolucja pojęć w róŜnych okresach (sztuka, piękno, klasyczność,

naśladownictwo natury, pitagoreizm);

· zabudowa Akropolu, związki z przyrodą i naturalnym ukształtowaniem terenu,

Partenon - arcydzieło okresu klasycznego;

· rzeźba, jej przemiany od okresu archaicznego do hellenistycznego, zasady

kompozycji klasycznej, malarstwo - style malarstwa wazowego, malarstwo okresu

klasycznego i hellenistycznego.

7. Sztuka etruska:

· chronologia i geografia rozwoju sztuki etruskiej;

· religia Etrusków;

· architektura: rekonstrukcja świątyń i groby tumulusowe, dekoracja malarska;

· rzeźba sepulkralna;

· odlewy z brązu;

· rzemiosło artystyczne.

8. Sztuka staroŜytnego Rzymu:

· chronologia i geografia sztuki rzymskiej;

· architektura i urbanistyka; tradycje greckie i etruskie; koncepcje, materiały,

nowe konstrukcje; Panteon i jego rola; architektura uŜyteczności publicznej i jej

rola cywilizacyjna;

· rzeźba rzymska - portret, relief historyczny, rzeźba pomnikowa;

· malarstwo (freski pompejańskie, enkaustyka, mozaika).

9. Sztuka wczesnochrześcijańska:

· chronologia i geografia sztuki wczesnochrześcijańskiej;

· specyfika religii chrześcijańskiej, zmieniający się stosunek do sztuki i rola

dziedzictwa antycznego; symboliczne treści;

· architektura wczesnochrześcijańska: pierwsze kościoły i groby;

· malarstwo katakumbowe;

· rzeźba (Dobry Pasterz).

10. Sztuka bizantyńska:

· chronologia i geografia sztuki bizantyńskiej;

· cezaropapizm i hierarchia społeczna;

· sztuka jako synteza wpływów Wschodu i Zachodu;

· architektura sakralna - Hagia Sophia, San Vitale;

· malarstwo (mozaika, ikona);

· wpływ sztuki bizantyńskiej na sztukę Europy średniowiecznej (Europa

prawosławna, Włochy, wpływy w Polsce; inspiracje współczesne - Jerzy

Nowosielski).

11. Sztuka islamu:

· zasięg terytorialny i czasowy;

· religia Mahometa i jej wpływ na abstrakcyjno-symboliczny charakter sztuki;

· architektura (ze szczególnym uwzględnieniem wpływów na Europę - Półwysep

Iberyjski);

· ornament i kaligrafia.

12. Sztuka wczesnego średniowiecza:

· źródła sztuki wczesnego średniowiecza;

· okres Wędrówki Ludów i tworzenie się poantycznej cywilizacji europejskiej;

· chrystianizacja Europy;

· miniatura iroszkocka (linearny ornament plecionkowy i zoomorficzny).

13. Sztuka przedromańska:

· zasięg terytorialny i czasowy sztuki przedromańskiej;

· renesans karoliński; uŜycie form antycznych w słuŜbie propagandy państwowej;

· sztuka ottońska (zwięźle).

14. Sztuka romańska w Europie:

· chronologia i geografia pierwszego stylu w sztuce europejskiej;

· monastycyzm i ruch pielgrzymkowy (kult relikwii), kulturotwórcza rola zakonów,

spór Sugeriusz - św. Bernard z Clairvaux;

· uniwersalizm i regionalizm w kulturze i sztuce;

· architektura: struktura i konstrukcje budowli; symbolika części kościoła;

najwaŜniejsze odmiany regionalne;

· rzeźba: treść, forma (prawo ram), funkcja (biblia pauperum);

· malarstwo freskowe;

· rzemiosło artystyczne (złotnictwo, emalie, tkanina z Bayeux).

15. Sztuka przedromańska i romańska w Polsce:

· periodyzacja, tło historyczno - społeczne, religijne, kulturowe;

· architektura;

· rzeźba: portale, kolumny w Strzelnie, Drzwi Gnieźnieńskie i legenda św.

Wojciecha, płyta z Wiślicy;

· rzemiosło artystyczne.

16. Sztuka gotycka w Europie:

· chronologia i geografia stylu;

· uwarunkowania historyczne, społeczne i ideowe gotyku;

· narodziny stylu: Saint Denis; rola opata Sugera;

· architektura: konstrukcja, materiał, struktura i symbolika idealnej katedry

(zwłaszcza symbolika światła);

· narodowe odmiany sakralnej architektury gotyckiej w Europie;

· miasto i zamek w okresie gotyku, powstawanie uniwersytetów, zakony Ŝebracze;

· rzeźba: treść, funkcja, przemiany formy, materiał (rzeźba kamienna katedr,

rzeźba ołtarzowa; Piękne Madonny, piety, krucyfiksy; draperie: styl miękki i

łamany);

· malarstwo europejskie na północ od Alp od połowy XIII do XV wieku (witraŜ,

miniatorstwo, malarstwo tablicowe);

· styl międzynarodowy i realizm późnogotycki.

