Łukasz Łuczyński
Fizjoterapia II ۫
niestacjonarne
Temat: Zajęcia ruchowe osób z nadciśnieniem tętniczym
Nadciśnienie jest poważnym problemem zdrowotnym, dotykającym około 20-25% ludzi na całym świecie. Stanowi zagrożenie zarówno jako samoistne schorzenie, jak i jako czynnik ryzyka choroby wieńcowej oraz powikłań mózgowych.
Jako jedną z przyczyn wystąpienia nadciśnienia, obok:
- czynników genetycznych,
- wieku,
- masy ciała,
- zwiększonej konsumpcji alkoholu,
wymienia się brak aktywności ruchowej.
Według WHO, normalne ciśnienie tętnicze skurczowe wynosi RR<140 mm Hg, rozkurczowe RR< 90 mm Hg. Natomiast nadciśnienie rozpoznawane jest przy wartościach ciśnienia skurczowego RR>160 mm Hg i rozkurczowego RR> 95 mm Hg. Liczne badania potwierdzają związek między aktywnością fizyczną, sprawnością i ciśnieniem tętniczym krwi, gdzie zachodzi odwrotna korelacja.
Wpływ treningu na nadciśnienie krwi wg Roberta H Fagarda i współpracowników:
Stwierdzili że u osób z nadciśnieniem w wieku 60- 90 lat obserwowano większą reakcję po treningu o małej intensywności (maksymalnie 53% pobierania tlenu) niż o intensywności umiarkowanej (73%), dodatkowym argumentem jest większe bezpieczeństwo ćwiczących i zmniejszenie urazów narządu ruchu. Obniżenie ciśnienia skurczowego (poniżej poziomu wyjściowego sprzed ćwiczeń) utrzymuje się przez wiele godzin po zakończeniu treningu. Monitorowanie dobowe ciśnienia nie wykazało, żeby obniżenie to utrzymywało się podczas snu nocnego.
Większość badaczy podkreśla znaczenie treningu submaksymalnego dla osób z nadciśnieniem. Mogą to być dynamiczny aerobik, marsz, bieg, jazda na rowerze, ćwiczenia izotoniczne, obejmujące duże grupy mięśniowe ( trening wytrzymałościowy) lub zajęcia rekreacyjne o niskim poziomie zaangażowania. Konieczne jest unikanie większego wysiłku o charakterze statycznym i siłowym. Zalecane są treningi 3-4 razy w tygodniu przez 30-45 minut.
W przypadku nadciśnienia trening fizyczny jest korzystny we wszystkich okresach rozwoju choroby. Obniża on ciśnienie skurczowe i rozkurczowe krwi oraz przyczynia się do zwiększenia wydolności fizycznej o 20- 30%. Zmniejszenie aktywności układu adrenergicznego powoduje mniejsze zapotrzebowanie na tlen, równocześnie wzrasta pojemność tlenowa, a tlen jest lepiej przyswajalny przez mięśnie. Obserwuje się również łagodzenie nadpobudliwości emocjonalnej, często towarzyszącej nadciśnieniu. W trakcie wykonywania ćwiczeń należy jednak kontrolować ciśnienie krwi.
Szczególna ostrożność zaleca się podczas uprawiania sportów zimowych- głownie chodzi narciarstwo zjazdowe, gdyż niewskazane jest przebywanie na dużych wysokościach i w niskich temperaturach. Niezalecane są również skoki do wody i nurkowanie.
Przeciwwskazania do zwiększonej aktywności fizycznej w przypadku osób z nadciśnieniem są następujące:
- zwiększone ryzyko chorób sercowo- naczyniowych, wysoki stopień nadciśnienia, cukrzyca, miażdżyca, podwyższony poziom cholesterolu >250 mg/dl,
- współistniejące choroby naczyń mózgowych,
- schorzenia nerek, serca, naczyń obwodowych.
Ogólne zasady trenowania:
1. Wykonuj głownie długotrwałe ćwiczenia wytrzymałościowe, tzn. dynamiczne (marsz, rower pływanie).
2. Ćwicz w terenie na miękkim podłożu.
3. Nie rywalizuj z partnerem, ze sobą walcz z rozwagą.
4. Do ćwiczeń przystępuj dopiero po 1,5 2 godz. po obfitym posiłku.
5. Każde nawet banalne zakażenie (katar, kaszel, ból gardła) jest przeciwwskazaniem do ćwiczeń.
6. Unikaj elementów siłowych, w tym zbyt stromych podbiegów, podjazdów, itp.
7. Jeżeli pomiar ciśnienia tętniczego w warunkach spokoju wykaże wartości większe niż 160/105 mmHg- zrezygnuj z ćwiczeń do czasu, aż za pomocą leków doprowadzisz do obniżenia ciśnienia poniżej granicy.
Należy zmniejszyć obciążenie ćwiczeniami, jeżeli występują:
- trudności z zasypianiem
- budzenie się w nocy
- zmniejszenie apetytu
- ciężkie zmęczenie powysiłkowe, utrzymujące się powyżej 12 godz.
Trzeba przerwać ćwiczenia, jeżeli pojawi się jeden lub kilka następujących objawów:
- ból w klatce piersiowej
- znaczna duszność
- omdlenie, zawroty głowy, nudności, wymioty,
- utrzymujące się zblednięcie
- mroczki przed oczami
- zaburzenia równowagi
- pobudzenie psychoruchowe (nadmierna nerwowość)
- nadmierne zaczerwienienie twarzy
- bóle stawów, lub ścięgien utrzymujące się mimo zaprzestania ćwiczeń.
fizjoterapia_um