gadacz i inni.doc

K. Ablewicz: „ Hermeneutyczno- fenomenologiczna perspektywa badan w pedagogice” Pkt. 2 – strony 7-38

Pedagog- występuje w roli badacza , który aby pomagać musi na samym początku wiedzieć z kim pracuje. Wiedza o tym „ z kim” musi poprzedzać wiedzę „nad czym”.

Sytuacja wychowawcza- miejsce gdzie rozgrywa się proces wychowania i gdzie wychowawca i wychowanek obcują ze sobą i łącza swe myśli i działania.

Najważniejsze zdaniem K. Ablewicz jest sensowne życie wychowanka, który między innymi dzięki kontaktom z wychowawcą nauczy troszczyć się o sens własnej egzystencji (mądre słowo :) ).

Filozofia marksistowska- preferowała nauki pozytywnie wspierające się na „materii” a nie na „duchu” człowieka.

J. Tischner, Wł. Stróżewski, T. Gadacz- filozofowie pod wpływami fenomenologii i hermeneutyki.
O.F. Bollow- filozofia egzystencjalna, najwięcej uwagi poświecił w swych pracach antropologii   pedagogicznej.

Różnica między naukami przyrodniczymi a humanistycznymi:
    Dotyczy sposobu poznawania rzeczywistości oraz prawa posługiwania się terminem naukowości.
    Z punktu widzenia nauk przyrodniczych wyłączony poza zasięg naukowości jest ten przedmiot który nie został poddany pewnym kryteriom metodologicznym. 
   Nauki przyrodnicze nastawione są na objaśnianie prawidłowości funkcjonujących w przyrodzie w sensie najobszerniejszym, zaś nauki humanistyczne poznają podstawowe struktury natury historycznej i antropologicznej.
   Związki w dziedzinie nauk przyrodniczych są kazualne ( po przyczynie oczekiwany jest skutek), nauki humanistyczne maja do czynienia ze związkami sensownymi.
Nauki przyrodnicze zajmują się martwym nie zmieniającym się przedmiotem.


PRZEDMIOT + METODA = NIEROZERWALNY ZWIĄZEK
  T.Litt- obiekt jest przedmiotem gdy w jakimś stopniu uformowany jest przed metodę. Zaś metoda jest metodą gdy formułuje się na obiekcie. Jedno bez drugiego jest niczym.

METODY HUMANISTYCZNE:
- hermeneutyka – metoda rozumiejąca i historyczna
- fenomenologia
- dialektyka

METODY EMPIRYCZNE:
- obserwacja
- ankieta
- eksperyment
- tekst
- statystyka

Nurty te różnią się między sobą, jednak łączy je uwaga poświęcona pewnemu wycinkowi rzeczywistości, mianowicie rzeczywistości wychowawczej.
Nie da się jednego nurtu zastąpić drugim i na odwrót. W pewien sposób się uzupełniają.


„Pedagogika humanistyczna”- zaliczana do rodziny nauk humanistycznych oraz badania jej
                                              przedmiotu badaniami dla niej typowymi. Wg Diltheya jest nauka o
                                              „duchu” człowieka ( zrozumienie procesu duchowego rozwoju
                                               człowieka i kształtowanie siebie jako indywidualności).
                                              Pedagogika ta wyrosła na gruncie filozofii niemieckiej.

ROZWAZANIA O „NAUKOWOSCI” PEDAGOGIKI:
   Pierwsza czynnością aby dowieść tego jest sprecyzowanie jej przedmiotu- obszar wychowywania odnoszący się  do człowieka. PEDAGOGIKA ZAJMUJE SIĘ WYCHOWANIEM !!!
Źródłem nauki i refleksji jest doświadczenie życia. Nasza obecność w świecie jest obecnością doświadczająca.
   Obszar wychowania jest obszarem dosw. Bliskich i znanych tylko człowiekowi i w których bierze udział- wyraz wewnętrznego JA.
Fenomen wychowania- ruch w czasie ku przodowi, ku temu co nieznane.
Wychowanie nastawione jest na trwanie, właściwie jest przygotowaniem człowieka do jego trwania. Człowiek nie kieruje się instynktem , o przekazanie życia biologicznego lecz o TRWANIE życia duchowego.
Wychowanie przedstawia się jako wycinek rzeczywistości który należy poddać badaniu określonej perspektywy. Jako ze jest wycinkiem rzeczywistości oznacza to ze możemy pedagogikę zaliczyć do nauk szczegółowych i  nauk spoleczno-humanistycznych.
Pedagogika będąc nauka realna bada wycinek świata doświadczalnego, natomiast filozofia zajmuje się strona empiryczna.
W centrum tego badanego wycinka znajduje się CZŁOWIEK. Antropologia poszczególnych nauk przedstawia człowieka w sposób biologiczny, psychologiczny, społeczny, medyczny.


