211. Najwyższy Sąd Federalny w USA
-orzekał w składzie 3-osobowym
-w I instancji:
*sprawy w których stroną była federacja albo przedstawiciel dyplomatyczny
*ze względu na wartość sporu – sprawy w których wartość przedmiotu przekraczała 10 tys. $
- w innych sprawach działał jako trybunał apelacyjny
212. Źródła prawa Longobardzkiego
Edykt Rothera
- wydany w 643r
-oficjalny zbiór prawa longobardzkiego
- napisany wulgarną i niewyrobioną łaciną z wielka liczbą zwrotów germańskich
- był pomnikiem prawnym o ściśle germańskim charakterze
- systematyczne uporządkowanie materiału normatywnego
- edykt nie uznawał Pr rzymskiego chodź w praktyce było ono stosowane szczególnie wśród ludności miejscowej
- głosił zasade terytorialności
Edykt Liutpranda
-wydany w początkach VIII w.
-uwzględniał w nieco większej mierze prawo rzymskie
- dopuszczał w niektórych przypadkach stosowanie na równi prawa longobardzkiego z prawem rzymskim
213. Duma Państwowa w Rosji
W sierpniu 1905r. została ogłoszona ustawa powołująca Dume do życia
Był to organ przedstawicielski charakterze doradczym
-opiniować miała projekty ustaw przedstawione przez rząd
-posłowie mieli być wybierani na 5lat w systemie kurialnym
- przewidziano 3 kurie:
*wielkich właścicieli ziemskich
*mieszczan
*chłopów
- poważnym ograniczeniem prawa wyborczego był cenzus majątkowy – który zapewniał przewagę w dumie wielkim właścicielom ziemskim
214. ZGB
-kodeks szwajcarski cywilny
-wszedł w życie w 1912
-dzielił się na:
wstęp z postanowieniami ogólnymi
I prawo osobowe
II prawo rodzinne
III prawo spadkowe
IV prawo rzeczowe
V prawo zobowiązań z prawem handlowym
-najnowocześniejszy kodeks cywilny z wielkich kodyfikacji XIX w.
- umiejętne pogodzenie prawa rodzimego z recypowanym prawem rzymskim
- podstawowe tendencje egalitarna i liberalna
-proste sformułowania
- art. Krótkie dające tylko podst. wskazówki
-upoważnia sędziego w razie luk w ustawie do rozstrzygania wg reguł które sam by ustanowił gdyby był ustawodawcą
215. Instytucja zachowku i rezerwy
Zachowek:
Rozporządzeniem ostaniej woli nie można było pozbawić należnej części członków najbliższych krewnych uważanych za dziedziców koniecznych
Rezerwa:
216. Ustawa o pełnomocnictwach
- uchwalona 23.03.1933 r.
Pozwalała ona rządowi Rzeszy wydawać prawa powszechnie obowiązujące bez żadnych ograniczeń, nawet sprzeczne z konstytucją
Ustawy te mogły być wydawane bez konieczności późniejszego ich zatwierdzania przez rząd lub prezydenta
Wydana ustawa o pełnomocnictwach była formalnym początkiem III Rzeszy
217. kodyfikacja Justyniańska
- składały się na nią 3 wielkie zbiory :
1) Kodeks
- ogłoszony w 534 r.
-całość ujęta w 12 księgach
-obejmowała ułożone chronologicznie teksty kilku tysięcy konstytucji
- odnosiły się w większości (7ksiąg) do prawa prywatnego
- a także do: Pr państwowego Pr kościelnego Pr administracyjnego Pr karnego
2) Digesta
Najobszerniejsza i najważniejsza część kodyfikacji justyniańskiej
Ogłoszona w 533 r.
Był to dokonany przez prof. Szkół prawniczych w Bejrucie i Konstantynopolu oraz prawników praktyków obszerny wybór z dzieł kilkudziesięciu jurystów gł. Klasycznych
-podzielone na 50 ksiąg które dzieliły się na : tytuły, fragmenty i paragrafy
- obejmują materiał z prawa prywatnego i postępowania cywilnego
- księga 47 i 48 odnosiły się do prawa karnego
Surowość państwowego prawa karania były tak surowe że sam Justynian określał je jako straszliwe, budzące groze
3) Instytucje
Był to zwięzły podręcznik do nauki prawa stanowiący jednocześnie źródło prawa obowiązującego
-oparty był głównie na instytucjach Gaiusa – normach proceduralnych dotyczących sposobu dochodzenia roszczeń prawnych
218. ordonanse francuskie
-były źródłem prawa stanowionego
-były to ustawy królewskie
-miały charakter norm ogólnych
-regulowały one kwestie głównie z dziedziny ustroju politycznego, tylko nieliczne akty wkraczały w sferę prawa sądowego
219. ustrój sądownictwa w USA
Federalne sądy powszechne
Kompetencje:
-Sprawy wynikające z konstytucji u podstaw federalnych
-Sprawy, w których stroną była federacja, stan, przedstawiciel dyplomatyczny.
-Spory między stanami i między obywatelami różnych stanów
Sądy obwodowe – I instancji – orzekano jednoosobowo. Sprawy karne zagrożone do 100 dolarów lub karą pozbawienia wolności do 6 miesięcy
Sądy apelacyjne – II instancji – orzekały w składzie 3 sędziów
Najwyższe Sądy Federalne – I instancji sądziły sprawy w których stroną była federacja albo przedstawiciel dyplomatyczny, a ze względu na przedmiot sporu – sprawy, w których wartością przedmiotu przekraczała 10 tysięcy. Dolarów. W innych sprawach działał jako trybunał apelacyjny.
Sądy stanowe
Do ich kompetencji należało jakieś 95% spraw czyli niezastrzeżone dla federalnych
Sędziowie
-Federalni – nominowani byli dożywotnio. Sędziowie Najwyższego Sądu Federalnego, otrzymywali uposażenie takie jak ministrowie i byli usuwani tylko w drodze impeachmentu
-Stanowe – w większości pochodzili z wyborów
Przysięgli
Strony mogły domagać się ławy dla rozstrzygania sporów, w których wartość przedmiotu przekraczała 20 dolarów. Przysięgli działali w sprawach karnych i cywilnych
Badanie konstytucyjności ustaw
Sędziowie stanowi – zgodność ustaw stanowych z konstytucją
Federalni – ustaw federalnych z konstytucją
Prawo to utworzył precedens z 1803 zgodnie z którym sąd może nie zastosować przepisu ustawy, jeżeli uzna go za sprzeczny z konstytucją.
Najwyższy Sąd Federalny – decyzje jego mogą być zmienione tylko przez poprawkę do konstytucji.
220. konstytucje cesarskie w Rzymie
Edykty:
Nowe ustalenia, ogólno obowiązujące normy- obowiązywały do śmierci panującego później można było je odwołać
Mandaty:
Źródła prawa administracyjnego – ustanawiały je magistraty
Dekrety:
Orzeczenia panującego
Reskrypty:
Decyzje wiążące każdy sąd, dokumenty zredagowane przez prawników z kancelarii cesarskiej i podpisane przez panującego
221. Sady szczególne we Francji
Okres od X do XV w.
Sądy specjalne dzieliły się na:
a) niższe: (zwane sądami marmurowego stołu)
-sąd konetabla:
właściwy w sprawach osób wojskowych
-sąd admiralski:
sprawy handlu morskiego i żeglugi
-sąd referendarzy ds. wód i lasów
Sprawy wodne i leśne
b) wyższe:
- izba obrachunkowa:
Sądziła urzędników i poborców podatkowych za niedopełnienie obowiązków
-izba skarbu:
Sądownictwo ds. z administracją dóbr królewskich
- Izba podatków
Sprawy podatkowe
- izba mennicza:
Sprawy monetarne
Okres od XVI do 1789 r.:
Zwiększyła się liczba sądów specjalnych niższych
Powstały:
- Sąd Wielkiego Prewota Francji:
Przestępstwa popełnione na dworze królewskim
Sprawy cywilne urzędników dworu królewskiego
- sąd referendarzy dworu królewskiego:
Sprawy cywilne książąt i dygnitarzy koronnych oraz osób posiadających przywileje procesowania się przed parlamentem
- Sądy konsularne:
sprawy handlowe
-Sądy prewetów marszałkowskich:
Ustanowione w okręgach intendenckich
Ścigały przestępstwa popełnione przez wojskowych
222. Kanclerz w II Rzeszy
- stał na czele organów wykonawczych
-mianowany przez cesarza i wyłącznie przed nim odpowiedzialny
-stał na czele całej administracji Rzeszy
-kierował polityka wewnętrzną i zagraniczną
-był on też za razem zazwyczaj premierem rządu pruskiego
223. Sąd Izby Gwiaździsty
Wyodrębnił się w 1487 r. z Tajnej Rady
-był skutecznym narzędziem walki z przeciwnikami absolutyzmu królewskiego
-rozpratrywał głównie sprawy przeciwko bezpieczeństwu państwowemu
-sądził bez przysięgłych
-mógł stosować tortury
-sprawował kontrole nad ławami przysięgłymi
224. kodeksy handlowe w XIX i XX w.
- Kodeks francuski 1806 r.
- HGB 1898 r. (Niemcy)
- ZGB (Szwajcaria)
- Ustawa o wekslach (1892) i o handlu i marynarce (1894) – UK
- polski kodeks handlowy z 1934 r.
225. wielkie kodyfikacje XIX w.
Radykalnie zmieniły dotychczasowe stosunki, stworzyły nowe rozwiązania we wszystkich dziedzinach prawa cywilnego dawały również dużo radykalnych rozstrzygnięć
Wyróżniamy 2 grupy kodeksów:
I – liberalna faza:
- ABGB
- KN
II – interwencjonizm, kapitalizm monopolistyczny:
- ZGB
- BGB
226. Edykt Rothara II
227. Klauzula Salwatoryjna
oznaczała subsydiarność / posiłkowość stosowania Caroliny. Miała być używana tylko w wypadkach nieuregulowanych kwestii w prawie miejscowym.
228. tabele o rangach
Wydana w 1722 r. przez Piotra I
Stwarzała możliwość nabycia szlachectwa osobistego lub dziedzicznego przez osoby pochodzenia nieszlacheckiego osiągające pewna rangę w służbie cywilnej lub wojskowej
229. komendacja
Było to oddanie się w opiekę możnego i w zamian za utrzymanie zobowiązanie się do posłuszeństwa i różnorodnych posług
Komendacji dokonywano wg ustalonej formy:
Wasal klęczał, wkładał ręce w dłonie seniora i składał mu przysięge wierności
-stosunek ten stał się dożywotni i nierozerwalny o ile wasal otrzymał od seniora dar
-stosunek taki mógł być rozerwany przez seniora a wasal mógł go zerwac tylko wtedy gdy senior nie dotrzymywał ustalonych obowiązków wobec wasala lub jego rodziny
230. kodeksy karne austryiackie
Carolina
powstała w 1532
była próbą przełamania partykularyzmu prawa niemieckiego i ujednolicenia systemu. Składała się z 219 art.
Dotyczyła prawa proceduralnego jak i materialnego.
Była ona krokiem milowym w spisaniu prawa karnego dzięki czemu osiągnęła sławę poza krajami germańskimi a jej odmiany były uznawane za obowiązujące prawo w innych państwach.
Istniało kilka wstępnych redakcji aktu, lecz były one kolejno odrzucane przez Sejm Rzeszy uznającym obawy władców terytorialnych o możliwość ograniczenia samodzielności prawnej ich terenów.
Dlatego zawarto w niej klauzule salwatoryjną oznaczającą subsydiarność i posiłkowość stosowania Caroliny. Miała być używana tylko w wypadkach nieuregulowanych kwestii w prawie miejscowym.
Mimo tego osiągnęła znaczny sukces.
Terezjana 1768r.
Najpilniejszą sprawa była kwestia ujednolicenia różnorodnych i rozproszonych przepisów w dziedzinie prawa karnego. W toku prac wyłonił się postulat wydania jednolitej ustawy karnej na miejsce praw dotychczasowych ,a efektem było opracowanie należącego ze swego charakteru jeszcze do dawnej epoki kodeksu Theresiana z 1768r
Leopoldina
Kodeks karny wydany dla Taskany w 1786r.
Ustawa ta, daleka od doskonałości technicznej i od wyczerpującego przedstawienia materii
Była pierwszym kodeksem karnym w europie
Realizował postanowienia doktryny humanitarnej
-skreslone zostały wszystkie kary hańbionce oraz cielesne oraz zniosła stosowanie kary śmierci
-podstawową kara była kara pozbawienia wolności (kara miala na celu poprawę przestępcy)
- ograniczenie konfiskaty majątku
-ograniczenia procesu inkwizycyjnego
-zlikwidowano odpowiedzialnośc zbiorową
Józefina
Dotyczyła jedynie prawa karnego materialnego
Składał się z 2 części
I o przestępstwach i karach kryminalnych
II – o przestępstwach i karach politycznych
- po raz pierwszy dokonano rozróżnienia na przestępstwa ciężkie i lżejsze
Złożony był z 264 paragrafów
-wolna od kazuistyki
Napisana jasnym i prostym językiem
- nowością było również to ze w art. 1 zostało zaznaczone ze przestępstwem jest tylko to co jest zawarte w kodeksie nic poza tym – kodeks ten dawał wiec próbę definicji przestępstwa
- nie ma podziału na stany przy wymierzaniu kary wszyscy odtąd traktowani są na równi
-silne podkreślenie subiektywizmu i indywidualizmu
- zrównanie usiłowania z dokaniem przestępstwa
- nie było jednak instytucji przedawnienia przestępstwa
-zniesiona została karalność za czary
Franciscana
Z 1803 r.
Dokonała ścisłego podziału przestępstw na 2 kategorie
I księga: zbrodnie
II księga : ciężkie przestępstwa policyjne
- każda z ksiąg dzieliła się na część ogólną i szczególną i zawerałą odrębne przepisy proceduralne
- powrót do surowości – zbrodniami były przestępstwa przeciw religii i kościołowi
-rozbudowa przestępstw przeciw mieniu
- złagodzono kary pozbawienia wolności
-przywrócono instytucje przedawnienia
lilinka971