17. Sztuka gotycka w Polsce:

· periodyzacja, tło historyczno-społeczne;

· lokalne odmiany architektury sakralnej;

· miasta i zamki; mecenat Kazimierza Wielkiego;

· rzeźba ze szczególnym uwzględnieniem Madonny z KruŜlowej, twórczości Wita

Stwosza oraz nagrobków królewskich na Wawelu;

· malarstwo tablicowe;

· rzemiosło artystyczne.

18. Między gotykiem a renesansem - malarstwo XIII, XIV i XV wieku:

· Włochy: szkoła sieneńska, szkoła florencka i Giotta,

· Niderlandy: Jan van Eyck, Bosch, Bruegel, van der Weyden, Memling.

19. Renesans w Europie:

· znaczenie terminu „renesans", inspiracje antyczne, odkrywanie natury i

poznawanie człowieka, poszukiwanie piękna;

· chronologia i geografia sztuki; Italia jako ojczyzna renesansu, rozwój

nowoŜytnych miast, rozwój nowoŜytnej nauki (filozofia, uniwersytety, środki

komunikacji wizualnej: druk, grafika)

· nowa sytuacja religii i kościoła (reformacja i początki kontrreformacji);

· mecenat artystyczny.

20. Renesans we Włoszech:

· trzy główne ośrodki sztuki renesansowej (Florencja, Rzym, Wenecja);

· wczesny renesans - wiek XV: architektura (Bruneleschi, Alberti), rzeźba

(Donatello), malarstwo (Masaccio, Mantegna, della Francesca, Boticelli);

· renesans dojrzały - wiek XVI; wielkie indywidualności: architektura (Bramante,

Palladio) oraz Leonardo (malarstwo, rysunek, teoria), Rafael, Michał Anioł;

· szkoła wenecka - Giorgione, Tycjan, Tintoretto, Veronese - wielcy koloryści

weneccy i ich rola dla późniejszego malarstwa europejskiego;

· nurt manieryzmu w sztuce włoskiej.

21. Renesans w Niemczech:

· przełomowa rola Dürera (teoria i praktyka artystyczna);

· malarstwo i grafika: Granach, Holbein; indywidualność Grünewalda: Ołtarz z

Isenheim.

22. Renesans we Francji:

· architektura rezydencjonalna;

· szkoła z Fontainebleau.

23. Renesans w Polsce:

· chronologia i główne ośrodki kulturalne;

· mecenat artystyczny, wpływy włoskie, niderlandzkie, elementy rodzime;

synkretyzm stylowy;

· Kaplica Zygmuntowska na Wawelu - dzieło oryginalne i jednolite stylowo,

program dekoracji; jej rola jako pierwowzoru kaplic grobowych (architektura i

rzeźba);

· Zamek na Wawelu i rezydencje magnackie;

· miasto renesansowe; Zamość;

· malarstwo - miniatorstwo, fresk ( S. Samostrzelnik), portret; wpływy i tradycja;

· tendencje manierystyczne - wpływy włoskie i niderlandzkie.

24. Barok w Europie:

· chronologia i zasięg terytorialny;

· narodziny baroku: kontrreformacja;

· uwarunkowania społeczno-polityczne, religijne, filozoficzne;

· tendencje w architekturze: nurt jezuicki; Bernini; Borromini; palladianizm;

załoŜenia pałacowo-ogrodowe (Wersal);

· rzeźba barokowa - Bernini;

· tendencje w malarstwie: freskowe malarstwo iluzjonistyczne, nurt ekstatycznomistyczny,

tenebryzm, luminizm, realizm i mistycyzm; Caravaggio i

caravaggionizm; Rubens i nurt kolorystyczny; klasycyzm barokowy i pejzaŜ

komponowany - Poussin; osiągnięcia szkół narodowych (Flandria, Holandia,

Hiszpania, Francja);wielkie indywidualności (Rubens, Rembrandt, Vermeer,

Velasquez). Nowe autonomiczne tematy: martwa natura i pejzaŜ, scena

rodzajowa.

25. Barok w Polsce:

· chronologia;

· tło społeczno-polityczne;

· mecenat królewski (Wazowie, Jan III Sobieski), kościelny oraz magnacki;

· architektura sakralna i rezydencjonalna;

· rozwój rzeźby architektonicznej i nagrobnej;

· malarstwo; portrety trumienne;

· specyfika kultury sarmackiej.

26. Sztuka rokoka:

...