cukrzyca.doc

Nasza codzienna przemiana materii to skomplikowany zespół procesów biochemicznych i fizjologicznych, który dostarcza nam energii życiowej i służy do regenerowaniu komórek i tkanek ciała. Innymi słowy wszystko z tego, co zjemy i wypijemy powinno zostać tak przetworzone, aby za młodu zagwarantować organizmowi właściwy rozwój, a później utrzymać go w dobrej kondycji i zdrowiu. To encyklopedyczne wyjaśnienie warto przełożyć na język praktyczny. Zrozumienie bowiem mechanizmu przemiany materii jest dla chorych na cukrzycę bardzo ważne.

Proces fizjologiczny

Organizm ludzki musi wytwarzać związki będące budulcem komórek i tkanek, wymaga więc źródła energii potrzebnej do utrzymania życia.
Energia ta pochodzi ze spalania składników dostarczanych z pożywieniem, czyli tłuszczów, węglowodanów i białek.
W spalaniu pokarmów uczestniczą narządy wewnętrzne, hormony wytwarzane przez gruczoły dokrewne, oraz enzymy pozwalające rozłożyć pokarm na najprostsze składniki i umożliwiające przenikanie ich do krwi.
W wyniku procesów chorobowych te ważne czynności fizjologiczne ulegają zaburzeniom. Szczególnie dotkliwym zaburzeniem jest niezdolność do korzystania z energii, jaką otrzymuje organizm dzięki węglowodanom, a zwłaszcza jednemu z nich - glukozie.

Energia z węglowodanów

Węglowodany, a zwłaszcza glukoza jest paliwem najłatwiej i najszybciej wykorzystywanym przez organizm.
Te organiczne związki składają się z węgla, wodoru i tlenu. Występują powszechnie w pokarmach, jako tzw. cukry proste np. glukoza i fruktoza w słodkich owocach, oraz cukry złożone, np. skrobia w zbożach, ziemniakach, kukurydzy, itp. To właśnie skrobia stanowiąca większość masy ziarna zbóż i ziemniaków jest najzdrowszym dostarczycielem naszej codziennej porcji energii.
Warunkiem fizjologicznym uzyskania energii jest jednak rozłożenie skrobi w przewodzie pokarmowym na glukozę - podobnie, jak i innych substancji pokarmowych, wysokoenergetycznych tłuszczów i białek.
Glukoza jest bowiem elementarną cegiełką energetyczną, jaką organizm po pewnych modyfikacjach chemicznych może "spalać" w dowolnych tkankach i narządach ciała, uzyskując dzięki temu energię niezbędną dla ruchu i funkcjonowania tych narządów.
Z przewodu pokarmowego glukoza dostaje się do krwi, a z krwią do wątroby i innych narządów.
Zwiększenie się ilości cząsteczek glukozy we krwi pobudza tzw. komórki beta, umiejscowione w trzustce w postaci skupisk zwanych wyspami, do uwalniania do krwi insuliny.
Insulina ogrywa bowiem rolę klucza otwierającego drzwi do wnętrza pojedynczych komórek ciała.
Dzięki temu organizm może glukozę "spalić", zamieniając ją w energię ruchu, lub innych funkcji fizjologicznych. Może też zmagazynować ją w wątrobie lub mięśniach w postaci glikogenu. Duży nadmiar glikogenu zamieniany jest z kolei w tłuszcz.

Metabolizm w cukrzycy

Gdy w wyniku złej pracy trzustka ogranicza produkcję insuliny, proces przemiany materii zostaje poważnie zaburzony.
Dzieje się tak dlatego, że brak insuliny uniemożliwia przechodzenie pokarmu, rozłożonego na najprostsze składniki energetyczne, tj. glukozę, do komórek i tkanek narządów, w konsekwencji nie dostarcza energii koniecznej do utrzymania pracy mózgu, serca, wątroby, nerek. Nie działa bowiem "klucz" insulinowy, który ułatwia przechodzenie glukozy do wnętrza komórek.
Insulina pełni zatem bardzo ważną funkcję, dlatego jej niedobór w cukrzycy insulinozależnej oraz niedobór względny i niewrażliwość komórek organizmu, czyli insulinooporność, w cukrzycy niezależnej od insuliny sprawiają, że cukrzycę zalicza się do najważniejszych chorób metabolicznych.
Glukoza bez insuliny nie może ulec spaleniu.
A zatem organizmowi brakuje wówczas podstawowego źródła energii, jakim jest jej spalanie. Zaczyna on wówczas gorączkowo próbować uzyskać energię z innych źródeł, np. z tłuszczów.
Ale tłuszcze spalają się tylko w "ogniu węglowodanów".
Bez utlenianej jednocześnie glukozy tłuszcze spalają się niecałkowicie - powstają ich niedopałki - ciała ketonowe (m.in. aceton). Ciała ketonowe powodują kwasicę, w dalszym przebiegu śpiączkę, a nawet bez właściwego leczenia mogą powodować zgon.

Jak leczyć cukrzycę?

Gdy przyczyną cukrzycy jest względny niedobór insuliny i związana z nią insulinooporność (cukrzyca typu 2), skuteczne są doustne leki hipoglikemizujące. Szczególnie popularne i efektywne w leczeniu cukrzycy insulinoniezależnej są pochodne sulfonylomocznika. Obniżają one poziom glukozy przez pobudzanie komórek beta trzustki do wydzielania hormonu oraz zwiększają wrażliwość tkanek obwodowych i wątroby na insulinę.
Pochodne sulfonylomocznika normalizują także inne procesy metaboliczne u chorych na cukrzycę typu 2.
Zmniejszają np. powstałą wskutek cukrzycy nadmierną krzepliwość krwi, co hamuje agregację (skupianie) płytek krwi, nie dopuszczając do tworzenia się zakrzepów, blokujących przepływ krwi. Ocenia się, że działanie antyagregacyjne tych leków zapobiega również retinopatii cukrzycowej, polegającej na zmianach w siatkówce oka w wyniku uszkodzenia naczyń odżywiających siatkówkę, oraz hamuje jej postęp.
Pochodne sulfonylomocznika korygują nieprawidłowy profil lipidowy - zmniejszają stężenie trójglicerydów i cholesterolu w surowicy krwi. Jest to działanie istotne, ponieważ u chorych z cukrzycą obserwuje się przedwczesny rozwój miażdżycy prowadzącej do poważnych zmian sercowo-naczyniowych.
Rodzaj leku przeciwcukrzycowego, jeśli do wyrównania metabolicznego nie wystarczają dieta i wysiłek fizyczny, zależy od przebiegu cukrzycy i chorób jej towarzyszących, dlatego decyzję co do sposobu leczenia podejmuje wyłącznie lekarz.

Powikłaniem cukrzycy może być choroba „nerwów”. Wpływ poziomu cukru we krwi na układ nerwowy jest silny, co widać np. w przypadku głębokiego niedocukrzenia krwi (hipoglikemii), kiedy to pojawia się irracjonalna skłonność do gniewu, agresywność, apatia a nawet lęk. Podwójnie dużym zagrożeniem dla układu nerwowego jest przewlekły nadmiar glukozy we krwi (hiperglikemia). Skutki takiego stanu charakteryzuje dobrze poniższa wypowiedź chorej na cukrzycę:
„Dwadzieścia lat choruję na cukrzycę typu II – niestety nie kontrolowałam regularnie poziomu cukru, a kiedy w przechodni mierzyłam poziom glukozy, to było jej zwykle we krwi za dużo! (...) Od pewnego czasu odczuwam szum i dzwonienie w uszach, wędrujące bóle nóg, bóle dziąseł. Odczuwam też drętwienie i mrowienie stóp i mam wrażenie, że chodzę „po ściernisku”. Lekarz stwierdził u mnie neuropatię. Co to jest za choroba? Czy można ją skutecznie leczyć? - to pytania 65 letniej kobiety chorej na cukrzycę, jedno z wielu, jakie przychodzą do redakcji Przychodni.pl

Co to za choroba – neuropatia cukrzycowa?

