INSTYTUTY POLSKIE ZA GRANICĄ.pdf

INSTYTUTY POLSKIE

2011

Ministerstwo Spraw Zagranicznych

Berlin / Lipsk

Bratys∏awa

Bruksela

Budapeszt

Bukareszt

Düsseldorf

Kijów

Londyn

Madryt

Miƒsk

Moskwa

Nowy Jork

Pary˝

Praga

Rzym

Sankt Petersburg

Sofia

Sztokholm

Tel Awiw

Wiedeƒ

Wilno

MSZ i Instytuty Polskie zastrzegajà sobie prawo do zmian w podanym programie.

Aktualizowane na bie˝àco informacje mo˝na uzyskaç na stronach internetowych Instytutów Polskich.

Sieç i cele dzia∏ania Instytutów Polskich

Obszarem dyplomacji publicznej jest komunikacja ze spo∏eczeƒstwami innych paƒstw. Jednym z najlepszych jej narz´dzi jest

szeroko rozumiana kultura: pozwala ona poruszaç trudne tematy spo∏eczne i historyczne, przeciwstawiaç dobre skojarzenia

z Polskà negatywnym stereotypom, jest narz´dziem komunikacji – j´zykiem, którym mogà si´ porozumiewaç i poznawaç

spo∏eczeƒstwa. Pozwala kreowaç nowe zjawiska (i mody), a w przypadku Polski – wcià˝ jest naszym najlepszym produktem

eksportowym. Wreszcie, Êwiatowe media piszà o Polsce – podobnie jak o innych krajach – najcz´Êciej w sytuacjach kryzysowych

(parafrazujàc: good news is no news ), podczas gdy ciàg∏oÊç strumienia pozytywnych materia∏ów medialnych o Polsce mogà

generowaç w∏aÊciwie tylko wa˝ne wydarzenia kulturalne. Dzi´ki nim, nasz kraj zaczyna kojarzyç si´ z kreatywnoÊcià (na co

pozwala utrzymujàcy si´ od 20 lat niezwyk∏y boom w polskiej kulturze), spo∏eczeƒstwem o rozwini´tej samoÊwiadomoÊci

i wysokim poziomie cywilizacyjnym. Instytuty Polskie (IP), których celem dzia∏ania jest budowa wizerunku Polski, pe∏nià w tym

procesie niebagatelnà rol´ – w ogromnej mierze to dzi´ki dzia∏alnoÊci IP w ostatnich kilku latach kultura Polska sta∏a si´ w Êwiecie

markà. A˝ 11 z sieci 21 Instytutów powsta∏o po 1992 r., zaÊ od 10 lat, od czasu za∏o˝enia pierwszego z nich w oparciu

o eksperymentalnà wówczas formu∏´ biura menad˝erskiego (Nowy Jork), uda∏o si´ odejÊç od zasady, ˝e siedziba definiuje model

dzia∏ania IP, i w tej chwili – ju˝ niemal wsz´dzie – to cel i model dzia∏ania definiujà siedzib´ IP i jego program. Ich dzia∏alnoÊç jest

dziÊ nastawiona nie na liczb´ projektów, ale ich donios∏oÊç, mierzalnà liczbà relacji medialnych i liczbà publicznoÊci, jakoÊcià

nowych projektów mi´dzynarodowych, które inicjujà i produkujà, a tak˝e badaniami opinii publicznej.

Wprowadzane od kilku lat nowoczesne za∏o˝enia dzia∏alnoÊci Instytutów spowodowa∏y zasadniczà zmian´ ich profilu. Z instytucji,

których dzia∏alnoÊç skierowana by∏a onegdaj niemal wy∏àcznie do Êrodowisk polonijnych, przekszta∏ci∏y si´ w powa˝nych graczy

wprowadzajàcych polskie tematy do programu najbardziej presti˝owych festiwali, muzeów, teatrów – gdzie ucz´szcza lokalna

publicznoÊç – czy wspó∏pracujàce z mi´dzynarodowymi think thankami . Ta zmiana zaowocowa∏a m.in. znaczàcà obecnoÊcià

polskiej kultury w najwa˝niejszych oÊrodkach wp∏ywajàcych na kszta∏t mi´dzynarodowej debaty intelektualnej, takich jak Nowy

Jork, Londyn, Berlin, Pary˝, czy Bruksela. Instytuty od poczàtku swojego istnienia ÊciÊle wspó∏pracujà z polskimi instytucjami

kultury, oÊrodkami uniwersyteckimi i badawczymi pomagajàc w prezentacji ich dorobku za granicà.

