HISTORIA Z PRZYMRUŻENIEM OKA.pdf

Strona 1 z 1

Historia z przymruŜeniem oka i... lekkim zapaszkiem

Dodany przez: Redakcja KNM

Gospodarz, zapytany o powód zamknięcia „sławojki”, skonfundowany odpowiedział: „Dzieciakom w szkołach poprzewracali we łbie i nie

chcą juŜ chodzić za stodołę ino srają w wychodku. A tu musi być czysto dla komisyi”.

Zapewne większości rodaków „sławojka” kojarzy się z najczęściej wolnostojącą toaletą, w postaci drewnianej budki zamykanej na haczyk

lub zwykły gwóźdź od wewnątrz. Mało kto jednak wie, Ŝe polska nazwa tego spotykanego we wszystkich częściach świata przybytku,

przyjęła się w II Rzeczypospolitej od jednego z imion ministra spraw wewnętrznych, później premiera polskiego rządu, lecz przede

wszystkim lekarza, Felicjana Sławoja Składkowskiego. Prawdopodobnie „wymyślił” on ją w czasie pobytu w obozie internowanych legionistów w

Białobrzegach (dawniej Beniaminowie).

Mały Felicjan Sławoj juŜ w wieku sześciu lat zainteresował się przyszłym zawodem po tym, jak w rodzinnym Gąbinie

uczestniczył w pogrzebie miejscowego lekarza. W 1904 r. przekroczył próg wydziału lekarskiego Uniwersytetu

Warszawskiego. Wkrótce jednak wyrzucono go ze studiów za uczestnictwo w demonstracji studenckiej. Naukę dokończył

na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie dyplom lekarski uzyskał w 1911 r. W 1914 r. wstąpił do strzelców Józefa

Piłsudskiego. Dalsze swoje losy związał z Legionami Polskimi. Jako lekarz wojskowy słuŜył w 1., 7. i 5. pułku piechoty. W

okresie od 1 czerwca do 21 lipca 1917 r. stacjonował wraz z 5. pułkiem w koszarach w Zegrzu Południowym. Po

odmowie złoŜenia przysięgi na wierność Niemcom został internowany w obozie w Beniaminowie (koszary w

Białobrzegach), który opuścił dopiero w 1918 r.

Swój pobyt w obozie dokładnie opisał w ksiąŜce „Beniaminów 1917 – 1918” wydanej w Warszawie w okresie

międzywojennym. W czasie internowania kapitan Składkowski był postacią aktywną. Oprócz pełnienia obowiązków

lekarza załoŜył Beniaminowskie Towarzystwo Lekarskie, w którym prowadził odczyty. Pisywał teŜ w „Biuletynie

Beniaminowskim”, którego redaktorem był Roman Starzyński, brat późniejszego prezydenta Warszawy Stefana

Starzyńskiego, równieŜ więźnia Beniaminowa.

W obozie bliskie były Składkowskiemu zwłaszcza sprawy higieny. Na przełomie 1917 i 1918 r. napisał „Podręcznik

hygjeny dla oficerów i podchorąŜych”, który wydał drukiem w 1919 r. KsiąŜkę poświęcił zdrowotnym aspektom Ŝołnierskiego Ŝycia. Jeden z rozdziałów

dotyczył wychodków. Pisał w nim: „wychodki mają mieścić się osobno w odpowiedniej odległości od budynków koszarowych”. Dalej wskazywał, Ŝe powinny

być łatwo dostępne, widne i wietrzone, a nieczystości zbierane w wielkim wybetonowanym dole i zamykane „w celu zapobieŜenia roznoszenia zarazków

przez muchy”. Nie ufając zbytnio Ŝołnierskiej kulturze sanitarnej, przypominał o niezbędnej ilości papieru w wychodkach „celem uniknięcia niemoŜliwego w

swoim rodzaju zanieczyszczenia ścian”.

Po odzyskaniu niepodległości Składkowski był szefem SłuŜby Sanitarnej Wojska Polskiego, a potem kierował Ministerstwem Spraw Wewnętrznych w rządzie

Bartla. W czasie szefowania w MSW nasiliła się działalność Składkowskiego na polu poprawy zdrowotności obywateli. Wydał wojnę brudowi i chorobom.

Niestety zarządzenia ministra często wykpiwano. Złośliwi twierdzili, Ŝe swoimi decyzjami kala godność członka rządu. To wówczas od jego imienia ukuto

nazwę szaletu. Niektórzy pozwalali sobie nawet na zmianę drugiej litery w nazwie „sławojka”, wyszydzając jeszcze perfidniej akcję sanitarną ministra.

Składkowski osobiście kontrolował wykonanie swoich zarządzeń. Podobno kiedyś podczas inspekcji powiatu ciechanowskiego zastał w jednej ze wsi

ubikację zabitą gwoździem. Gospodarz, zapytany o powód zamknięcia „sławojki”, skonfundowany odpowiedział: „Dzieciakom w szkołach poprzewracali we

łbie i nie chcą juŜ chodzić za stodołę ino srają w wychodku. A tu musi być czysto dla komisyi.”

Złośliwe anegdoty nie zaszkodziły Składkowskiemu w karierze, gdyŜ wkrótce został premierem, a „sławojki” wrosły na trwałe w polski krajobraz. Niestety,

dyskretny urok budek z wyciętym serduszkiem w drzwiach coraz częściej zastępuje, nawet na wsiach, sterylność wykafelkowanych WC. Tylko czy aby na

pewno, niestety…?

Mirosław Pakuła

Zamknij okno

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: