2.rtf

TYLKO LITERATURA? • 49

'Ą6 \ Móbiusa" przekonują u Lema, że znana niekoria a uprawiane przez nas formy opisu tego przybl

w,ach inspiracji Lemowskich, i poza nimi, na p^|-

sst^it^TĘSgfe ^4 ""•• m- p^tsn^^'i-

- A-5982;

i  A  Wójcik, Obszar nieciągłości, 19/V; '   V   V^ór.   r-    %<.  100-7- T i'»w/>c mfenor. Troffa, 1980; Fenzfo,

Dokąd jedzie ten tramwaj,
; Arsenał, 1985).              .,

5 1985),

w, 1983; Cafe

tropolo:   ą' (m in. m. S. Huberath,

bizna w alabastrze, 1997).

spory toczyły się jednak wokół „rewolucji arty

stycznen? P

od isto

**

czony,

™iu mz lite

życa

i na sztuce w społeczeństw

dowodzono natomiast, ze: 1) „re-

W

wolucja artystyczna w prozie" ukazuje stan pomieszania, zdez­organizowania społecznych języków, a więc spełnia funkcje re­alistyczne; 2) zadaniem sztuki jest również zabawa; 3) prawem artysty jest poruszanie spraw marginalnych, prywatnych, nieistot­nych, nikomu i niczemu poza nim samym nie służących; 4) gdy „więcej niż literatura" oznacza zgodę na moralizatorstwo, tenden­cyjność, monostylowość, wówczas w obronie literatury występuje „tylko literatura".

Jak zwykle w przypadku nazw zbiorczych określenie „rewo­lucja artystyczna w prozie" przysłoniło zróżnicowanie poszcze­gólnych poetyk i zamąciło sytuację. Bo „rewolucja", która zaczęła się od konkursu „Czytelnika" w roku 1975, była mocno niejed­nolita, jeśli wziąć pod uwagę naczelne kryterium, jakie propono­wał dla niej Henryk Bereza — spóźniony awangardysta z własną ideą, krytyk niezmordowany w promowaniu młodej i nowator­skiej literatury, chętnie wywołujący ferment i bezkrytyczny wo­bec produkowanego przez siebie bałaganu. Bałaganu socjologicz­nego, ponieważ jako redaktor miesięcznika „Twórczość" Bereza w sposób nieuchronny instytucjonalizował rewolucję, i bałaganu myślowego, ponieważ ogłaszając „rewolucję" krytyk posługiwał się — nieprecyzyjnym i podwójnym -- kryterium nowatorstwa językowego. Pierwsze wiązało się z odejściem w prozie od języka inteligenckiego, z opozycją wobec wąsko pojętego wzorca polsz­czyzny pisanej na rzecz języka mówionego. Drugie natomiast do­tyczyło języka wyobraźni i oznaczało przeniesienie ambicji po...