Sieç Instytutów Polskich liczy 21 placówek. Wszystkie – poza tymi w Nowym Jorku i Tel Awiwie – znajdujà si´ w Europie. MSZ ma

nadziej´ jeszcze w tym roku otworzyç pierwsze IP w Azji.

Ró˝norodnoÊç. ElastycznoÊç – dostosowanie do warunków miejscowych

Specyfikà Instytutów jest ich ró˝norodnoÊç. Model ich funkcjonowania i program zale˝à przede wszystkim od miejsca, w którym

si´ znajdujà. O wyzwaniach decyduje zag´szczenie oraz stopieƒ rozwoju otoczenia medialnego i przemys∏ów kreatywnych,

warunki polityczne, negatywne stereotypy i nieufnoÊç lub przyjaznoÊç otoczenia, np. tradycyjne zwiàzki z polskà kulturà niezale˝nà

a brak zainteresowania m∏odszych pokoleƒ, wreszcie – stopieƒ znajomoÊci polskiej kultury. O ich ró˝norodnoÊci decyduje te˝

historia: dwa najstarsze, w Londynie i Budapeszcie powsta∏y w 1939 r., dwa najnowsze – 70 lat póêniej: w Brukseli i Madrycie

w 2009 r. Dlatego pró˝no szukaç dwóch identycznych Instytutów. Ich si∏à jest dostosowanie nie tylko do warunków miejscowych

i naszych interesów w danym kraju, ale tak˝e do ich zmiennoÊci; od zmiennoÊci stosunku do Polski (choçby w wyniku otwierania

kolejnych rynków pracy w UE), po ogromne zmiany w komunikowaniu (portale spo∏ecznoÊciowe).

Ró˝norodnoÊç metod dzia∏ania jest ogromna: od wsparcia finansowego i merytorycznego projektów partnerów miejscowych, przez

wspó∏prac´, wspó∏produkcj´, po produkcj´ czy wreszcie – inicjowanie nowych wydarzeƒ, a nawet zjawisk w kulturze. IP organizujà

projekty o charakterze pracy u podstaw dla ÊciÊle wybranych grup, jak np. projekty edukacyjne w Izraelu czy Niemczech, poprzez

debaty na tematy historyczne na Wschodzie, po projekty artystyczne odnoszàce si´ do historii czy stereotypów, które w paƒstwach

takich jak USA i Francja majà daleko wi´kszà publicznoÊç i skutecznoÊç ni˝ debaty. Inicjujà materia∏y w mediach – metodami

w∏aÊciwymi dla otoczenia, w którym pracujà. Niezbywalnym narz´dziem ich pracy sà wizyty studyjne, w efekcie których mo˝na

wprowadziç polskie projekty do programu instytucji kuratorskich, poza presti˝em gwarantujàcych dotarcie w∏aÊciwego produktu

do w∏aÊciwego segmentu publicznoÊci i bioràcych wspó∏odpowiedzialnoÊç za finansowanie i marketing projektu. Ponadto,

opiniotwórczy uczestnicy wizyt zmieniajà obraz Polski w swoich Êrodowiskach. Elementem pracy wielu IP jest wreszcie nauka

j´zyka polskiego jako obcego oraz dzia∏ania na rzecz wzmacniania wydzia∏ów polonistycznych i studiów slawistycznych.