S. Palka- zadaniem badacza-teoretyka jest poszukiwanie zjawisk i prawidłowości wspólnych dla rożnych faz rozwoju społecznego, kulturowego, politycznego, oświatowego społeczeństw- w rożnych krajach i kręgach kulturowych.

CZŁOWIEK JAKO PRZEDMIOT BADAŃ:
Może być rozpatrywany w dwóch aspektach. Z jednej strony- jako część natury, wówczas pojmowany jest z perspektywy ogólnej i wyjaśnia perspektywę związków przyczynowo- skutkowych.
Z drugiej- jako istota duchowa, uwzględnione to co szczególne, to co zostaje włączone do nauk humanistycznych. To dzięki duchowi i jego obecności człowiek staje się sobą, zajmuje w swoim życiu jakieś stanowisko, podejmuje decyzje, kształtuje własny styl i kieruje się ku wybranym wartościom i jakościom.

KRYTERIA wg H. DANNER'A:
1. Historyczność człowieka- człowiek posiada ustalona historie ale również sam jest historia.
                                             Człowiek żyje dziki swojej historii i zarazem ja tworzy.
2. Jednorazowość i indywidualność- pedagog nie pracuje z człowiekiem znormatywizowanym lecz
                                                           za każdym razem z indywidualnością.
3. Całość i struktura- ma się do czynienia z całym człowiekiem jako jednością myśli, woli, uczuć.
                                  Każda zaistniała sytuacja wychowawcza zostaje w związku z tym co
                                   historyczne i całościowe.
4. Celowość wychowanka- każde wychowanie kontynuuje jakieś cel, wraz z posiadaniem celu dąży się jednocześnie do określonego obrazu człowieka, a to zawsze jest kierowane sensem życia.
5.Pedagogika humanistyczna- zadaniem jej uzasadnienie pedagogiki jako nauki co jest w scislym związku z empiria pedagogiczna będącej dla niej źródłem refleksji i teorii.

WNIOSKI do powyższego:
Pedagogika jest nauka szczegółowa, posiadający odrębny obszar badan, nieredukowalny do przedmiotów badan innych nauk szczegółowych. Jej związek z tymi naukami polega na współpracy w PŁASZCZYŹNIE POZIOMEJ.
Ze względu na specyfikę pedagogika leży w polu zainteresowań nauk spoleczno- kulturowych.

Słowo „hermeneutyka”- pochodzi z języka greckiego, związane jest z osoba Hermesa (posłaniec
                                       bogów Olimpu, pośrednik między nimi a ludźmi)

Pojęcie „ hermeneutyka” wg Coretha- wypowiadanie, oświadczanie, obwieszczanie, ogłaszanie, 
                                                             zwiastowanie, zapowiadanie, oznajmianie. Wszystkie te

                                                             pojęcia maja na celu doprowadzenie do zrozumienia.

HERMENEUTYKA- dotyczy interpretacji tekstu, będąc technika jej objaśniania. Można jednak
                                    interpretować rożne obszary rzeczywistości które można poddać
                                    zrozumieniu np. gesty, zachowania, dzielą literackie, obrazy, architektura itp.
                                          Hermeneutyka jako technika objaśniania tekstów była wykorzystywana
                                    głównie przez teologów żydowskich i islamskich przy  tłumaczeniu tekstów
                                    Pisma Świętego.                  
                                    Hermeneutyka była inspirowana tęsknota człowieka do zrozumienia sensu
                                    jego antropologicznego przesłania.

Hermeneutyka wg Heideggera- jego zdaniem to „fenomenologiczna ontologia”, rozumienie jest
                                                  fundamentalnym sposobem bycia człowieka, zaś egzystencja
                                                  ludzka wyrasta z rozumienia siebie i świata.   

Hermeneutyka wg Schleiermachera- od jego czasów wykształciła się jako odrębna metoda
                                                           badania historii człowieka. Z czasem przekształciła się z nauki
                                                           o sztuce rozmienia w proces naukowy.

Hermeneutyka wg Diltheya- jego zdaniem punktem centralnym jest związek jaki zachodzi między
                                               życiem, ekspresja i rozumieniem. Obejmował on gesty, mimikę ale
                                               również psychofizyczna jedność życia.
                                               Takim wewnętrznym indywidualnym procesem jest związek
                                               przezywania, ekspresji i rozumienia, dzięki którym ludzkość staje się
                                               dla człowieka przedmiotem nauk humanistycznych. Tak więc punktem
                                               wyjścia jego zdaniem jest doświadczenie życia każdej osoby, która
                                              stara się zrozumieć w jego jedności i powiązaniach. Wszystko co
                                              spotyka człowieka w jego życiu tworzy jego własna historie życia
                                              i kształtuje jego przebieg.

RODZAJE HERMENEUTYKI:
- hermeneutyka teologiczna
- hermeneutyka biblijna
- hermeneutyka filologiczna klasycznego językoznawstwa
- hermeneutyka romantyczna
- hermeneutyka humanistyczna
- hermeneutyka filozoficzna




ROZUMIENIE:
    Rozumienie jest dla człowieka doświadczeniem bezpośrednim i podstawowym, dzięki niemu odnajduje swe miejsce w środowisku.
Podstawowym warunkiem porozumienia między ludźmi jest wzajemne zrozumienie. Rozumienie przeobraża się z procesu przebiegającego nieświadomie w przedmiot zamierzonej, uważanej obserwacji, dzięki której budowana teoria ukazuje jego strukturę, możliwościowi i komplementarność.
Diltheyowi zależny na utworzeniu hermeneutyki życia , czyli hermeneutyki życia duchowego człowieka- wytwór jego Ducha. W ten sposób kształtuje się proces POZNAWANIA.
     Występuje zasadnicza różnica między „ rozumieniem” a „wyjaśnianiem”, WYJASNIC- oznacza  przyczynowe sprawdzanie pojedynczych zjawisk, zaś ROZUMIENIE – oznacza intelektualne pojmowanie tego co jednostkowe w jego swoistości i właściwym znaczeniu.
       W procesie rozumienia zasadnicza sprawa jest NADANIE SENSU.

Definicja „rozumienia” wg Diltheya- jest to proces, w którym poznajemy to co wewnątrz po znakach danych zewnętrznie zmysłowo. Znaki maja dwa aspekty: wewnętrzny i zewnętrzny. Rozumienie polega na tym by poprzez to, co zewnętrzne poznać to co wewnętrzne, by wykorzystując wszystkie siły intelektualne i duchowe wniknąć poza sferę zmysłową danego przedmiotu i dotrzeć do tego co niezmysłowe.

HEREMENEUTYCZNE KOŁO:
     Definicja wg Coretha- to wzajemny stosunek w jakim pozostaje  wobec siebie część i całość oraz szczegół i ogol. Z wiedza kompletna mamy do czynienia wszędzie tam gdzie, każdy szczegół może zostać zrozumiany tylko w ogółu, którego jest częścią.

   Definicja wg Droseya i Diltheya- rozumienie części zakłada pewne przedrozumienie całości, w ramach której jest rozumiane. Rozumienie całości wyrasta ze zrozumienia pojedynczych elementów, które składają się na całość. 
                                                                                 
                                           
                       






















K. Ablewicz- „Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki antropologicznej”.

ANTROPOLOGIA:
   Antropologia stanowi klucz systemu pedagogicznego, ponieważ historie pedagogiki traktujemy jako rozwój pojedynczych, doskonalonych poglądów, lecz jako nieustanne przeobrażanie i odnawianie koncepcji człowieka. → Otto Friedrich Bollow.

   Bruno Hamann- teoria pedagogiczna i praktyka pedagogiczna są uzależnione od antropologicznych teorii i antropologicznej wiedzy. Związek między pedagogika a antropologia jest bardzo ścisły, można powiedzieć ze się uzupełniają nawzajem (komplementarność).
Z jednej strony antropologia przedstawia wyniki badan pedagogice. Z drugiej zaś strony pedagogika stara się poznać wybrany aspekt wiedzy o człowieku.

DOSWIADCZENIE NATURALNE:
   Antropologia – nauka o człowieku.
Człowiek uczestniczy właściwie w kilku światach : przyrody i kultury. To ludzkie uczestnictwo aktualizuje się w  polu indywidualnego doświadczenia naturalnego człowieka, potwierdzeniem tego jest jego życie. Człowiek może dostrzec własne uczestnictwo w świecie poprzez możliwość poznania przedmiotu , który w jego świadomości pojawia się przed nim.
Człowiek w sposób intuicyjny określa pewne warunki sensowności świata i własnego w nim istnienia.
    Człowiek doświadcza rzeczywistość w sposób APOSTERIOTYCZNY i APRIORYCZNY. Doświadcza życie całościowo, główna cecha jest intuicyjność.
Wiedza zmysłowa jest namacalna wzrokiem, węchem, dotykiem i również poprze zmysły mierzalna, wiedza rozumowa zaś jest opracowana językiem i logika.

PEDAGOGIKA JAKO NAUKA ANTROPOLOGICZNA:
   Człowiek jest inicjatorem , przedmiotem prowadzonych badan i ogląda, opisuje siebie z perspektywy obszaru zainteresowania wszystkich nauk. Człowiek obok przyrody stawia w polu badan zobiektywizowane wytwory swojego ducha, ale również samego siebie. Doświadczenie życia jest „ALFA I OMEGA” na zasadzie kolistego powrotu. Człowiek odchodzi w świat nauki i jej badawczych praw, by moc wrócić bogatszy o jej doświadczenie.
   Rozumienie i wyjaśnienie to nie ambiwalentne sposoby pojmowania rzeczywistości. Wyjaśnienie jest procesem poznawczym biologicznej strony ludzkiej natury. Wychowanie które daje się poznać jako fenomen ludzkiej egzystencji skłania człowieka do refleksji. Wychowanie jest więc dane człowiekowi w jego potocznym byciu w świecie.
   Jeśli traktować pedagogikę jako naukę antropologiczna to jest ona również nauka szczegółowa i uniwersalna. W pole jej zainteresowań wkracza dziecko, które staje się faktycznym przedmiotem badan zarówno antropologii biologicznej, kulturowej, filozoficznej.













K. Ablewicz; (red) Adamski „Poza kryzysem tożsamości”
Pkt. 3. 

PEDAGOGIKA PER SE:
  Zasada per se nie dotyczy samej realizacji wartości, lecz stanowi warunek ich realizacji. Jest wobec wartości pierwotna można powiedzieć ze wręcz podstawowa, choć z oceny aksjologicznej ona sama stanowi wartość istotna dla całego bytu ludzkiego. Sprzeciwienie się tej wartości unicestwia ludzka możliwość istnienia.
Jest ona zakorzeniona w doświadczeniu życia każdego człowieka oraz postrzegania człowieka jako istoty doświadczającej.
Rola pedagoga jest postrzeganie siebie oraz innych ludzi jako istoty samodzielnie doświadczające życie bez niczyjej pomocy. Podmiotem pedagogiki per se jest doświadczenie naturalne człowieka. Należy je rozróżnić od doświadczenia mistycznego i empirycznego.

Zdaniem Bollnowa charakterystycznym dla doświadczenia empirycznego jest uznanie siebie za jedyna uprawniona formę nauki pedagogicznej, traktowanie innych kierunków jako form nienaukowych. Nauki empiryczne określają siebie jako nauki badające fakty pedagogiczne.
Tak więc doświadczenie związane z naukami humanistycznymi czyli związane bezpośrednio z człowiekiem, musi pozostać w obszarze zainteresowań przednaukowych.

DOSWIADZCENIE NATURALNE:
z niemieckiego → doświadczać to „erfahren” czyli jeździć ( szersze znaczenia: poruszania się, przemieszczania, wędrowania, pokonywania jakiejś czynności, wytrwanie  do końca, dotarcie do celu  danego ruchu).
Poznając trzeba przebyć pewna drogę, odbyć jakaś podroż, by następnie osiągnąć cel końcowy podroży co związane jest z przebywaniem.
Doświadczenie wymaga naszej informacji, informacja nie. Doświadczenie jest czymś indywidualnym dla każdego z  Nas każdy odczuwa to na własnym ciele w sposób absolutnie własny i osobisty. O dokonywanym doświadczeniu możemy kogoś poinformować jednak nie ma możliwości jego przekazania drugiej osobie → w sensie zastępowalności. Każdy musi je powtarzać na własna rękę, odczuć je na własnym ciele i przejść przez nie samodzielnie. Nie ma możliwości zastąpienia drugiej osoby w jego doświadczaniu.
   Występuje znaczna różnica między DOSWIADZCENIEM a PRZEZYCIEM. Przeżycie występuje w silnym związku z przedmiotem, ogrania go, stapia się z nim i wypełnia go całkowicie. Przeżycia nie uczą niczego człowieka jedynie istnieją same dla siebie pozostawiając po sobie tylko pamięć. Człowiek z doświadczenia czerpie naukę, i to właśnie ono wywołuje w nim trwale zmiany. Doświadczenie bardzo związuje się z rzeczą doświadczaną i jednocześnie ja obiektywizuje.
    Doświadczenie jest procesem przytomnym, trzeźwym w którym ważną role odgrywa uwaga zwrócona na przedmiot doświadczany. W każdych kolejnych  doświadczeniach człowiek buduje charakterystyczne dla siebie doświadczenie życiowe.