Neuropatia to ogólne określenie wielu, niekiedy dziwnych zaburzeń i objawów chorobowych, ze strony układu nerwowego, jakie mogą wystąpić w przebiegu źle leczonej cukrzycy. (Patrz wyżej - wypowiedź chorej kobiety.) Ich przyczyną jest uszkodzenie bardzo licznych w naszym ciele włókien nerwowych wskutek długotrwałego nadmiaru cukru w krwi.

Co się „psuje” we włóknach nerwowych pod wpływem nadmiaru cukru we krwi?

W cukrzycy typu II, (nie wymagającej wstrzyknięć insuliny) nadmiar cukru wywołuje osłabienie tempa przewodzenia bodźców przez układ nerwowy. To zwolnienie ma charakter postępujący i co roku zdolność przewodzenia zmniejsza się o blisko 1 m/sek. W cukrzycy typu I, (wymagającej wstrzyknięć insuliny) – pogarszanie czynności włókien nerwowych następuje najszybciej, zaraz po ujawnieniu się cukrzycy. W ciągu następnych 2-3 lat proces ten ulega zwolnieniu.

Jakie są typowe objawy uszkodzenia przewodzenia włókien nerwowych?

Najczęściej są to zaburzenia w działaniu nerwów obwodowych, czyli tych, które unerwiają tkankę mięśniowa i skórę. Objawem może być tzw. neuropatia czuciowa. Chorzy na nią mają zaburzenia czucia, w stopach, tzw. „mrowienie skarpetkowe” i w dłoniach „rękawiczkowe”, długotrwałe bóle mięśni nóg i rąk, niekiedy krótkotrwałe ostre, bóle.

Czy objawy te możemy podzielić na różne typy dolegliwości?

Tak. Zależnie od rodzaju uszkodzonych nerwów oraz przebiegu choroby można wyróżnić kilka typów neuropatii, a mianowicie:

·         uszkodzenia nerwów, które przewodzą bodźce do mięśni i skóry, czyli tzw. nerwów obwodowych – zwane neuropatią czuciową; (lub polineuropatią),

·         Uszkodzenia nerwów działających niezależnie od naszej woli, czyli neuropatia autonomiczna.

·         Bolesne, krótkotrwałe uszkodzenia nerwów występujące w postaci jednego lub kilku ognisk, (neuropatie ogniskowe)

Uszkodzenie nerwów przewodzacych bodźce do mięśni i skóry, tzw. neuropatia czuciowa (polineuropatia )

Uszkodzenie powyższych nerwów, zwanych obwodowymi to nie jedna, ale zwykle zespół dolegliwości i objawów. Ta postać – zwana też neuropatią „czuciową” - stanowi najczęstszą formę neuropatii.

Jaki jest mechanizm uszkodzeń włókien nerwowych?

Uszkodzenie i niesprawność drobnych włókien nerwowych wskutek cukrzycy występuje stosunkowo wcześnie i rozwija się skrycie. Dotyczy to głównie osób, u których nie rozpoznano jeszcze choroby. Ta patologia może też mieć też nagły początek – wywołany np. przez stres lub przez wdrożenie leczenia cukrzycy.

Czy można wcześnie rozpoznać chorobę?

Tak. Do wczesnych objawów zalicza się wspomniane wyżej zaburzenia ze strony nerwów obwodowych stóp i rąk – tj. „mrowienie stóp i rąk”, a ponadto utratę czucia temperatury oraz zmniejszenie czucia lekkiego dotyku oraz ukłucia igłą. Jeśli te objawy pojawiają się bez wcześniejszego rozpoznania choroby – to celowym jest zgłoszenie się do lekarza, lub przynajmniej sprawdzenie poziomu cukru we krwi.