Program Instytutów Polskich na rok 2011

Dla prezentacji polskiego dorobku intelektualnego, kultury i historii za granicà rok 2011 jest czasem szczególnym. 21 podlegajàcych

Ministrowi Spraw Zagranicznych Instytutów Polskich, organizuje lub wspó∏organizuje w tym roku ponad 2.500 wydarzeƒ , dzi´ki

którym mi´dzynarodowa publicznoÊç b´dzie mog∏a zapoznaç si´ z polskà myÊlà spo∏ecznà i ekonomicznà, historià, literaturà, filmem,

muzykà, teatrem, sztukami wizualnymi. Ich wyjàtkowy rozmach jest mo˝liwy ze wzgl´du na polskà Prezydencj´ w Radzie UE

i zwi´kszone zainteresowanie najwa˝niejszych europejskich instytucji kultury.

Na nast´pnych stronach (a tak˝e na www.msz.gov.pl), znajdziecie Paƒstwo opis programu poszczególnych Instytutów wraz

z kalendarium wybranych, najwa˝niejszych wydarzeƒ. Sà tu wymienione zarówno te skierowane do mi∏oÊników muzyki klasycznej,

wspó∏czesnego designu, czy teatru offowego, jak i imprezy plenerowe oraz koncerty rockowe zaadresowane do szerokiej publicznoÊci.

Poniewa˝ celem Instytutów jest budowa pozytywnego wizerunku Polski za granicà, poprzez swojà dzia∏alnoÊç docierajà one do

wszystkich grup spo∏ecznych, szczególnie tych, które dotàd mia∏y niewielkie mo˝liwoÊci poznania wspó∏czesnej Polski. Poprzez

kultur´, która jest j´zykiem uniwersalnym, Instytuty poruszajà tematy spo∏eczne i historyczne umo˝liwiajàce dialog z mi´dzynarodowà

opinià publicznà.

W tym roku, w ramach programów autorskich Instytutów lub realizowanych przy ich wspó∏udziale, odb´dà si´ tak wa˝ne wydarzenia

jak najwi´ksza dotàd prezentacja polskiego teatru w Moskwie (Warlikowski, Lupa, Jarzyna, Kleczewska), pokazy Factory 2 Lupy

w Brukseli, Teorematu Jarzyny na 50. Festiwalu Izraela w Jerozolimie, wystawy Miros∏awa Ba∏ki i Zbigniewa Rybczyƒskiego

w Akademie der Künste w Berlinie, czy pierwsza szeroka prezentacja polskiej muzyki wspó∏czesnej w USA – polska edycja Focus!

Festival w Nowym Jorku, w którym Instytut organizuje te˝ 2. ju˝ edycj´ festiwalu muzyki elektronicznej Unsound.

Rok 2011 b´dzie prze∏omowy dla uznania w Êwiecie polskiej muzyki klasycznej (liczne koncerty muzyki Szymanowskiego,

Lutos∏awskiego, Góreckiego, Pendereckiego w wykonaniu orkiestr polskich i zagranicznych w najlepszych salach Êwiata: londyƒskim

Royal Albert Hall, paryskiej Salle Pleyel, brukselskich La Monnaie i BOZAR, madryckim Teatro Real oraz m.in. filharmoniach Miƒska

i Kijowa), i filmowej (Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Jerozolimie, na otwarcie polskiej Prezydencji). Jak co roku, na ca∏ym

Êwiecie prezentowana b´dzie polska muzyka wspó∏czesna, jazz i world music, ze szczególnà koncentracjà na W´grzech (polska

edycja JazzForum Budapest International Jazz Festival i Polish Focus na Sziget Festival – najwi´kszym festiwalu kultury

m∏odzie˝owej w Europie; 50 scen, ok. 400 tys. widzów).

Polskie wzornictwo zostanie pokazane na festiwalach designu w Wiedniu, Budapeszcie, Moskwie i Pary˝u, odb´dà si´ wa˝ne

wystawy polskiej sztuki – m.in. The Power of Fantasy prezentujàca jej oryginalne wàtki od XIX w. do dziÊ w Palais des Beaux

Arts – ramowe wydarzenie polskiej Prezydencji w Brukseli, pierwsza wystawa polskiego konstruktywizmu w Hiszpanii w Circulo

de Bellas Artes, najwi´ksza wystawa polskiej sztuki na S∏owacji: Malarstwo Polskie oko∏o 1900 r. w S∏owackiej Galerii Narodowej.

Instytuty rokrocznie organizujà w∏asne Festiwale Filmu Polskiego – które po pokazach w stolicy najcz´Êciej podró˝ujà

po kilku miastach danego kraju, dbajà o prezentacj´ dorobku naszej kinematografii na mi´dzynarodowych festiwalach,

m.in. w Oberhausen, Jerozolimie, Miƒsku, Madrycie, oraz organizujà liczne retrospektywy najwybitniejszych twórców filmowych

(w tym roku m.in. Wajdy, ¸oziƒskich, Bagiƒskiego).

Promocja literatury w 2011 r. to g∏ównie projekty poÊwi´cone Mi∏oszowi, z okazji 100. rocznicy jego urodzin obchodzonej

pod patronatem UNESCO jako Rok Mi∏osza. Poezje noblisty zostanà przez IP umieszczone w londyƒskim metrze w ramach

s∏ynnego projektu Poems on the Underground , Instytuty organizujà szereg poÊwi´conych mu projektów multimedialnych, czytaƒ

poezji, konferencji naukowych na najlepszych uczelniach Êwiata, prezentacji na najwa˝niejszych festiwalach literatury i targach

ksià˝ki – jak Edinburgh International Festiwal czy Lipskie Targi Ksià˝ki – z udzia∏em s∏aw literatury Êwiatowej. Na przyk∏ad dla

wpisania do kanonu poezji we W∏oszech nie doÊç znanego tam Mi∏osza, IP Rzym stawia na ukazanie jego zwiàzków z Brodskim,

organizujàc ca∏à sekcj´ poÊwi´conà Mi∏oszowi na festiwalu poezji Incontri di Civilt∫ w Wenecji, z udzia∏em Breytena Breytenbacha,

Julii Hartwig, Ryszarda Krynickiego, Tomasa Venclovy, Dereka Walcotta, Adama Zagajewskiego. Instytuty we wszystkich krajach

zainicjowa∏y wydanie nowych przek∏adów i wznowieƒ – nie tylko Mi∏osza, bo podobne, choç mniej skoncentrowane, dzia∏ania

promocyjne b´dà w tym roku dotyczyç wielu pisarzy. Wiele z tych wydarzeƒ organizowanych jest we wspó∏pracy z Instytutem

Ksià˝ki, koordynatorem obchodów Roku Mi∏osza.

Instytuty wspó∏realizujà wieloaspektowe programy spo∏eczno-kulturalne – w latach 2011-2012 odb´dzie si´ Sezon Nadrenii

Pó∏nocnej-Westfalii (NRW) w Polsce i Polski w NRW.

Cz´Êç dzia∏aƒ realizowanych w tym roku przez Instytuty Polskie nale˝y do programu kulturalnego polskiej Prezydencji w Radzie

Unii Europejskiej . Jego koncepcja w 10 stolicach (Bruksela, Pary˝, Madryt, Londyn, Berlin, Moskwa, Kijów i Miƒsk, Tokio i Pekin)

zosta∏a opracowana przez Instytut Adama Mickiewicza i opiera si´ na pi´ciu filarach: twórczoÊci Mi∏osza, Szymanowskiego, Lema,

pokazach filmów dokumentalnych i projekcie multimedialnym I, Culture . Jest to pierwsza próba organizacji przez Polsk´

mi´dzynarodowego tournée kilku projektów artystycznych prezentujàcych okreÊlone treÊci. Jego realizacja nie by∏aby mo˝liwa bez

wspó∏pracy Instytutów Polskich, które zapewniajà kontakt z zagranicznymi instytucjami kultury, logistyk´, a przede wszystkim

know-how , ale zaanga˝owanie 21 placówek MSZ nie ogranicza si´ ani do 10 stolic ani 5 tematów: na drugà po∏ow´ 2011 roku

przygotowa∏y one specjalnà edycj´ swojego programu, która odpowiada na wyzwania promocji Polski w roku Prezydencji

w poszczególnych krajach.

