Program terapii pedagogicznej - kształtowanie czyt.ze zrozumieniem.doc

PROGRAM   TERAPII  PEDAGOGICZNEJ

KSZTAŁTOWANIE    UMIEJĘTNOŚCI    CZYTANIA

ZE    ZROZUMIENIEM

SPECJALNY  OŚRODEK   SZKOLNO – WYCHOWAWCZY

W DZIAŁOSZYNIE

PROGRAM  REALIZOWANY  W  ROKU   SZKOLNYM   2003/2004

                                                      Autorzy :  mgr Anetta  MATCZAK

                                                                       mgr  Iwona  ZYGOŃ

WSTĘP

              Nabywanie przez  uczniów  umiejętności nauki czytania i pisania  jest podstawowym    elementem  edukacji  polonistycznej. Czytanie jest  jedną

z najważniejszych umiejętności  współczesnego człowieka, bowiem stymuluje  rozwój  umysłowy, umożliwia zdobywanie wiedzy. Stąd też powszechnym trendem staje się szukanie najskuteczniejszych metod czytania.   Należałoby  się więc   zastanowić  na  czym   polega     czytanie.

             Miles  A. Tinker  w swojej książce pt:  „Podstawy efektywnego czytania” podaje  następującą  definicje: „Czytanie  polega na rozpoznawaniu drukowanych lub pisanych  symboli służących jako bodziec do przywołania  znaczeń nagromadzonych dzięki  wcześniejszym doświadczeniom życiowym i tworzeniu  nowych znaczeń drogą  manipulacji pojęciami, które czytelnikowi są już znane.”

           Czytanie  jest  zatem procesem twórczym gdyż obejmuje wszystkie operacje umysłowe, które wyrażają się w  interpretacji  pojęć i znaczeń. Umiejętność czytania decyduje między innymi o sukcesach szkolnych i stanowi podstawę pracy samokształceniowej  prowadzonej przez cale życie.  Możemy  więc wyróżnić trzy podstawowe elementy umiejętności czytania:

v    znajomość znaków języka pisanego,

v    umiejętność rozszyfrowywania lub tłumaczenia tych znaków,

v    zdolność ujmowania przy jednorazowym popatrzeniu  na tekst coraz większej liczby znaków  graficznych, najpierw krótkich, później stopniowo  coraz dłuższych, następnie zdań lub nawet kilku zdań ( ten element jest szczególnie ważny – umożliwia rozumienie czytanego tekstu).

                  Najważniejszym elementem  umiejętności czytania jest niewątpliwie  rozumienie czytanego tekstu. Jednakże,  aby ten cel osiągnąć  uczniowie muszą  znać  poszczególne znaki języka  pisanego  - litery, bowiem umiejętność czytania jest integralnie powiązana z  umiejętnością pisania. W przypadku umiejętności odpoznawania  kolejno poszczególnych liter,  mówimy,  że dziecko czyta  „po literze”, natomiast gdy odpoznaje od razu kompleks znaków graficznych  składających się  na określony wyraz, mówimy, że dziecko czyta sposobem „ wyrazowym”.

            Istnieje zależność między techniką czytania, a rozumieniem  czytanego tekstu. Należy, więc stosować takie metody nauki czytania, aby dzieci utrwalały sposób „wyrazowy”, który z kolei prowadzi do tłumaczenia albo rozszyfrowywania  znaków, oznaczających określone  elementy treści poznawanej rzeczywistości.

              Kształtowanie,  umiejętności   czytania ze  zrozumieniem  jest  jednym 

z priorytetowych  celów, które wyznacza sobie nauczyciel  w swojej pracy zawodowej, gdyż czytanie ze zrozumieniem odbywa się nie tylko  na  lekcji  języka polskiego, ale również na każdym innym przedmiocie nauczania,  decyduje między innymi o sukcesach szkolnych dziecka i stanowi podstawę pracy samokształceniowej  prowadzonej przez całe życie.

CZĘŚĆ WSTĘPNA

ETAPY  TERAPII:

1. CEL PRIORYTETOWY -   zwiększy się  liczba  uczniów,

                                                    która rozumie  czytany tekst.

Opis  problemu:

Dokonano wstępną diagnozę  wśród uczniów  gimnazjum. Do diagnozy posłużył test sprawdzający rozumienie czytanego tekstu.

      Na podstawie przeprowadzonej wstępnej diagnozy  stwierdzono,   że 30 % uczniów rozumie czytany tekst, 20 % uczniów rozumie czytany tekst  niezadowalająco, natomiast  50 %  nie  rozumie  czytanego tekstu.

UZASADNIENIE WYBORU  PRIORYTETU

W  szkole specjalnej    dla uczniów  z upośledzeniem umysłowym

w stopniu lekkim,  uczniowie  w większości opanowali umiejętność czytania.     Jednak czytanie to skupia się na poprawnym odczytaniu tekstu, a nie na jego zrozumieniu.  Uczniowie często nie rozumieją czytanego tekstu, nie potrafią odpowiedzieć na pytania z nim związane. Pisząc ten program miałyśmy na uwadze usprawnianie techniki czytania ze szczególnym zwróceniem uwagi na umiejętność czytania ze zrozumieniem. Stosując interesujące zajęcia 
z elementami zabawy, chciałyśmy aby uczniowie chętnie brali w nich udział.

     Nasz program adresowany jest do uczniów  gimnazjum, którzy będą zdawać egzamin gimnazjalny, a poprzez jego realizację chcemy zapewnić  uczniom, lepsze przygotowanie  do tego egzaminu (rozumienie poleceń ) i podjęcie bez stresu nauki w szkole ponadgimnazjalnej.

              Prawidłową  realizację programu warunkuje zaangażowanie  i wzajemne wsparcie  się ucznia i nauczyciela w wysiłkach  zmierzających do czytania ze zrozumieniem. Głównym  koordynatorem jest nauczyciel wdrażający program terapeutyczny.

      Jesteśmy  przekonane,  że program jest odpowiedzią  na zapotrzebowanie  naszych  uczniów.

2. PRZYCZYNY ISTNIENIA PROBLEMU

v    nieprawidłowa  budowa narządu: słuchu, wzroku, mowy,

v    zaburzenia sfery emocjonalnej,

v    zaburzenia układów odpowiedzialnych za proces czytania,

v    niesprzyjające warunki środowiska,

v    aspekt dydaktyczny.

3. ROZWIAZANIA SŁUŻĄCE DLA USUNIĘCIA  PROBLEMU

v    zapoznanie się z dysfunkcjami  poszczególnych uczniów,

v    właściwy dobór metod  nauczania  dla każdego ucznia,

v    opracowanie odpowiednich scenariuszy zajęć,

v    stosowanie  wybranych metod  na zajęciach rewalidacyjnych

     i pozalekcyjnych,

v    stworzenie odpowiednich warunków  dla uczniów.

PLAN   PRACY

PAŹDZIERNIK  2003  –     CZERWIEC 2004

1. KRYTERIUM SUKCESU: 25 %  uczniów  będzie  potrafiło 

                                                       czytać tekst ze zrozumieniem.

2. SPOSÓB  SPRAWDZENIA  CZY  OSIĄGNIĘTO  SUKCES.

3. ZADANIA  DO REALIZACJI  CELU:

       „KSZTAŁTOWANIE  UMIEJĘTNOŚCI  CZYTANIA

                      ZE  ZROZUMIENIEM .”

A.  UCZESTNICTWO  W   ZAJĘCIACH   LEKCYJNYCH

       I  REWALIDACYJNYCH  :

·        usprawnianie  analizy wzrokowej w oparciu o materiał obrazkowy
i literowy

·        usprawnianie  percepcji  słuchowej  w oparciu o oglądany film,

·        usprawnianie syntezy słuchowej w oparciu  o  czytany tekst przez nauczyciela, słuchanie piosenek  itp.

B.  UCZESTNICTWO  W  ZAJĘCIACH  POZALEKCYJNYCH

     W  ŚWIETLICY   SZKOLNEJ :

·        doskonalenie analizy słuchowej w oparciu  o zestaw  zabaw dydaktycznych i ćwiczeń,

·        rozwijanie pamięci słuchowej w oparciu o ćwiczenia muzyczno – ruchowe i słowne,

·        usprawnianie  percepcji wzrokowej w oparciu  o zabawy graficzne.

4. METODY  PRACY:

Podczas każdych zajęć z dziećmi bardzo ważny jest dobór odpowiednich metod pracy.  Wdrażając nasz program starałyśmy się wybrać takie metody, aby uczniowie nie  nudzili  się  na  naszych  zajęciach i wykazywali się aktywnością w procesie doskonalenia swojej techniki czytania ze zrozumieniem.

     Zastosujemy  następujące metody pracy:

·        pedagogika zabawy

·        polisensoryczna

·        zadań stawianych do wykonania

·        metoda Labana

·        działań  praktycznych

·        aktywne

5 .  OCZEKIWANE  EFEKTY:

UCZEŃ:

·        płynnie czyta teksty ze zrozumieniem,

·        słucha uważnie i ze zrozumieniem,

·        czyta różne rodzaje tekstów z uwzględnieniem celu (takiego jak:

informacja, przeżycie, perswazja),

·        czyta i wykonuje polecenia  ze zrozumieniem.

              Po  realizacji  programu  25 % uczniów będzie potrafiło czytać tekst ze zrozumieniem. Efekty pracy zostaną sprawdzone i  ocenione  za pomocą testów sprawdzających czytanie ze zrozumieniem, które posłużyły podczas diagnozy wstępnej.

              Ewaluacja będzie przeprowadzona po zrealizowaniu programu i opisana w sprawozdaniu podsumowującym jego przebieg.

LITERATURA :

1. G.Giełdon, B. Romeyko-Hurko:  „Już  lubię  czytać.”

2. Miles A. Tinker: „Podstawy efektywnego czytania.”

3. „Nauczanie dzieci upośledzonych umysłowo w klasach specjalnych ”-

       – praca   zbiorowa pod red. H. Borzyszkowskiej.

4. W. Went:  „Wiem, co czytam – ćwiczenia w czytaniu ze zrozumieniem.”