Jakie są inne charakterystyczne objawy, dzięki którym możemy rozpoznać tę neuropatię?

drętwienie Należą do nich:• uczucie naprzemienne uczucie zimna lub gorąca, • pieczenie skóry, • kończyn, • bóle stóp i dłoni, odczuwane „chodzenia po ostrej wełnie” lub po ściernisku, • w efekcie zmienionego unerwienia skóry zwłaszcza nocą w zimne i wilgotne dni, • oprócz zaburzeń czucia ciężar kołdry lub koca staje się nie do zniesienia, • może wystąpić osłabienie lub bolesność mięśni kończyn.

Jak przebiega choroba?

Neuropatia czuciowa ma charakter postępujący. Tempo rozwoju choroby zależy od tego, czy mniej lub bardziej poprawnie leczymy cukrzycę, a konkretnie od częstości incydentów hiperglikemii, czyli czasokresu, w jakim występuje nadmiar cukru we krwi.
Poprawne leczenie i dobra kontrola poziomu cukru we krwi hamuje postęp choroby, nie eliminuje jej z życia chorego. Nasilenie zaburzeń wykazuje, bowiem u wszystkich chorych wyraźną zależność od czasu trwania cukrzycy.

Jakie są zagrożenia dla zdrowia?

Pacjenci z neuropatią czuciową mogą nie odczuwać małych urazów mechanicznych i termicznych lub ucisku źle dopasowanych butów. Sprzyja to powstawaniu modzeli i owrzodzeń. Jeśli zaburzeniom czucia towarzyszy także uszkodzenie nerwów ruchowych, to występuje zanik mięśni i deformacja stopy. Mamy do czynienia z tzw. zespołem stopy cukrzycowej. W późniejszym okresie choroby podobne dolegliwości mogą się pojawić w obrębie rąk.

Jak przeciwdziałamy uszkodzeniom nerwów obwodowych?

Podstawą leczenia przyczynowego jest normalizacja poziomu glukozy we krwi. Ostatnio stwierdzono, że intensywna insulinoterapia u chorych na cukrzycę typu I (wymagającą wstrzyknięć insuliny) istotnie wpływa na zapobieganie uszkodzeniom nerwów obwodowych. Podobnie korzystnie wpływa na zahamowanie choroby dobra kontrola poziomu cukru w cukrzycy typu II. Bardzo ważne w tym schorzeniu jest również odpowiednia pielęgnacja kończyn i zapobieganie uszkodzeniom naskórka.
Leczenie zespołu stopy cukrzycowej
Zapobieganie owrzodzeniom stóp

Uszkodzenia nerwów działających niezależnie od naszej woli, (neuropatia autonomiczna)

Ta choroba występuje rzadziej, lecz może paraliżować działanie nieomal każdego układu w ustroju. Dotyczy nerwów działających niezależnie od woli osoby chorej. Uszkodzeniu mogą ulec częściej, niż inne np. nerwy regulujące ciśnienie tętnicze krwi, pocenie się, czynności jelit lub pęcherza moczowego. Z tego powodu może występować skłonność do omdleń w pozycji stojącej, nieprawidłowe pocenie się, biegunki pokarmowe lub trudności w opróżnianiu pęcherza moczowego.

Jakie objawy wywołuje neuropatia autonomiczna w układzie pokarmowym?

Jeśli uszkodzone zostały nerwy kontrolujące czynności przewodu pokarmowego, chory ma problemy z przetwarzaniem i wydalaniem pokarmu. Gdy choroba obejmuje czynności przełyku, wówczas manifestuje się zaburzeniami połykania, uczuciem zatrzymywania się kęsa pokarmowego w przełyku. Jeśli dominuje uszkodzenie unerwienia żołądka - występują nudności, wymioty po posiłkach, zbyt szybkie powstawanie uczucia sytości. Może też pojawić się jadłowstręt.

Czy choremu grożą bóle układu pokarmowego?

Tak, jeśli uszkodzenia nerwów powodują np. zaburzenia czynności pęcherzyka żółciowego. Występują wówczas wzdęcia brzucha po posiłkach, bóle w nadbrzuszu i prawym podżebrzu przypominające napady kolki żółciowej.

A biegunki?

Najbardziej znanym i chyba najczęstszym objawem neuropatii autonomicznej przewodu pokarmowego jest nocna biegunka cukrzycowa. W pełnym rozwoju choroby pacjenci oddają po kilka stolców, przeważnie w porze nocnej, bez bólu. Niekiedy w ciągu dnia stolce są papkowate, a nawet sformowane, a jedynie nocą wodniste. Nigdy nie zawierają domieszki krwi czy ropy. Spostrzegane są samoistne remisje. Najczęściej jednak biegunka utrzymuje się stale, ale o mniejszym nasileniu.

Co powinniśmy wiedzieć o zaburzeniach pokarmowych w kontekście leczenia cukrzycy?

Biegunka bardzo utrudnia leczenie cukrzycy, sprzyja bowiem występowaniu niedocukrzeń oraz niedoborów pokarmowych. U niektórych osób neuropatia może się objawiać przewlekłymi zaparciami. Po długotrwałym okresie zaparć naprzemiennie występuje biegunka.

Czy są specjalistyczne metody diagnozy tej choroby?

Neuropatię autonomiczną przewodu pokarmowego zwykle rozpoznaje się na podstawie obrazu radiologicznego tych narządów. Często jednak istnieje konieczność specjalistycznych badań.

Jak leczymy zaburzenia pokarmowe neuropatii?

Leczenie jest objawowe. Zaleca się spożywać posiłki często, w małych ilościach, dobrze rozdrobnione. Osobom z uporczywą biegunką koniecznie należy podawać leki zwalniające ruchy jelit.

Jakie zaburzenia pęcherza moczowego może wywołać neuropatia?

Uszkodzenie włókien nerwowych pozbawia chorego sygnału parcia moczu na pęcherz – toteż nie wie on, czy, czy jest już pełny, czy nie.

Czy z tym defektem pęcherza moczowego można sobie jakoś poradzić?

Tak, najlepiej jest ustalić sobie od rana regularne terminy oddawania moczu – najlepiej, co 2 godziny.

Czy uszkodzenia włókien nerwowych mogą wywołać impotencję?

Cukrzyca może upośledzać sprawność seksualną. Prawie połowa mężczyzn chorujących na cukrzycę cierpi na impotencję, z powodu problemów z wywołaniem i utrzymaniem wzwodu. W niektórych przypadkach przyczyną jest uszkodzenie nerwów, które unerwiają zastawki naczyń krwionośnych regulując dopływ krwi do prącia. Cukrzyca uszkadza także nerwy biorące udział w czynnościach seksualnych u kobiet.

Czy istnieją czynniki pogłębiające proces uszkadzania tkanki nerwowej?

Za czynniki sprzyjające rozwojowi choroby uważa się: złe wyrównanie cukrzycy oraz długi czas jej trwania, palenie tytoniu i picie alkoholu. Dlatego leczenie polega przede wszystkim na utrzymywaniu stężenia glukozy we krwi na poziomie zbliżonym do normy oraz zaprzestaniu palenia tytoniu i picia alkoholu.

Czy możemy zapobiegać i leczyć neuropatię?

Dotychczasowe próby stosowania różnych leków nie powiodły się, głównie z powodu poważnych objawów niepożądanych. Wbrew dawniejszym poglądom nie ma także uzasadnienia podawanie witamin z grupy B. Podstawowym sposobem zapobiegania i leczenia neuropatii, zarówno obwodowej – „czuciowej”, jak i autonomicznej, jest wczesne i skuteczne leczenie cukrzycy. Potwierdzają to badania i obserwacje kliniczne. Wiele objawów spowodowanych tym powikłaniem łagodnieje lub ustępuje po pewnym czasie dobrego wyrównania cukrzycy.

Bolesne, krótkotrwałe uszkodzenia nerwów - występujące w postaci jednego lub kilku ognisk – (neuropatia ogniskowa)

Bolesne i krótkotrwałe uszkodzenia włókien nerwowych zwane neuropatią ogniskową występują głównie u chorych w starszym wieku. Mogą być jednoogniskowe lub wieloogniskowe.

Co jest powodem tego rodzaju neuropatii?

Przyczyną jest niedrożność naczynia odżywiającego nerw, spowodowana zakrzepem.

Jak długo trwa ta dolegliwość?

Początek jest zwykle gwałtowny i bardzo bolesny. Bóle zwykle ustępują jednak samoistnie po 6-8 tygodniach, kiedy już sąsiedni nerw przejmie zablokowane funkcje.

Czym wyróżniają się uszkodzenia wieloogniskowe, zwane zespołami uciskowymi?

Rozpoczynają się one powoli, postępują i utrzymują się, jeśli nie zastosuje się odpowiedniego leczenia.

Jakie są ich objawy?

Objawami neuropatii wieloogniskowej (jak też niekiedy jednoogniskowej) są: podwójne widzenie, opadanie stopy, bóle barków i kręgosłupa.

Jakie są metody leczenia tych dolegliwości?

W bólowych postaciach neuropatii cukrzycowej należy stosować leki przeciwbólowe i niekiedy antydepresyjne. Niekiedy możliwe jest leczenie chirurgiczne. Osłabionym mięśniom poprawę może przynieść fizykoterapia. W rejonowej poradni dla chorych na cukrzycę diabetolog i neurolog ostatecznie wyjaśnią przyczyny dolegliwości oraz zadecydują o sposobie leczenia.

W cukrzycy niebezpieczne dla zdrowia jest nadmierne obniżenie się poziomu glukozy we krwi poniżej dopuszczalnego progu, za jaki uznaje się poziom 2,8 mmol/l (50 mg%). Taki stan nazywamy hipoglikemią lub w języku potocznym - niedocukrzeniem.

Dobowe zapotrzebowanie mózgu dorosłego człowieka na glukozę wynosi ok. 150 g.

W stanach niedocukrzenia, kiedy poziom glukozy we krwi żylnej spada poniżej 2,8 -2,5 mmoli/l (50-45 mg%) - znacznie zmniejsza się dopływ tej substancji do mózgu. Wywołuje to mniej lub bardziej groźne dla zdrowia objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego.

Jakie są objawy niedocukrzenia, czyli hipoglikemii

Są nimi: drżenie mięśni, uczucie głodu, ziewanie i senność, ociężałość myślenia, zawroty głowy, nerwowość, obfite poty, osłabienie, zaburzenia pamięci i nielogiczne zachowanie się, agresywność bez powodu, zaburzenia widzenia, utrata przytomności, drgawki, hipotermia. Objawy te narastają - od łagodnych do ciężkich.

W przypadku łagodnego niedocukrzenia, jakie najczęściej się zdarza w cukrzycy typu 2

(nie wymagającej wstrzykiwania insuliny) - objawy ograniczają się zwykle do braku zdolności skupienia się, bladości, rozdrażnienia, senności, zawrotów głowy, drżenia mięśni, osłabienia, bólu brzucha, przyśpieszenia tętna. Może też pojawić się nadpobudliwość i skłonność do gniewu.

Jeśli poziom cukru we krwi spadnie poniżej 2,8 mmoli/l (50 mg%),

mogą pojawić się wspomniane wyżej objawy: zaburzenia pamięci, nielogiczne zachowanie się, zaburzenia widzenia. Tkanka mózgowa nie ma bowiem liczących się rezerw glukozy i w normalnych warunkach może tylko w niewielkim zakresie korzystać z innych źródeł energii. Przy dalszym spadku poziomu cukru poniżej 2,2 mmol/l (40 mg%) mogą pojawić się charakterystyczne zaburzenia emocjonalne - agresywność, nieuzasadniona apatia, lęk i niezdolność do podjęcia przeciwdziałania hipoglikemii. W konsekwencji przekroczenie tego poziomu hipoglikemii grozi utratą przytomności, drgawkami, hipotermią.

Tutaj jednak ważna uwaga - niebezpieczeństwo niedocukrzenia zagrażającego życiu dotyczy prawie wyłącznie chorych leczonych insuliną.

U tych chorych przyczyną gwałtownego spadku poziomu cukru we krwi jest najczęściej przedawkowanie insuliny.

Przypadki ciężkiej hipoglikemii u chorych na cukrzycę typu 2 i leczonych pochodnymi sulfonylomocznika są rzadkie, niestety też się zdarzają.

Np. w USA i Szwajcarii, gdzie przeprowadzono szczegółowe badania, stwierdzono je u 2-4 pacjentów na 10 000 leczonych i wymagały one natychmiastowej hospitalizacji.

Przypadki niewielkiego "niedocukrzenia" krwi u chorych na cukrzycę typu 2 są częstsze, gdyż mogą dotyczyć 2-4% pacjentów.

Ponieważ na ten typ cukrzycy cierpią miliony ludzi (około 90% ogółu chorych na cukrzycę)- stąd problem skutków niedocukrzenia dotyczy dziesiątków tysięcy chorych i jest bardzo ważny.

W przypadkach, gdy chory na cukrzycę typu 2 źle się poczuje i podejrzewa, że to z powodu niedocukrzenia,

a jednocześnie nie ma możliwości skontrolowania poziomu cukru - powinien zjeść coś słodkiego, by nie dopuścić do głębszej hipoglikemii. Jeśli poczuje się lepiej, będzie to oznaczało, że przyczyną złego samopoczucia była hipoglikemia. Jeśli glikemia była wysoka, dodatkowa porcja cukru będzie i tak mniej szkodliwa niż potencjalne zagrożenie utratą przytomności.

Niekiedy może dojść do niedocukrzenia w nocy.

Bezsenność i wspomniane wyżej objawy powinny skłonić chorego lub jego rodzinę i bliskich do próbnego oznaczenia stężenie glukozy we krwi. Najlepiej jest to robić o godzinie pierwszej i czwartej nad ranem. Zapobieganie nocnej hipoglikemii polega na: zmniejszeniu dawki leku przyjmowanego na noc lub zjedzeniu przed snem posiłku zawierającego wolno wchłaniane białko i węglowodany (np. twarożek lub chude mięso z chlebem).

Do hipoglikemii w cukrzycy typu 2 może dojść wskutek błędów w początkowej fazie leczenia.

Takim błędem może być np. zaczęcie leczenia standardową dawką zalecaną w ulotce leku. Leczenie pochodną sulfonylomocznika należy bowiem rozpoczynać od najmniejszej możliwej dawki, która lekarz powinien ustalić indywidualnie. Niekiedy ostrożność pod tym względem nie pomoże, jeśli pacjent ma nierozpoznaną, tzw. zmniejszoną filtracją kłębuszkową w nerkach. Wówczas jest zagrożony hipoglikemią. Zagrożone hipoglikemią są również te osoby, które mają niewielkie niedocukrzenie na czczo, często również po wysiłku fizycznym.

Do najczęstszych przyczyn niedocukrzenia należy zaliczyć:

zwiększone zużycie glukozy wskutek znacznej, nieplanowanej aktywności fizycznej (kiedy to organizm nie otrzymuje zwykłej porcji węglowodanów), intensywne odchudzanie, głodówki, biegunki pokarmowe lub wymioty. Przyczyną niedocukrzenia może być też leczenie beta-blokerami, alkohol, choroba wątroby, czasem miesiączka (przyczyny te w jeszcze większym stopniu dotyczą leczących się przy pomocy insuliny). Chorzy na cukrzycę powinni zachować więc szczególną ostrożność i konsultować się z lekarzem - jeśli jakaś z wymienionych okoliczności ich dotyczy.