7
Andrzej Wolski
Autyzm to całościowe zaburzenie rozwoju. Zaburzenie to zaczyna pojawiać się przed trzecim rokiem życia. Autyzm objawia się przede wszystkim w zamknięciu się we własnym wewnętrznym świecie i wyłączaniu się z otaczającej rzeczywistości. Stąd dziecko autystyczne:
a. Często odnosi się do innych osób obojętnie, traktując inne osoby jak nieożywione przedmioty;
b. Ma problemy z komunikowaniem się; pojawia się echolalia, nieprawidłowo używają zaimków – używanie zaimka ty zamiast ja, występuje mutyzm, nie potrafi podtrzymywać dialogu lub monotonnie utrzymuje się jednego tematu, występuje ogólne opóźnienie rozwoju mowy;
c. Ma potrzebę sztywnego utrzymania stałości swego otoczenia, sztywność zachowania i zabawy;
d. Rozwój społeczny jest zawsze zaburzony.
Poniżej przedstawione zostały objawy wskazujące na nietypowy rozwój dziecka relacjonowane przez rodziców dzieci autystycznych:
Ø „Źle znosi zmiany otoczenia;
Ø Niepokoił nas brak rozwoju mowy, szczególnie kiedy pojawiły się pierwsze słowa a następnie zanikły one;
Ø Na nic nie zwracał uwagi, tak jakby wszystko działo się obok;
Ø Patrzył przez ludzi, jak przez szybę, wydaje się, że nie słyszy;
Ø Nie lubi bawić się zabawkami nowymi, preferuje przedmioty kuchenne;
Ø Nie cieszył się kiedy wracałam do domu, był zainteresowany czymś innym;
Ø Zwracał większa uwagę na przedmioty niż na osoby;
Ø Nie chciał posługiwać się własnymi rękami, natomiast moje traktował jak narzędzie;
Ø Żyła we własnym świecie, nie rozpoznawała mamy, taty, nie patrzyła w oczy, gdy chciała coś to pchała w to miejsce i podnosiła rękę tej osoby;
Ø Interesował się zabawkami, książkami ale sam nie chciał się bawić;
Ø Wszystko co brał do ręki to rzucał. Nie miał z nami kontaktu, nie potrzebował czułości, pieszczot, uciekał zawsze od wszystkich w samotność;
Ø Sztywne zachowanie – te same trasy spacerowe. Nie potrafił się bawić z dziećmi, narzucał im swoją wolę, nie chciał się wspólnie bawić, zaborczo pilnował swoich zabawek;
Ø W trakcie mowy używał trzeciej osoby;
Ø Zachowywał się tak jakby nas nie słyszał. Robił zajączki na ścianie – cień;
Ø Nie okazywał radości kiedy był brany na ręce;
Ø Przymus porządkowania, stereotypie układania – przerwanie powodowało płacz i krzyk;
Ø Nie interesował się zabawkami (tylko takimi, które brzęczą), echolalicznie powtarzał zasłyszane słowa;
Ø Domagał się puszczania na video jednej i tej samej bajki, w TV oglądał jedynie reklamy, niektórych się bał.”
Generalnie rodzice w trakcie wywiadów uskarżają się na:
¨ problemy z jedzeniem, częste ulewania, dietę ubogą i monotonną, biegunki;
¨ problemy z zasypianiem, kiwania, trudności ze spaniem, nocne krzyki, płacze, budzenie się z płaczem, koszmary nocne;
¨ brakiem lub słabym rozwojem mowy;
¨ słabym rozwojem społecznym w kontekście wspólnych zabaw z innymi dziećmi;
¨ utraty przytomności;
¨ stereotypie jedzenia, ubierania się;
¨ stałe trasy spacerowe, unikanie ludzi, nowych pomieszczeń, problemy z wejściem do sklepu, kościoła;
¨ małe zainteresowanie zabawkami, zainteresowanie się specyficznymi przedmiotami lub częściami tych przedmiotów;
¨ uporczywe domaganie się oglądania określonych bajek, reklam lub słuchania określonych melodii itp.
Przyjmuje się, że początek zaburzeń autystycznych ma miejsce przed 36 miesiącem życia dziecka. Częstość występowania tego zaburzenia. Badania z ostatnich lat wskazują, że współczynnik ten wynosi od 1 do 2 przypadków na 1000 dzieci w ogólnej populacji. I to dotyczy wąskiego kryterium dotyczącego autyzmu dziecięcego. Z kolei przynajmniej 3 do 6 innych dzieci na 1000 jest dotkniętych syndromem Aspergera lub innymi, podobnymi do autyzmu zaburzeniami. Można powiedzieć, że prawie 1% dzieci do 5 roku życia otrzymuje diagnozę zaburzenia zawierającego się w spektrum autyzmu (PDD). W USA uważa się, że dzieci diagnozowanych z obrębu spektrum autystycznego jest nawet 1 : 166. Częściej dotyczy ono chłopców niż dziewcząt. Stosunek ten wynosi 5 : 1.
W Polsce szacuje się, że dotkniętych nim jest 30 tysięcy osób.
Wczesne objawy autyzmu (zebrane przez Pisula 2005):
Lp.
Zachowanie
Czas występowania w miesiącach
1.
Brak reakcji na własne imię
8 – 12
2.
Brak wskazywania
12
3.
Brak empatycznego reagowania
20
4.
Ignorowanie ludzi
24
5.
Nie interesowanie się innymi dziećmi
6.
Preferowanie samotności
7.
Ubogi repertuar zachowań w toku interakcji
12 - 24
8.
Niewyciąganie rąk do ludzi
9.
Nieuśmiechanie się w sytuacjach społecznych
10.
Brak kontaktu wzrokowego
11.
Brak adekwatnej mimiki – wyrażania emocji
12.
Brak właściwej gestykulacji i wyrażania emocji postawą
13.
Nietypowe pozy
14.
Brak naśladownictwa
15.
Pasywność, bierność
16.
Hipotonia
17.
Rozproszona uwaga
18.
Nieposzukiwanie kontaktu z innymi osobami w celu dzielenia się z nimi swoimi emocjami (np. radością)
tup02