ODMIANY DOSWIADCZENIA:
1. Doświadczenie na końcu którego zawsze dochodzi do zmęczenia i rezygnacji. Jest ono złożone z podobnych do siebie za każdym razem wydarzeń które powodują ze zostaje zahamowana spontaniczność i twórczość człowieka. Zaangażowanie jest tłumione przez lek niepowodzenia.
   Wg Rogge w trakcie nabywania doświadczenia wykształcają się przyzwyczajenia które automatyzują życie, przez nie człowiek tępieje i nie jest w stanie zainicjować niczego nowego i atrakcyjnego. Takie doświadczenie zdecydowanie zawęża krąg życia twórczego.

2.Doświadczenie w który, chodzi o pewien rodzaj komunikacji, więzi powstały między osoba a rzeczą. Wskazuje dla długotrwałe obcowanie z przedmiotem w rożnych sytuacjach.

3. Doświadczony praktyk (mówi się doświadczony lekarz, doświadczony pedagog). Posiada pewna wiedzę która znacznie wykracza poza zakres nauk studiowanych. W doświadczeniu tym dochodzi do wielokrotnego wykorzystywania w rożnych sytuacjach swojej wiedzy oraz ciągle doskonalenie swoich umiejętności wsparte obiektywizująca refleksja.
Doświadczony człowiek zachowa otwartość poglądów wobec tego co nowe i nieprzewidywalne. Każde doświadczenie wzbogaca nie tylko wiedzę lecz ujawnia się w jakiejś nowej zdolności. Człowiekiem doświadczonym możemy nazwać tego kto pozostaje otwarty na nowe aktualizujące doświadczenia i nie powołuje się nigdy na dawne doświadczenia.

DWA OBLICZA DOSWIADCZENIA NATURALNEGO.
Doświadczenie to posiada dwa oblicza jedno  POGODNE, drugie POCHMURNE. Oba z nich ukazują człowiekowi pewne możliwości. Jedno daje szanse wyjścia naprzeciw toczącym się wydarzeniom życiowym i wydobycia z siebie odwagi, niezbędnej do podejmowania decyzji w życiu „otwartym”.
  Drugie zaś jest przeciwieństwem pierwszego, wzbrania się przed taka postawa, unika tego co nieprzewidywalne i wymykające się rutynie, w konsekwencji  daje posłuch PRZYZWYCZAJENIU.
Doświadczenie ludzkie prowokowane jest przez zdarzenia losu, które wkraczają  jego życie przypadkowo, poza jego wola i wbrew przewidywaniom.
   Człowiek jednak nie jest kimś wolnym od swojego doświadczenia, ponieważ rozwija się ono w nim spontanicznie.

PRZEKAZYWALNOSC DOSWIADCZEN:
       Będąc zakorzenionym we własnych doświadczeniach każdy człowiek, więc wychowawca i wychowanek posiadają już w sobie pewne rozumienie uczuć, odczuć ( strach, zaufanie, rozczarowanie...). Posiadanie pierwotnej wiedzy nie jest czymś co faktycznie ma się w formie gotowej. Istotne jest jednak , by uchwycić „pierwsze rozumienie” by je wyłożyć i objaśnić, bo odsłonić horyzont wartości w jakim się ono dokonuje. Bollnow wskazuje tu na medium jakim jest JĘZYK. Formułuje się on i rozwija w oparciu o doświadczenia ludzkiej generacji.
Aby zrozumieć to co zostało wyrażone słowami, należy samemu być uczestnikiem opisywanych doświadczeń.               Inaczej rozumienie pojęć przekazywanych językiem pozostanie puste i bez sensu.

WYCHOWANIE:
  Przybiera formę kontaktów międzyludzkich. Tym co je odróżnia w sferze kontaktów pośrednich i bezpośrednich to ODPOWIEDZIALNOSC. Człowiek podejmując się wychowaniu bierze na siebie odpowiedzialność, stara się działać w sposób odpowiedzialny i godzi się na to by zostać pociągniętym do odpowiedzialności.
Wychowawca staje się tym który sam jest odpowiedzialny, ale jednocześnie jest odpowiedzialny za doświadczenie wychowanka oraz refleksje z nich wypływające. Uczestniczenie w sytuacji wychowawczej ( dydaktycznej) jednocześnie wychowanka i wychowawcy powoduje utworzenie się między nimi więzi: odpowiedzialności i zaufania. Więzy te są podstawowe i niezbywalne, gdy zostaną przerwane, zostaje również przerwany proces wychowania.

ZOBOWIAZANIA WYCHOWACY:
1. Wychowawca musi być zdolny do tworzenia nowych doświadczeń wzbogacających horyzont jego pedagogicznej wiedzy o człowieku. Zdolność przesuwania własnego horyzontu zakłada odwagę podejmowania ryzyka.

2.Bycie odważnym w przyjmowaniu nowego wiąże się z nieustannym rewidowaniem własnych poglądów, nawyków, przesądów.

3.Rewizja własnych poglądów musi odbywać się zawsze w łączności z podświadomym sensem bądź bezsensem wydarzeń, które maja charakter  jednostkowy i przedstawiają niemożliwą do powielenia jakość.

4. Potrzeba zaaranżowawszy sytuacji, w której jest możliwe pokazanie wychowankowi sensu analizowanego doświadczenia.

5. By zrozumieć innych trzeba samemu przejść przez trud  pojmowania odbity we własnej duszy śladem znaczącym i ten slad-nauke płynąca z doświadczenia przekazać innemu.
Przekazać znaczy wprowadzić w świat danego doświadczenia, i zrobić wszystko aby świat ten stal się dla wychowanka jego własnym, bo on sam mógł je odkryć i odkryć własna drogę.

6. Doświadczenie znaczące są z reguły bolesne. 


 





































Anzenbacher :„Wychowanie do filozofii”
Pkt. 4.

KLASYFIKACJA NAUK SZCZEGOLOWYCH:
1. Nauki realne
       a) nauki przyrodnicze – fizyka, chemia, astronomia, medycyna teoretyczna, biologia
       b) nauki kulturowe
             - nauki humanistyczne- historia, religioznawstwo, lingwistyka, estetyka
             - nauki spoleczno-ekonomiczne
2. Nauki formalne- logika, matematyka, nauki strukturalne

NAUKI REALNE
Badają swoje wycinki rzeczywistości w ten sposób iż wykazują ich związki opisowe i przyczynowe.
   Trzy charakterystyczne cechy tych nauk:
1.EMPIRYCZNE- ich przedmiot jest wycinkiem świata doświadczalnego. Wykazane związki
                               opisowe i przyczynowe dają się w tym odcinku potwierdzić i nie wykraczają
                               poza niego.
                               „ Empirie” możemy przełożyć jako „doświadczenie”. Empiryczne znaczy
                               dane w doświadczeniu, są nie tylko wycinki przyrody, ale również fakty
                               historyczne, określone języki, dzieła sztuki itp.

2. ZREDUKOWANE TEMATYCZNIE- ich temat (przedmiot) zostaje ograniczony do pewnego
                                                                  określonego punktu widzenia z pominięciem innych
                                                                  punktów widzenia.

3. METODYCZNIE ABSTRAKCYJNE- ich temat może być tylko badany w taki sposób na jaki
                                                                  pozwala metoda, to co się nie mieści do tematu nie jest
                                                                  badane i zostaje pominięte.


FILOZOFIA  A NAUKI REALNE:
    Postęp tych nauk był możliwy tylko dlatego ze rozwijały się one zgodnie z tymi cechami które przedstawiłam wyżej. „Bycie w świecie” jest punktem wyjścia w filozofii. To samo dotyczy nauk realnych. Filozofia i nauki realne zakładają ten sam punkt wyjścia: przednaukowe, potoczne doświadczenie.

...