Prezentacja kultury nie wyczerpuje aktywnoÊci Instytutów. Organizujà one liczne konferencje, seminaria i debaty – na takich

uczelniach jak Columbia University, University College London, Uniwersytet Florencki. W tym roku planujà m.in. cykl dyskusji

poÊwi´conych 20. rocznicy Traktatu Polsko-Niemieckiego, a w zwiàzku z Prezydencjà – debaty i projekty artystyczne promujàce

ide´ Partnerstwa Wschodniego . Otwierajàc dyskusj´ na tematy historyczne i spo∏eczno-polityczne poprzez

wydarzenia kulturalne, IP docierajà do o wiele szerszej publicznoÊci: szczególnie cenna jest inicjatywa IP w Pary˝u, który stworzy∏

program towarzyszàcy wystawie Polonia. Polacy we Francji od 1830 r. w Muzeum Narodowym Historii Imigracji, akcentujàcy te

elementy historii polskiej emigracji, które sà mniej znane francuskiej publicznoÊci, i wk∏ad polskiej emigracji w kultur´ Francji.

Wspó∏praca zak∏ada∏a stworzenie serii projektów kulturalnych, które traktujà temat w sposób nowatorski i konfrontujà stereotyp

Polaka-górnika, Polaka-hydraulika – z awangardowymi propozycjami artystów z Polski. W ramach programu z inicjatywy Instytutu

odb´dzie si´ pierwsza we Francji konferencja majàca na celu weryfikacj´ opinii o antysemityzmie jako g∏ównej przyczynie

emigracji polskich ˚ydów. Wàtki historii wspólne dla dwóch narodów uwypuklajà te˝ wydarzenia przygotowane przez IP w Rzymie

z okazji 150. rocznicy zjednoczenia W∏och, czy fili´ IP Berlin w Lipsku na Lichtfest 2011 – imprez´ plenerowà dla 40 tysi´cy

widzów, upami´tniajàcà pokojowà rewolucj´ 1989 w Lipsku, której Polska b´dzie goÊciem honorowym.

Do najwa˝niejszych tematów podejmowanych regularnie przez IP, nale˝y tematyka polsko-˝ydowska . W ró˝nych krajach ma

ona swojà specyfik´, ale nadrz´dnym celem, czy te˝ raczej kompasem, jest podj´cie rzetelnego dialogu spo∏ecznego – istoty

dyplomacji publicznej. Tematyka ta jest doskona∏ym przyk∏adem jak wiele w kwestiach trudnych osiàgnàç mo˝na przez kultur´.

WÊród planowanych jest projekt edukacyjny dla szkó∏ Êrednich Izraela na rok szkolny 2011/12 – warsztaty i wystawa poÊwi´cone

˚ydom polskim przed, podczas wojny, i wspó∏czeÊnie, przygotowujàce do wyjazdów do Polski – inicjatywa IP w Tel Awiwie,

wspó∏realizowana przez Fundacj´ Centropa w Wiedniu i Muzeum Diaspory w Tel Awiwie. IP w Pary˝u jest wspó∏producentem

spektaklu Artura Nauzyciela Jan Karski. Moje nazwisko jest fikcjà , na podstawie bestsellera Yannicka Hanela, na Festiwalu

d’Avignon. Piàte Dni Pami´ci i Dialogu organizuje IP w Rzymie, zaÊ IP w Pradze – cykl poÊwi´cony postaci Ireny Sendler. Projekty

dialogowe b´dà mieç te˝ miejsce na S∏owacji, w Nowym Jorku, Londynie i Wilnie.

By poznaç program Instytutów w poszczególnych krajach, zach´cam do subskrypcji ich biuletynów elektronicznych. Przede

wszystkim mam jednak nadziej´, ˝e ta publikacja zach´ci Paƒstwa do uczestnictwa w tym roku w projektach Instytutów Polskich

na ca∏ym Êwiecie.

Aleksandra Piàtkowska

Dyrektor Departamentu Dyplomacji Publicznej i Kulturalnej MSZ

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: